332
Chỉång 16
AN TON LAO ÂÄÜNG V BO VÃÛ MÄI TRỈÅÌNG
TRONG NH MẠY CÄNG NGHIÃÛP VI SINH

Khi täø chỉïc mäüt hoảt âäüng sn xút báút k no trong cäng nghiãûp vi sinh cng cáưn
phi tênh âãún táút c cạc nhán täú lao âäüng trong táút c cạc giai âoản sn xút. Cạc âiãưu
kiãûn lao âäüng ca cäng nhán âãưu phủ thüc vo chụng.
Nhỉỵng váún âãư bao gäưm bo häü lao âäüng, k thût an ton, vãû sinh sn xút, bäü
lût lao âäüng âãưu tho ra cạc biãûn phạp qui âënh båíi cạc lût an ton trong cäng nghiãûp
vi sinh, nhàòm âm bo ngàn ngỉìa thỉång têch do sn xút, do cạc bãûnh nghãư nghiãûp, do
cạc sỉû cäú ca mạy mọc, do chạy v näø.
16.1. NHỈỴNG VÁÚN ÂÃƯ TÄØNG QUẠT VÃƯ AN TON LAO ÂÄÜNG TRONG NH
MẠY CÄNG NGHIÃÛP VI SINH
An ton lao âäüng giåïi thiãûu cạc hãû thäúng vàn bn vãư lût v nhỉỵng biãûn phạp
tỉång ỉïng våïi chụng nhàòm âm bo an ton, bo vãû sỉïc kho v kh nàng lm viãûc ca
con ngỉåìi trong quạ trçnh lao âäüng, kinh tãú - x häüi, k thût, vãû sinh v täø chỉïc.
Cạc axit, kiãưm, múi v cạc loải vi sinh váût âỉåüc sỉí dủng räüng ri trong cạc xê
nghiãûp âãø sn xút ra cạc chãú pháøm hoảt hoạ (vitamin, chãú pháøm protein v enzim, náúm
men gia sục ), chụng cọ thãø gáy nãn nhỉỵng dë ỉïng cho cäng nhán v cạc cháút phủ âỉåüc
sỉí dủng trong sn xút dãù chạy v dãù näø.
Cho nãn cáưn âàûc biãût chụ nhỉỵng váún âãư vãư an ton lao âäüng trong cạc xê nghiãûp
vi sinh.
Âiãưu kiãûn chung vãư an ton lao âäüng. Chụng bao gäưm nhỉỵng nhiãûm vủ phạt hiãûn
v nghiãn cỉïu thỉång têch do sn xút, tho ra nhỉỵng biãûn phạp lm tàng âiãưu kiãûn lao
âäüng v cạc biãûn phạp vãû sinh sỉïc kho nhàòm bo âm ngàn ngỉìa thỉång têch, cạc bãûnh
nghãư nghiãûp, cạc tai nản, cạc âạm chạy, vủ näø trong xê nghiãûp.

tỏm, phỏn ly,loỹc, trờch ly caùc chỏỳt, trong phỏn xổồớng sỏỳy, tióu chuỏứn hoaù phỏn chia vaỡ
goùi thaỡnh phỏứm caùc chỏỳt hoaỷt hoaù sinh hoỹc.
óứ tọứ chổùc mọựi mọỹt vở trờ laỡm vióỷc cỏửn phaới coù nhổợng sọỳ lióỷu vóử caùc chỏỳt õọỹc, nng
lổồỹng bổùc xaỷ khờ, buỷi trong khu vổỷc cuớa vở trờ laỡm vióỷc, nhổợng sọỳ lióỷu vóử vióỷc tọửn taỷi
tióỳng ọửn, rung õọỹng; cỏửn bióỳt kờch thổồùc cồ baớn cuớa thióỳt bở, caùc phổồng phaùp naỷp
nguyón lióỷu, vỏỷt lióỷu vaỡ baùn thaỡnh phỏứm, sổỷ phỏn bọỳ caùc nguọửn nng lổồỹng, caùc õổồỡng
vỏỷn chuyóứn bũng õổồỡng bọỹ, õổồỡng sừt, õổồỡng thuyớ, hóỷ thọỳng phuỷc vuỷ vờ trờ laỡm vióỷc theo
chổùc nng Thaỡnh lỏỷp dổỷ aùn tọứ chổùc laỡm vióỷc õóứ taỷo ra nhổợng õióửu kióỷn an toaỡn lao õọỹng
coù tờnh õóỳn tỏỳt caớ
caùc yóỳu tọỳ khọng an toaỡn cho mọựi mọỹt khu vổỷc saớn xuỏỳt.
trong nhổợng khu vổỷc saớn xuỏỳt coù thaới chỏỳt õọỹc haỷi thỗ phaới nóu thồỡi haỷn vaỡ
phổồng tióỷn kióứm tra haỡm lổồỹng õồn vở chỏỳt õọỹc haỷi õoù cuợng nhổ caùc tờnh chỏỳt lyù hoaù vaỡ
õọỹc tọỳ hoỹc trong dổỷ aùn tọứ chổùc lao õọỹng.
Luỏỷt an toaỡn phaới nóu nhổợng yóu cỏửu baớo õaớm caùc khu vổỷc saớn xuỏỳt vaỡ thióỳt bở õỷc
bióỷt quan troỹng bũng nhổợng duỷng cuỷ õo- kióứm tra, bũng caùc phổồng tióỷn tổỷ õọỹng hoaù, hóỷ
thọỳng tờn hióỷu saớn xuỏỳt vaỡ bũng nhổợng thọng tin lión laỷc.

