Phòng ngừa xơ vữa động mạch như
thế nào?

Xơ vữa động mạch là một bệnh có thể gặp ở người trưởng thành, nhưng tỉ lệ gặp cao nhất
vẫn là người cao tuổi (NCT). Xơ vữa động mạch là hiện tượng thành của động mạch
(phía trong lòng động mạch) bị xơ cứng, hẹp lại hoặc bị xơ vữa bong ra gây tắc mạch cục
bộ gây biến chứng nguy hiểm.
Lý do xơ vữa động mạch
Xơ vữa động mạch (XVĐM) là một chứng bệnh âm thầm, xảy ra một cách từ từ. XVĐM
có thể gặp mọi vị trí trong cơ thể NCT nhưng nguy hiểm nhất vẫn là động mạch nuôi tim
(động mạch vành tim), động mạch não. Bệnh này là một trong những nguyên nhân gây
nên các bệnh về tim mạch như tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, thiểu năng mạch vành, đột
quỵ.

Lòng mạch bình thường (trái) và lòng mạch có lớp mỡ
tích tụ

Có nhiều nguyên nhân gây nên XVĐM ở NCT nhưng nguyên nhân chính là do lượng
cholesterol trong máu tăng cao (bình thường cholesterrol trong máu < 5,2mmol/l), đặc
biệt là khi bị tăng cao loại LDL- C (Low Density Lipoprotein Cholesterol). Bình thường
LDL-C trong máu nhỏ hơn 3,4mmol/lít (< 130mg/dl). Khi dư thừa LDL-C thì xuất hiện
hiện tượng tích tụ lớp mỡ trong lòng động mạch ngày một nhiều hoặc khi bị giảm HDL-C
(High Density Lipoprotein Cholesterol) thì nguy cơ xơ vữa động mạch sẽ xuất hiện càng
cao. Đặc tính của chất lipoprotein là bảo vệ thành mạch, khác với LDL- C, nếu giảm
HDL-C là có nguy cơ cao với hiện tượng xơ vữa động mạch (bình thường HDL- C trong
máu > 0,9mmol/l, khi HDL - C dưới chỉ số này tức là có hiện tượng bị giảm).
Các nghiên cứu cho thấy rằng nguyên nhân của sự gia tăng cholesterol máu lệ thuộc rất
nhiều vào chế độ ăn. Khi ăn quá nhiều mỡ động vật, ăn quá nhiều thức ăn có chứa
cholesterol như phủ tạng động vật, thịt có màu đỏ (thịt chó, thịt trâu, thịt bò, thịt ngựa…)
hoặc tôm, trứng, dầu dừa, mỡ các loại động vật (mỡ lợn, mỡ trâu bò, mỡ cừu, mỡ gà)
trong một thời gian đủ dài thì nguy cơ tăng cholessterol máu là có thể xảy ra. Trứng, bơ,

loại dầu dừa vì dầu dừa có nhiều acid béo bão hòa dễ gây nên hiện tượng XVĐM. Nên ăn
các thức ăn có nguồn gốc từ đậu nành như đạu phụ. Mỗi tuần nên ăn từ 2 - 3 lần cá trong
mỗi bữa ăn thay cho ăn thịt, bởi vì trong mỡ cá có nhiều chất béo omega - 3 mà chất này
rất tốt cho thành động mạch. Không nên ăn các loại lòng như lòng lợn, lòng trâu, bò và
hạn chế ăn tôm, trứng.
Các bữa ăn hàng ngày nên tăng cường lượng rau xanh, hoa quả (riêng người bị đái tháo
đường ăn loại quả gì là có sự tư vấn của bác sĩ khám bệnh). Cần vận động cơ thể như tập
thể dục dưỡng sinh, đi bộ, chơi thể thao tùy theo sức mình. Nếu vận động đều đặn hàng
ngày, có bài bản và phù hợp với điều kiện từng người thì có thể làm tăng lượng
cholesterol tốt, giảm cholesterol xấu và đồng thời làm giảm huyết áp đối với người đang
bị tăng huyết áp mạn tính. Nếu đã áp dụng tất cả các biện pháp nhằm làm giảm lượng
cholesterol mà không đạt kết quả thì phải dùng thuốc. Tất nhiên dùng loại thuốc gì và
dùng liều lượng ra sao, trong thời gian bao lâu cần có chỉ định (đơn thuốc) của bác sĩ
khám bệnh.
PGS.TS. BÙI KHẮC HẬU