Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết nối
Luận văn ThS. Lý luận và phương pháp dạy học (Bộ môn Vật lý) -- Trường Đại học Giáo dục. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2010
Nghiên cứu các quan điểm dạy học hiện đại về dạy học, đặc biệt chú trọng về cơ sở lý luận của việc dạy giải bài tập vật lý. Nghiên cứu tài liệu về phần mềm toán học Mathematica. Nghiên cứu nội dung và phân phối chương trình các kiến thức chương “Dòng điện xoay chiều” sách giáo khoa Vật Lý 12 nâng cao và các tài liệu có liên quan nhằm xác định được mức độ nội dung các kiến thức cơ bản và các kỹ năng học sinh cần đạt được. Tìm hiều thực tế dạy học phần kiến thức chương “Dòng điện xoay chiều” sách giáo khoa Vật Lý 12 nâng cao nhằm phát hiện những khó khăn của giáo viên và học sinh, những sai lầm phổ biến của học sinh. Từ đó đề xuất một số nguyên nhân của các khó khăn và nêu các biện pháp khắc phục. Soạn thảo hệ thống bài tập có sử dụng phần mềm toán học Mathematica để giải và sử dụng hệ thống bài tập này vào việc tổ chức dạy học một số bài tập ở trong chương “Dòng điện xoay chiều” sách giáo khoa Vật Lý 12 nâng cao. Tiến hành thực nghiệm sư phạm theo tiến trình dạy học đã soạn thảo để đánh giá hiệu quả của hệ thống bài tập đã xây dựng và việc đưa phần mềm toán học Mathematica vào hướng dẫn hoạt động giải bài tập
1. Lý do chọn đề tài
Đổi mới phương pháp dạy học, ứng dụng công nghệ dạy học hiện đại theo
hướng chủ động, tích cực hóa hoạt động của học sinh là một trong những phương
hướng đã được xác định rõ, nhằm nâng cao chất lượng dạy và học hiện nay. Điều này
đã được xác định trong nghị quyết trung ương 4 khoá VII, nghị quyết trung ương 2
khoá VIII, được thể chế trong luật giáo dục (2005). Luật giáo dục, điều 28.2, đã ghi
“Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo
của học sinh; phù hợp với đặc điểm từng lớp học môn học; bồi dưỡng phương pháp
tự học, khả năng làm việc theo nhóm, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực
tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui hướng thú và trách nhiệm học tập của
học sinh”.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học trong những năm gần đây
được đặc biệt chú trọng. Hiện nay, cả nước ta đã có nhiều công trình nghiên cứu việc
đổi mới phương pháp giáo dục theo quan điểm ứng dụng công nghệ thông tin và
truyền thông như phần mềm hỗ trợ bài giảng, minh hoạ trên lớp với máy chiếu; phần
mềm dạy học giúp học sinh học trên lớp và ở nhà; công nghệ kiểm tra, đánh giá bằng
trắc nghiệm trên máy vi tính; sử dụng mạng Internet, thiết bị đa phương tiện để dạy
học… Tuy nhiên, việc sử dụng công nghệ thông tin trong giảng bài tập vật lý với tư
cách là một phương pháp dạy học có tác dụng tích cực tới việc giáo dục và phát triển
tư duy của học sinh đồng thời là thước đo thực chất đúng đắn sự nắm vững kiến thức,
kỹ năng kỹ xảo vật lý của học sinh thì chưa có nhiều công trình nghiên cứu. Trong
khi đó, hiện nay trên thế giới đã có những phần mềm được sử dụng là một công cụ
mạnh trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật cũng như cũng như trong lĩnh vực giáo dục
đào tạo và mang tính thực tiễn cao. Với đặc thù môn học Vật Lý phổ thông là quan
sát, mô phỏng, giải thích hiện tượng, việc sử dụng một phần mềm công nghệ trong
giảng dạy bài tập sẽ giúp học sinh dễ dàng hiểu và vẫn dụng được, giúp giáo viên và
học sinh nâng cao chất lượng dạy và học. Mathematica là một trong những phần
mềm đó. Mathematica có những ưu thế trong việc mô phỏng các hiện tượng, đồ họa
đẹp, thân thiện và dễ sử dụng, có khả năng ứng dụng cao trong Vật Lý, hoàn toàn là một
lựa chọn thích hợp trong việc dạy bài tập Vật Lý phổ thông cho học sinh hiện nay.
Từ những lý do trên, với mong muốn sử dụng phần mềm Mathematica trong
dạy bài tập vật lý nhằm năng cao chất lượng dạy học vật lý ở trường phổ thông trung
học phổ thông, tui đã lựa chọn đề tài: Sử dụng phần mềm toán học Mathematica
trong việc dạy giải bài tập vật lý chương “Dòng điện xoay chiều” sách giáo khoa
Vật Lý 12 nâng cao làm đề tài nghiên cứu.
2. Lịch sử nghiên cứu
Trong những năm đã có nhiều người đã ứng dụng phần mềm toán học
Mathematica vào dạy giải bài tập vật lý phổ thông trung học ở các chương, các phần
chẳng hạn như: Sử dụng phần mềm toán học Mathematica trong việc giảng dạy bài
tập vật lý chương “Dao động cơ” - Lớp 12 trung học phổ thông (Luận văn thạc sĩ
Trần Thị Hồng Nhung); Giảng dạy phần cơ học cho học sinh phổ thông chuyên vật
lý với sự hỗ trợ của phần mềm toán học Mathematica (Luận văn thạc sĩ Trần Thị
Nhàn); Sử dụng phần mềm toán học Mathematica hướng dẫn học sinh giải bài tập
phần “Chuyển động của các hạt mang điện trong điện từ trường” (Luận văn thạc sĩ
Lương Thị Thanh Nhàn)… Nhưng vẫn chưa có tác giả nào làm về đề tài mà tui đã
chọn nghiên cứu.
