Download miễn phí Luận văn Thơ ca dân gian của người Dao Tuyển ở Lào Cai



Mục lục
Trang
MỞ ĐẦU . 1
1. Lý do chọn đề tài . . . . 1
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề . . . 2
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu . . . 5
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu . . . 6
5. Phương pháp nghiên cứu . . . 7
6. Những đóng góp của luận văn . . . 7
7. Bố cục của luận văn . . . 7
NỘI DUNG
CHƯƠNG 1. KHÁI QUÁT VỀ LỊCH SỬ XÃ HỘI VĂN HOÁ CỦA
NGƯỜI DAO TUYỂN Ở LÀO CAI . 8
1.1. Đặc điểm lịch sử, xã hội, văn hoá của người Dao Tuyển . 8
1.2. Khái quát về thơ ca dân gian của người Dao Tuyển . . 19
* Tiểu kết . . . . 26
CHƯƠNG 2. NỘI DUNG THƠ CA DÂN GIAN NGƯỜI DAO TUYỂN Ở LÀO CAI . 27
2.1. Vài nét khái quát về cuộc sống của người Dao Tuyển qua thơ ca dân gian 28
2.2. Thơ ca dân gian người Dao Tuyển là tiếng ca ai oán của những người
mồ côi bất hạnh . 30
2.3. Thơ ca dân gian người Dao Tuyển thể hiện một quan niệm đẹp về tình
yêu và hôn nhân của con người . 37
2.4. Thơ ca dân gian của người Dao Tuyển là tấm gương phản chiếu đời sống tập
quán tín ngưỡng của con người . . . 50
* Tiểu Kết . . . . 58
CHƯƠNG 3. ĐẶC ĐIỂM THI PHÁP THƠ CA DÂN GIAN CỦA
NGƯỜI DAO TUYỂN Ở LÀO CAI . 60
3.1. Khái niệm thi pháp, thi pháp học và thi pháp văn học dân gian . 60
3.1.1. Thi pháp và thi pháp học . 60
3.1.2. Thi pháp văn học dân gian . 60
3.2. Một số đặc điểm thi pháp thơ ca dân gian của người Dao Tuyển . 61
3.2.1. Thời gian nghệ thuật . 61
3.2.2. Không gian nghệ thuật . 70
3.2.3. Một số biện pháp tu từ nghệ thuật . . 77
3.2.4. Hình thức diễn xướng thơ ca dân gian . . 85
*Tiểu kết . . . . 97
KẾT LUẬN . 99
TÀI LIỆU THAM KHẢO . 102
PHỤ LỤC . 10


http://s1.liketly.com/flash/edoc/jh2i1fkjb33wa7b577g9lou48iyvfkz6-swf-2014-01-29-luan_van_tho_ca_dan_gian_cua_nguoi_dao_tuyen_o_lao.pKwPB5OyYM.swf /tai-lieu/de-tai-ung-dung-tren-liketly-57136/
Để tải bản Đầy Đủ của tài liệu, xin Trả lời bài viết này, Mods sẽ gửi Link download cho bạn sớm nhất qua hòm tin nhắn.
Ai cần download tài liệu gì mà không tìm thấy ở đây, thì đăng yêu cầu down tại đây nhé:
Nhận download tài liệu miễn phí

Tóm tắt nội dung tài liệu:

