Kiến thức lớp 10
CÁCH LÀM BÀI VĂN THUYẾT MINH-phần 16

Thuyết minh về chiếc bánh chưng ngày tết Bánh chưng là một sản vật xuất hiện từ trước thời văn minh lúa nước
của người Việt và cho đến nay cũng như mãi mãi về sau, bánh chưng
luôn có sự hiện diện trong đời sống văn hoá ẩm thực và văn hoá tâm linh
của người Việt Nam. Có thể nói bánh chưng là một sản vật vừa có sức
trường tồn mà lại rất gần gũi với đời sống thường nhật của người Việt
Nam trong cả hai lĩnh vực: Văn hoá ẩm thực và văn hoá tâm linh.

Phong bánh chưng ngày Tết được bày trên mâm cúng ông bà, ông vải là
một mỹ tục, được truyền lại từ thời các Vua Hùng trong truyền thuyết
Lang Liêu, một trong những người con của Vua Hùng đã dùng lúa nếp
làm nên những chiếc bánh chưng, bánh dầy thay cho các thứ sơn hào,
hải vị dâng tiến vua cha. Có lẽ cũng từ đó mới xuất hiện hai từ “ngọc
thực”. Nó là biểu trưng cho lòng thành kính đến mộc mạc của con cháu
đối với cha mẹ, ông bà, tổ tiên mà không có thứ ngọc nào sánh nổi. Nó
là thứ “ngọc” đã nuôi sống con người, nuôi sống dân tộc từ thuở hồng
hoang của lịch sử cho tới muôn sau.

Trong những ngày tết Nguyên Đán, không có gia đình Việt Nam nào lại
thiếu vắng những chiếc bánh chưng xanh trên bàn thờ, trên mâm cúng
ông bà, ông vải. Bánh chưng có thể được tự làm ra từ khi gieo hạt, trồng
cấy, thu hái, xay giã, gói luộc đối với người nông dân ở miền xuôi, miền
ngược, miền Bắc, miền Nam. Và, bánh chưng cũng có thể được mua như
mua các loại hàng hoá khác đối với những người dân các vùng đô thị
trong nước và ở nước ngoài. Chiếc bánh chưng ngày tết dù tự túc, tự sản
hay được mua bán như những thứ hàng hoá khác nhưng đều có chung

người anh hùng áo vải Tây Sơn - Nguyễn Huệ phò Lê diệt Trịnh. Bánh
chưng theo suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc.
Bánh chưng có mặt trong mọi hoạt động xã hội, tín ngưỡng. Bánh chưng
làm dẻo mềm hơn câu ca dao, gắn kết quá khứ với hiện tại và trong xu
thế hội nhập, bánh chưng Việt Nam trong những ngày tết cổ truyền của
dân tộc lại có mặt trên khắp năm châu. Bánh chưng Việt Nam trong vai
trò sứ giả, mang thông điệp của một Việt Nam đổi mới, mong muốn hoà
bình, hợp tác, hữu nghị với thế giới, cùng hướng tới tương lai …

Ngày tết, ăn một miếng bánh chưng sau khi cúng lễ tổ tiên, ông bà, cha
mẹ, dư vị thời gian, không gian huyền thoại của lịch sử như cùng quy tụ
trong màu xanh của bánh, mùi thơm thảo của hạt nếp tiền nhân để cùng
suy ngẫm về ý nghĩa triết học và giá trị nhân văn của các truyền thuyết,
các sự tích về bánh chưng của người Việt. Đó cũng là một cách di dưỡng
tinh thần, làm giàu thêm bản sắc văn hoá tâm linh và văn hoá ẩm thực
Việt Nam.