334
Cạc kho trong xê nghiãûp vi sinh. Cạc kho âỉåüc dng âãø bo âm ngun liãûu, váût
liãûu phủ v cạc thnh pháøm cáưn âỉåüc thiãút kãú cọ tênh âãún sỉû thûn tiãûn cho läúi vo, an
ton cho sỉû tiãún hnh cäng tạc xãúp dåỵ v loải trỉì chạy v näø.
Trong cạc kho chỉïa cháút lng dãù bäúc chạy (rỉåüu etylic v metylic, axeton, benzen
v etxàng) âäü an ton bo qun âỉåüc bo âm do thiãút bë trong vỉûa chỉïa v trong cạc
xitec cọ cạc van thäng håi v cạc bäü chàõn lỉía, cng nhỉ cạc thiãút bë phng chạy, trong
cạc phng chỉïa cạc phỉång tiãûn cå âäüng.
Tiãún hnh bo qun cạc cháút âäüc âäúi våïi sỉï
c kho con ngỉåìi cáưn phi tháût tháûn
trng. Âiãưu âọ cọ liãn quan âãún cạc cháút âäüc, cạc axit, cạc kiãưm v mäüt säú cạc cháút khạc
cọ tênh tạc âäüng mảnh.
Cạc lût an ton cho sn xút thüc lénh vỉûc cäng nghiãûp vi sinh ráút chụ âãún

trỉåìng dinh dỉåỵng trong thiãút bë cọ ạp sút dỉ hay xy ra trong cạc âỉåìng äúng dáùn cọ
cháút lng dãù chạy (rỉåüu, axeton, ), lm tàng näưng âäü ca chụng trong khäng khê cọ thãø
dáùn tåïi chạy v näø.
Näưng âäü cạc cháút dãù näø trỉåïc hãút cọ thãø tảo thnh bãn trong khu vỉûc sn xút, bãn
trong thiãút bë, bãø chỉïa. Theo quy lû
t thç nhỉỵng cháút lng dãù chạy âỉåüc bo qun trong
cạc bãø cạch nhiãût, täút nháút l bo qun dỉåïi âáút. Trong khi âäø âáưy v thạo cản chụng cáưn
phi theo di cáøn tháûn cạc quy lût v âënh mỉïc hoảt âäüng. Âàûc biãût chụ hm lỉåüng
häùn håüp dãù näø â âỉåüc tảo thnh trong cạc thiãút bë â âỉåüc thạo hãút cạc cháút lng dãù
chạy, vç khi ngưn chạy â âỉåüc tảo thnh trong cạc thiãút bë cọ thãø dáùn âãún hiãûn tỉåüng
näø mäüt cạch ngáùu nhiãn. Cho nãn táút c cạc thiãút bë chỉïa cáưn phi rỉía cáøn tháûn v sau âọ
kiãøm tra lỉåüng håi cn hay hãút.
Khäng cho phẹp sỉí dủng khäng khê nẹn âãø tảo quạ ạp cho cạc cháút lng dãù chạy
tỉì thiãút bë ny vo thiãút bë khạc, vç t lãû vãư lỉåüng giỉỵa khäng khê v håi cng nhỉ bủi åí
bãn trong thiãút bë cọ thãø dáùn tåïi tảo thnh näưng âäü dãù näø. Âãø tảo quạ ạp trong trỉåìng håüp
ny täút nháút nãn dng khê trå. Dng cạc båm cọ dảng mng hay dảng khäng cọ vng
khêt âãø båm cạc loải cháút lng dãù chạy nhàòm loải trỉì r rè. Cạc khu vỉûc cọ âàût thiãút bë âãø
tạch cạc sn pháøm hoảt hoạ sinh hc, âãø tinh luûn rỉåüu v axeton cáưn âỉåüc trang bë hãû
thäúng tên hiãûu ạnh sạng v tiãúng âäüng bạo hiãûu näưng âäü nguy hiãøm ca cạc cháút dãù chạy
trong khäng khê.
Âãø ngàn ngỉìa sỉû tảo thnh cạc tia lỉía âiãûn, cạc ngưn nung nọng trong cạc khu dãù
näø v dãù chạy, táút c nhỉỵng cại láúy âiãûn, cạc dủng củ måí âiãûn, cạc phỉång tiãûn tỉû âäüng
cáưn phi hon thnh åí kiãøu phng näø v kên nỉåïc.
Nỉåïc sn xút trỉåïc khi x vo hãû thäúng rnh cáưn phi trung ho, lm sảch dáưu
måỵ, nhỉûa v cạc håüp cháút âäüc khạc trong cạc thiãút bë lm sảch.
Khi làõp rạp cạc ngưn ạnh sạng v cạc thiãút bë âiãûn cáưn phi tn th theo cạc quy
âënh ca thiãút bë âiãûn âäúi våïi mäùi khu vỉûc, cọ tênh âãún loải phán xỉåíng.
Cáưn phi cọ quy âënh cạc biãûn phạp ngàn ngỉìa ráút tháûn trng khi cạc bäü pháûn ca
mạy mọc hoảt âäüng, dáùn âãún bë nung nọng do ma sạt (vê dủ, cạc bäü dáùn âäüng cạnh
khúy, cạc bạnh ràng, äø trủc ). Cáưn thiãút phi chãú tảo chụng bàòng nhỉỵng váût liãûu khäng

