LỜI MỞ ĐẦU
Sản xuất ra sản phẩm tốt và bán được hàng là mục tiêu chiến lược của
mọi doanh nghiệp. Do đó trong quá trình sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp
luôn quan tâm đến việc sản xuất ra sản phẩm gì và tiêu thụ nó như thế nào.
Việc tổ chức quản lý thành phẩm vì thế có ý nghĩa then chốt, không chỉ phục
vụ cho quá trình tái sản xuất mà còn tác động lớn đến kết quả hoạt động sản
xuất kinh doanh cụ thể là lợi nhuận tiêu thụ.
Do tác động quan tâm đến sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp,
công tác kế toán thành phẩm, tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ
cần phải được thiết lập khoa học, hợp lý để cung cấp thông tin chính xác, đầy
đủ, kịp thời về tình hình thành phẩm, tiêu thụ thành phẩm và kết quả hoạt
động sản xuất kinh doanh. Từ đó, doanh nghiệp có những biện pháp cụ thể
nhằm quản lý tốt thành phẩm, đẩy mạnh tiêu thụ thành phẩm, thu hồi vốn
nhanh và tăng vòng quay của vốn. Kích thích sức sản xuất, góp phần tạo ra
giá trị sản lượng lớn cho nền kinh tế quốc dân và thực hiện các nghĩa vụ thuế
khoá, tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước, không ngừng hoàn thiện công
tác kế toán thành phẩm, tiêu thụ thành phẩm là nhiệm vụ trọng tâm đặt ra với
mọi doanh nghiệp sao cho việc ghi chép, phản ánh các nghiệp vụ về thành
phẩm và tiêu thụ thành phẩm được chính xác, toàn diện là cơ sở cho những
quyết định đầu tư, những phương án sản xuất kinh doanh đúng đắn hiệu quả.
Nhận thức được tầm quan trọng của công tác kế toán thành phẩm và tiêu
thụ thành phẩm trong doanh nghiệp đòng thời qua thời gian thực tập tại công
ty cổ phần Hương Nam – 181 Giảng Võ – Ba Đình – Hà Nội em đã lựa chọn
đề tài “Kế toán thành phẩm – bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại công
ty cổ phần Hương Nam” làm báo cáo thực tập với nọi dung gồm những phần
chính sau:
Chương I: Cơ sở lý luận về công tác kế toán thành phẩm, bán hàng và
xác định kết quả bán hàng ở doanh nghiệp sản xuất.
1 1
Chương II: Thực trạng kế toán thành phẩm, bán hàng và xác định kết quả
kinh doanh tại Công ty Cổ phần Hương Nam
cùng của quy trình công nghệ trong doanh nghiệp, được kiểm nghiên đủ tiêu
chuẩn kỹ thuật quy định và nhập kho.
Trong điều kiện hiện nay, khi mà sản xuất luôn phải gắn bó với tiêu thụ,
thì cùng với việc sản xuất ra sản phẩm gì, chất lượng và mẫu mã ra sao, doanh
nghiệp còn phải quan tâm đến khâu tiêu thụ thành phẩm được doanh nghiệp
đặt trong mối quan hệ mật thiết. Thành phẩm được coi là kết quả của quá
trình sản xuất trực tiếp nhưng lại được coi là tiền đề cho việc tiêu thụ – khâu
được coi là then chốt, thực sự kết thúc một vòng tuần hoàn vốn là làm tiền đề
cho quá trình tái sản xuất.
1.2. Bán hàng và cung cấp dịch vụ
Bán hàng: bán sản phẩm do doanh nghiệp sản xuất ra và bán hàng hoá
mua vào.
Cung cấp dịch vụ: thực hiện công việc đã thoả thuận theo hợp đồng
trong một kỳ hoặc nhiều kỳ kế toán, như cung cấp dịch vụ vận tải, du lịch,
cho thuê TSCĐ theo phương thức cho thuê hoạt động…
3 3
Quá trình bán hàng là quá trình hoạt động kinh tế bao gồm hai mặt:
doanh nghiệp đem bán sản phẩm hàng hoá, cung cấp dịch vụ đồng thời đã thu
được tiền hoặc có quyền thu tiền của người mua. Quá trình bán hàng thực
chất là quá trình trao đổi quyền sở hữu giữa người bán và người mua trên thị
trường hoạt động. Nhằm thoả mãn nhu cầu của các cá nhân và tổ chức bên
ngoài công ty, tổng công ty hoặc tập đoàn sản xuất gọi là bán cho bên ngoài.
