Download Phân định thanh tra hành chính - thanh tra chuyên ngành: Những vướng mắc đặt ra cho việc sửa đổi Luật Thanh tra miễn phí
Việc chuyển đổi cơ chế quản lý từ tập trung quan liêu sang cơ chế thị trường đã kéo theo một loạt những thay đổi. Đối tượng chịu sự thanh tra, kiểm tra đa dạng hơn, phức tạp hơn với sự gia tăng về số lượng các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế cũng như quá trình xã hội hoá nhiều lĩnh vực. Nhà nước không còn can thiệp trực tiếp, giữ vai trò chỉ huy thông qua các mệnh lệnh hành chính mà quản lý xã hội thông qua các công cụ quản lý vĩ mô, tạo cơ sở pháp lý cho mọi thành phần hoạt động và phát triển cũng như thực hiện việc chức năng thanh tra, kiểm tra, kiểm soát là chủ yếu. Nhà nước, với một quan niệm và nhận thức mới thực hiện vai trò phục vụ xã hội với tính chất là một tổ chức dịch vụ công. Nhà nước có trách nhiệm tạo ra một hành lang pháp lý cho các doanh nghiệp và cá nhân tự do phát triển. Nhà nước có quyền và có nhiệm vụ tạo ra một môi trường pháp lý thuận lợi cho sự phát triển, bảo đảm kỷ cương, kỷ luật, công bằng. Bản thân các cơ quan Nhà nước cũng phải hoạt động trên cơ sở pháp luật, tuân thủ pháp luật.
/tai-lieu/de-tai-ung-dung-tren-liketly-37708/
Để tải bản DOC Đầy Đủ thì Trả lời bài viết này, mình sẽ gửi Link download choTóm tắt nội dung:
Phân định thanh tra hành chính - thanh tra chuyên ngành: Những vướng mắc đặt ra cho việc sửa đổi Luật Thanh tra
Luật Thanh tra năm 2004 (sau đây gọi là Luật Thanh tra) đã tạo cơ sở pháp lý cho việc tăng cường hoạt động và nâng cao hiệu quả của công tác thanh tra. Mặc dù vậy, qua gần năm năm thực hiện, cùng với sự chuyển biến mạnh mẽ của quá trình đổi mới tổ chức và hoạt động của Nhà nước theo hướng xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, những quy định của Luật thanh tra đã dần dần bộc lộ những bất cập mà trước hết là về các cách và loại hình thanh tra, trong đó có sự phân định hai loại hình thanh tra là thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành. Vì vậy, những ý tưởng và mong muốn của Nhà nước khi ban hành Luật Thanh tra dường như đã không đạt được mục đích và đã đến lúc cần được nhìn nhận một cách thẳng thắn và khoa học mới mong tìm ra được giải pháp thích hợp, góp phần nâng cao hiệu quả của công tác thanh tra.
I. Phân biệt thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành
Luật Thanh tra lần đầu tiên đưa ra các khái niệm và định nghĩa về thanh tra, trong đó cố gắng phân biệt hai loại hình thanh tra chủ yếu là thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành. Tuy nhiên, có thể sự phân biệt này chưa đủ rõ hay cũng có thể các hoạt động thanh tra do các cơ quan thanh tra nhà nước tiến hành hiện nay còn chủ yếu theo “quán tính” nên cho đến nay vẫn còn hết sức lúng túng trong việc phân biệt các loại hình thanh tra, dẫn đến sự không rõ ràng chồng chéo trong hoạt động của các tổ chức thanh tra nhà nước.
Sự phân biệt giữa thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành xuất phát từ quan niệm truyền thống coi thanh tra là chức năng thiết yếu của quản lý nhà nước. Mục đích của quản lý nhà nước, xét cho cùng là bảo đảm cho mọi hoạt động trong xã hội tuân thủ theo các quy định của pháp luật, bảo đảm cho công dân thực hiện được các quyền cơ bản của mình, tạo điều kiện phát huy mọi năng lực sản xuất của xã hội. Để đạt được mục tiêu đó, một mặt Nhà nước phải tăng cường các biện pháp nhằm không ngừng nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý mọi mặt đời sống kinh tế xã hội; mặt khác, bản thân các cơ quan nhà nước cũng phải thường xuyên hoàn thiện, loại trừ các khuyết tật trong quá trình vận hành bộ máy. Tương ứng với hai nhiệm vụ này là hai loại hình của hoạt động thanh tra: thanh tra chuyên ngành (hướng vào xã hội, các đối tượng quản lý) và thanh tra hành chính (hướng vào bản thân bộ máy quản lý).
