Chuyên đề bồi dỡng hoá học
học sinh lớp 8-9
năm học 2008-2009
Chức năng cơ bản :
- Hệ thống hóa kiến thức, giúp học sinh nhớ nhanh, nhớ sâu.
- So sánh, tổng hợp, khái quát hoá các khái niệm.
- Đa ra dới dạng các công thức, sơ đồ dễ hiểu, kích thích tính tò mò, tự
tìm hiểu của học sinh.
- Toàn bộ các dạng bài tập theo chơng trình của Bộ Gioá dục - Đào
tạo
-
Ngoµi ra cã thÓ chia axit thµnh axit m¹nh vµ axit yÕu
Axit m¹nh Axit trung b×nh Axit yÕu Axit rÊt yÕu
Hîp chÊt v« c¬
Oxit (A
x
O
y
)
Axit (H
n
B)
Baz¬- M(OH)
n
Muèi (M
x
B
y
)
Oxit axit: CO
O
3
, Cr
2
O
3
Axit kh«ng cã oxi (Hidraxit): HCl, HBr, H
2
S, HF
Axit cã oxi (Oxaxit): HNO
3
, H
2
SO
4
, H
3
PO
4
….
Baz¬ tan (KiÒm): NaOH, KOH, Ca(OH)
2
, Ba(OH)
2
Baz¬ kh«ng tan: Mg(OH)
2
, Cu(OH)
2
, Fe(OH)
2
SO
3
CH
3
COOH
H
2
CO
3
H
2
S
oxit
oxit
axit
axit
bazơ
bazơ
muối
muối
Định
Định
nghĩa
nghĩa
Là hợp chất của oxi với 1
nguyên tố khác
Là hợp chất mà phân tử gồm
1 hay nhiều nguyên tử H
liên kết với gốc axit
CTHH là: M
x
B
y
Tên
Tên
gọi
gọi
Tên oxit = Tên nguyên tố +
oxit
Lu ý: Kèm theo hoá trị của
kim loại khi kim loại có
nhiều hoá trị.
Khi phi kim có nhiều hoá trị
thì kèm tiếp đầu ngữ.
- Axit không có oxi: Axit +
tên phi kim + hidric
- Axit có ít oxi: Axit + tên
phi kim + ơ (rơ)
- Axit có nhiều oxi: Axit +
tên phi kim + ic (ric)
Tên bazơ = Tên kim loại +
hidroxit
Lu ý: Kèm theo hoá trị của
kim loại khi kim loại có
nhiều hoá trị.
Tên muối = tên kim loại +
tên gốc axit
Lu ý: Kèm theo hoá trị của
kim loại khi kim loại có
3. dd Kiềm tác dụng với
oxax muối và nớc
4. dd Kiềm + dd muối
Muối + Bazơ
5. Bazơ không tan bị nhiệt
phân oxit + nớc
1. Tác dụng với axit
muối mới + axit mới
2. dd muối + dd Kiềm
muối mới + bazơ mới
3. dd muối + Kim loại
Muối mới + kim loại mới
4. dd muối + dd muối 2
muối mới
5. Một số muối bị nhiệt
phân
Lu ý - Oxit lỡng tính có thể tác
dụng với cả dd axit và dd
kiềm
- HNO
3
, H
2
SO
4
đặc có các
tính chất riêng
- Bazơ lỡng tính có thể tác
dụng với cả dd axit và dd
kiềm
Muối + Axit
Muối
Bazơ
Kiềm k.tan
Quỳ tím xanh
Phenolphalein k.màu hồng
Muối + h
2
O
oxit +
h
2
O
Muối + axit
Muối + bazơ
Muối + muối
Muối + kim
loại
Các
sản phẩm
khác nhau
Tchh của oxit Tchh của Axit
Tchh của muốiTchh của bazơ
Lu ý: Thờng chỉ gặp 5 oxit bazơ tan đợc trong nớc là Li
2
O, Na
2
O, K
2
O, CaO, BaO. Đây
Fe
2
O
3
+ 3CO
0
t
2Fe + 3CO
2
S + O
2
SO
2
CaO + H
2
O Ca(OH)
2
Cu(OH)
2
0
t
CuO + H
2
O
CaO + 2HCl CaCl
2
+ H
2
SO
4
BaSO
4
+ 2NaCl
SO
3
+ H
2
O H
2
SO
4
P
2
O
5
+ 3H
2
O 2H
3
PO
4
P
2
O
5
+ 6NaOH 2Na
3
+ 2H
2
O
6HCl + Fe
2
O
3
2FeCl
3
+ 3H
2
O
2HCl + CaCO
3
CaCl
2
+ 2H
2
O
điều chế các hợp chất vô cơ
điều chế các hợp chất vô cơ
1
2
4
Phân huỷ
+ H
2
O
+ dd Kiềm
+ Oxbz
2
O
3
, MgO,
BaO, CaO, Na
2
O, K
2
O không bị
H
2
, CO khử.
