Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết nối
Luận văn ThS. Báo chí học -- Trường Đại học Công nghệ. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2011
Tình bày những lý thuyết cơ bản về dòng tạp chí giải trí – chỉ dẫn. Khảo sát, phân tích, so sánh, tổng hợp, xử lý số liệu về thực trạng sự ảnh hưởng của dòng tạp chí giải trí - chỉ dẫn nước ngoài đối với tạp chí cùng loại ở Việt Nam. Đánh giá thực trạng của sự ảnh hưởng của dòng tạp chí giải trí - chỉ dẫn nước ngoài đối với tạp chí cùng loại ở Việt Nam. Từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dòng tạp chí giải trí – chỉ dẫn trong nước
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Toàn cầu hóa, công nghệ thông tin bùng nổ và sự “lên ngôi” của Internet đã
mở ra nhiều cơ hội phát triển to lớn cho báo chí hiện đại. Nhiều xu thế mới ra đời
chính là minh chứng cho một thời đại của hội tụ và toàn cầu hóa trong báo chí –
truyền thông. Mỗi nền báo chí nói riêng không chỉ tồn tại đơn lẻ trong từng quốc gia
hay lãnh thổ, mà nó là một bộ phận của nền báo chí thế giới, trong đó, chịu sự tác
động, ảnh hưởng và chi phối theo nhiều mức độ khác nhau của các bộ phận báo chí
khác. Trong bối cảnh chung của báo chí thế giới, báo chí Việt Nam cũng không
ngừng biến đổi mạnh mẽ theo nhiều chiều hướng khác nhau. Sự phát triển đó không
chỉ biểu hiện ở mặt số lượng và chất lượng, mà còn ở sự “nổi lên” của nhiều dòng
báo chí mới, bên cạnh các dòng báo chí khác vốn dĩ rất được quan tâm từ trước đến
nay. Các dòng báo chí này vừa thổi một sức sống mới, vừa tăng tính đa dạng, phong
phú cho nền báo chí nước nhà. Đặc biệt, chúng ta không thể không kể đến dòng tạp
chí giải trí – chỉ dẫn phục vụ đối tượng công chúng chuyên biệt.
Dòng tạp chí mới mẻ này chỉ thực sự phát triển mạnh mẽ trong khoảng hai
chục năm trở lại đây bắt đầu từ khi tạp chí Thời trang trẻ chính thức ra đời năm
1993. Với mục đích phục vụ cho nhóm công chúng chuyên biệt về nhu cầu thông
tin, như về thời trang, sức khỏe, phương tiện, thể thao, khoa học công nghệ…, các
tạp chí giải trí – chỉ dẫn đã tăng lên rõ rệt về số lượng, bên cạnh đó, nội dung và
hình thức cũng có nhiều đổi mới, hiện đại, đáp ứng sự thay đổi không ngừng của
công chúng tiếp nhận. Trong đó, dòng tạp chí giải trí – chỉ dẫn chuyên về phương
tiện hiện đang được xem là một trong những mối quan tâm hàng đầu của công
chúng. Đất nước ngày càng phát triển, đời sống người dân được nâng cao, nhu cầu
về phương tiện không đơn giản chỉ là tiện lợi, dễ sử dụng, mà còn phải đáp ứng
nhiều tiêu chí khác nhau, phù hợp với nhiều mục đích sử dụng riêng. Do đó, các tờ
tạp chí giải trí – chỉ dẫn chuyên về phương tiện còn phải có vai trò quan trọng trong
việc định hướng bước đầu cho công chúng về các thông tin dành cho “mặt hàng” xa
xỉ này. Trên thực tế, các tạp chí giải trí – chỉ dẫn chuyên về phương tiện chỉ mới
xuất hiện trong vài năm trở lại đây, nhưng đã có nhiều bước đột phá mạnh mẽ về
nội dung và hình thức, đáp ứng phần nào nhu cầu thông tin của độc giả.
Tuy nhiên, không như các dòng báo chí khác vốn có một nền tảng vững
chắc, dòng tạp chí giải trí – chỉ dẫn ở nước ta vẫn còn rất non trẻ, vì vậy, sự ảnh
hưởng mạnh mẽ từ dòng tạp chí giải trí – chỉ dẫn nước ngoài là điều không thể tránh
khỏi. Sự ảnh hưởng này vừa mang tính tích cực, vừa đưa đến những hạn chế nhất
định. Một mặt, các tạp chí giải trí có thể học hỏi nhiều ưu điểm của tạp chí giải trí
nước ngoài, từ đó áp công cụ thể vào tình hình Việt Nam. Mặt khác, chính sự ảnh
hưởng đó lại làm hạn chế phần nào bản sắc riêng của các tạp chí bản địa, hay vô
hình chung biến tạp chí Việt Nam thành “bản sao” của chính các tạp chí nước
ngoài. Thêm nữa, dòng tạp chí giải trí – chỉ dẫn ở Việt Nam vẫn chưa có được sự
quan tâm đúng mức về tính định hướng, xây dựng cách thức phát triển hay tạo dựng
phong cách mang bản sắc riêng cho tạp chí, đào tạo đội ngũ làm báo chuyên nghiệp.
