Lời nói đầu
Các thầy cô và các em học sinh thân mến!
ở các lớp 6,7 chúng ta đã làm quen với môn Lịch sử theo tinh
thần khoa học. Lên lớp 8, số lợng tiết học khá lớn, vì vậy nội dung
kiến thức cũng nhiều hơn, khó hơn với nhiều vấn đề mạng tính trừu
tợng. Việc ôn tập môn Lịch sử lớp 8 nói chung đã đợc đề cập nhiều
nhng hệ thống kiến thức cơ bản để ôn tập học sinh giỏi nói riêng
còn là vấn đề khá mới mẻ. Hệ thống kiến thức trong sách giáo khoa
rất cô đọng, những câu hỏi ở cuối mỗi mục, mỗi bài có câu hỏi
khó, đòi hỏi các thầy cô và các em phải t duy nhiều hơn.
Với mong muốn giúp các em tích cực, chủ động trong việc lĩnh
hội kiến thức, nâng cao năng lực tự học, giải quyết các câu hỏi khó,
những vấn đề trọng tâm đồng thời giúp các thầy cô định hớng trọng
tâm kiến thức trong việc bồi dỡng, ôn tập học sinh giỏi, Phòng
GD&ĐT Hiệp Hoà cung cấp các thầy cô và các em khung chơng
trình Hớng dẫn ôn tập môn Lịch sử 8. Dựa vào tài liệu hớng dẫn
này, các thầy cô ở các nhà trờng lập kế hoạch, soạn giảng chi tiết
theo các chủ đề và nội dung cụ thể trong tài liệu. Trong quá trình
lập kế hoạch và soạn giảng, yêu cầu các thầy cô bám sát cuốn H-
ớng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức kỹ năng môn Lịch sử trung
học cơ sở (NXB Giáo dục - Năm 2009), các thầy cô có thể tham
khảo các tài liệu lhác nh Đại cơng Lịch sử thế giới, Đại cơng Lịch
sử Việt Nam (NXB Giáo dục - Năm 2007); sách giáo khoa; sách
giáo viên; vở bài tập Lịch sử (NXB Giáo dục - Năm 2007), Trắc
nghiệm Lịch sử 8 (NXB Đà Nẵng Năm 2004), Hỏi, đáp Lịch sử
8 (NXB Giáo dục - Năm 2004) và các tài liệu khác,
Đơng nhiên, chúng tôi cũng khẳng định rằng, đây là tài liệu
tham khảo, hỗ trợ, giúp các thầy cô căn cứ và định hớng vào đó mà
sáng tạo trong quá trình bồi dỡng học sinh.
Chúc các thầy cô và các em đạt kết quả cao!

thế kỷ XV và XVII?
Câu 2: Nêu ý nghĩa lịch sử của cuộc cách mạng t sản Anh?
Câu 3: Về ý nghĩa lịch sử của Cách mạng t sản Anh thế kỷ XVII, Các Mác viết: Thắng
lợi của giai cấp t sản có ý nghĩa là thắng lợi của chế độ xã hội mới, thắng lợi của chế đọ
t hữu t bản chủ nghĩa đối với chế độ phong kiến .
- Em hiểu nh thế nào về câu nói trên của Mác?
- Nêu kết quả của Cách mạng t sản Anh thế kỷ XVII?
Câu 4: Kết quả, ý nghĩa lịch sử của cuộc chiến tranh giành độc lập ở Bắc Mĩ?
Nội dung 2: Cách mạng t sản Pháp cuối thế kỷ XVIII
GV giúp HS nắm đợc:
- Tình hình kinh tế và xã hội Pháp trớc cách mạng:
+ Tình hình nông nghiệp, công thơng nghiệp.
2
+ Sự cản trở của chế độ phong kiến.
+ Đặc điểm chế độ chính trị - xã hội.
+ Vai trò quan trọng của cuộc đấu tranh trên lĩnh vực t tởng.
+ Những biểu hiện khủng hoảng của chế độ quân chủ chuyên chế và nguyên nhân bùng
nổ cách mạng.
- Sự kiện 14 - 7 - 1789: Mở đầu thắng lợi của cách mạng.
- Diễn biến của cách mạng:
+ Chế độ quân chủ lập hiến (Từ 14 - 7 - 1789 đến 10 - 8 - 1792):
- Những nét chính về chế độ quân chủ lập hiến ở Pháp.
- Mặt tiến bộ và hạn chế của bản tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền, của Hiến
pháp 1791.
- Nhân dân Pháp đã hành động nh thế nào khi Tổ quốc lâm nguy?
+Bớc đầu nền cộng hoà (Từ 21 - 9 - 1792 đến 2 - 6 - 1793): Diễn biến chính của cuộc
Cách mạng trong những năm 1792 - 1793.
+ Chuyên chính dân chủ cách mạng Giacôbanh (Từ 2 - 6 - 1793 đến 27 - 7 - 1794): Nét
nổi bật của nền chuyên chính dân chủ cách mạng Giacôbanh.
- Những nhiệm vụ mà cách mạng đã giải quyết: chống thù trong giặc ngoài, giải quyết các