- Các oxit kim loại khi ở trạng thái
hoá trị cao là oxit axit nh: CrO
3
,
Mn
2
O
7
,
- Các phản ứng hoá học xảy ra phải
tuân theo các điều kiện của từng
phản ứng.
- Khi oxit axit tác dụng với dd Kiềm
thì tuỳ theo tỉ lệ số mol sẽ tạo ra
muối axit hay muối trung hoà.
VD:
NaOH + CO
2
`
19
20
21
13
14
15
16
17
18
12
6
7
8
9
10
11
3
5
Hîp chÊt + oxi
NhiÖt ph©n baz¬
kh«ng tan
Baz¬
Phi kim + hidro
Oxit axit + níc
Axit m¹nh + muèi
KiÒm + dd muèi
Oxit baz¬ + níc
®iÖn ph©n dd muèi
0
t
→
CO
2
+ 2H
2
O
4.
CaCO
3
0
t
→
CaO + CO
2
5.
Cu(OH)
2
0
t
→
CuO + H
2
O
6.
Cl
2
2
CO
3
→
CaCO
3
↓ + 2NaOH
10.
CaO + H
2
O → Ca(OH)
2
11.
NaCl + 2H2O
dpdd
→
NaOH
+ Cl
2
↑ + H
2
↑
Axit + baz¬
Oxit baz¬ + dd axit
Oxit axit + dd kiÒm
Oxit axit
+ oxit baz¬
Dd muèi + dd muèi
Dd muèi + dd kiÒm
Muèi + dd axit
2
O
15.
CaO + CO
2
→ CaCO
3
16.
BaCl
2
+ Na
2
SO
4
→ BaSO
4
↓ + 2NaCl
17.
CuSO
4
+ 2NaOH → Cu(OH)
2
+ Na
2
SO
4
18.
CaCO
3
+ 2HCl → CaCl
K, Na, Mg, Al, Zn, Fe, Pb, (H), Cu, Ag, Au
(Khi Nào May Aó Záp Sắt Phải Hỏi Cúc Bạc Vàng)
ý nghĩa:
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb
H
Cu Ag Hg Au Pt
+ O
2
: nhiệt độ thờng ở nhiệt độ cao Khó phản ứng
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb
H
Cu Ag Hg Au Pt
Tác dụng với nớc Không tác dụng với nớc ở nhiệt độ thờng
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb
H
Cu Ag Hg Au Pt
Tác dụng với các axit thông thờng giải phóng Hidro Không tác dụng.
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb
H
Cu Ag Hg Au Pt
Kim loại đứng trớc đẩy kim loại đứng sau ra khỏi muối
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb
H
Cu Ag Hg Au Pt
H2, CO không khử đợc oxit khử đợc oxit các kim loại này ở nhiệt độ cao
Chú ý:
- Các kim loại đứng trớc Mg phản ứng với nớc ở nhiệt độ thờng tạo thành dd Kiềm và
giải phóng khí Hidro.
- Trừ Au và Pt, các kim loại khác đều có thể tác dụng với HNO
C
- Là kim loại nhẹ, dễ dát mỏng,
- Kim loại màu trắng xám, có ánh
kim, dẫn điện nhiệt kém hơn
Nhôm.
- t
0
nc
= 1539
0
C
- Là kim loại nặng, dẻo nên dễ rèn.
+ Axit
+ O
2
+ Phi kim
+ DD Muối
Kim
loại
oxit
Muối
Muối + H
2
Muối + kl
1.
3Fe + 2O
2
0
t
2Al + 3Cl
2
0
t
2AlCl
3
2Al + 3S
0
t
Al
2
S
3
2Fe + 3Cl
2
0
t
2FeCl
3
Fe + S
0
t
FeS
Tác dụng với
O
2NaAlO
2
+ 3H
2
Không phản ứng
Hợp chất - Al
2
O
3
có tính lỡng tính
Al
2
O
3
+ 6HCl 2AlCl
3
+ 3H
2
O
Al
2
O
3
+ 2NaOH2NaAlO
2
+ H2O
- Al(OH)
3
kết tủa dạng keo, là hợp
dd HNO
3
, với phi kim mạnh: III
Gang và thép
Gang và thép
Gang Thép
Đ/N - Gang là hợp kim của Sắt với
Cacbon và 1 số nguyên tố khác nh
Mn, Si, S (%C=2ữ5%)
- Thép là hợp kim của Sắt với
Cacbon và 1 số nguyên tố khác
(%C<2%)
Sản xuất
C + O2
0
t
CO
2
CO
2
+ C
0
t
2CO
3CO + Fe
2
O
3
0
t
Fe + CO
FeO + Mn
0
t
Fe + MnO
2FeO + Si
0
t
2Fe + SiO
2
Tính chất Cứng, giòn Cứng, đàn hồi
tính chất hoá học của phi kim.
tính chất hoá học của phi kim.
