BÀI TẬP VỀ pH CỦA DUNG DỊCH
Đối với các bạn học sinh THPT
việc tiếp cận với những bài tập về pH là
điều rất mới mẻ. Vì vậy có thể gặp phải
một số khó khăn. Vì vậy để giúp các bạn
có thêm những kĩ năng làm bài tập hiệu
quả em đưa ra một số kiến thức và bài
tập về pH. Chúc các bạn học sinh học
tập tốt.
A. Lý thuyết về pH
I. Nồng độ mol/l của ion H
+
:

- Nước nguyên chất:
H
2
O
→
H
+
+ OH
-
Với [H
+
].[OH
-
]= 10
-14
[H
+

>[H
+
]
(2)
nên
[H
+
] >[OH
-
]
 [H
+
] >10
-7
M
-
Dung dịch bazo:
NaOH
→
Na
+
+
OH
-
H
2
O
→
H
+

Dung dịch bazo:
[H
+
]<10
-7
M
-
Dung dịch trung tính
hoặc nước có [H
+
] =
10
-7
-
Trong dung dịch luôn
có [H
+
].[OH
-
]= 10
-14
II. pH của dung dịch
-
pH là đại lượng đặc
trưng cho [H
+
] trong
dung dịch
[H
+

pH có thể xác định
bằng máy đo pH,
giấy, chất chỉ thị
+ Quỳ tím chuyển
xanh khi pH >8
+ Quỳ tím chuyển đỏ
khi pH <5
+ Phenolphtalein
chuyển từ không màu
sang màu hoongfkhi
pH<8: thành màu đỏ
tím khi 8
≤
pH
≤
10;
chuyển sang màu đỏ
khi pH
≥
10
+ giấy đo pH có thể
xác xác định được pH
từ 0 -14
B. Một số ví dụ:
VD1:
Hòa tan 4,48l HCl(đktc) vào
nước được 2l dung dịch a.Tính
pH của dung dịch A.
Cần pha loãng dung dịch A bao
nhiêu lần để được dung dịch có

Gọi thể tích dung dịch có pH = 1
là V
1

→
n
1
= 0,1 V
1
Gọi thể tích dung dịch có pH = 5
là V
2

→
n
2
= 10
-5
V
2
Lại có : số mol H
+
không thay
đổi sau phản ứng nên:
n
1
= n
2
→
0,1 V

1
; V
2
lần lượt là thể tích
dung dịch trước và sau khi pha
loãng
Khi đó ta có:
Số mol H
+
trước khi pha loãng là:
n
1
= 10
-3
V
1
Vì sau pha loãng được dung dịch
co pH = 4
→
Số mol H
+
sau khi pha loãng
là: n
2
= 10
-4
V
2
Mà số mol H
+

có các giá trị pH sau:
a. pH = 5
b. pH = 7
c. pH = 8
L.Giải:
Gọi V
1
, V
2
lần lượt là thể tích
dung dịch HCl và NaOH cần
dùng.
Khi đó:
Dung dịch HCl có pH = 3 nên
[H
+
] = 10
-3
M
→
n
1
= 10
-3
V
1
Dung dịch NaOH có pH = 13 nên
[H
+
] = 10

+
] = 10
-5
M
Thể tích dung dịch sau khi trộn là
V = V
1
+V
2

→
H
n
+
= 10
-5
( V
1
+ V
2
)
Lại có:
pu
H
n
+
=
OH
n
−

2=
→

1
2
V
V
= 99
3
Vậy để được dung dịch có pH =
5 thì phải pha các dung dịch theo
tỉ lệ thể tích là 99
3
:1
Tương tự với hai phần còn lại
K.Quả:
b. Cần trộn theo thể tích là 100:1
c. Cần trộn theo thể tích là
98999:1
VD4:
Cho 2dung dịch: X là dung dịch
HCl, Y là dung dịch NaOH.
Lấy 10ml dung dịch X pha loãng
bằng nước thu được 1000ml
dung dịch HCl co pH = 2.
Để trung hòa 100g dung dịch y
cần 150ml dung dịch X. Tính C
của dung dịch Y,
L.Giải:
Ta có: HCl

H
n
+
=
OH
n
−
= 0,15 mol
Lại có :
NaOH
n
=
OH
n
−
= 0,15 mol
→

NaOH
m
= 0,15 . 40 =
6g
→
C%
NaOH
=
6
100
, 100%
= 6%

0,01M với 250ml dung dịch
Ba(OH)
2
aM thì được m(g) kết
tủa và dung dịch có pH = 12
Tính m và a
ĐS: a = 0,6M ; m= 1,165g