Thanh tra hành chínhT, theo quy định của Luật Thanh tra, là hoạt động thanh tra của cơ quan quản lý nhà nước theo cấp hành chính đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc quyền quản lý trực tiếp. Theo khái niệm này, thanh tra hành chính là hoạt động thanh tra trong nội bộ bộ máy nhà nước; là thanh tra của cơ quan cấp trên đối với cơ quan, đơn vị, cá nhân cấp dưới (thuộc quyền quản lý trực tiếp); là thanh tra của chủ thể quản lý này với chủ thể quản lý khác. Thanh tra hành chính vì vậy mà nó mang tính giám sát nội bộ (được hiểu theo nghĩa rộng là nội bộ của bộ máy nhà nước hay bộ máy các cơ quan hành chính nhà nước).
Thanh tra chuyên ngành dường như chỉ thực sự rõ ràng trong các cuộc thanh tra “phi tài chính” mà đối tượng của các cuộc thanh tra này chủ yếu là khu vực tư, chẳng hạn các cuộc thanh tra về vệ sinh an toàn thực phẩm, thanh tra chất lượng mũ bảo hiểm xe máy, thanh tra tài nguyên môi trường, thanh tra việc khám, chữa bệnh hay hành nghề y, dược tư nhân, thanh tra xây dựng...
Luật Thanh tra cũng phân biệt hai loại cơ quan thanh tra: Thanh tra được tổ chức theo cấp hành chính (thanh tra Chính phủ, thanh tra cấp tỉnh, thanh tra cấp huyện thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành) và thanh tra theo ngành và lĩnh vực (đảm nhận cả chức năng thanh tra hành chính và chức năng thanh tra chuyên ngành). Cho đến nay, hoạt động thanh tra, thể hiện qua các báo cáo công tác thanh tra vẫn được phân chia chủ yếu theo hai mảng công việc: công tác thanh tra kinh tế - xã hội và công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo.
Nếu như mục đích chung của thanh tra là “nhằm phòng ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, phát hiện những sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền các biện pháp khắc phục; phát huy nhân tố tích cực; góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hoạt động quản lý nhà nước; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân” (1), thì mục đích cụ thể của hoạt động thanh tra hành chính là làm trong sạch bộ máy, bảo đảm kỷ cương, kỷ luật trong quản lý, điều hành. Còn, đối với Thanh tra chuyên ngành, thì mục đích của nó là bảo đảm sự chấp hành pháp luật của mọi cơ quan, tổ chức cá nhân, bảo đảm sự trật tự, kỷ cương trong hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như trong mọi lĩnh vực khác của đời sống kinh tế xã hội.
Ngoài hai lĩnh vực trên, đấu tranh phòng, chống tham nhũng là mảng công việc cực kỳ quan trọng trong hoạt động thanh tra nhưng trên thực tế hiện nay có tình trạng các tổ chức thanh tra nhà nước vẫn còn đang lúng túng, chưa xác định được rõ cả về định hướng công tác lẫn cách thực hiện nhiệm vụ. Bởi vì trên thực tế, mảng công tác phòng, chống tham nhũng phải sử dụng các số liệu mà thực chất là kết quả được “chiết xuất” từ cả hai mảng công tác thanh tra nêu trên (thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành) thì mới có hiệu quả.
Tất cả những vướng mắc xuất phát từ các quy định còn chưa rõ ràng, chưa bao quát của Luật Thanh tra liên quan đến sự phân biệt giữa thanh tra hành chính với thanh tra chuyên ngành (như đã trình bày ở trên) khiến cho các quy định này không thực sự đi vào cuộc sống và là một trong những nguyên nhân làm ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả, hiệu lực của công tác thanh tra .
II. Thực trạng hoạt động thanh tra hiện nay và những vấn đề đang đặt ra.
Không chỉ vướng mắc từ các quy định của Luật Thanh tra mà ngay trên thực tế cũng nảy sinh nhiều vướng mắc liên quan đến sự phân biệt giữa thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành.
Khoản 2, Điều 4 của Luật Thanh tra đưa ra định nghĩa: “Thanh tra hành chính là hoạt động thanh tra của cơ quan quản lý nhà nước theo cấp hành chính đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc quyền quản lý trực tiếp”. Xét về bản chất, nội dung của khái niệm này không khác nhiều so với với khái niệm “thanh tra nhà nước” trong Pháp lệnh Thanh tra năm 1990. cần nhắc lại rằng, Pháp lệnh Thanh tra năm 1990 được ban hành trên cơ sở của Hiến pháp năm 1980, theo cơ chế quản lý kế hoạch hóa tập trung cao độ. Khi đó, Nhà nước quản lý bằng các biện pháp mang nặng tính hành chính. Nhà nước là “cấp trên” của mọi cơ quan, tổ chức, đơn vị, kể cả doanh nghiệp (khi đó chủ yếu là doanh nghiệp nhà nước). Hoạt động sản xuất, kinh doanh cũng được tiến hành trên cơ sở các kế hoạch mệnh lệnh hành chính. Mỗi đơn vị kinh tế đư