+ Oxit KL + O
2
Ba dạng thù hình của Cacbon
+ NaOH
+ KOH, t
0
+ NaOH
+ H
2
O
+ Kim loại
+ Hidro
năng dẫn điện, có ính hấp
phụ.
Làm nhiên liệu, chế tạo
mặt nạ phòng độc
CO
2
Kim loại + CO
2
Các phơng trình hoá học đáng nhớ
1.
2Fe + 3Cl
2
2FeCl
3
2.
Fe + S
0
t
FeS
3.
H
2
O + Cl
2
HCl + HClO
4.
2NaOH + Cl
2
NaCl + NaClO + H
t
2Cu + CO
2
7.
3CO + Fe
2
O
3
0
t
2Fe + 3CO
2
8.
NaOH + CO
2
NaHCO
3
9.
2NaOH + CO
2
Na
2
CO
3
+ H
2
O
n
H
2n-2
VD: C
2
H
4
(Axetilen)
Hidrocacbon
thơm
Aren
CTTQ
C
n
H
2n-6
VD: C
6
H
6
(Benzen)
Dẫn xuất
chứa
Halogen
VD:
C2H5Cl
C6H5Br
Dẫn xuất
chứa Oxi
VD:
C
H
H
C
Liên kết ba gồm 1 liên kết
bền và 2 liên kết kém bền
3lk đôi và 3lk đơn xen kẽ
trong vòng 6 cạnh đều
Trạng thái
Khí Lỏng
Tính chất
vật lý
Không màu, không mùi, ít tan trong nớc, nhẹ hơn không khí. Không màu, không tan
trong nớc, nhẹ hơn nớc,
hoà tan nhiều chất, độc
Tính chất
hoá học
- Giống
nhau
Có phản ứng cháy sinh ra CO
2
và H
2
O
CH
4
+ 2O
2
CO
2
2
12CO
2
+ 6H
2
O
- Khác
nhau
Chỉ tham gia phản ứng thế
CH
4
+ Cl
2
anhsang
CH
3
Cl + HCl
Có phản ứng cộng
C
2
H
4
+ Br
2
C
2
H
4
H
2
+ Br
2
C
2
H
2
Br
2
C
2
H
2
+ Br
2
C
2
H
2
Br
4
Vừa có phản ứng thế và
phản ứng cộng (khó)
C
6
H
6
+ Br
2
Làm nhiên liệu hàn xì,
thắp sáng, là nguyên liệu
sản xuất PVC, cao su
Làm dung môi, diều chế
thuốc nhuộm, dợc phẩm,
thuốc BVTV
Điều chế Có trong khí thiên nhiên,
khí đồng hành, khí bùn ao.
Sp chế hoá dầu mỏ, sinh ra
khi quả chín
C
2
H
5
OH
0
2 4
,H SO d t
C
2
H
4
+ H
2
O
Cho đất đèn + nớc, sp chế
hoá dầu mỏ
CaC
6
O CTPT: C
2
H
4
O
2
CTCT: CH
3
CH
2
OH
c
h
o
ch
h
h
h
h
CTCT: CH
3
CH
2
COOH
c
h
o
ch
h
- Rợu Etylic tác dụng với axit axetic tạo thành este Etyl Axetat
CH
3
COOH + C
2
H
5
OH
0
2 4
,H SO d t
CH
3
COOC
2
H
5
+ H
2
O
- Cháy với ngọn lửa màu xanh, toả nhiều nhiệt
C
2
H
6
O + 3O
2
2CO
3
COOH + NaOH CH
3
COONa + H
2
O
ứng dụng
Dùng làm nhiên liệu, dung môi pha sơn, chế rợu bia,
dợc phẩm, điều chế axit axetic và cao su
Dùng để pha giấm ăn, sản xuất chất dẻo, thuốc nhuộm,
dợc phẩm, tơ
Điều chế
Bằng phơng pháp lên men tinh bột hoặc đờng
C
6
H
12
O
6
0
30 32
Men
C
2C
2
H
5
2
O
- Trong PTN:
2CH
3
COONa + H
2
SO
4
2CH
3
COOH + Na
2
SO
4
glucozơ
glucozơ
saccarozơ
saccarozơ
tinh bột và xenlulozơ
tinh bột và xenlulozơ
Công thức
phân tử
C
6
H
12
O
6
C
Phản ứng tráng gơng
C
6
H
12
O
6
+ Ag2O
C
6
H
12
O
7
+ 2Ag
Thuỷ phân khi đun nóng trong dd
axit loãng
C
12
H
22
O
11
+ H
2
O
,
o
ddaxit t
6
H
12
O
6
Hồ tinh bột làm dd Iot chuyển màu xanh
ứng dụng
Thức ăn, dợc phẩm Thức ăn, làm bánh kẹo Pha chế
dợc phẩm
Tinh bột là thức ăn cho ngời và động vật, là
nguyên liệu để sản xuất đờng Glucozơ, rợu
Etylic. Xenlulozơ dùng để sản xuất giấy, vải,
đồ gỗ và vật liệu xây dựng.