C. Khäng cho phẹp âàût cạc âỉåìng
äúng dáùn dung dëch dãù näø, dãù bay håi cng våïi cạc âỉåìng dáùn nhiãût v dáùn khê nẹn.
Âãø an ton cáưn sån cạc âỉåìng äúng dáùn thnh nhỉỵng mu âãø âoạn nháûn theo nhọm
cạc cháút âỉåüc váûn chuøn: nỉåïc - mu xanh lạ cáy, håi - mu â, khäng khê - xanh, khê
(trong âọ cọ khê hoạ lng) - vng, axit - cam, kiãưm - têm, cháút lng - náu, cạc cháút khạc
(mäi trỉåìng dinh dỉåỵng, cháút lng canh trỉåìng, dung dëch enzim ) - mu xạm, cạc äúng
chỉỵa chạy - â.
Cạc xê nghiãûp sn xút chỉïa mäüt lỉåüng låïn cạc loải thiãút bë âỉåüc sỉí dủng trong
cäng nghiãûp hoạ hc, cäng nghiãûp thỉûc pháøm cng nhỉ mäüt lỉåüng âạng kãø cạc thiãú
t bë
khäng theo quy chøn âỉåüc sn xút trong xê nghiãûp. Cho nãn cáưn phi hỉåïng dáùn tháûn
trng cho cäng nhán thao tạc, phi nghiãn cỉïu củ thãø kãút cáúu v ngun tàõc hoảt âäüng
ca thiãút bë; cäng nghãû v cạc lût vãư k thût an ton âãø tiãún hnh thao tạc.
Cạc bn hỉåïng dáùn k thût an ton âỉåüc phạc tho riãng biãût cho mäùi loải thiãút
bë, cäng nghãû, cáưn nghiãn cỉïu k ph håüp våïi vë trê cäng tạc ca mi thnh viãn.
Cạc bçnh hoảt âäüng dỉåïi ạp sút. Trong cạc xê nghiãûp thüc cäng nghiãûp vi sinh
thỉåìng sỉí dủng phäø biãún cạc loải bçnh hoảt âäüng dỉåïi ạp sút.

337
Âọ l cạc näưi phn ỉïng cäng nghãû, cạc bäü tiãût trng, cạc thiãút bë cáúy, thiãút bë lãn
men, thiãút bë cä âàûc, thiãút bë cä âàûc chán khäng, näưi háúp (ätäcla), thiãút bë chỉng luûn,
trêch ly cng nhỉ thiãút bë nàng lỉåüng (bäü trao âäøi nhiãût), thiãút bë lm lảnh, mạy nẹn
khê
Cạc bçnh hoảt âäüng dỉåïi ạp sút l mäüt dung lỉåüng kên hay l mäüt thiãút bë dng âãø
tiãún hnh cạc quạ trçnh hoạ hc v nhiãût, dng âãø bo qun v váûn chuøn cạc cháút khê
nẹn, khê hoạ lng v ho tan dỉåïi ạp sút. Vç cạc bçnh hoảt âäüng dỉåïi ạp sút thüc loải
thiãút bë khäng an ton, kãút cáúu, chãú tảo v sỉû váûn h
nh ca chụng cáưn phi chụ âãún
nhỉỵng u cáưu k thût an ton.
Phủ thüc vo trë säú ca ạp sút lm viãûc, táút c cạc bçnh âỉåüc chia ra lm hai

3
/ph âỉåüc cạch biãût våïi cạc phng lán cáûn båíi tỉåìng chàõn cọ chiãưu cao hån 3 m
v bãư dy låïn hån 12 cm.

