Đề bài: Cách mạng tháng Tám không phải là một sự ăn may. Hãy chứng
minh.
Bài làm
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam là cuộc cách mạng
giải phóng dân tộc đầu tiên trên thế giới do giai cấp công nhân lãnh đạo
giành được thắng lợi. Đây là cuộc cách mạng có ý nghĩa to lớn trong lịch
sử dân tộc Việt Nam, đồng thời góp phần tích cực vào phong trào giải
phóng dân tộc thuộc địa, mở đầu cho kỷ nguyên độc lập, tự do của các dân
tộc bị áp bức trên toàn thế giới trong thời kỳ đó.
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công xuất phát từ nhiều
nguyên nhân khách quan và chủ quan. Sự thành công đó hoàn toàn không
phải là một sự ăn may như một số nhận định sai lệch từng được đưa ra.
Qua phân tích các nguyên nhân cấu thành nên sự thành công của Cách
mạng Tháng Tám, có thể nhận thấy rõ thành công đó là kết quả tất yếu,
xứng đáng với Đảng Cộng Sản Việt Nam và dân tộc Việt Nam.
1. Nguyên nhân khách quan
Cách mạng Tháng Tám nổ ra trong bối cảnh quốc tế rất thuận lợi:
Kẻ thù trực tiếp của nhân dân ta là phát xít Nhật đã bị Liên Xô và các lực
lượng dân chủ thế giới đánh bại. Bọn Nhật ở Đông Dương và tay sai tan rã.
Đảng ta đã chớp thời cơ đó phát động toàn dân nổi dậy tổng khởi nghĩa
giành thắng lợi nhanh chóng.
2. Nguyên nhân chủ quan
Cách mạng Tháng Tám là kết quả tổng hợp của 15 năm đấu tranh
gian khổ của toàn dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng. Lịch sử Đảng Cộng
sản Việt Nam đã xác nhận, để đi đến thành công của Cách mạng Tháng
Tám, Đảng phải trải qua ba cuộc vận động cách mạng khó khăn, gian khổ.
Đó là: Cuộc vận động những năm 1930 - 1935 mà đỉnh cao là Xô-viết
Nghệ Tĩnh (1930-1931), tiếp theo là giai đoạn khủng bố trắng và thoái trào
cách mạng (1932 - 1935); Cuộc vận động những năm 1936 - 1939, với cao
trào Mặt trận Dân chủ năm 1938, Đảng lại phải vượt qua tổn thất do cuộc
khủng bố của địch gây ra để đi tiếp chặng đường mới; Cuộc vận động

địa là hai cái mấu chốt của cách mệnh tư sản dân quyền. Không giải quyết
được cách mệnh điền địa thì không giải quyết được cách mệnh phản đế.
Trái lại không giải quyết được cách mệnh phản đế thì không giải quyết
được cách mệnh điền địa... Hiện nay tình hình có đổi mới. Đế quốc chiến
tranh, khủng hoảng cùng với ách thống trị phát-xít thuộc địa đã đưa vấn đề
dân tộc thành một vấn đề khẩn cấp rất quan trọng. Đám đông trung tiểu địa
chủ và tư sản bổn xứ cũng căm tức đế quốc. Đứng trên lập trường giải
phóng dân tộc, lấy quyền lợi dân tộc làm tối cao, tất cả mọi vấn đề của
cuộc cách mệnh, cả vấn đề điền địa cũng phải nhằm vào cái mục đích ấy
mà giải quyết" (2). Nhờ vậy, chỉ trong thời gian ngắn, một làn sóng cách
mạng phản đế đã dấy lên, tiêu biểu là ba cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn, Nam
Kỳ, Đô Lương, làm rung động bộ máy thực dân.