Điều chế
Có trong quả chín (nho), hạt nảy
mầm; điều chế từ tinh bột.
Có trong mía, củ cải đờng Tinh bột có nhiều trong củ, quả, hạt.
Xenlulozơ có trong vỏ đay, gai, sợi bông, gỗ
Nhận biết
Phản ứng tráng gơng Có phản ứng tráng gơng khi đun
nóng trong dd axit
Nhận ra tinh bột bằng dd Iot: có màu xanh
đặc trng
Chuyên đề 1:
Chuyên đề 1:
Nguyên tử- Nguyên tố hoá học
Nguyên tử- Nguyên tố hoá học
I. Kiến thức cơ bản
1/ NT là hạt vô cùng nhỏ ,trung hoà về điện và từ đó tạo mọi chất .NT gồm hạt
b) Tính khối lợng sắt chứa 1kg e .
Bài 3:Nguyên tử oxi có 8 p trong hạt nhân.Cho biết thành phần hạt nhân của 3
nguyên tử X,Y ,Z theo bảng sau:
Nguyên tử Hạt nhân
X 8p , 8 n
Y 8p ,9n
Z 8p , 10 n
Những nguyên tử này thuộc cùng một nguyên tố nào ? vì sao ?
Bài 4: a)Nguyên tử X nặng gấp hai lần nguyên tử oxi .
b)nguyên tử Y nhẹ hơn nguyên tử magie 0,5 lần .
c) nguyên tử Z nặng hơn nguyên tử natri là 17 đvc .
Hãy tính nguyên tử khối của X,Y ,Z .tên nguyên tố ,kí hiệu hoá học của nguyên
tốđó ?
Bài 5 : Một hợp chất có PTK bằng 62 .Trong phân tử oxi chiếm 25,8% theo khối l-
ợng , còn lại là nguên tố natri .Hãy cho biết số nguyên tử của mỗi nguỷên tố có trong
phân tử hợp chất .
Bài 6
Nguyên tử X có tổng các hạt là 52 trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không
mang điện là 16 bhạt.
a)Hãy xác định số p, số n và số e trong nguyên tử X.
b) Vẽ sơ đồ nguyên tử X.
c) Hãy viết tên, kí hiệu hoá học và nguyên tử khối của nguyên tố X.
Bài 7.
Nguyên tử M có số n nhiều hơn số p là 1 và số hạt mang điện nhiêu hơn số hạt
không mang điện là 10.Hãy xác định M là nguyên tố nào?
Bài 8.Trong phản ứng hoá học cho biết:
a) Hạt vi mô nào đợc bảo toàn, hạt nào có thể bị chia nhỏ ra?
b) Nguyên tử có bị chia nhỏ không?
c)Vì sao có sự biến đổi phân tử này thành phân tử khác? Vì sao có sự biến đổi
chất này thành chất khác trong phản ứng hóa học?
C
huyên đề 3
huyên đề 3
Hiệu xuất phản ứng (H%)
Hiệu xuất phản ứng (H%)
A. Lý thuyết
Cách 1: Dựa vào lợng chất thiếu tham gia phản ứng
H = L ợng thực tế đã phản ứng .100%
Lợng tổng số đã lấy
- Lợng thực tế đã phản ứng đợc tính qua phơng trình phản ứng theo lợng sản phẩm đã
biết.
- Lợng thực tế đã phản ứng < lợng tổng số đã lấy.
Lợng thực tế đã phản ứng , lợng tổng số đã lấy có cùng đơn vị.
Cách 2: Dựa vào 1 trong các chất sản phẩm
H = L ợng sản phẩm thực tế thu đ ợc .100%
Lợng sản phẩm thu theo lý thuyết
- Lợng sản phẩm thu theo lý thuyết đợc tính qua phơng trình phản ứng theo lợng chất
tham gia phản ứng với giả thiết H = 100%
- Lợng sản phẩm thực tế thu đợc thờng cho trong đề bài.
- Lợng sản phẩm thực tế thu đợc < Lợng sản phẩm thu theo lý thuyết
- Lợng sản phẩm thực tế thu đợc và Lợng sản phẩm thu theo lý thuyết phải có cùng
đơn vị đo.
B. Bài tập
Bài 1: Nung 1 kg đá vôi chứa 80% CaCO
3
thu đợc 112 dm
3
CO
2
(đktc) .Tính hiệu suất
bao nhiêu tấn quặng. Biết H của quá trình sản xuất là 90%
Bài 3:
Có thể điềuchế bao nhiêu kg nhôm từ 1 tấn quặng bôxit có chứa 95% nhôm oxit, biết
hiệu suất phản ứng là 98%.
PT: Al
2
O
3
điện phân nóng chảy, xúc tác Al + O
2
Bài 4
Ngời ta dùng 490kg than để đốt lò chạy máy. Sau khi lò nguội, thấy còn 49kg than ch-
a cháy.
a) Tính hiệu suất của sự cháy trên.
b) Tính lợng CaCO
3
thu đợc, khi cho toàn bộ khí CO
2
vào nớc vôi trong d.