338
Mọựi traỷm maùy neùn cỏửn phaới coù nhổợng phoỡng õỷc bióỷt õóứ baớo giổợ kờn nhổợng vỏỷt lióỷu
vaỡ duỷng cuỷ dóự moỡn Cỏỳm baớo giổợ trong phoỡng cuớa traỷm maùy neùn nhổợng loaỷi nhổ dỏửu
hoaớ, etxng vaỡ caùc vỏỷt lióỷu dóự chaùy khaùc. Cỏỳm nhổợng ngổồỡi laỷ mỷt vaỡo phoỡng cuớa traỷm
maùy neùn.
Trỏửn ngn caùc phoỡng cuớa traỷm khờ neùn khọng coù tỏửng aùp maùi, dóự thaùo, tyớ lóỷ dióỷn
tờch cổớa sọứ, cổớa ra vaỡo, cổớa trồỡi chióỳm 0,05 m
2
cho 1 m
2
phoỡng. Mọựi maùy neùn õổồỹc trang
bở hóỷ thọỳng an toaỡn, baớo õaớm hóỷ thọỳng tờn hióỷu aùnh saùng vaỡ ỏm thanh khi ngổỡng naỷp
nổồùc laỷnh, khi tng nhióỷt õọỹ khờ neùn cao hồn nhióỷt õọỹ cho pheùp vaỡ õóứ õaớm baớo ngổỡng
maùy mọỹt caùch tổỷ õọỹng khi giaớm aùp suỏỳt dỏửu. Caùc voớ maùy neùn, maùy laỷnh, maùy taùch nổồùc
vaỡ dỏửu cỏửn phaới õổồỹc nọỳi õỏỳt. Caùc maùy neùn coù nng suỏỳt lồùn hồn 50 m
3
/ph cỏửn phaới
trang bở thóm caùc cồ cỏỳu õóứ õióửu chốnh tổỷ õọỹng aùp suỏỳt naỷp vaỡo.
Caùc van baớo hióứm cỏửn phaới thoaớ maợn caùc yóu cỏửu cuớa quy luỏỷt thióỳt bở vaỡ an toaỡn
vỏỷn haỡnh cuớa caùc bỗnh laỡm vióỷc dổồùi aùp suỏỳt, vaỡ haỡng ngaỡy kióứm tra aùp suỏỳt dổồùi 1,2
MPa.
Bọi trồn caùc maùy neùn phaới theo tióu chuỏứn hióỷn haỡnh. Khi tng aùp suỏỳt cao hồn aùp
suỏỳt cho pheùp phaới ngổỡng hoaỷt õọỹng ngay, khi giaớm aùp suỏỳt dỏửu trong hóỷ bọi trồn seợ thỏỳp
hồn aùp suỏỳt cho pheùp vaỡ hóỷ laỡm laỷnh dỏửu trong hóỷ bọi trồn thỏỳp hồn aùp suỏỳt cho pheùp vaỡ
dỏựn õóỳn laỡm hổ hoớng hóỷ laỡm laỷnh, xuỏỳt hióỷn tióỳng õọỹng laỷ laỡm tng õọỹ rung.
Chố cho pheùp nhổợng cọng nhỏn trón 18 tuọứi õaợ qua kióứm tra y tóỳ, coù giỏỳy chổùng

cạc âỉåìng dáùn dáưu v cạp âiãûn âỉåüc bäú trê thûn låüi âãø thao tạc. Thiãút bë âỉåüc trang bë
khoạ liãn âäüng nhàòm loải trỉì kh nàng måí mạy khi mạy chỉa hon ton dỉìng hàón.
Trủc chênh ca mạy ly tám (mạy phán ly) cáưn phi näúi våïi bäü dáùn âäüng qua khåïp
näúi hay qua truưn âäüng bàòng âai hçnh thang, âiãûn tråí âån vë ca chụng khäng quạ 10
5
Ω
cm. Thỉåìng sỉí dủng bäi trån âai dáùn bàòng glixerin v bäư họng våïi t lãû 100:40 âãø bo
âm bãư màût dáùn ca âai. Khäng cho phẹp bäi trån bàòng sạp hay nhỉûa thäng. Âãø khỉí ténh
âiãûn, cạc mạy ly tám v mạy phán ly âỉåüc näúi âáút bàòng cạc bäü pháûn cọ âiãûn tråí khäng
låïn hån 4 Ω.
Khi ly tám, khoang trong ca v cáưn phi ngàn cạch mäi trỉåìng v trong âọ phi
chỉïa khê trå dỉåïi ạp sút låïn hån 0,09 kPa v nh hån 9,6 kPa.
Khi mạy hoảt âäüng cáưn kiãøm tra thỉåìng xun säú vng quay trong mäüt âåün vë thåìi
gian v nảp liãûu âãưu vo thng quay, kiãøm tra trảng thại k thût v bäi trån cạc äø âåỵ.
Khi nảp liãûu khäng âãưu s xút hiãûn “âäü âo”, cọ thãø dáùn âãún våỵ thnh mạy. Sỉû hỉ hng
mạy cọ thãø dáùn âãún tai nản nghiãm trng, cho nãn khi phạt hiãûn ra nhỉỵng khạc biãût nh
nháút cng cáưn phi nhanh chọng ngỉìng hoảt âäüng v khàõc phủc táút c nhỉỵng khuút táût
âỉåüc phạt hiãûn.
Mạy hoảt âäüng bçnh thỉåìng phủ thüc vo tênh âäưng âãưu v mỉïc âäü nảp liãûu. Nảp
liãûu bçnh thỉåìng vo mạy khong 50 ÷ 60%.
Phạ våỵ sỉû cán bàòng ca räto, tiãúng äưn lả tai, rung âäüng låïn, xút hiãûn r rè trong
cạc roong âãưu khäng cho phẹp. Khäng âỉåüc måí mạy nãúu trong thng cọ cháút lng. Viãûc
nảp cháú
t lng âỉåüc tiãún hnh chè khi no tang quay âảt âỉåüc säú vng quay âënh mỉïc.
Chè sau khi mạy dỉìng hàón måïi cọ thãø bàõt âáưu thạo dåỵ âỉåìng äúng v tang quay.
Mạy sáúy, mạy tảo hảt , mạy nghiãưn. Trong cäng nghiãûp vi sinh hiãûn âang ạp dủng
mäüt lỉåüng låïn cạc loải mạy sáúy cọ kãút cáúu khạc nhau. Trong quạ trçnh sáúy, tảo hảt v