Tháng 6-1941, Liên Xô tuyên chiến với Đức. Sau đó, Đồng Minh
quốc tế chống phát-xít gồm Liên Xô, Trung Quốc, Anh, Mỹ ra đời. Ở Việt
Nam, thời cơ giải phóng dân tộc đang đến gần. Đầu năm 1941, Chủ tịch
Hồ Chí Minh về nước, chỉ đạo Hội nghị Trung ương 8 (họp ở Pắc Bó, Cao
Bằng). Tại Hội nghị này, Đảng đã hoàn thiện thêm một bước nữa việc
chuyển hướng chỉ đạo chiến lược, thay khẩu hiệu "Phản đế" (của Hội nghị
Trung ương 6) hay "Phản đế cứu quốc" (của Hội nghị Trung ương 7) bằng
khẩu hiệu "Cứu quốc". Nghị quyết Hội nghị nêu rõ: "Chính sách của Đảng
ta hiện nay là chính sách cứu quốc, cho nên mục đích của các hội quần
chúng cũng xoay về việc cứu quốc là cốt yếu... Công hội từ nay lấy tên là
Công nhân cứu quốc hội, thu nạp hết thảy những người thợ Việt Nam
muốn tranh đấu đánh Pháp - Nhật, lại có thể thu nạp hết cả những hạng cai
ký, đốc công trong xưởng mà những công hội trước kia không hề tổ chức.
Nông hội từ nay gọi là Việt Nam Nông dân cứu quốc hội, thu nạp hết thảy
nông dân đến cả hạng phú nông, địa chủ muốn tranh đấu đuổi Pháp -
Nhật". Đồng thời, Mặt trận Dân tộc thống nhất phản đế Đông Dương
chuyển thành ba mặt trận "cứu quốc" của ba dân tộc Việt, Miên, Lào.
Ở Việt Nam, Mặt trận Việt Nam độc lập đồng minh (tức Mặt trận

lập đồng minh, Ai Lao độc lập đồng minh để sau đó lập ra Đông Dương
độc lập đồng minh". Kèm theo đó là các sách lược mềm dẻo của ba Đảng
nhằm tranh thủ được nhiều nhân vật thuộc hoàng gia và thân sỹ yêu nước
vào Mặt trận cứu quốc, góp thêm sức mạnh cho cách mạng. Với tinh thần
dân tộc tự quyết, sự phát triển song song của cách mạng ba nước Đông
Dương từ đó trở đi ngày càng thu được những thành tựu to lớn. Điều đó
chứng tỏ, quyết sách chiến lược nói trên là đúng đắn và sáng suốt.
- Bố trí thế trận cách mạng và sắp xếp lực lượng cách mạng phù
hợp với yêu cầu khách quan của lịch sử
Khi tình thế cách mạng có sự chuyển biến mau lẹ, đối tượng cách
mạng luôn thay đổi, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam đã
vận dụng một cách xuất sắc lý luận của chủ nghĩa Mác - Lê-nin vào nhận
thức xã hội Việt Nam để đề ra các quyết sách chiến lược đúng đắn. Đó là
nhận thức rõ các mâu thuẫn chủ yếu và mâu thuẫn thứ yếu trong xã hội,
xác định rõ kẻ thù chính, kẻ thù phụ và hậu bị quân của chúng để sắp xếp
Tiền phong quân, Hậu bị quân trực tiếp, Hậu bị quân gián tiếp của cách
mạng Việt Nam. Cụ thể, lúc đầu mũi nhọn của cách mạng chĩa vào thực
dân xâm lược Pháp và tay sai phong kiến. Khi Nhật vào Việt Nam, Pháp
làm tay sai cho Nhật, kẻ thù chủ yếu của cách mạng là Pháp - Nhật. Từ
năm 1943 trở đi, Nhật ngày càng lấn chân Pháp ở Việt Nam, kẻ thù chủ
yếu của cách mạng được xác định lại là Nhật - Pháp. Từ ngày 9-3-1945
(ngày Pháp đầu hàng Nhật) trở đi, kẻ thù chủ yếu của cách mạng chỉ còn là
phát-xít Nhật và tay sai. Điều này có tầm quan trọng rất lớn trong việc bố
trí thế trận cách mạng và lực lượng cách mạng.
Từ năm 1943, bên cạnh Mặt trận Việt Minh là lực lượng nòng cốt,
Đảng còn thành lập Mặt trận Dân chủ chống phát-xít và tuyên bố gia nhập
Đồng Minh quốc tế chống phát-xít. Với sách lược này, ở trong nước có thể
thu hút được các lực lượng dân chủ chống phát-xít, kể cả ấn kiều, Pháp
kiều, Hoa kiều; ở ngoài nước có thể coi Anh, Mỹ, Pháp, Trung Quốc đều là
bạn đồng minh. Hội nghị Ban Thường vụ Trung ương họp từ ngày 25 đến