Bài 5:Ngời ta điều chế vôi sống (CaO) bằng cách nung đá vôi (CaCO
3
). Lợng vôi
sống thu đợc từ 1 tấn đá vôi có chứa 10% tạp chất là 0,45 tấn. Tính hiệu suất phản
ứng.
Đáp số: 89,28%
Bài 6:Có thể điều chế bao nhiêu kg nhôm từ 1tấn quặng boxit có chứa 95% nhôm
oxit, biết hiệu suất phản ứng là 98%.
Đáp số: 493 kg
Bài 7:Khi cho khí SO
3
Bài 1: Nung 200g đá vôi có lẫn tạp chất đợc vôi sống CaO và CO
2
.Tính khối lợng vôi
sống thu đợc nếu H = 80%
Bài 2
Đốt cháy 6,5 g lu huỳnh không tinh khiết trong khí oxi d đợc 4,48l khí SO
2
ở đktc
a) Viết PTHH xảy ra.
b) Tính độ tinh khiết của mẫu lu huỳnh trên?
Ghi chú: Độ tinh khiết = 100% - % tạp chất
Hoặc độ tinh khiết = khối l ợng chất tinh khiết.100%
Khối lợng ko tinh khiết
Bài 3:
Ngời ta điều chế vôi sống bằng cách nung đá vôi( CaCO
3
) .Tính lợng vôi sống thu đợc
từ 1 tấn đá vôi chứa 10% tạp chất.
Bài 4: ở 1 nông trờng ngời ta dùng muối ngậm nớc CuSO
4
.5H
2
O để bón ruộng. Ngời
ta bón 25kg muối trên 1ha đất >Lợng Cu đợc đa và đất là bao nhiêu ( với lợng phân
bón trên). Biết rằng muối đó chứa 5% tạp chất.
( ĐSố 6,08 kg)
II. Lợng dùng d trong phản ứng
Lợng lấy d 1 chất nhằm thực hện phản ứng hoàn toàn 1 chất khác. Lợng này
không đa vào phản ứng nên khi tính lợng cần dùng phải tính tổng lợng đủ cho phản
ứng + lợng lấy d.
Biết rằng khí oxi thu đợc sau phản ứng bị hao hụt 10%)
Chuyên đề 5
Chuyên đề 5
Lập công thức hoá học
Lập công thức hoá học
A: Lí thuyết
Dạng 1: Biết tỉ lệ khối l ợng các nguyên tố trong hợp chất.
Cách giải: - Đặt công thức tổng quát: A
x
B
y
- Ta có tỉ lệ khối lợng các nguyên tố: M
A
.x : M
B.
.y = m
A
: m
B
- Tìm đợc tỉ lệ :x : y= m
A
: m
B
= tỉ lệ các số nguyên dơng
M
A
M
B
VD: Tìm công thức hoá học của hợp chất khi phân tích đợc kết quả sau: m
H
. .
% % 100
X Y
A B
A B
x y
A B
M
M M
= =
- Giải ra đợc x,y
Bài 1: hợp chất X có phân tử khối bằng 62 đvC. Trong phân tử của hợp chất nguyên tố
oxi chiếm 25,8% theo khối lợng, còn lại là nguyên tố Na. Số nguyên tử của nguyên
tố O và Na trong phân tử hợp chất là bao nhiêu ?
Dạng 4: Biết thành phần phần trăm về khối l ợng các nguyên tố mà đề bài không cho
phân tử khối.
Cách giải: - Đặt công thức tổng quát: A
x
B
y
- Ta có tỉ lệ khối lợng các nguyên tố: M
A
.x = %
A
M
B.
.y %
B
PTK bằng 180
Bài 4:Muối ăn gồm 2 nguyên tố hoá học là Na và Cl Trong đó Na chiếm39,3% theo
khối lợng .Hãy tìm công thức hoá học của muối ăn ,biết phân tử khối của nó gấp
29,25 lần PT Khu mỏ sắt ở Trại Cau (Thái Nguyên) có một loại quặng sắt. Khi phân
tích mẫu quặng này ngời ta nhận thấy có 2,8 gam sắt. Trong mẫu quặng trên, khối l-
ợng Fe
2
O
3
ứng với hàm lợng sắt nói trên là:
A. 6 gam B. 8 gam C. 4 gam D. 3 gam
Đáp số: C
Bài 5.Xác định công thức phân tử của Cu
x
O
y
, biết tỉ lệ khối lợng giữa đồng và oxi
trong oxit là 4 : 1. Viết phơng trình phản ứng điều chế đồng và đồng sunfat từ Cu
x
O
y
(các hóa chất khác tự chọn).
Bài 6:Trong phòng thí nghiệm có các kim loại kẽm và magiê, các dung dịch axit
sunfuric loãng H
2
SO
4
và axit clohiđric HCl. Muốn điều chế đợc 1,12 lít khí hiđro
(đktc) phải dùng kim loại nào, axit nào để chỉ cần một lợng nhỏ nhất.