340
nghiãưn, mäüt lỉåüng âạng kãø cạc hảt nh dảng bäüt âỉåüc tạch ra, cng våïi khäng khê chụng

Khäng cho phẹp cạc âéa ca mạ
y nghiãưn quay vỉåüt giåïi hản quy âënh. Chụng
cng phi âỉåüc näúi âáút cáøn tháûn.
Cạc biãûn phạp an ton khi sỉí dủng cạc cå cáúu váûn chuøn bàòng cå hc tạc
âäüng liãn tủc (bàng chuưn). Nhỉỵng u cáưu cå bn vãư an ton váûn hnh cạc bàng

341
chuưn âọ l: ngàn cạch ton bäü cạc pháưn quay v chuøn âäüng (cå cáúu truưn âäüng,
häüp gim täúc, khåïp näúi, bạnh ràng, cạc tang quay) bàòng cạc lỉåïi.
Cạc bäü pháûn ngàn cáưn phi làõp rạp ph håüp âãø cọ thãø quan sạt v bäi dáưu táút c
cạc chi tiãút hoảt âäüng m khäng cáưn phi thạo lỉåïi. Cạc bàng ti âỉåüc trang bë bäü càõt
âiãûn sỉû cäú, cọ nụt báúm “stop” trong trỉåìng håüp cạc mạy ngỉìng cháûm. Táút c cạc nụt
báúm âỉåüc âàût dc theo bàng ti våïi khong cạch 10 m. Cạc thiãút bë khåíi âäüng bàng ti
cọ tên hiãûu liãn lảc theo ám thanh v ạnh sạng.
Âãø
chuøn an ton qua cạc bàng ti thỉåìng âàût cạc cáưu chuøn.
Cạc bàng ti loải nghiãng âỉåüc trang bë cạc cå cáúu hm âàût biãût âãø loải trỉì kh
nàng chuøn âäüng xúng dỉåïi do sỉïc nàûng ca trng lỉåüng bn thán chụng hay ca váût
ti.
Cạc bàng ti âỉåüc âàût trãn âäü cao tỉì 0,5 âãún 2 m, cáưn phi cọ lỉåïi ngàn åí táút c
cạc vë trê vo.Täúc âäü chuøn âäüng an ton nháút ca cạc bàng ti khäng låïn hån 0,2 m/s.
Khi váûn hnh cáưn theo di sỉû bçnh thỉåìng ca cạc chi tiãút quay v cáưn bäi dáưu cạc chi
tiãút hoảt âäüng.
Cạc bàng náng âỉåüc ỉïng dủng âãø chuøn cạc váût liãûu råìi theo hỉåïng thàóng âỉïng
hay dỉåïi mäüt gọc khäng låïn làõm, cáưn phi cọ v kên bao bc våïi cạc cỉía quan sạt. ÅÍ
nhỉỵng vë trê nảp v thạo liãûu cáưn âàût mạy hụt củc bäü. Bäü khåíi âäüng âỉåüc trang bë hãû liãn
lảc tên hiãûu âàûc biãût .
Cáúu tảo v làõp rạp vêt ti, bàng náng cáưn phi âỉåüc thỉûc hiãûn ph håüp våïi cạc u
cáưu ca tiãu chøn ban hnh.
Cạc vêt ti. Âãø an ton cho hoảt âäüng ca vêt ti, táút c cạc cå cáúu dáùn âäüng (cạc

Táút c nhỉỵng âiãưu âọ cọ nh hỉåíng khäng täút âãún sỉïc kho cäng nhán.
Hm lỉåüng cạc bo tỉí trong khäng khê khong 20000 trong 1 m
3
cọ thãø lm cho
cäng nhán bë bãûnh niãm dëch, bãûnh åí da v åí cạc cå quan bãn trong cå thãø. Chênh vç thãú
nãn cáưn thiãút phi cọ cạc biãûn phạp bo âm an ton cho cäng viãûc. Viãûc ni cáúy canh
trỉåìng cáưn phi cå khê hoạ v cáưn âỉåüc tiãún hnh trong thiãút bë kên, trong nhỉỵng âiãưu
kiãûn vä trng.
Trong cạc phán xỉåíng sn xút cáưn phi tiãún hnh kiãøm tra thỉåìng xun trảng
thại mäi trỉåìng sn xút, âäü kên ca thiãút bë, âỉåìng äúng, cạc phỉång tiãûn váûn chuøn, hãû
thäúng quảt v hãû thäúng hụt.
16.3. BO VÃÛ MÄI TRỈÅÌNG XUNG QUANH
Bo vãû thiãn nhiãn v sỉí dủng håüp l cạc ngưn dỉû trỉỵ ca chụng trong âiãưu kiãûn
khai thạc triãût âãø l mäüt trong nhỉỵng nhiãûm vủ mang tênh x häüi, kinh tãú quan trng nháút
ca mäùi qúc gia.
Viãûc thu nháûn cạc chãú pháøm hoảt hoạ sinh hc cọ liãn quan våïi sỉí dủng cạc vi
sinh váût khạc nhau trong sn xút. Phán têch cạc phãú thi ca nhiãưu xê nghiãûp vi sinh â
khàóng âënh ràòng: khäng khê v nỉåïc thi vo mäi trỉåìng xung quanh cáưn phi tiãún hnh
vä trng.
Hãû thäúng bo vãû mäi trỉåìng xung quanh bao gäưm cạc thiãút bë lm sảch khäng khê
thi, nỉåïc rỉía v nỉåïc thi.
Lm sảch khäng khê thi. Trong nhiãưu xê nghiãûp thüc cäng nghiãûp vi sinh,
khäng khê thi vo khê quøn bë nhiãùm cạc tãú bo vi sinh váût, bë nhiãùm bủi ca cạc sn