Trong trường hợp hàng hoá cung cấp giữa các đơn vị trong cùng một công ty,
tổng công ty, tập đoàn được gọ là bán hàng nội bộ.
Công tác bán hàng có ý nghĩa rất quan trọng đối với mọi doanh nghiệp vì
đây là giai đoạn cuối cùng của giai đoạn tái sản xuất. Thực hiện tốt công tác
bán hàng sẽ tạo điều kiện thu hồi vốn nhanh bù đắp chi phí, sẽ giúp doanh
nghiệp quay vòng vốn nhanh, đầu tư phát triển kịp thừi thực hiện nghĩa vụ với
ngân sách nhà nước, nâng cao đời sống người lao động. Công tác bán hàng
được tổ chức chặt chẽ, hợp lý thì doanh nghiệp sẽ quảng bá được sản phẩm
có thể áp dụng đối với các doanh nghiệp quy mô lớn hoặc vừa phải, khối
lượng nghiệp vụ nhiều, tần suất nhập – xuất thành phẩm liên tục hay không có
cán bộ chuyên trách về theo dõi thành phẩm.
Cách 2:
=
Cách tính 2 tuy đơn giản và phản ánh kịp thời tình hình biến động vật
liệu trong kỳ tuy nhiên không chính xác vì không tính đến sự biến động giá cả
vật liệu.
Cách 3:
=
Cách tính 3 khắc phục được nhược điểm của 2 cách trên, vừa thể hiện
tính chính xác cập nhật cao nhưng lại tốn rất nhiều công sức, phải tính toán
nhiều lần nên phương pháp này chỉ thích hợp với doanh nghiệp có quy mô sản
xuất vừa phải, chủng loại sản phẩm ít, giá trị lớn, tần suất nhập – xuất nhỏ.
b. Phương pháp nhập trước xuất trước (FIFO)
5 5
Theo phương pháp này giả thiết thành phẩm nào nhập kho trước thì ưu
tiên xuất trước, xuất hết sổ nhập trước mới đến số nhập sau theo giá thực tế
của từng số hàng xuất. Nói cách khác, giá thực tế của thành phẩm nhập trước
sẽ được dùng làm giá thực tế của thành phẩm xuất trước và do vậy thành
phẩm tồn kho cuối kỳ sẽ là giá thực tế của số thành phẩm nhập kho sau cùng.
Phương pháp này thích hợp trong trường hợp giá cả ổn định.
c. Phương pháp nhập sau xuất trước (FIFO)
Theo phương pháp này thành phẩm nhập kho sau cùng sẽ được xuất
trước tiên. Như vậy, giá thực tế của thành phẩm nhập sau sẽ được dùng làm
giá thực tế của thành phẩm xuất trước và giá thực tế của thànhphẩm tồn kho
và giá thực tế của thành phẩm nhập kho trước. Phương pháp này thích hợp
trong trường hợp lạm phát, giá cả tăng.
d. Phương pháp trực tiếp (giá thực tế đích danh)
Theo phương pháp này thành phẩm được xác định giá trị theo đơn chiếc
Trên cơ sở phiếu nhập kho, xuất kho thành phẩm, thủ kho phản ánh tình
hình nhập, xuất kho thành phẩm vào thẻ kho, đồng thời là căn cứ để kế toán
lên bảng kê số 8 về tình hình nhập, xuất, tồn kho thành phẩm.
3. Khái niệm doanh thu, các khoản giảm trừ doanh thu, nguyên tắc
xác định doanh thu và kết quả bán hàng.
3.1. Khái niệm doanh thu và điều kiện ghi nhận doanh thu.
Doanh thu là tổng lợi ích kinh tế mà doanh nghiệp thu được trong kỳ kế
toán phát sinh từ các hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường của doanh
nghiệp, doanh thu trong doanh nghiệp bao gồm các khoản sau:
+ Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ: là số tiền mà doanh nghiệp
sẽ thu được hoặc thu được từ các giao dịch và các nghiệp vụ phát sinh doanh
thu: phụ thu, phí thu.
+ Doanh thu hoạt động tài chính: là toàn bộ số tiền thu được hoặc sẽ thu
được từ các giao dịch và nghiệp vụ phát sinh doanh thu đầu tư mua bán chứng
7 7
khoán, hoạt động góp vốn liên doanh, liên kết. Doanh thu hoạt động tài chính
bao gồm: tiền lãi, tiền bản quyền, cổ tức và lợi nhuận dược chia.
