Chia sẻ cho các bạn BÀI THU HOẠCH MÔN HỌC BIỂU DIỄN TRI THỨC & ỨNG DỤNG

LỜI MỞ ĐẦU
Trong khoa học về trí tuệ nhân tạo, có nhiều phương pháp để biểu diễn tri
thức nhưng những phương pháp này lại không hiệu quả trong việc biểu diễn và
suy luận trên các tri thức phức tạp. Ontology, một hướng tiếp cận hiện đại, đã và
đang được nghiên cứu phát triển do khả năng ứng dụng của nó trong việc biểu
diễn các tri thức. Đặc biệt, ontology về tri thức các đối tượng tính toán COKB-
ONT (Computational Objects Knowledge Bases Ontology) là một ontology có
thể sử dụng rất hiệu quả trong việc thiết kế các hệ cơ sở tri thức phức tạp, như
các miền tri thức về Hình học, Giải tích, Vật lý… Bên cạnh đó, các phương
pháp suy diễn cũng đóng một vai trò quan trọng trong các hệ cơ sở tri thức,
nhưng những phương pháp suy diễn hiện nay vẫn còn mang tính khái quát cao,
chưa thể mô phỏng được lối tư duy của con người. Trong thực tế, khi giải quyết
một bài toán, chúng ta thường không tìm ngay một lời giải mới mà trước tiên ta
sẽ tìm những bài toán liên quan với bài toán ấy để từ đó có cách giải quyết phù
hợp.
Trong báo cáo này, chúng em xin trình bày mô hình mở rộng mô hình
COKB, trong đó có sử dụng các bài toán mẫu như là các tri thức đã có sẵn về
bài toán được đặt ra, mô phỏng tối ưu hơn cho tri thức con người. Từ đó, ứng
dụng mô hình này trong việc xây dựng chương trình giải bài tập Điện học trong
vật lý lớp 9.

CHƯƠNG 1 : TRI THỨC VÀ CƠ SỞ BIỂU DIỄN TRI THỨC
1.1 Tri thức là gì?
Tri thức có nhiều ý nghĩa tùy theo văn cảnh, nhưng lúc nào cũng có liên
quan với những khái niệm như hiểu biết, ý nghĩa, thông tin, giảng dạy, giáo
dục, giao tiếp, diễn tả, học hỏi, suy luận, nhận thức và kích thích trí óc. Tri thức
là nó bao gồm ba tiêu chí khả tín, xác thực, và chứng minh được.
Tri thức là các thông tin, các tài liệu, các cơ sở lý luận, các kỹ năng khác
nhau, đạt được bởi một tổ chức hay một cá nhân thông qua các trải nghiệm thực
tế hay thông qua sự giáo dục đào tạo; các hiểu biết về lý thuyết hay thực tế về
một đối tượng, một vấn đề, có thể lý giải được về nó.
Tóm lại, Tri thức là nói về đối tượng thực hiện được những hành động một
cách hiệu quả. Tri thứ là sự hiểu biết của con người trong một phạm vi, lĩnh vực
nào đó, được xem xét theo các mục tiêu hay các vấn đề nhất định có khả năng
giúp con người làm việc có hiệu quả.
Tri thức là một hệ thống phức tạp, đa dạng và trừu tượng bao gồm nhiều
thành tố với những mối liên hệ tác động qua lại như:
- Các khái niệm (concepts), với những mối liên hệ cơ bản nhất định
(relationships).
- Các quan hệ (relations): là một quan hệ 2 ngôi R trên một tập X như phản
xạ, đối xứng, phản xứng, bắc cầu; Quan hệ thứ tự; Quan hệ tương đương;
Cách biểu diễn của một quan hệ 2 ngôi R trên tập X: Biểu diễn dựa trên “tập
hợp”, biểu diễn bằng ma trận, biểu đồ (đồ thị).
- Các toán tử (operators), phép toán, các biểu thức hay công thức bao gồm:
+ Phép toán 2 ngôi T trên tập X là ánh xạ
T : XxX  X
(a,b)  a T b ≡ T(a,b)
+ Phép toán 1 ngôi S trên tập X là S : X  X
+ Các tính chất thường được xem xét: giao hoán, kết hợp, phần tử
trung hòa, phần tử nghịch đảo, phần tử đối, phân phối (hay phân bố), …
- Các hàm (functions)
- Các luật (rules)
- Sự kiện (facts)
1.2 Phân loại tri thức
Tri thức sự kiện: là các khẳng định về một sự kiện, khái niệm nào đó (trong
một phạm vi xác định). Các định luật vật lý, toán học,… thường được xếp vào
loại này. Ví dụ: mặt trời mọc ở phía đông, tam giác đều có 3 góc 600
…
Tri thức thủ tục: thường dùng để diễn tả phương pháp, các bước tiến hành,
trình từ hay ngắn gọn là cách giải quyết vấn đề. Thuật toán, thuật giải là một
dạng của tri thức thủ tục.
Tri thức mô tả: cho biết một đối tượng, sự kiện, vấn đề, khái niệm, … được
thấy, cảm nhận, cấu tạo như thế nào. Ví dụ: một cái bàn thường có 4 chân; con
người có 2 tay, 2 mắt,..
Tri thức Heuristic: là một dạng tri thức cảm tính. Các tri thức thuộc loại này
thường có dạng ước lượng, phỏng đoán, và thường được hình thành thông qua
kinh nghiệm.
Tri thức siêu tri thức:
Sự phân lớp của tri thức:


Tc9P656IZ8B971t

Xây dựng một mô hình hệ thống Multi-Agent và ứng dụng trong E-Learning

Xây dựng mô hình biểu diễn tri thức dạng hàm và áp dụng vào bài toán rút gọn biểu thức lượng giác

---