343
phỏứm protein vaỡ caùc saớn phỏứm khaùc cuớa tọứng hồỹp vi sinh, õổồỹc taỷo ra trong caùc giai
õoaỷn lón men, tuyóứn nọứi, sỏỳy, taỷo haỷt, tióu chuỏứn hoaù, goùi, taới saớn phỏứm trón caùc phổồng
tióỷn vỏỷn chuyóứn, cuợng nhổ bở nhióựm buỷi cuớa caùc muọỳi dinh dổồợng vaỡ nguyón lióỷu (caùc
thióỳt bở lón men, thióỳt bở tuyóứn nọứi, maùy sỏỳy ), cuợng nhổ sổớ duỷng caùc xyclon khaùc nhau,
xyclon thuyớ lổỷc, phoỡng lừng buỷi, caùc bọỹ loỹc bũng vaới, bũng õióỷn, caùc bọỹ loỹc khờ.

ồi
H
ồi
N
ổồùc
N
ổồùc
N
ổồùc
K
họng kh
ờ344
Trong cọng nghióỷp ngổồỡi ta sổớ duỷng rọỹng raợi caùc thióỳt bở hỏỳp phuỷ, hỏỳp thuỷ, õóứ laỡm
saỷch caùc chỏỳt thaới cọng nghóỷ vaỡ caùc khờ thaới khoới caùc khờ vaỡ hồi õọỹc. Trong caùc maùy hỏỳp
phuỷ, doỡng khờ hay chỏỳt qua lồùp hỏỳp phuỷ daỷng haỷt coù bóử mỷt lồùn (than hoaỷt tờnh,
silicagen, oxyt nhọm ). Sổỷ lừng vaỡ kóỳt hồỹp caùc chỏỳt xaớy ra trón bóử mỷt caùc haỷt hỏỳp phuỷ.
Trong caùc maùy hỏỳp phuỷ õóứ laỡm saỷch caùc khờ, thổồỡng sổớ duỷng caùc chỏỳt loớng (nổồùc, dung
dởch caùc muọỳi), toaỡn bọỹ thóứ tờch cuớa caùc chỏỳt õọỹc (khờ, hồi nổồùc) bở huùt rỏỳt maỷnh. Khờ
cọng nghóỷ õổồỹc loaỷi boớ coù thóứ bở õọỳt chaù
y thaỡnh ngoỹn lổớa.
Trong caùc xờ nghióỷp thuọỹc cọng nghióỷp lón men, quaù trỗnh nuọi cỏỳy caùc chuớng
nỏỳm mọỳc vaỡ vi khuỏứn õổồỹc tióỳn haỡnh trong caùc khay trón mọi trổồỡng rừn xọỳp. Khọng khờ
trong phoỡng nuọi cỏỳy seợ bở nhióựm bỏứn bồới baỡo tổớ õổồỹc taỷo thaỡnh tổỡ caùc cỏỳu tổớ cuớa mọi
trổồỡng dinh dổồợng, cuớa baùn thaỡnh phỏứm vaỡ thaỡnh phỏứm. ióửu õoù seợ aớnh hổồớng xỏỳu õóỳn
sổùc khoeớ cuớa cọng nhỏn, gỏy nón nhổợng loaỷi bóỷnh truyóửn nhióựm. Ngoaỡi ra khi nọửng õọỹ
buỷi hổợu cồ cao hồn 8 ữ 10 g/m
3

V ca bäü xoạy thy lỉûc gäưm cạc pháưn hçnh trủ 4 v
hçnh nọn 2. Dỉåïi ạp sút 0,2 MPa huưn ph âỉåüc tạch ra
qua âoản 5 vo pháưn hçnh trủ ca thiãút bë. Tải cỉía vo,
huưn ph cọ chuøn âäüng xồõn, lm xút hiãûn lỉûc ly tám
cọ cỉåìng âäü âạng kãø. Do sỉû khạc nhau vãư trng lỉûc giỉỵa
cạc pha ràõn v lng v do sỉû tạc âäüng ca lỉûc ly tám, cạc
hảt ràõn bë bàõn vo tỉåìng ca bäü xoạ
y thu lỉûc v khi
chuøn âäüng theo qu âảo xồõn äúc trong pháưn hçnh nọn,
chụng råi xúng dỉåïi räưi qua cỉía thạo åí phêa dỉåïi 1 âãø
vo thng chỉïa. Mäüt pháưn låïn pha lng â âỉåüc lm trong
chuøn âäüng theo âỉåìng xồõn äúc gáưn våïi trủc ca bäü xoạy
thu lỉûc phêa trãn, v khi dáùn âãún âoản äúng rọt 3 s chy
vo âoản äúng 6 âãø âỉa ra khi thiãút bë. Hiãûu sút phán chia ca bäü xoạy thu lỉûc phủ
thüc vo kêch thỉåïc ca cạc hảt ràõn, vo ạp sút ca huưn ph åí cỉía vo, vo t säú
giỉỵa âỉåìng kênh âoản äúng âãø thạo càûn v âỉåìng kênh äúng âãø rọt cháút lng â âỉåüc lm
trong (thỉåìng t säú ny bàòng 0,37 ÷ 0,4), vo chiãưu cao ca hçnh trủ, vo cạc tênh cháút
cå - l ca huưn ph ban âáưu, vo hm lỉåüng ca pha ràõn
Nàng sút ca bäü xoạy thu lỉûc (m
3
/s):
pkDdQ ∆=
d