2.3.2. Tình yêu gắn liền với hôn nhân và sự thuỷ chung
Sinh sống ở những vùng rừng núi xa xôi cách trở, người Dao Tuyển có
truyền thống khép kín tộc người một cách khá vững chắc. Tính chất cố kết
cộng đồng của tộc người Dao Tuyển rất chặt chẽ. Điều này được thể hiện qua
việc người Dao Tuyển xưa ít xây dựng gia đình với người thuộc các dân tộc
khác. Họ có những quy định chặt chẽ trong hôn nhân. Trong dòng họ, các
thành viên tuyệt đối không được kết hôn với nhau. Khi nam giới đến tuổi
trưởng thành muốn kết hôn với một cô gái, ông trưởng họ phải tra gia phả
dòng họ. Cô gái đó không thuộc con cháu trong dòng họ, chàng trai mới được
kết hôn. Ở Lào Cai, trong phạm vi 6 đời con cháu không được kết hôn với
nhau. Nếu vi phạm nguyên tắc đó thì sẽ bị coi là loạn luân, bị xử phạt rất nặng
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
44
và bị đuổi đi nơi khác. Trong câu hát giao duyên của người Dao, truyền thống
ấy thể hiện rất rõ:
Cầu hôn đừng cầu cùng dòng họ
Cùng họ lấy nhau ngƣời trách cƣời
Cùng họ lấy nhau nên chuyện xấu
Con cháu đời sau nát cửa nhà [6, tr.205].
Rõ ràng quan niệm hôn nhân ấy đã ăn sâu vào đời sống tinh thần của
người Dao Tuyển và kết thành những nguyên tắc rất cụ thể, chi phối hôn
nhân, biểu hiện qua từng câu hát.
Trong các cuộc hát giao duyên, trai gái khi đã ưng ý nhau thường bày
tỏ ước mơ xây dựng hạnh phúc gia đình với nhau một cách thẳng thắn hồn
nhiên. Có chứng kiến tận mắt những đêm hát như hát hội đầu xuân, hát qua
làng, hát xin cốm… chúng ta mới thấy rõ khát vọng ấy. Cách tìm hiểu bằng
lời ca tiếng hát đã để lại bao lời ca say đắm với những ước mơ cháy bỏng của
đôi lứa yêu nhau. Thế nhưng khi lứa đôi đã có lời ước hẹn thì vấn đề thuỷ
chung gắn bó được đặt lên trên hết. Trong các cuộc hát giao duyên các cô gái
vẫn thường hát:
Cùng anh nhƣ đôi chim cùng cây
Vạn niên đời đời ta chung sống [51, tr.223].
Hay:
Vợ chồng hứa hẹn lòng thuỷ chung [51, tr.207].
Khát vọng thuỷ chung đã ăn sâu vào trong tiềm thức của mỗi con người
đương cuộc, có khi trở thành lời thề nguyền thuỷ chung:
Hôm nay gặp gỡ cùng ở hội
Hai bên cùng nguyền chẳng phân li [51, tr.194].
Để thề nguyền chung thuỷ, người ta còn đi xa hơn nữa. Đó là hẹn ước
đến kiếp sau :
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
45
Đời này chẳng đƣợc ở cùng làng
Đời sau có duyên chung một nhà [51, tr.197].
Đời này sinh không đƣợc ở đất này
Đời sau ắt phải ở phủ đƣờng này [51, tr.182].
Khát vọng tình yêu thuỷ chung, gắn bó được thể hiện vừa tế nhị vừa sâu
sắc mà không kém phần bay bổng trong những câu hát giao duyên. Đây là
cách nói của chàng trai trong hát hội đầu xuân ở trong làng:
Ƣớc gì hoá thân thành lá dong
Cho nàng gói muối ngọt bốn mùa [51, tr.182].
Còn đây là cách nói của một chàng trai khác:
Ƣớc gì đƣợc hoá dây thắt lƣng
Đƣợc cuốn lƣng rồng chẳng oán gì [51, tr.84].
Mong ước tình yêu gắn bó, thuỷ chung cũng được thể hiện qua câu hát
của cô gái:
Ƣớc gì đƣợc hoá hộp đựng thuốc
Lúc ở trƣớc mặt, lúc kề bên
Khi ở trƣớc mặt lòng vui vẻ
Khi ở đằng sau lòng lại sầu [51, tr.85].
Những con người trong cuộc luôn ao ước mình biến thành, hoá thành
những vật dụng dường như nhỏ bé, tầm thường nhưng rất cần thiết cho cuộc
sống. Ước thành lá dong, dây lƣng, hộp đựng thuốc. Hay đó chính là ước
nguyện có được một tình yêu gắn bó, thuỷ chung. Khát vọng tình yêu gắn bó