cảnh của giai cấp công nhân.
- Những cuộc đấu tranh tiêu biểu của giai cấp công nhân trong những năm 1830 - 1840.
+ Những hình thức đấu tranh buổi đầu của công nhân: đập phá máy móc, bãi công.
+ Phong trào công nhân 1830 - 1840.
- Vai trò của Mác, ăng-ghen và sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học: Những hoạt
động cách mạng, những đóng góp to lớn của hai ông đối với phong trào công nhân quốc
tế.
- Nội dung tiêu biểu của Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản.
- Phong trào công nhân quốc tế sau khi chủ nghĩa xã hội khoa học ra đời:
+ Nét nổi bật của phong trào công nhân từ năm 1848 đến năm 1870.
+ Nguyên nhân thành lập Quốc tế thứ nhất; vai trò của Quốc tế thứ nhất; vai trò của Mác
trong hoạt động của Quốc tế thứ nhất.
Trọng tâm
- Phong trào công nhân nửa đầu thế kỷ XIX.
- Nét nổi bật của phong trào công nhân từ năm 1848 đến năm 1870 và Quốc tế thứ
nhất.
Hệ thống câu hỏi thờng gặp
Nêu hoàn cảnh ra đời, hoạt động và ý nghĩa của Quốc tế cộng sản (Quốc tế thứ
nhất)? Vai trò cảu Các Mác đối với sự ra đời và phát triển của Quốc tế thứ nhất?
Chủ đề 2: Các nớc Âu - Mĩ cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX
Nội dung 1: Công xã Pa-ri
GV giúp HS nắm đợc:
- Mâu thuẫn giai cấp ở Pháp trở nên gay gắt và sự xung đột giữa t sản và công nhân.
- Lập niên biểu những sự kiện cơ bản của công xã Pa-ri.
- Một số chính sách quan trọng của Công xã Pa-ri:
+ Cấu tạo bộ máy của Công xã Pa-ri.
+ Những chính sách chứng tỏ Công xã Pa-ri phục vụ cho quyền lợi của nhân dân.
=> Chứng minh Công xã Pa-ri là nhà nớc kiểu mới.
- ý nghĩa lịch sử và bài học của Công xã Pa-ri.
Hệ thống câu hỏi thờng gặp