A. Mg và H
Chuyên đề 6
Chuyên đề 6
Tính theo ph
Tính theo ph
ơng trình hoá học
ơng trình hoá học
A.Lí thuyết
1.Dạng 1:Tính khối lợng (hoặc thể tích khí, đktc) của chất này khi đã biết (hoặc thể
tích) của 1 chất khác trong phơng trình phản ứng.
2. Dạng 2: Cho biết khối lợng của 2 chất tham gia, tìm khối lợng chất tạo thành.
3. Dạng 3: Tính theo nhiều phản ứng
B. Bài tập
Bài 1:Cho 8,4 gam sắt tác dụng với một lợng dung dịch HCl vừa đủ. Dẫn toàn bộ lợng
khí sinh ra qua 16 gam đồng (II) oxit nóng.
a) Tính thể tích khí hiđro sinh ra (đktc)
b) Tính khối lợng kim loại đồng thu đợc sau phản ứng.
Bài 2:Khi đốt, than cháy theo sơ đồ sau:
Cacbon + oxi
khí cacbon đioxit
a) Viết và cân bằng phơng trình phản ứng.
b) Cho biết khối lợng cacbon tác dụng bằng 9 kg, khối lợng oxi tác dụng bằng 24 kg.
Hãy tính khối lợng khí cacbon đioxit tạo thành.
c) Nếu khối lợng cacbon tác dụng bằng 6 kg, khối lợng khí cacbonic thu đợc bằng 22
kg, hãy tính khối lợng oxi đã phản ứng.
Đáp số: b) 33 kg
c) 16 kg
Bài 3:Cho 5,1 gam hỗn hợp Al và Mg vào dung dịch H
2
SO
c) màu xanh
Bài 7:Có một hỗn hợp gồm 60% Fe
2
O
3
và 40% CuO. Ngời ta dùng H
2
(d) để khử 20
gam hỗn hợp đó.
a) Tính khối lợng sắt và khối lợng đồng thu đợc sau phản ứng.
b) Tính số mol H
2
đã tham gia phản ứng.
Bài 8: Trong phòng thí nghiệm có các kim loại kẽm và magiê, các dung dịch axit
sunfuric loãng H
2
SO
4
và axit clohiđric HCl. Muốn điều chế đợc 1,12 lít khí hiđro
(đktc) phải dùng kim loại nào, axit nào để chỉ cần một lợng nhỏ nhất.
A. Mg và H
2
SO
4
B. Mg và HCl
C. Zn và H
2
SO
4
D. Zn và HCl
Bài 3: Viết các phơng trình phản ứng lần lợt xảy ra theo sơ đồ:
C
)1(
CO
2
)2(
CaCO
3
)3(
CaO
)4(
Ca(OH)
2
Để sản xuất vôi trong lò vôi ngời ta thờng sắp xếp một lớp than, một lớp đá vôi,
sau đó đốt lò. Có những phản ứng hóa học nào xảy ra trong lò vôi? Phản ứng nào là
phản ứng toả nhiệt; phản ứng nào là phản ứng thu nhiệt; phản ứng nào là phản ứng
phân huỷ; phản ứng nào là phản ứng hóa hợp?
Bài 4: Từ các hóa chất: Zn, nớc, không khí và lu huỳnh
hãy điều chế 3 oxit, 2 axit và
2 muối. Viết các phơng trình phản ứng.
Bài 5.Có 4 lọ mất nhãn đựng bốn chất bột màu trắng gồm: Na
2
O, MgO, CaO,
3
ban đầu đã đem nung.
c) Tính % khối lợng mol KClO
3
đã bị nhiệt phân.
Đáp số: b) 245 gam.
c) 80%
Bài 7. Có 3 lọ đựng các hóa chất rắn, màu trắng riêng biệt nhng không có nhãn :
Na
2
O, MgO, P
2
O
5
. Hãy dùng các phơng pháp hóa học để nhận biết 3 chất ở
trên. Viết các phơng trình phản ứng xảy ra.
Bài 8. Lấy cùng một lợng KClO
3
và KMnO
4
để điều chế khí O
2
. Chất nào cho
nhiều khí oxi hơn?
a) Viết phơng trình phản ứng và giải thích.
b) Nếu điều chế cùng một thể tích khí oxi thì dùng chất nào kinh tế hơn? Biết rằng giá
của KMnO
4
là 30.000đ/kg và KClO
3
viết phơng trình phản ứng (nếu có).
Bài 11.
a) Có 3 lọ đựng riêng rẽ các chất bột màu trắng: Na
2
O, MgO, P
2
O
5
. Hãy nêu phơng
pháp hóa học để nhận biết 3 chất đó. Viết các phơng trình phản ứng xảy ra.
b) Có 3 ống nghiệm đựng riêng rẽ 3 chất lỏng trong suốt, không màu là 3 dung dịch
NaCl, HCl, Na
2
CO
3
. Không dùng thêm một chất nào khác (kể cả quì tím), làm thế nào
để nhận biết ra từng chất.
Bài 12. Cho 2,8 gam sắt tác dụng với 14,6 gam dung dịch axit clohiđric HCl nguyên
chất.
a) Viết phơng trình phản ứng xảy ra.
b) Chất nào còn d sau phản ứng và d bao nhiêu gam?
c) Tính thể tích khí H
2
thu đợc (đktc)?
d) Nếu muốn cho phản ứng xảy ra hoàn toàn thì phải dùng thêm chất kia một lợng là
bao nhiêu?
Đáp số: b) 8, 4 gam; c) 3,36 lít; d) 8, 4 gam sắt.
Bài 13.Hoàn thành phơng trình hóa học của những phản ứng giữa các chất sau:
a) Al + O
2
+
Bài 14. Trong phòng thí nghiệm có các kim loại kẽm và magiê, các dung dịch axit
sunfuric loãng H
2
SO
4
và axit clohiđric HCl.
Muốn điều chế đợc 1,12 lít khí hiđro (đktc) phải dùng kim loại nào, axit nào
để chỉ cần một lợng nhỏ nhất.
A. Mg và H
2
SO
4
B. Mg và HCl
C. Zn và H
2
SO
4
D. Zn và HCl
Đáp số: B
Bài 15. a ) Hãy nêu phơng pháp nhận biết các khí: cacbon đioxit, oxi,nitơ và hiđro
b) Trình bày phơng pháp hóa học tách riêng từng khí oxi và khí cacbonic ra
khỏi hỗn hợp. Viết các phơng trình phản ứng. Theo em để thu đợc khí CO
2
có thể cho CaCO
3
tác dụng với dung dịch axit HCl đợc không? Nếu không
thì tại sao?
2
; NaCl; NaOH; Ba(OH)
2
Hãy chọn một thuốc thử để nhận biết các dung dịch trên,
A.
quì tím
B.
dung dịch phenolphthalein
C.
dung dịch AgNO
3
D.
tất cả đều sai
chuyên đề 8
chuyên đề 8
dung dịch
dung dịch
L u ý khi làm bài tập:
1. Sự chuyển đổi giữa nồng độ phần trăm và nồng độ mol
Công thức chuyển từ nồng độ % sang nồng độ C
M
.
d là khối lợng riêng của dung dịch g/ml
M là phân tử khối của chất tan Chuyển từ nồng độ mol (M) sang nồng độ %.1000.
a) Phơng pháp đờng chéo
Khi pha trộn 2 dung dịch có cùng loại nồng độ ( C
M
hay C%), cùng loại
chất tan thì có thể dùng phơng pháp đờng chéo.
Trộn m
1
gam dung dịch có nồng độ C
1
% với m
2
gam dung dịch có nồng độ C
2
%
thì thu đợc dung dịch mới có nồng độ C%.
m
1
gam dung dịch C
1
C
2
- C
C
CC
CC
m
m
C
2
- C C
CC
CC
V
V
=
1
2
2
1
V
2
ml dung dịch C
2
C
1
- C
Sơ đồ đờng chéo còn có thể áp dụng trong việc tính khối lợng riêng D
V
1
lít dung dịch D
1
2
)
b) Dùng phơng trình pha trộn: m
1
C
1
+ m
2
C
2
= (m
1
+ m
2
).C
Trong đó: m
1
và m
2
là số gam dung dịch thứ nhất và dung dịch thứ hai.
C
1
và C
2
là nồng độ % dung dịch thứ nhất và dung dịch thứ hai.
C là nồng độ dung dịch mới tạo thành sau khi pha trộn
m
1
(C
1
2
O + H
2
O
2NaOH
SO
3
+ H
2
O
H
2
SO
4
Khi chất tan phản ứng với dung môi, phải tính nồng độ của sản phẩm chứ
không phải tính nồng độ của chất tan đó.
Ví dụ: Cần thêm bao nhiêu gam SO
3
vào 100 gam dung dịch H
2
SO
4
10%
để đợc dung dịch H
2
SO
4
20%.
+
x
x
Giải ra ta có
molx
410
50
=
3
SO
m
thêm vào 9,756 gam
Cũng có thể giải theo phơng trình pha trộn nh đã nêu ở trên.
4. Tính nồng độ các chất trong trờng hợp các chất tan có phản ứng với nhau.
a) Viết phơng trình phản ứng hóa học xảy ra để biết chất tạo thành sau phản
ứng.
b) Tính số mol (hoặc khối lợng) của các chất sau phản ứng.
c) Tính khối lợng hoặc thể tích dung dịch sau phản ứng.
Cách tính khối lợng sau phản ứng:
Nếu chất tạo thành không có chất bay hơi hoặc kết tủa
m
dd sau phản ứng
= m
các chất tham gia
Nếu chất tạo thành có chất bay hơi hay kết tủa
m
dd sau phản ứng
= m
các chất tham gia
C% =
%100
100
ì
+ S
S
6. Bài toán về khối lợng chất kết tinh
Khối lợng chất kết tinh chỉ tính khi chất tan đã vợt quá độ bão hòa của dung dịch
1. Khi gặp dạng bài toán làm bay hơi c gam nớc từ dung dịch có nồng độ a% đợc
dung dịch mới có nồng độ b%. Hãy xác định khối lợng của dung dịch ban đầu
( biết b% > a%).
Gặp dạng bài toán này ta nên giải nh sau:
- Giả sử khối lợng của dung dịch ban đầu là m gam.
- Lập đợc phơng trình khối lợng chất tan trớc và sau phản ứng theo m, c,
a, b.
+ Trớc phản ứng:
100
ma ì
+ Sau phản ứng:
100
)( cmb
- Do chỉ có nớc bay hơi còn khối lợng chất tan không thay đổi
Ta có phơng trình:
Khối lợng chất tan:
100
)(
100
cmbma
=
ì
C. Hãy xác định
lợng dung dịch NaCl nói trên là bão hòa hay cha bão hòa? Biết rằng độ tan của
NaCl trong nớc ở 20
0
C là 36 gam.
4. Hòa tan 7,18 gam muối NaCl vào 20 gam nớc ở 20
0
C thì đợc dung dịch bão hòa.
Độ tan của NaCl ở nhiệt độ đó là :
A. 35 gam B.35,9 gam C. 53,85 gam D. 71,8 gam
Hãy chọn phơng án đúng.
a) Viết phơng trình phản ứng xảy ra và tính nồng độ mol/l của dung dịch A.
b) Tính thể tích dung dịch H
2
SO
4
20% (d =1,14 g/ml) cần để trung hòa dung
dịch A.
c) Tính nồng độ mol/l của dung dịch thu đợc sau khi trung hòa.
5. a) Hòa tan 4 gam NaCl trong 80 gam H
2
O. Tính nồng độ phần trăm của dung
dịch.
b) Chuyển sang nồng độ phần trăm dung dịch NaOH 2M có khối lợng
riêng d = 1,08 g/ml.
c) Cần bao nhiêu gam NaOH để pha chế đợc 3 lít dung dịch NaOH 10%. Biết khối l-
ợng riêng của dung dịch là 1,115 g/ml.
6. Dung dịch H
2
SO
C. dung dịch 3: 200 ml H
2
O và 3,2 gam CuSO
4
D. dung dịch 4: 400 ml H
2
O và 8,0 gam CuSO
4
Hỏi dung dịch nào có màu xanh đậm nhất?
A. dung dịch 1 B. Dung dịch 2
C. Dung dịch 3 D. Dung dịch 4
8. Hoà tan 5,72 gam Na
2
CO
3
.10 H
2
O (Sôđa tinh thể) vào 44,28 ml nớc. Nồng độ
phần trăm của dung dịch thu đợc là:
A. 4,24 % B. 5,24 % C. 6,5 % D. 5%
Hãy giải thích sự lựa chọn.
9. Hòa tan 25 gam CaCl
2
.6H
2
O trong 300ml H
2
O. Dung dịch có D là 1,08 g/ml
a) Nồng độ phần trăm của dung dịch CaCl
2
13.Xác định độ tan của muối Na
2
CO
3
trong nớc ở 18
0
C. Biết rằng ở nhiệt độ
này 53 gam Na
2
CO
3
hòa tan trong 250 gam nớc thì đợc dung dịch bão hòa.
Đáp số: 21,2 gam
20.Hòa tan m gam SO
3
vào 500 ml dung dịch H
2
SO
4
24,5% (D = 1,2 g/ml) thu đợc
dung dịch H
2
SO
4
49%. Tính m?
Đáp số: m = 200 gam
21.Làm bay hơi 300 gam nớc ra khỏi 700 gam dung dịch muối 12% nhận thấy có 5
gam muối tách ra khỏi dung dịch bão hòa. Hãy xác định nồng độ phần trăm của
dung dịch muối bão hòa trong điều kiện thí nghiệm trên.
Đáp số: 20%
Đáp số: D đúng
26. Hòa tan hoàn toàn 6,66 gam tinh thể Al
2
(SO
4
)
3
. xH
2
O vào nớc thành dung dịch
A. Lấy 1/10 dung dịch A cho tác dụng với dung dịch BaCl
2
d thì thu đợc 0,699
gam kết tủa. Hãy xác định công thức của tinh thể muối sunfat nhôm ngậm nớc ở trên.
Đáp số: Al
2
(SO
4
)
3
.18H
2
O
27. Có 250 gam dung dịch NaOH 6% (dung dịch A).
a) Cần phải trộn thêm vào dung dịch A bao nhiêu gam dung dịch NaOH 10% để đ-
ợc dung dịch NaOH 8%?
Copyright: Tài liệu đại học ©