Download miễn phí Tiểu luận Ngôn ngữ phát thanh và Chương trình phát thanh
MỤC LỤC
I. PHƯƠNG PHÁP VIẾT CHO PHÁT THANH 1
1. VIẾT CHO NGƯỜI NGHE 1
2. NGUYÊN TẮC VIẾT CHO PHÁT THANH 1
3. NÓNG NỔI, THÂN MẬT 1
3.1. Sử dụng văn nói 2
3.2. Diễn đạt rõ ràng 2
3.3. Hấp dẫn ngay từ đầu 2
II. ĐẶC ĐIỂM CỦA NGÔN NGỮ PHÁT THANH 3
1. Ngôn ngữ phát thanh là ngôn ngữ nói 3
2. Ngôn ngữ phát thanh thiên về hình thức độc thoại 4
3. Ngôn ngữ phát thanh luôn mang dấu ấn cá nhân của người nói 4
4. Ngôn ngữ phát thanh không có khả năng được minh hoạ bằng hình ảnh 4
5. Ngôn ngữ phát thanh cũng như ngôn ngữ truyền hình có tính hình tuyến
III. CHƯƠNG TRÌNH PHÁT THANH 5
1. Khái niệm 5
2. Đặc điểm của chương trình phát thanh 5
3. Các dạng chương trình phát thanh 6
3.1. Chương trình thời sự tổng hợp hàng ngày 6
3.2. Chương trình thời sự đặc biệt 7
4. Tính độc lập và năng lực tác của chương trình phát thanh 7
I. PHƯƠNG PHÁP VIẾT CHO PHÁT THANH
1. VIẾT CHO NGƯỜI NGHE
- Sử dụng các phương tiện lời nói, tiếng động và âm nhạc để khởi gợi trí tưởng tượng cuả người nghe, tạo nên bức tranh muôn màu cuả thế giới hiện thực trước mặt họ.
- Viết như bạn đang nói cho một người bạn, nên tạo không khí gần gũi, thân mật và thuyết phục, khác hẳn với ghi chú trước đây thường đặt trước bàn cuả phát thanh viên: Chú ý! bạn đang nói cho hàng triệu người nghe.
- Nên viết ngắn gọn giản dị, cụ thể với vốn từ vựng và phong cách giao tiếp hàng ngày cuả công chúng nghe đài, không dài dòng và nhất là không làm phức tạp vấn đề.
2. NGUYÊN TẮC VIẾT CHO PHÁT THANH
- Sự giản dị, ngắn gọn: tránh những từ ngữ dài phức tạp sáo rỗng hay pi hội thoại, đơn giản hoá từ ngữ bất cứ chỗ não có thể được, phải luôn luôn giữ cho câu ngắn và đơn giản. Một trong những nguyên tắc vàng được đặc biệt sử dụng trong thời sự và tin tức là “mỗi ý một câu”: câu ngắn, ý rõ. Nên viết câu ngắn gọn nhưng nếu tất cả các câu đều ngắn thì nghe lại có thể cảm giác đơn điệu, vì vậy, nên viết các câu có độ dài gắn khác nhau, một tác phẩm phát thanh có thể tạo ra tiết tấu bằng cách kết hợp giữa các câu ngắn, câu vừa và câu hơi dài. Muốn đạt được điều đó, cố gắng tuân theo điều gợi ý đơn giản sau: “nghĩ cho hết câu rồi hãy viết” tức là hãy gạch đầu dòng những ý cần thiết trước, dừng bắt đầu viết ngay, sắp xếp lại các chi tiết, dữ kiện trong suy nghĩ rồi hãy đọc thông tin nó lên. Viết ngắn, nói ngắn được coi như một trong những yếu tố quyết định sự tồn tại cuả loại hình báo nói.
3. NÓNG NỔI, THÂN MẬT
ưu thế lớn nhất cuả phthanh so với báo in là tính nóng hổi, tức thời. Tất cả những thông tin trên sóng cần tạo ra cảm giác là đang xảy ra, vừa mới xảy ra.
Viết cho đài phát thanh không phải để biện thuyết hùng hồn, mà phải thân mật. Tuy nhiên trong các bản tin, cách viết có thể hơi nghiêm chỉnh về hình thức hơn là lối hội thoại thông thường, nhưng cũng không được cứng như lối viết cho báo in. Lời nói chuyện bình thường, đơn giản hàng ngày bao giờ cũng tạo ra sự thân mật, gần gũi với thính giả hơn rất nhiều so với lối viết cầu kỳ trong những tác phẩm viết cho phthan.
3.1. Sử dụng văn nói
“Hãy nói trước khi viết” đó là nguyên tắc chủ yếu của tác phẩm viết cho phthanh. Một bài viết tốt cho phát thanh phải được thể hiện bằng văn nói. Trong văn nói, người ta ưu tiên quy luật ngữ nghĩa rồi mới đến quy luật ngữ pháp. Người ta phải tuỳ theo tính chất cuả nọi dung mà lựa chọn những cách thể hiện phù hợp nhất để thu hút thính giả cuả từng chương trình. Tiếng việt vốn rất phong phú, nên tránh những từ nhiều nghĩa, lời lẽ quanh co miêu tả phức tạp, khó hiểu..