3. Mục tiêu nghiên cứu
Vận dụng lý luận về dạy giải bài tập vật lý, soạn thảo hệ thống bài tập và tổ
chức hoạt động dạy học với hệ thống bài tập có sử dụng phần mềm toán học
Mathematica vào chương “Dòng điện xoay chiều” sách giáo khoa Vật Lý 12 nâng
cao góp phần phát huy tính tích cực và tự chủ, bồi dưỡng năng lực sáng tạo của
học sinh.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu các quan điểm dạy học hiện đại về dạy học, đặc biệt chú trọng
về cơ sở lý luận của việc dạy giải bài tập vật lý,
- Nghiên cứu tài liệu về phần mềm toán học Mathematica.
- Nghiên cứu nội dung và phân phối chương trình các kiến thức chương
“Dòng điện xoay chiều” sách giáo khoa Vật Lý 12 nâng cao và các tài liệu có liên
quan nhằm xác định được mức độ nội dung các kiến thức cơ bản và các kỹ năng học
sinh cần đạt được.
- Tìm hiều thực tế dạy học phần kiến thức chương “Dòng điện xoay chiều”
sách giáo khoa Vật Lý 12 nâng cao nhằm phát hiện những khó khăn của giáo viên và
học sinh, những sai lầm phổ biến của học sinh. Từ đó đề xuất một số nguyên nhân
của các khó khăn và nêu các biện pháp khắc phục.
- Soạn thảo hệ thống bài tập có sử dụng phần mềm toán học Mathematica để
giải và sử dụng hệ thống bài tập này vào việc tổ chức dạy học một số bài tập ở trong
chương “Dòng điện xoay chiều” sách giáo khoa Vật Lý 12 nâng cao.
- Tiến hành thực nghiệm sư phạm theo tiến trình dạy học đã soạn thảo để đánh
giá hiệu quả của hệ thống bài tập đã xây dựng và việc đưa phần mềm toán học
Mathematica vào hướng dẫn hoạt động giải bài tập.
5. Phạm vi nghiên cứu
Sử dụng phần mềm toán học Mathematica trong việc dạy giải hệ thống bài tập
đã được lựa chọn khi dạy học chương “Dòng điện xoay chiều” sách giáo khoa Vật
Lý 12 nâng cao.
6. Mẫu khảo sát
- Khách thể nghiên cứu: Quá trình dạy và học môn vật lý chương “Dòng điện
xoay chiều” sách giáo khoa Vật Lý 12 nâng cao.
- Đối tượng nghiên cứu: Phần mềm toán học Mathematica, ứng dụng vào dạy
giải bài tập vật lý chương “Dòng điện xoay chiều” sách giáo khoa Vật Lý 12 nâng cao.
- Đối tượng khảo sát: học sinh lớp 12TN1, 12TN2, 12TN5, 12TN6 trường
THPT Việt Đức – Hoàn Kiếm, Hà Nội.
7. Câu hỏi nghiên cứu
Soạn thảo hệ thống bài tập và tổ chức hoạt động dạy học với hệ thống bài tập
có sử dụng phần mềm toán học Mathematica vào chương “Dòng điện xoay chiều”
sách giáo khoa Vật Lý 12 nâng cao như thế nào thì góp phần phát huy tính tích cực
và tự chủ, bồi dưỡng năng lực sáng tạo của học sinh?
8. Giả thuyết nghiên cứu
Nếu học sinh có kiến thức về việc sử dụng phần mềm toán học Mathematica
và kiến thức vật lý của chương “Dòng điện xoay chiều” sách giáo khoa Vật Lý 12
nâng cao, giáo viên soạn thảo được hệ thống bài tập bám sát mục tiêu dạy học và tổ
chức hoạt động dạy học với hệ thống bài tập đó có sử dụng phần mềm toán học
Mathematica, một cách phù hợp thì góp phần phát huy tính tích cực và tự chủ, bồi
dưỡng năng lực sáng tạo của học sinh.
9. Phƣơng pháp chứng minh luận điểm
- Phương pháp nghiên cứu lý luận
+ Nghiên cứu các tài liệu về Tâm lý học, Lý luận dạy học, các tài liệu về
phương pháp dạy học bộ môn Vật lý…
+ Nghiên cứu SGK Vật lý 12 và các tài liệu khoa học đề cập đến vấn đề
“Dòng điện xoay chiều”
+ Nghiên cứu tài liệu về phần mềm toán học Mathematica.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
+ Điều tra thực tiễn hoạt động dạy giải bài tập vật lý và việc ứng dụng công
nghệ thông tin trong dạy học vật lý ở một số trường THPT ở Hà Nội.
+ Thực nghiệm sư phạm
- Phương pháp thống kê toán để xử lý thông tin từ thực nghiệm sư phạm
10. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn dự kiến
gồm 3 chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn của hoạt động dạy giải bài tập vật lý
phổ thông có sự hỗ trợ của phần mềm toán học Mathematica
Chương 2. Soạn thảo hệ thống bài tập và tổ chức hoạt động dạy học với hệ
thống bài tập có sử dụng phần mềm toán học Mathematica vào chương "Dòng điện
xoay chiều” sách giáo khoa Vật Lý 12 nâng cao nhằm phần phát huy tính tích cực và
tự chủ, bồi dưỡng năng lực sáng tạo của học sinh.
Chương 3. Thực nghiệm sư phạm
lwd8R31xg473z36