Ngoài ra, công chúng tiếp nhận của dòng tạp chí này lại rất đa dạng và phức tạp, đòi
hỏi cần có sự nghiên cứu và đánh giá chuyên sâu. Trong đó, đặc trưng cơ bản
của nhóm công chúng dòng tạp chí giải trí – chỉ dẫn là tính chuyên biệt rất cao. Cho
nên, họ có nhiều yêu cầu cũng như đòi hỏi chính đáng dành cho các sản phẩm báo
chí phục vụ mình. Nếu các tạp chí giải trí – chỉ dẫn trong nước không đáp ứng và
thỏa mãn nhu cầu thông tin ngày càng nâng cao, dần dần lớp công chúng này sẽ
chuyển sang nhiều nguồn tiếp cận thông tin khác.
Thực tế đó đòi hỏi các nhà nghiên cứu báo chí cần thiết phải có cách nhìn
nhận đúng đắn về dòng tạp chí giải trí – chỉ dẫn ở Việt Nam, và nhất là sự ảnh
hưởng của dòng tạp chí giải trí - chỉ dẫn nước ngoài đối với tạp chí cùng loại ở Việt
Nam, đồng thời thực hiện những nghiên cứu, khảo sát, đánh giá về các vấn đề liên
quan đến dòng tạp chí này. Tuy nhiên, từ trước đến nay, vẫn chưa có một đề tài
nghiên cứu cụ thể nào về nội dung nói trên.
Những lý do đó đã thúc đẩy tui chọn lựa đề tài “Sự ảnh hưởng của dòng tạp
chí giải trí – chỉ dẫn nước ngoài đối với tạp chí cùng loại ở Việt Nam” (Khảo sát
các tạp chí giải trí – chỉ dẫn chuyên về phương tiện).
2. Lịch sử nghiên cứu đề tài
Nghiên cứu về tạp chí luôn thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu,
nghiên cứu sinh, học viên và sinh viên. Tuy nhiên, tài liệu về dòng tạp chí giải trí –
chỉ dẫn và sự ảnh hưởng của dòng tạp chí – giải trí chỉ dẫn nước ngoài đối với tạp
chí cùng loại trong nước lại khá ít ỏi. Gần đây nhất có luận văn thạc sĩ báo chí của
học viên Đinh Thu Hiền (2010) do PGS TS Vũ Quang Hào hướng dẫn với đề tài
Dòng tạp chí chỉ dẫn – giải trí ở Việt Nam: hiệu quả và bất cập, được xem là một
trong những nghiên cứu mang tính chất tiên phong về dòng tạp chí mới mẻ này.
Đây là một luận văn được đánh giá cao về tính thực tiễn, tính khoa học và tính hệ
thống. Tác giả đã đưa ra khái niệm đầy đủ, toàn diện về dòng tạp chí này, đồng thời
phác thảo thành công diện mạo dòng tạp chí chỉ dẫn - giải trí, đưa ra những mặt
hiệu quả và bất cập của hệ thống tạp chí chỉ dẫn - giải trí và đề xuất một số giải
pháp nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả của các tạp chí chỉ dẫn - giải trí. Do đó,
luận văn đã trở thành một nguồn tư liệu quý cho tui trong quá trình thực hiện đề tài.
Ở cấp độ thấp hơn là các nghiên cứu khoa học, khóa luận tốt nghiệp của sinh
viên cũng nghiên cứu về những nội dung liên quan đến dòng tạp chí giải trí – chỉ
dẫn và rất thành công, phải kể đến nghiên cứu khoa học sinh viên (2002) và khóa
luận tốt nghiệp (2004) của Lê Vũ Điệp do PGS. TS Vũ Quang Hào hướng dẫn cùng
với đề tài: Tìm một hướng đi cho tạp chí giải trí – chỉ dẫn Việt Nam; Tạp chí thời
trang trẻ, chặng đường đầu 4 năm 1993 – 1997, khóa luận tốt nghiệp của tác giả
Đoàn Văn Lê, A1 K38, ĐHKHXH và NV, ĐHQGHN; Bước đầu tìm hiểu nội dung
và hình thức của một số tạp chí văn hóa đời sống hiện nay của Vũ Thị Vân Anh,
K41, ĐH KHXH và NV, ĐH QGHN. Những nghiên cứu này đã giúp tui bước đầu
có được các lý thuyết quan trọng về dòng tạp chí giải trí - chỉ dẫn, đồng thời góp
phần xây dựng phần nào diện mạo dòng tạp chí giải trí – chỉ dẫn Việt.