3.2. Diễn đạt rõ ràng
Là điều ưu tiên bậc nhất trong lối viết phthanh. lời nói là công cụ cuả người viết phát thanh và là cái cầu nối với bạn nghe đài. Không được mơ hồ hay mập mờ, phải dùng những từ diễn tả những hình ảnh cụ thể, viết phải chính xác, phải giải thích những khái niệm phức tạo và trừu tượng, còn nếu không giải thích được thì tốt nhất là không nên dùng. Nên cẩn thận khi dùng những từ có âm giống nhau, chú ý dấu chính tả, phải thông tin một cách có trình tự lôgic; hãy khéo léo nhắc lại những điều đã nói ở đầu, nếu thính giả không nghe được câu đầu, họ cũng sẽ không phải mò mẫm tìm ra những đầu mối thông tin đố nói về cái gì , xảy ra ở đâu?
3.3. Hấp dẫn ngay từ đầu
- Câu mở đầu là câu quan trọng nhất. Người ta từng nói: được hay mất thính giả là ở ngay câu đầu tiên đó. Hãy dành hết thời gian, tài nghệ vào câu mở đầu đó, lượng thông tin chủ đạo phải được cô đọng trong câu mở đầu. Vì vậy nên viết đơn giản, không phức tạp để gây nhầm lẫn và mất thính giả, không nên bắt đầu bài viết bằng cách cố trả lời hết các câu hỏi 5W.
- Những điều nên làm và không nên làm trong câu mở đầu
Tránh dùng nhiều từ trong câu mở đầu. Nhiều từ quá, khó đọc và người nghe không nhớ hết.
Cẩn thận với câu mở đầu mang tính nghi ván
Tránh đưa những thông tin quan trọng ngay từ những chữ đầu tiên, nhưng cùng dừng để mãi về sau mới nói đến những chi tiết quan trọng.
Không nên đưa vào tai thính giả những từ lạ, tên lạ không quen thuộc.
không bao giờ mở đầu bằng một mệnh đề phụ.
Nên dùng từ “hôm nay” tuy nhiên, một chương trình phthanh nếu có quá nhiều từ đó có thể sẽ trở nên buồn tẻ nên thay thế bằng các từ khác như sáng nay.
Đừng để cho thính giả phải chờ tới cuối câu mở đầu mới biết được chuyện xảy ra ở đâu.
Tránh những câu mở đầu có dùng trích dẫn, phải đưa nguồn dẫn ngay lên đầu, trước câu trích, nếu không, người nghe có thể nghĩ rằng chính ptv đang đưa ra ý kiến riêng cuả mình.
- Những cấu trúc thường gặp
Mô hình hình chóp ngược: có những ưu thế cấu trúc này tự nhiện buộc các ý cuả câu chuyện không thể lộn xộn, người biên tập có thể cắt bớt tin bài từ dưới lên trên cần rút ngắn , còn người nghe luôn luôn biết ngay được những thông tin qtrọng nhất ngay từ đàu để quyết định có nên tiếp tục lắng nghe hay không? Ngoài ra còn có cấu trúc hình kim cuơng, đồng hồ cát, con cá
II. ĐẶC ĐIỂM CỦA NGÔN NGỮ PHÁT THANH
1. Ngôn ngữ phthanh là ngôn ngữ nói
(ngôn ngữ âm thanh) đây là một phẩm chất vô cùng quý giá, vì ngôn ngữ nói hướng tới thính giác - một hệ thống tri giác hoàn hảo nhất của con người. Theo các chuyên gia thì dung lượng thông tin mà con người chuyển tải hay tiếp nhận được nhờ thính giác và ngôn ngữ nói lớn gấp 3 lần so với lượng thông tin mà anh ta chuyển tải hay tiếp nhận bằng con đường thị giác- đọc hay viết. Ngoài thông tin nằm trong ý nghĩa của ngôn từ, còn mang trong mình một thông tin bổ trợ đáng kể khác được thể hiện qua chất giọng, qua ngữ điệu, qua âm lượng.
2. Ngôn ngữ phthanh thiên về hình thức độc thoại
Độc thoại là sản phẩm ngôn từ cuả một cá nhân trong hoàn cảnh giao tiếp chỉ có anh ta là người nói. Theo nhà ngôn ngữ học L.V. Secba (Nga): đây là hệ thống có tổ chức cao của các ý tưởng được biểu đạt qua ngôn từ, nhằm tác động có chủ đích tới những người xung quanh”. Phần lớn các thể loại của báo phthanh như bình luận phóng sự, phản ánh, câu chuyện phóng viên, điểm tin, tiểu phẩm ..đều mang tính chất độc thoại.
3. Ngôn ngữ phthanh luôn mang dấu ấn cá nhân của người nói
Mức độ cuả nó tuỳ từng trường hợp vào từng thể loại, từng tình huống giao tiếp cụ thể. khi người truyền tin là phát thanh viên, dấu ấn cá nhân có vẻ như bị hạn chế tới mức thấp nhất song người ta vẫn nhận thấy thái độ cảm xúc cuả anh ta đối với bài viết thông qua giọng điệu. Còn nếu như người truyền tin là tác giả bài viết (Pv, btv) thì dấu ấn cá nhân rõ nét hơn nhiều.
Glhals06z5I7GKv
