Máu và truyền máu an toàn

Máu là nguồn sống trong cơ thể chúng ta, là một dược phẩm vô giá, chưa
có thứ thuốc nào thay thế được. Máu rất cần cho cấp cứu và điều trị như khi phải
phẫu thuật, cấp cứu hay chữa một số bệnh. Vậy làm thế nào để đảm bảo an toàn
truyền máu?
Các kháng nguyên có tính miễn dịch cao được xếp thành hệ thống các
nhóm máu ABO, Rh đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong truyền máu.
Những nhóm máu quan trọng trong truyền máu

- Hệ thống nhóm máu ABO: Năm 1901, bác học Landsteiner phát hiện ra
hiện tượng: huyết thanh của người này làm ngưng kết hồng cầu của người kia và
ngược lại. Sau đó các nhà khoa học đã tìm được kháng nguyên A và kháng nguyên
B có mặt trên màng hồng cầu, còn kháng thể a và kháng thể b có mặt trong huyết
tương. Kháng thể a sẽ làm ngưng kết hồng cầu mang kháng nguyên A, kháng thể b
sẽ làm ngưng kết hồng cầu mang kháng nguyên B. Do cơ thể có trạng thái dung
nạp với kháng nguyên bản thân nên trong huyết tương không bao giờ có kháng thể
chống lại kháng nguyên có trên bề mặt hồng cầu của chính mình.
Dựa vào kháng nguyên có trên bề mặt hồng cầu, người ta chia ra 4 nhóm
máu là: A, B, AB và O. Người nhóm máu A có kháng nguyên A trên bề mặt hồng
cầu và có kháng thể b trong huyết tương. Người nhóm máu B có kháng nguyên B
trên bề mặt hồng cầu và có kháng thể a trong huyết tương. Người có nhóm máu
AB có kháng nguyên A và B trên bề mặt hồng cầu và không có kháng thể a và b
trong huyết tương. Người có nhóm máu O không có kháng nguyên A và B trên bề
mặt hồng cầu, nhưng trong huyết tương có cả kháng thể a và b. Các kháng thể a và
b là những kháng thể tự nhiên trong huyết thanh.
- Hệ thống nhóm máu Rh: Hệ Rh có 3 loại kháng nguyên chính: kháng
nguyên D (Rh0), kháng nguyên C (Rh'), kháng nguyên E (Rh''). Nhưng chỉ có
kháng nguyên D có tính kháng nguyên mạnh và có tính sinh miễn dịch cao. Do đó
chỉ khi có kháng nguyên D thì mới gọi là Rh+. Kháng nguyên hệ thống nhóm máu
Rh có tính di truyền, còn kháng thể chống Rh chỉ có ở cơ thể những người có

người Việt Nam rất thấp nên người ta chỉ cần xét nghiệm nhóm máu hệ Rh cho
người đã được truyền máu nhiều lần và phụ nữ có tiền sử sảy thai, đẻ non, đẻ con
có hội chứng vàng da huỷ huyết. Nếu bệnh nhân cần truyền máu là người Rh+ thì
truyền máu Rh+ hoặc Rh- đều được. Ngược lại, bệnh nhân cần truyền máu là
người Rh- thì nhất thiết phải được truyền máu là Rh-.
Kháng nguyên, kháng thể trên hồng cầu của 4 nhóm máu A, B, AB, O.