trong âọ: k - hãû säú tiãu hao chung (khi âỉåìng kênh bäü xoạy thu lỉûc 125 ÷ 600 mm v
âäü nọn 38
0
, k = 2,8⋅10
−
4

çnh 16.2. Så âäư
bäü xoạy thu lỉûc

346
Lm sảch bàòng phỉång phạp hoạ hc.
Lm sảch bàòng phỉång phạp hoạ hc
thüc phỉång phạp tạch cạc cháút báøn bàòng con âỉåìng liãn kãút hoạ hc båíi cạc cháút phn
ỉïng, khi chuøn thnh cạc håüp cháút måïi thç cạc cháút báøn bë kãút ta hồûc bë tạch ra åí
dảng khê.
Lm sảch bàòng phỉång phạp hoạ - l. Cạc quạ trçnh kãút ta, kãút bäng, hụt nỉåïc,
tuøn näøi âãưu thüc cạc quạ trçnh hoạ - l. Kãút ta âỉåüc sỉí dủng khi làõng cháút cọ dảng
phán tạn mën. Thỉåìng sỉí dủng sunfit nhäm âãø lm cháút âäng tủ. Sỉí dủng kãút bäng âãø
tàng cỉåìng quạ trçnh kãút ta v âãø lm làõng cạc tiãøu pháưn lå lỉíng do sỉû tạc âäüng ca cạc
cháút phn ỉïng hỉỵu cå v täøng håüp (vê dủ nhỉ benzen). Âãø tiãún hnh kãút ta sinh hc v
kãút bäng cạc cháút hỉỵu cå åí dảng lå lỉíng trong nỉåïc thi, thỉåìng sỉí dủng thiãút bë cọ quạ
trçnh kãút ta sinh hc v kãút bäng do nảp bn hoảt tênh v khäng khê. Thiãút bë l
mäüt cại
bãø hçnh chỉỵ nháût, sỉïc chỉïa ca nọ phủ thüc vo lỉåüng nỉåïc thi chy vo v thåìi gian
cọ màût ca nọ. Thåìi gian cọ màût ca nỉåïc thi trong thiãút bë khi nảp mảnh khäng khê
dao âäüng tỉì 10 âãún 20 phụt. Sỉí dủng loải thiãút bë ny lm gim lỉåüng cạc cháút hỉỵu cå
trong nỉåïc thi dãún 15%.
Trong quạ trçnh hụt nỉåïc, cạc bủi kãút tủ trãn bãư màût ca cạc cháút hụt nỉåïc (vê dủ
nhỉ than hoảt tênh). Cå såí ca quạ trçnh tuøn näøi åí chäù: kh nàng cạc hảt phán tạn bë
nhiãùm báøn cng våïi cạc bt khäng khê bo ho näøi lãn trãn bãư màût cọ dảng vạng.
Lm sảch bàòng phỉång phạp sinh hc. Lm sảch bàòng phỉång phạp sinh hc
dỉûa trãn kh nàng ca cạc vi sinh váût táûn dủng cạc cháút hỉỵu cå cọ trong nỉåïc thi, thỉûc
cháút l ngưn cacbon. Ngoi ngưn cacbon cho hoảt âäüng säúng ca vi sinh váût cáưn cọ
nhỉỵng ngưn khạc nhỉ nitå, phospho, kali. Chụng thỉåìng âỉåüc bäø sung åí dảng múi
khoạng. Tiãún hnh lm sảch bàòng phỉång phạp sinh hoạ hồûc l åí trong cạc âiãưu kiãûn tỉû
nhiãn hồûc l trong cạc âiãưu kiãûn nhán tảo. Cạc bãø lc sinh hc â âỉåüc ỉïng dủng räüng

