Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết nối
LỜI MỞ ĐẦU
Biển và đại dương chiếm hơn 71% diện tích bề mặt hành tinh mà chúng ta đang sống. Ngay từ thời cổ đại, loài người đã biết sử dụng và khai thác biển phục vụ cho các nhu cầu sinh hoạt và đời sống của mình. Cho tới ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật, các hoạt động mọi mặt trên biển đã được triển khai một cách mạnh mẽ, rộng rãi, quy mô ngày càng lớn. Lợi ích của biển và đại dương đem đến cho các nước ven biển ngày càng có ý nghĩa quan trọng và đa dạng, từ đó các mâu thuẫn về biển cũng ngày càng nảy sinh và diễn ra gay gắt, đặc biệt về mặt kinh tế và quân sự. Vì vậy, một nhu cầu rất thiết thực được đặt ra là cần có công ước quốc tế để điều chỉnh các mối quan hệ về biển. Sau Đại chiến thế giới thứ hai, quá trình pháp điển hoá của Luật biển phát triển mạnh thông qua ba hội nghị lớn của Liên hợp quốc vào các năm 1958, 1960 và năm 1973 – 1982. Trong các hội nghị đó, nhiều vấn đề pháp lý về biển được đặt ra trong thực tiễn quốc tế đã dần dần được giải quyết. Đặc biệt, với việc thông qua Công ước 1982 của Liên hợp quốc về Luật biển (Công ước 1982) tại Môngtêgobay (Jamaica), ngày 10-12-1982, với 320 điều khoản, 17 phần và 9 phụ lục, Công ước thực sự là bản hiến pháp về biển của cộng đồng quốc tế, đề cập toàn diện tất cả các vấn đề thuộc pháp lý, kinh tế, khoa học kỹ thuật, hợp tác, giải quyết tranh chấp... Có thể nói, Công ước Luật biển 1982 chính là kết quả của một cuộc đấu tranh gay go để giải quyết nhiều loại mâu thuẫn phức tạp khác nhau về lợi ích giữa nhiều loại quốc gia, đặc biệt là trong các quy phạm về quy chế pháp lý các vùng biển.Vì vậy, hoàn toàn đúng đắn khi có ý kiến cho rằng: “Quy chế pháp lý các vùng biển theo quy định của Công ước Luật biển 1982 được hình thành trên cơ sở sự dung hoà về lợi ích giữa các quốc gia”. Với việc xem xét quy chế pháp lý các vùng biển theo quy định của Công ước Luật biển 1982, bài viết sau đây sẽ chứng minh cho nhận định trên.
NỘI DUNG
Như ta đã biết, biển và đại dương mang lại nguồn lợi rất lớn, không chỉ về kinh tế mà biển còn có ý nghĩa vô cùng to lớn với nhiều mặt của đời sống xã hội. Chính vì vậy mà có biển thực sự là một lợi thế lớn đối với các quốc gia ven biển. Trên thế giới, các nước có biển, nhất là các nước lớn đều vươn ra biển, tăng cường tiềm lực mọi mặt để khai thác và khống chế biển. Tuy nhiên, bên cạnh những quốc gia ven biển, trên thế giới tính đến năm 2008 có tổng cộng 45 quốc gia không giáp biển. Vậy, những quốc gia không giáp biển có được hưởng lợi ích từ biển hay không? Công ước Luật biển 1982 với việc định ra khung pháp lý cho các quốc gia trong việc xác định các vùng biển và quy chế pháp lý của chúng, đã cho phép các quốc gia không có biển được hưởng một số quyền nhất định. Theo Công ước, mỗi quốc gia ven biển có năm vùng biển, bao gồm: nội thuỷ, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Ngoài năm vùng biển thuộc chủ quyền và quyền chủ quyền quốc gia ven biển thì Công ước còn quy định các vấn đề về biển cả và vùng (di sản chung của loài người) trên đó tất cả các quốc gia đều có quyền sử dụng, khai thác... với điều kiện không làm phương hại hay đe doạ làm phương hại đến các nước khác vì mục đích hoà bình và bảo vệ, giữ gìn môi trường biển. Quy chế pháp lý đối với mỗi vùng biển có sự khác nhau, nhưng đều được hình thành trên cơ sở sự dung hoà về lợi ích giữa các quốc gia, dù có biển hay không có biển.
I. Quy chế pháp lý các vùng biển thuộc chủ quyền quốc gia được hình thành trên cơ sở sự dung hoà về lợi ích giữa các quốc gia
Các quốc gia ven biển có chủ quyền đối với vùng nước nội thuỷ và lãnh hải của mình cũng như đối với vùng trời bên trên, vùng đáy biển và lòng đất dưới đáy biển bên dưới các vùng nước đó. Chủ quyền của quốc gia ven biển là quyền tối cao của quốc gia được thực hiện trong phạm vi vùng biển của quốc gia đó. Công ước Luật biển 1982 quy định rất rõ tính chủ quyền đối với hai vùng biển này. Tuy vậy, quy chế pháp lý đối với nội thuỷ và lãnh hải vẫn cho phép các tàu thuyền của các quốc gia khác được quyền “đi qua không gây hại” ở mức độ nhất định. Điều đó đã thể hiện bên cạnh tính chất chủ quyền quốc gia, quy chế pháp lý hai vùng biển này đã thể hiện sự dung hoà về lợi ích giữa các quốc gia.
1. Nội thuỷ:
Theo quy định của Điều 8 Công ước Luật biển 1982, nội thuỷ là “các vùng nước ở phía bên trong đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải”. Một quốc gia có thể có một hay nhiều vùng nước nội thuỷ với các chế độ pháp lý khác nhau như nội thuỷ thông thường và nội thuỷ trong đó quyền đi qua không gây hại của tàu thuyền được tôn trọng.
Nội thuỷ thông thường là các vùng nước nằm bên trong đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải, giáp với bờ biển như vịnh, cửa sông, vũng đậu tàu... Các vùng nước nội thuỷ này được coi như đất liền và tại đó, quốc gia ven biển thực hiện chủ quyền hoàn toàn, tuyệt đối và đầy đủ. Ở đây, mọi sự ra vào của tàu thuyền hay phương tiện bay nước ngoài trên vùng trời nội thuỷ đều phải xin phép. Ngoài nội thuỷ thông thường, theo khoản 2 Điều 8 Công ước 1982, còn có nội thuỷ mà trong đó tồn tại quyền đi qua không gây hại của tàu thuyền nước ngoài. Đó là các vùng nước có các đường hàng hải quốc tế đi qua mà vốn trước đó chưa được coi là nội thuỷ nhưng do việc vạch đường cơ sở thẳng, vùng này đã bị gộp vào nội thuỷ. Quy chế về quyền đi qua không gây hại đối với vùng nước nội thuỷ này chính là một biểu hiện của sự dung hoà về lợi ích giữa các quốc gia. Mặc dù nội thuỷ có quy chế pháp lý như đất liền của quốc gia ven biển, nhưng với quy định của Công ước, tàu thuyền của các quốc gia khác (kể cả có biển hay không có biển) vẫn được phép đi qua không gây hại trên vùng nước bị gộp vào nội thuỷ này. Quy định này vừa đảm bảo tính chủ quyền tuyệt đối của quốc gia ven biển, vừa đảm bảo quyền lợi cho các quốc gia khác khi cần lưu thông trên biển.
U82wTcEpG1S04ut
xem thêm
So sánh quy chế pháp lý vùng thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế
