CÂY NỮ HÀI MỚI Pap.x Cribbii
Việt Nam được xếp vào những nước có nhiều cây nữ hài nhất,
sau đó mới tới Trung hoa, nay lại có thêm một cây nữ hài mới
nữa. Đó là cây Paphiopedilum x cribbii. Chúng ta cũng nên biết
rằng tên cây lan nếu là cây nguyên giống sẽ viết nghiêng và
không viết hoa. Thí dụ: aphiopedilum vietnamense. Nếu cây đã
lai giống nhân tạo sẽ viết thẳng và viết hoa như Cymbidium Nicole Valentine. Còn viết
như Dendrobium x delicatum tức là cây lan này đã được thiên nhiên ghép giống như
trường hợp của cây Paphiopedilum x cribbii vậy.
Nhưng tại sao cây lan mọc ở Việt Nam lại không có tên Việt? Câu này xin để các nhà
khoa học nước ta trả lời. Điều này làm cho những người Việt yêu non sông, tổ quốc
phải ngậm ngùi. Nước ta thiếu gì tiến sĩ, giáo sư, bác học và chuyên gia mà sao lại có tình
trạng đáng buồn này? Những vị này ở đâu và hiện đang làm gì mà lại để những người ngoại
quốc vào núi rừng tìm tòi hoa thơm cỏ lạ rồi công bố cho thế giới được biết với cái tên lạ
hoắc?
Nhưng thôi chúng ta hãy gác chuyện này sang một bên và xin mời quý vị xem bản
tường trình của giáo sư Leonid Averyanov, đăng trên nguyệt san Orchid của Hội Hoa
Lan Hoa Kỳ vào tháng 6 năm 2006 được lược dịch như sau:
Paphiopedilum x cribbii, một cây lan lai giống thiên tạo giữa cây P. appletonianum và cây
P. willosum đã tìm thấy tại phía nam Việt nam. Hai cây lan này thường thấy tại những khu
vực núi non trên cao độ 1500-2200 thước. Cả hai giống đều mọc ở nhũng chỗ ẩm ướt,
hoang dã có những cây lá lớn xanh tốt quanh năm. Mặc dầu cây Pap.appletonianum
thường mọc ở dưới đất còn cây P. willosum là một giống phong lan, một đôi khi cả hai
cùng mọc gần nhau ở trên đá hay trên cây. Sự khác biệt về mùa hoa nở có lẽ là một vấn đề
quan trọng trong việc lai giống thiên nhiên. Thông thường tại miền nam nước Việt P.
appletonianum nở hoa vào mùa xuân, nhưng P. willosum nở hoa vào mùa đông. Tuy nhiên
thỉnh thoảng cây lan này lại nở hoa vào xuân và có khi vào đầu hạ. Đó có lẽ là nguyên
nhân có sự lai giống thiên tạo giữa 2 giống lan mọc cùng chung một khu vực. Vì sự liên hệ
này, việc khám phá ra cây lan hài lai giống không làm ai ngạc nhiên, vì cả hai cây lan đều
mọc chung và đôi khi thấy rất nhiều ở vùng núi non miền nam nước Việt.
Cây lan lai giống được đặt tên là P. cribbii để vinh danh tiến sĩ Phillip Cribb, một nhà thảo