xuùc, trong õoù coù bọứ sung dung dởch chổùa clo õóứ khổớ truỡng. Thồỡi gian tióỳp xuùc cuớa clo
vồùi nổồùc khọng nhoớ hồn 30 phuùt.
óứ laỡm saỷch nổồùc saớn xuỏỳt khoới caùc saớn phỏứm dỏửu thổồỡng duỡng caùc bọỹ thu họửi õỷc
bióỷt.
Caùc bóứ lừng. óứ taùch caùc mọi trổồỡng khọng õọửng nhỏỳt, caùc huyóửn phuỡ vaỡ nhuợ
tổồng trong trổồỡng hỏỳp dỏựn, thổồỡng sổớ duỷng caùc thióỳt bở lừng. Trong cọng nghióỷp vi sinh
sổớ duỷng caùc bóứ lừng õóứ thổỷc hióỷn quaù trỗnh laỡm trong caùc dung dởch muọỳi, mọi trổồỡng
dinh dổồợng, õóứ taùch caùc tióứu phỏửn thaỷch cao khoới caùc chỏỳt trung hoaỡ trong saớn xuỏỳt bũng
phổồng phaùp thuyớ phỏn, cuợng nhổ õổồỹc sổớ duỷng trong caùc hóỷ thọỳng chuỏứn bở nổồùc vaỡ
laỡm saỷch nổồùc thaới cọng nghióỷp.
Theo hổồùng chuyóứn õọỹng cuớa chỏỳt loớng trong bóứ, coù thóứ chia ra caùc loaỷi bóứ sau
õỏy: hổồùng tỏm, nũm ngang, õổùng vaỡ nhổợng lồùp moớng. Trong caùc bóứ hổồùng tỏm thỗ sổỷ
chuyóứn õọỹng cuớa chỏỳ
t loớng õổồỹc thổỷc hióỷn theo hổồùng tổỡ tỏm õóỳn tổồỡng bón ngoaỡi hay
ngổồỹc laỷi. Trong caùc bóứ õổùng thỗ sổỷ chuyóứn õọỹng cuớa chỏỳt loớng xaớy ra tổỡ phỏửn dổồùi lón
phỏửn trón hay ngổồỹc laỷi. Trong caùc bóứ lừng coù nhióửu lồùp moớng xaớy ra laỡm lừng lồùp nhuợ
tổồng vaỡ huyóửn phuỡ.
Hỗnh 16.4 mọ taớ bóứ lừng trong daỷng xilanh õổùng.
Nguyón từc hoaỷt õọỹng cuớa bóứ nhổ sau: nổồùc õổồỹc naỷp vaỡo xilanh theo hổồùng tióỳp
tuyóỳn õóứ baớo õaớm khuỏỳy trọỹn maỷnh vồùi chỏỳt phaớn ổùng. Tỏỳm chừn hổồùng phun 1 õổồỹc lừp
ồớ cổớa vaỡo phỏửn hỗnh noùn nhũm ọứn õởnh chuyóứn õọỹng quay cuớa nổồùc. Caùc tióứu phỏửn lồùn
õổồỹc kóỳt tuỷ
trong phỏửn xilanh vaỡ õổồỹc thaới ra khoới thióỳt bở theo õởnh kyỡ. Caùc tióứu phỏửn
nhoớ khi nọứi lón trón phỏửn noùn cuớa bóứ, õổồỹc tỏỷp trung ồớ tỏm bóứ vaỡ õổồỹc lừng trong họỹp
hỗnh noùn 3 rọửi cuỡng vồùi mọỹt phỏửn nổồùc vaỡo ọỳng 2 vaỡ vaỡo thuỡng chổùa kóỳt tuớa. Nhồỡ cồ cỏỳu
ọỳng lọửng 4 maỡ họỹp hỗnh noùn 3 coù thóứ chuyóứn dởch lón xuọỳng, cho nón chỏỳt lổồỹng laỡm
saỷch nổồùc õổồỹc õióửu chốnh. Tọỳc õọỹ naỷp nổồùc coù aớnh hổồớng tồùi chỏỳt lổồỹng laỡm saỷch. Tọỳc
õọỹ nổồùc trong phỏửn xilanh õổồỹc õióửu chốnh trong giồùi haỷn tổỡ 3 õóỳn 1,2 m/s, khi õoù tọỳc õọỹ
chuyóứn õọỹng õổùng cuớa nổồùc 0,013 m/s. phỏửn trón cuớa noùn, tọỳc õọỹ chuyóứ
n õọỹng ngang

dỉåïi 1. Vng chàõn 6 v thng chỉïa vạng 4 âỉåüc làõp theo chu vi ca bãø. Huưn ph nảp
vo bãø làõng theo phỉång tiãúp tuún åí pháưn trãn ca äúng trung tám. Dỉåïi tạc dủng ca
trng lỉûc, cạc hảt cỉïng råi xúng bãø tảo thnh cháút làõng åí pháưn cän ca bãø , cn vạng
cng våïi cháút lng â âỉåüc lm trong âỉåüc näø
i lãn trãn, vo khäng gian gia äúng trung
tám v vng chàõn. Mäüt pháưn vạng cng våïi cháút lng â âỉåüc lm trong, khi chuøn
âäüng trong khäng gian giỉỵa vng âãûm v thnh bãø, âỉåüc thi ra qua âoản äúng 5.
Nhåì cạc cạnh quay 7 v 9 m vạng näøi lãn, âỉåüc hỉåïng vo thng chỉïa vạng 4.
Cạnh 8 dng âãø x nhanh vạng khi nảp mäüt lỉåüng nỉåïc nháút âënh. Cạc cạnh âỉåüc chãú
tảo bàòng caosu lạ, cọ bãư dy 4 ÷ 8 mm. Dng cạc xêch quay 3 âãø âáøy càûn dênh bạm trãn
thnh bãø. Cạc xêch quay âỉåüc gàõn åí pháưn cän âãø thu gom càûn v thạo ra ngoi qua cỉía
dỉåïi ca bãø.

b)a) c)
N
ỉåïc â âỉåüc
lm trong
Chá
ú
t phn ỉïng
Cạc hảt låïn
N
ỉåïc âỉa
vo âãø gia
cäng
Cháút kãút bäng