nên duyên vợ chồng được thể hiện chân thành, thẳng thắn, hồn nhiên qua
nhiều câu hát nữa:
Tra hạt hai ta thành một đôi
Xuống nƣớc lên non tay dắt tay
Khổ đau cùng nhau chẳng oán trời
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
46
Rửa mặt cũng mong rửa cùng chậu
Đêm ngủ cũng mong chung một gối [51, tr.188].
Vì khi đã nên vợ nên chồng thì phải thương yêu, phải đồng cam cộng
khổ trước mọi hoàn cảnh của cuộc sống:
Đắng cay cả hai cùng cam chịu
Phúc thì cùng hƣởng, hoạ cùng cam [51, tr.194].
Quan niệm tình yêu gắn liền với hôn nhân và sự thuỷ chung đã trở
thành ước nguyện không chỉ của thanh niên nam nữ mà của cả cộng đồng
người Dao Tuyển. Điều này có ảnh hưởng sâu sắc của tư tưởng Đạo giáo.
Mặt khác, tính chất phụ hệ là một đặc điểm nổi trội trong truyền thống gia
đình người Dao Tuyển xưa: Người vợ bao giờ cũng thuộc hẳn về người
chồng, việc vợ li hôn chồng dường như không bao giờ đặt ra trong xã hội.
Họ xem việc li hôn là tội lỗi. Hơn nữa, các chàng trai người Dao Tuyển vẫn
thường nhắc nhở nhau câu nói: “ Nhà có hai vợ nhà chẳng vui – Nƣớc có hai
vua nƣớc chẳng an”. Với truyền thống tư tưởng ấy người Dao Tuyển quan
niệm rằng: Tình yêu phải gắn liền với hôn nhân và sự thuỷ chung. Đã yêu
nhau thì phải cùng vượt qua mọi gian khó để đến với nhau trong niềm vui
hạnh phúc. Đó chính là một trong những nét đẹp của tâm hồn con người
đáng được trân trọng ngợi ca.
2.3.3. Tình yêu gắn liền với lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh
phúc ấm no, bản làng giàu đẹp
Tình yêu gắn liền với lao động, xây dựng gia đình thực chất là quan niệm
thẩm mĩ của đồng bào Dao Tuyển về bản chất cái Đẹp gắn với con người và
bản chất các quan hệ của con người trong cộng đồng người Dao Tuyển. Nói
cách khác, con người đẹp ngoài những phẩm chất như có tình yêu thương
chung thuỷ còn phải biết lao động để xây dựng cuộc sống cho bản thân và gia
đình, nói rộng ra là để bảo tồn cộng đồng.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
47
Bản chất của người Dao Tuyển vốn cần cù, chịu khó, yêu lao động. Đến
với bản làng của họ, ta dễ nhận thấy cuộc sống “ Mặt trời mọc thì làm, mặt
trời lặn thì nghỉ” đã gắn chặt với cuộc đời mỗi con người. Họ luôn đề cao lao
động, lấy lao động làm thước đo giá trị con người. Điều này được phản ánh
đậm nét trong thơ ca dân gian. Hình ảnh con người lao động chăm chỉ hiện
lên thật đẹp đẽ:
Con ngƣời lao động phải dậy sớm
Gà gáy mình đã phải dậy rồi
Cho gà, cho lợn ăn đã nuộm
Khi đến giờ thìn phải lên nƣơng [51, tr.79].
Tình yêu đôi lứa gắn liền với tình yêu lao động luôn được trai gái bày tỏ
trong những khúc hát giao duyên của mình:
Hết ngày xuân mới, tháng Nguyên Đán
Hai bên dắt tay đi cấy cày
Chặt cây hái cỏ ta cùng làm
Tra hạt hai ta thành một đôi
Xuống nƣớc lên non tay dắt tay [51, tr.188].
Những câu hát ấy thể hiện niềm vui, tinh thần đoàn kết trong lao động,
nhưng đằng sau nó ẩn chứa một quan niệm về tình yêu của con người. Dù có
phải “ Xuống nƣớc lên non” nhưng những đôi lứa yêu nhau vẫn tay trong tay
vượt qua mọi gian khó. Trong khung cảnh lao động, trời nắng gắt như đổ lửa,
các chàng trai cô gái vất vả tra lúa nương nhưng tiếng hát nam nữ như làn gió
thoảng, như đám mây vẫn cất cao:
Mùa hè tra hạt trời nắng nóng
Soi rát mặt ngƣời đẹp sắc tàn phai
Nếu ngƣ

---