Ngoài ra, một số cuốn sách, bài viết, khóa luận tốt nghiệp khác cũng đề cập
đến một phần nội dung mà tui muốn nghiên cứu như: sách Báo chí thế giới, xu thế
và khuynh hướng phát triển của tác giả Đinh Thị Thúy Hằng; Những khuynh hướng
phát triển của báo chí hiện đại, khóa luận tốt nghiệp năm 1995 của tác giả Đinh Thị
Chinh, Học viện báo chí và tuyên truyền; Bài báo Truyền thông sẽ tiếp tục phát
triển, báo Bưu chính viễn thông – công nghệ thông tin, số 270/2006; Tạp chí Tiếng
Việt – Những vấn đề cần thảo luận nhìn từ gốc độ báo chí học, khóa luận tốt nghiệp
của tác giả Nguyễn Thu Hiền, K39, Đại học KHXH và NV, ĐHQG HN; Một số vấn
đề về biện pháp nghiệp vụ của tạp chí nghiên cứu quốc tế, khóa luận tốt nghiệp của
tác giả Phạm Thị Thành, K43, ĐH KHXH và NV, ĐH QGHN; Tên riêng nước
ngoài trên báo chí Tiếng Việt, từ 1986 đến 1994, khóa luận tốt nghiệp, Nguyễn Thu
Hương, ĐH KHXH và NV, 1995…
Như vậy, các nghiên cứu trên chỉ mới đưa ra hệ thống các khái niệm liên
quan đến dòng tạp chí giải trí – chỉ dẫn, phác thảo diện mạo dòng tạp chí này ở Việt
Nam với những hiệu quả và bất cập, cũng như xây dựng các nhóm giải pháp nhằm
nâng cao chất lượng dòng tạp chí giải trí – chỉ dẫn trong nước, chứ chưa đào sâu về
sự ảnh hưởng của dòng tạp chí giải trí – chỉ dẫn nước ngoài đối với tạp chí cùng loại
ở Việt Nam. Trong luận văn này, chúng tui sẽ đưa ra một cách nhìn nhận đầy đủ,
toàn diện và hệ thống về sự ảnh hưởng này, đồng thời nêu bật những vấn đề lý luận
đặt ra trong tính hình hiện này và đề xuất các nhóm giải pháp nhằm cải thiện chất
lượng của dòng tạp chí giải trí – chỉ dẫn ở Việt Nam trong bối cảnh chịu sự ảnh
hưởng từ dòng tạp chí cùng loại nước ngoài.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
a. Mục đích
- Xây dựng những nhận thức lý luận về dòng tạp chí giải trí – chỉ dẫn ở Việt
Nam.
- Làm rõ sự ảnh hưởng của dòng tạp chí giải trí – chỉ dẫn nước ngoài đối với
tạp chí cùng loại ở Việt Nam trên cơ sở nghiên cứu dòng tạp chí giải trí – chỉ
dẫn chuyên về phương tiện.
- Đề xuất những giải pháp nâng cao chất lượng của dòng tạp chí giải trí – chỉ
dẫn tại Việt Nam hiện nay trong bối cảnh chịu sự ảnh hưởng của dòng tạp
chí giải trí nước ngoài.
b. Nhiệm vụ
- Tập hợp, phân tích, tổng hợp các nguồn tài liệu để đưa ra những lý thuyết cơ
bản về dòng tạp chí giải trí – chỉ dẫn.
- Khảo sát, phân tích, so sánh, tổng hợp, xử lý số liệu về thực trạng sự ảnh
hưởng của dòng tạp chí giải trí - chỉ dẫn nước ngoài đối với tạp chí cùng loại
ở Việt Nam.
- Công tác đánh giá thực trạng của sự ảnh hưởng của dòng tạp chí giải trí - chỉ
dẫn nước ngoài đối với tạp chí cùng loại ở Việt Nam trên cơ sở xây dựng hệ
thống tiêu chí đánh giá, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất
lượng dòng tạp chí giải trí – chỉ dẫn trong nước.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Trong quá trình thực hiện đề tài, chúng tui sử dụng tổng hợp một số phương
pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp khảo sát, thống kê, hệ thống hóa cứ liệu thực tế.
- Phương pháp phân tích tài liệu, tổng hợp khái quát hóa vấn đề.
- Phương pháp so sánh đối chiếu giữa các dòng tạp chí, giữa các tạp chí
- Các phương pháp khác: phân loại, loại suy, miêu tả …
- Các quan điểm: biện chứng, lịch sử cụ thể, hệ thống…
5. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là các tạp chí giải trí – chỉ dẫn chuyên về
phương tiện: 3 tạp chí nước ngoài là Topgear, Car and Drives, Evo và 2 tạp chí Việt
Nam là Autonet và Ô tô - xe máy Việt Nam.