= -
* Điều kiện ghi nhận doanh thu:
Doanh thu bán hàng: được ghi nhận khi thoả mãn 5 điều kiện sau:
+ Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với
quyền sở hữu sản phẩm hoặc hàng hoá cho người mua.
+ Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hoá như người
sở hữu hoặc kiểm soát hàng hoá.
+ Doanh thu được xác định một cách tương đối chắc chắn.
+ Doanh nghiệp đã thu hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán
hàng.
+ Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng.
Doanh thu cung cấp dịch vụ: khi kết quả giao dịch được xác định một
cách đáng tin cậy. Trường hợp giao dịch liên quan đến nhiều kỳ thì doanh thu
Hàng bán bị trả lại: dùng để phản ánh doanh thu của số hàng hoá, thành
phẩm, lao vụ dịch vụ đã bán nhưng bị khách hàng trả lại do các nguyên nhân:
do vi phạm cam kết, vi phạm hợp đồng kinh tế, hàng bị mất, sai quy cách,
kém phẩm chất, không đúng chủng loại.
Giảm giá hàng bán cuối kỳ không có số dư
Các loại thuế tính vào giá bán: thuế tiêu thụ đặc biệt
4. Các phương thức bán và thanh toán
4.1. Các phương thức bán
- Kế toán bán hàng theo phương thức bán hàng trực tiếp
- Kế toán bán hàng theo phương thức gửi hàng đi cho khách
9 9
- Kế toán bán hàng theo phương thức gửi đại lý, ký gửi, bán đúng giá
hưởng hoa hồng.
- Kế toán bán hàng theo phương thức trả chậm, trả góp
- Kế toán bán hàng theo phương thức hàng đổi hàng
4.2. Các phương thức thanh toán
- Thanh toán bằng tiền mặt
Thanh toán bằng tiền mặt thường được áp dụng trong phương thức
thanh toán trực tiếp khi các bên tham gia thanh toán có khoảng cách địa lý
gần nhau, tổng giá thanh toán của hàng hoá không lớn hoặc khi bán lẻ.
Tiền mặt được sử dụng có thể là đồng nội tệ (VNĐ) hoặc các loại ngoại
tệ (USD, EUR, HKD, JQY…) hoặc các kim khí, đá quý.
- Thanh toán qua ngân hàng
Hiện nay, hình thức thanh toán qua ngân hàng rất phổ biến vì nó cho
phép giảm được các chi phí và rủi ro trong việc bảo quản và vận chuyển tiền
mặt. Đối với doanh nghiệp thanh toán qua ngân hàng giúp cho quá trình thanh
toán trở nên đơn giản và thuận lợi hơn rất nhiều. Các phương tiện thanh toán
qua ngân hàng cũng rất đa dạng, việc lựa chọn phương tiện nào phụ thuộc vào
điều kiện, thoả mãn giữa hai bên.
5. Nhiệm vụ của kế toán thành phẩm, bán hàng và xác định kết quả
chặt chẽ về tình hình hiện có và sự biến động của từng loại thành phẩm, hàng
hoá về các mặt số lượng, quy cách, chất lượng và giá trị.
+ Theo dõi, phản ánh, kiểm soát chặt chẽ hoạt động bán hàng và cung
cấp dịch vụ, hoạt động tài chính và các hoạt động khác. Ghi nhận đầy đủ, kịp
thời, các khoản chi phí và thu nhập của từng đặc điểm kinh doanh, từng mặt
hàng…
+ Xác định chính xác kết quả của từng hoạt động trong doanh nghiệp
phản ánh và kiểm tra, giám sát tình hình phân phối kết quả kinh doanh, đôn
đốc kiểm tra tình hình thực hiện nghĩa vụ với ngân sách nhà nước.
11 11
+ Cung cấp những thông tin kinh tế cần thiết cho các đối tượng sử dụng
thông tin liên quan. Định kỳ tiến hành phân tích kinh tế đối với hoạt động bán
hàng, kết quả kinh doanh.
6. Kế toán chi tiết thành phẩm
6.1. Chứng từ kế toán sử dụng
Mọi nghiệp vụ làm biến động thành phẩm đều phải được ghi chép,
phản ánh và chứng từ ban đầu phù hợp và theo đúng những nội dung và
phương pháp ghi chép chứng từ kế toán đã quy định theo chế độ các chứng từ
kế toán chủ yếu bao gồm:
+ Phiếu nhập kho
+ Phiếu xuất kho
+ Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ
+ Phiếu xuất kho hàng gửi bán đại lý
+ Hoá đơn bán hàng
+ Hoá đơn GTGT
+ Thẻ kho thành phẩm
+ Sổ chi tiết thành phẩm
6.2. Trình tự và thủ tục nhập, xuất kho thành phẩm
* Sơ đồ trình tự và thủ tục nhập kho thành phẩm
Bộ phận sản xuất lập phiếu nhập kho
tổng số nhập, xuất tính ra số tồn kho về mặt lượng theo từng danh điểm thành
phẩm.
