THUYẾT MINH VỀ DANH LAM THẮNG
CẢNH "NGŨ HÀNH SƠN" Ngũ Hành Sơn là tên gọi chung của năm ngọn núi thuộc Đà Nẵng.Đây
là nhóm núi đá (trong đó có cả đá cẩm thạch) nằm kề với biển, liền
sông được vua Minh Mạng đặt tên mỗi ngọn núi tượng trưng cho các
yếu tố cấu thành vũ trụ là Kim Sơn, Thuỷ Sơn, Thổ Sơn, Mộc Sơn và
Hoả Sơn.

Ngũ Hành Sơn nằm cách trung tâm Đà Nẵng khoảng 8 km về phía
đông nam, trên một bãi cát mênh mông gần bờ biển, thuộc làng Hoà
Khuê, ấp Sơn Thủy, huyện Hòa Vang quận Ngũ Hành sơn. Thuở xa
xưa người Chiêm Thành, thờ thần linh theo tín ngưỡng của họ, ngày
nay còn lưu lại di tích qua những tượng thần bằng đá, những đền
tháp và hình tượng khắc trong vách đá ở Chùa Linh Ứng, trong động
Huyền Không. Ngũ Hành Sơn bao gồm 5 ngọn Kim Sơn, Mộc Sơn,
Thuỷ Sơn, Hoả Sơn(Âm Hỏa sơn va Dương Hỏa sơn), Thổ Sơn. Thuở xa xưa người Chiêm Thành, thờ thần linh theo tín ngưỡng của
họ, ngày nay còn lưu lại di tích qua những tượng thần bằng đá,
những đền tháp và hình tượng khắc trong vách đá ở Chùa Linh Ứng,
trong động Huyền Không. Ngũ Hành Sơn bao gồm 5 ngọn Kim Sơn,
Mộc Sơn, Thuỷ Sơn,Hỏa sơn(được chia làm 2 loại: Âm Hỏa sơn và
Dương Hỏa sơn) va Thổ sơn.

* Kim sơn (Metall - metal) là hòn núi khiêm tốn nhất trong 5 ngọn
núi kéo dài từ đông sang tây, sông Trường nối dài ra sông Đà Nẵng,
có đò Bến ngự ngày xưa Vua chúa thường cập bến nơi đây để ngọan
cảnh, qua thời gian biển dâu biến thành ruộng đồng, sông Trường có

Sơn gồm có một hòn Âm và một hòn Dương, nối liền với nhau bằng
một đường đá thiên tạo nhô cao hẳn lên.

Hòn Âm Hỏa Sơn nằm phía đông, gần đường Lê Văn Hiến, chóp núi
tròn nhô lên cao hơn. Sườn núi có nhiều thớ đá nằm nghiêng và chạy
nghiêng cắt ra từng đoạn, cây cối mọc ở các kẻ đá, ở mỏm núi phía
đông có một cái hang thông từ sườn phía nam ra sườn phía bắc.
Nhân dân địa phương thường đi theo đường này đến các hòn Kim
Sơn và Thổ Sơn.

Hòn Dương Hỏa Sơn nằm ở phía tây. Ngày xưa, khi còn giao lưu
được giữa Hội An và Đà Nẵng bằng đường thủy, ở đây có một bến
sông, ghe thuyền đi về buôn bán vô cùng tấp nập. Trên bờ sông, sát
chân hòn Dương Hỏa Sơn có khu miếu Ông Chài, hiện đã bị đổ nát.
Tên dân dã "núi Ông Chài" có thể bắt nguồn từ đó. Tại một điểm cao
trên sườn núi cheo leo, vách đá thẳng đứng, phía bắc Dương Hỏa
Sơn nhìn về phía Kim Sơn, có ba chữ Hán lớn, nhìn từ xa rất rõ
"Dương Hoả Sơn" và một dòng chữ nhỏ phải đến gần mới thấy : "Sắc
Minh mạng thập bát niên thất nguyệt nhật cát lợi".

* Thổ sơn (Erde - earth) là núi thấp nằm chính giữa có dạng vuông,
cạnh không đều nhau, Thổ sơn không có phong cảnh đẹp chỉ có đất
sét đỏ và đá cát lẫn lộn. Theo truyền thuyết Thổ sơn là nơi linh địa
ngày xưa người Chiêm Thành đồn trú nơi đây, còn tìm thấy những
nét về văn minh người Chiêm Thành điêu khắc vào đá như một cứ
điạ từ đó xuất phát đi cướp phá các vùng biển có tàu buôn đi từ
Trung hoa xuống đến vùng biển Mã lai. Thổ sơn thấp bao quanh
những ngọn núi cao hơn.