Sở dĩ chúng tui lựa chọn các tạp chí giải trí – chỉ dẫn chuyên về phương tiện
làm đối tượng nghiên cứu cho luận văn của mình là bởi những nguyên nhân chính
sau đây. Trước hết, ở Việt Nam, các tạp chí giải trí – chỉ dẫn chuyên về phương tiện
có tuổi đời còn khá non trẻ chỉ trong vòng 10 năm trở lại đây như Ô tô – xe máy
Việt Nam ra đời năm 2000, Autonet ra đời năm 2008. Đội ngũ thực hiện tạp chí từ
phóng viên, biên tập viên, thiết kế… đều chủ yếu là nghiệp dư, chưa có sự đào tạo
chuyên nghiệp. Do đó, các tạp chí này chịu sự tác động mạnh mẽ từ các tạp chí giải
trí – chỉ dẫn nước ngoài về cả mặt nội dung và hình thức.
Mặt khác, trong dòng tạp chí giải trí – chỉ dẫn Việt, các tạp chí giải trí – chỉ
dẫn chuyên về phương tiện là một trong các tạp chí giải trí – chỉ dẫn có sự phát triển
mạnh mẽ nhất về số lượng và sự đổi mới tích cực về mặt chất lượng. Chỉ trong vòng
10 năm, ban đầu chỉ có một tờ tạp chí giải trí – chỉ dẫn chuyên về phương tiện là Ô
tô – xe máy Việt Nam, thì nay, con số đó được tăng lên đáng kể với nhiều tạp chí,
chuyên san, phụ trương. Nội dung thỏa mãn nhu cầu thông tin của công chúng với
hệ thống chuyên trang, chuyên mục phong phú, đa dạng, các bài “đinh” ấn tượng…
Hình thức đẹp mặt, hấp dẫn, tạo sức hút với hình ảnh màu trên chất lượng giấy cao
cấp.
Trên thực tế, đây cũng là các tạp chí giải trí – chỉ dẫn xuất hiện nhiều vi
phạm như: các bài viết PR, quảng cáo trá hình, hình ảnh không phù hợp, kích động
bạo lực, tình dục, đi ngược lại với văn hóa mỹ tục người Việt, sao chép phản cảm
các nguồn tạp chí nước ngoài… Không những vậy, nhu cầu thông tin mang tính giải
trí – chỉ dẫn của công chúng về phương tiện lại đang ngày càng tăng cao, bởi đời
sống nhân dân đang được nâng cao, kinh tế phát triển trong bối cảnh toàn cầu hóa,
quốc tế hóa toàn diện trên mọi lĩnh vực. Do vậy, rất cần những nghiên cứu mang
tính định hướng về dòng tạp chí giải trí – chỉ dẫn nói chung, và các tạp chí giải trí –
chỉ dẫn chuyên về phương tiện nói riêng. Trước những lý do đó, chúng tui lựa chọn
các tạp chí giải trí – chỉ dẫn chuyên về phương tiện làm đối tượng nghiên cứu của
mình với phạm vi nghiên cứu trong vòng 3 năm (2008 – 2010).
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
- Đóng góp vào việc xây dựng những vấn đề lý luận nền tảng cho dòng tạp chí
giải trí – chỉ dẫn ở Việt Nam.
- Góp phần đưa ra những định hướng bước đầu về việc phát triển dòng tạp chí
giải trí – chỉ dẫn ở Việt Nam trong xu thế hội nhập hiện nay.
- Giúp ích cho các tạp chí trong việc khai thác và ứng dụng tạp chí nước ngoài,
nhất là về kỹ thuật làm tạp chí giải trí – chỉ dẫn.
- Làm tài liệu tham khảo cho công tác giảng dạy, đào tạo và cho những ai quan
tâm đến lĩnh vực này.
7. Cái mới của luận văn
- Nhìn nhận khái niệm dòng tạp chí giải trí – chỉ dẫn theo quan điểm hệ thống.
- Khảo sát, phân tích và đánh giá sự ảnh hưởng của dòng tạp chí giải trí – chỉ
dẫn nước ngoài đối với tạp chí cùng loại ở Việt Nam
- Xây dựng các vấn đề mang tính chất lý luận về sự phát triển của báo chí Việt
Nam trong sự tác động của dòng tạp chí giải trí – chỉ dẫn nước ngoài đối với
tạp chí cùng loại ở Việt Nam.
- Đề xuất các nhóm giải pháp nhằm nâng cao chất lượng của dòng tạp chí giải
trí – chỉ dẫn trong nước trong bối cảnh chịu sự ảnh hưởng của tạp chí cùng
loại nước ngoài.


eUHKrW15Rf38kGw

---