Tại phòng kế toán, kế toán mở thẻ, mở sổ kế toán chi tiết cho từng danh
điểm thành phẩm tương ứng với thẻ kho mở ở kho. Thẻ này có nội dung
tương tự thẻ kho, nhưng theo dõi cả về mặt giá trị. Hàng ngày hoặc định kỳ
khi nhận được chứng từ nhập, xuất kho do thủ kho chuyển tới, kế toán phải
kiểm tra, đối chiếu, ghi đơn giá vào thẻ, sổ kế toán chi tiết thành phẩm và tính
ra số tiền. Sau đó ghi các nghiệp vụ nhập, xuất vào các thẻ kế toán chi tiết
thành phẩm có liên quan. Cuối tháng cộng thẻ và đối chiếu với thẻ kho.
Để thực hiện đối chiếu giữa kế toán tổng hợp và chi tiết, kế toán phải
căn cứ vào các thẻ kế toán chi tiết để lập bảng tổng hợp nhập, xuất, tồn kho về
mặt giá trị của từng loại thành phẩm. Số liệu của bảng này được đối chiếu với
số liệu của kế toán tổng hợp.
Ngoài ra, để quản lý thẻ kho, kế toán thành phẩm mở sổ đăng ký thẻ
kho, khi giao thẻ kho cho thủ kho, kế toán phải ghi sổ.
Trình tự hạch toán chi tiết thành phẩm theo phương pháp thẻ song song
có thể được khái quát bằng sơ đồ sau:
Sơ đồ hạch toán chi tiết thành phẩm theo phương pháp thẻ song song
Ghi chú: Ghi hàng ngày: Quan hệ đối chiếu Ghi cuối tháng
15
Bảng
tổng hợp
nhập,
xuất, tồn
kho
thành
phẩm
Thẻ hoặc
sổ chi
tiết thành
Chứng từ xuất
Bảng kê nhập
Đối chiếu luân chuyển
Bảng kê xuất
Kế toán tổng hợp
16 16
Ghi chú: Ghi hàng ngày: Quan hệ đối chiếu: Ghi cuối tháng:
Sơ đồ hạch toán chi tiết thành phẩm theo phương pháp sổ số dư
Chứng từ nhập
Thẻ kho
Chứng từ xuất
Sổ số dư
Kế toán tổng hợp
Phiếu giao nhận chứng từ nhập
Bảng luỹ kế NXT thành phẩm
Phiếu giao nhận chứng từ xuất
Ghi chú: Ghi hằng ngày: Quan hệ đối chiếu: Ghi cuối tháng:
Ghi định kỳ:
Điều kiện áp dụng: chỉ áp dụng với doanh nghiệp đã xác định được giá
hạch toán của thành phẩm và hệ thống danh điểm thành phẩm.
7. Hạch toán tổng hợp thành phẩm
7.1. Tài khoản sử dụng
Để hạch toán tình hình tăng, giảm và tồn kho thành phẩm, kế toán sử
dụng chủ yếu tài khoản 155 – thành phẩm, ngoài ra còn có TK 154, 157, 511,
632. Kết cấu tài khoản 155.
17 17
TK 155
- Trị giá thực tế của thành phẩm
nhâp kho.
- Trị giá của thành phẩm phát hiện
Nợ TK 632 – nếu trao đổi trực tiếp tại kho
Nợ TK 157 – nếu gửi đi trao đổi
18 18
Có TK 155 – thành phẩm
- Trường hợp xuất thành phẩm để biếu, tặng, thanh toán tiền lương, tiền
thưởng cho cán bộ công nhân viên trong kỳ hay chuyển thành tài sản cố định,
ghi:
Nợ TK 632 – giá vốn hàng bán
Có TK 155 – thành phẩm
- Trường hợp đánh giá làm giảm thành phẩm (ghi chênh lệch giảm):
Nợ TK 412 – chênh lệch đánh giá lại tài sản
Có TK 155 – thành phẩm
- Trường hợp xuất thành phẩm để góp vốn liên doanh:
Nợ TK 128 – giá trị vốn góp (nếu liên doanh ngắn hạn)
Nợ TK 222 - giá trị vốn góp (nếu liên doanh dài hạn)
Nợ TK 412 (có 412) – chênh lệch đánh giá lại tài sản
Có TK 155 – giá thực tế thành phẩm góp vốn
- Trường hợp phát hiện thừa, thiếu thành phẩm, căn cứ vào nguyên
nhân, thiếu, thừa, để hạch toán, điều chỉnh số liệu trên sổ kế toán:
+ Nếu thừa chưa xác định được nguyên nhân ghi
Nợ TK 155 – thành phẩm
Có TK 338 (3381) – phải trả, phải nộp khác
+ Khi có quyết định xử lý thành phẩm thừa ghi: Nợ TK 338 (1), có TK
liên quan 632, 641, 642…
+ Nếu thiếu chưa rõ nguyên nhân ghi:
Nợ TK 138(1) – phải thu khác
Có TK 155 – thành phẩm
+ Khi có quyết định xử lý của cấp có thẩm quyền, căn cứ vào quyết
định xử lý ghi:
Nợ TK 632: Thiếu trong định mức
Giá vốn hàng bán:
Nợ TK 632 – giá vốn hàng bán
Có TK 155 – thành phẩm
Có TK 157 – hàng gửi bán
Giá trị thành phẩm hoàn thành trong kỳ nhập kho hoặc đem tiêu thụ
ngay ghi:
Nợ TK 632 – giá vốn hàng bán
Có TK 632 – giá thành sản xuất
Cuối kỳ, tiến hành kiểm kê và xác định giá trị thành phẩm tồn kho cuối
kỳ:
Nợ TK 155 – thành phẩm
Nợ TK 157: hàng gửi bán
Có TK 632: giá vốn hàng bán
Sau khi xác định giá thành phẩm tồn kho cuối kỳ, kế toán xác định giá
trị thành phẩm đã tiêu thụ trong kỳ ghi:
Nợ TK 911 – xác định kết quả kinh doanh
Có TK 632 – giá vốn hàng bán
Sơ đồ hạch toán tổng hợp thành phẩm (theo phương pháp kiểm kê
định kỳ)
TK 155, 157
TK 632
TK 155, 157
TK 631
TK 911
Kết chuyển trị giá vốn
thành phẩm tồn đầu kỳ
Giá thành sản phẩm hoàn thành nhập kho, bán
Kết chuyển trị giá vốn
thành phẩm tồn cuối kỳ
Giá vốn thành phẩm đã tiêu thụ
- Kết chuyển doanh thu thuần vào
tài khoản xác định kết quả kinh
doanh.
Tài khoản 511 không có số dư và được chi tiết thành bốn tài khoản cấp
hai.
Tài khoản 512- doanh thu bán hàng nội bộ
Tài khoản này dùng để phản ánh doanh thu của sản phẩm, hàng hoá,
dịch vụ, lao vụ tiêu thụ trong nội.
23 23
TK 511
- Trị giá hàng bán trả lại (theo giá
tiêu thụ nội bộ), khoản giảm giá
hàng bán đã chấp nhận trên khối
lượng sản phẩm hàng hoá, dịch vụ
tiêu thụ nội bộ trong kỳ, số thuế tiêu
thụ đặc biệt, số thuế GTGT theo
phương pháp trực tiếp phải nộp của
số hàng hoá tiêu thụ nội bộ.
- Kết chuyển doanh thu nội bộ thuần
vào tài khoản xác định kết quả kinh
doanh.
Tổng số doanh thu nội bộ của đơn vị
thực hiện trong kỳ
Tài khoản 512 không có số dư cuối kỳ
Lưu ý: Doanh thu bán hàng theo chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14 chỉ
được ghi nhận khi đồng thời thoả mãn 5 điều kiện:
Người bán đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích với quyền sở hữu
sản phẩm hoặc hàng hoá cho người mua.
Người bán không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hoá như người sở
hữu hàng hoá như người sở hữu hàng hoá hoặc kiểm soát hàng hoá.
đồng kinh tế).
Bên Nợ: các khoản giảm giá hàng bán được chấp thuận
Bên Có: kết chuyển toàn bộ số giảm giá hàng bán trừ vào doanh thu
TK 532 cuối kỳ không có số dư
TK 632 – giá vốn hàng bán
Tài khoản 632 dùng để theo dõi trị giá vốn của hàng hoá, thành phẩm,
lao vụ, dịch vụ xuất bán trong kỳ. Giá vốn hàng bán có thể là giá thành công
25 25
Copyright: Tài liệu đại học ©