Hệ thống câu hỏi thờng gặp
Câu 1: Hoàn cảnh ra đời, hoạt động và ý nghĩa lịch sử của Quốc tế thứ hai?
Câu 2: Tại sao nói Đảng công nhân xã hội dân chủ Nga là Đảng vô sản kiểu mới?
Câu 3: ý nghĩa lịch sử của cách mạng (1905 - 1907) ở Nga?
Nội dung 4: Sự phát triển của kĩ thuật, khoa học, văn học và nghệ thuật thế kỷ
XVIII-XIX
GV giúp HS nắm đợc:
- Các thành tựu tiêu biểu về kĩ thuật:
+ Những phát minh tiêu biểu về kỹ thuật và vai trò của chúng đối với sự phát triển của
công nghiệp, giao thông vận tải trong các thế kỷ XVIII-XIX.
+ Những tiến bộ quan trọng về kỹ thuật trong lĩnh vực nông nghiệp và quân sự.
- Các thành tựu tiêu biểu về khoa học, văn học và nghệ thuật thế kỷ XVIII-XIX:
+ Những thành tựu quan trọng trong lĩnh vực khoa học tự nhiên.
+ Những thành tựu quan trọng trong lĩnh vực khoa học xã hội: Chủ nghĩa duy vật, phép
biện chứng, chủ nghĩa xã hội không tởng,
+ Những thành tựu quan trọng và vai trò của văn học, nghệ thuật.
Hệ thống câu hỏi thờng gặp
Câu 1: Nêu những thành tựu chủ yéu về kỹ thuật thế kỷ XVIII-XIX? Tại sao nói thế kỷ XIX
là thế kỷ của máy móc, sắt thép và động cơ hơi nớc?
Câu 2: Nêu những tiến bộ về khoa học tự nhiên và khoa học xã hội thế kỷ XVIII-XIX?
Chủ đề 3: Châu á thế kỷ XVIII-đầu thế kỷ XX
GV giúp HS nắm đợc:
5
- Tình hình Trung Quốc trớc âm mu xâm lợc của các nớc t bản:
+ Nguyên nhân trung Quốc bị các nớc đế quốc xâu xé, trở thành nớc nửa thuộc địa, nửa
phong kiến.
+ Diễn biến chính các phong trào đấu tranh chống phong kiến, đế quốc: Cuộc vân động
Duy tân (1898), phong trào Nghĩa Hoà đoàn (1895 - 1900).
- Cách mạng Tân Hợi (1911): Diễn biến, ý nghĩa lịch sử.
- Sự xâm lợc của các nớc t bản phơng Tây và phong trào đấu tranh chống thực dân.

+ Tình hình nớc Nga sau chiến tranh.
+ Nội dung của Chính sách kinh tế mới và tác động của nó đối với nớc Nga.
+ Thành tựu, một số sai lầm, thiếu sót.
Hệ thống câu hỏi thờng gặp
6
Câu 1: So sánh cuộc Cách mạng tháng Hai năm 1917 và các cuộc Cách mạng t sản thời
cân đại theo mẫu sau:
Cách mạng t sản
thời cận đại
Cách mạng tháng Hai
năm 1917
Nhiệm vụ
Giai cấp lãnh đạo
Động lực của Cách mạng
Xu thế phát triển
Câu 2: Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của cách mạng tháng Mời Nga 1917?
Câu 3: Hoàn cảnh, nội dung và kết quả của Chính sách kinh tế mới?
Câu 3: Công cuộc xây dựng và bảo vệ chính quyền Xô viết của nhân dân Liên Xô diễn ra
nh thế nào? Tại sao nhân dân Liên Xô lại bảo vệ đợc chính quyền cách mạng của mình?
Câu 4: Hoàn cảnh, quá trình và những thành tựu trong công cuộc xây dựng CNXH ở Liên
Xô từ năm 1925 đến năm 1941?
Chủ đề 2: Châu Âu và nớc Mĩ giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918-1939)
Nội dung 1: Châu Âu giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918-1939)
GV giúp HS nắm đợc:
- Những nét khái quát về tình hình Châu Âu trong những năm 1918-1939:
+ Hậu quả của Chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Sự phát triển kinh tế, ổn định tạm thời và khủng hoảng.
- Sự phát triển của phong trào cách mạng (1918-1939) ở châu Âu và sự thành lập của
Quốc tế Cộng sản.
- Khủng hoảng kinh tế thế giới (1929-1933) và tác động của nó đối với châu Âu: Nguyên

+ ở một số nớc, giai cấp công nhân đã đóng vai trò lãnh đạo cách mạng, một số Đảng
Cộng sản ở các nớc châu á đã đợc thành lập.
- Phong trào cách mạng ở Trung Quốc và phong trào giải phóng dân tộc ở Đông Nam á
trong thời kỳ này.
Hệ thống câu hỏi thờng gặp
Vì sao sau chiến tranh thế giói thứ nhất, phong trào độc lập dân tộc ở châu á lại
bùng nổ mạnh mẽ? Em có nhận xét gì về cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc ở Đông
Nam á sau Chiến tranh thế giới thứ nhất?
Chủ đề 4: Chiến tranh thế giới thứ hai (1939 - 1945)
GV giúp HS nắm đợc:
- Những nét chính về quá trình dẫn đến chiến tranh: nguyên nhân của chiến tranh.
- Những sự kiện chính của chiến tranh thế giới thứ hai.
- Kết cục và hậu quả của chiến tranh thế giới thứ hai.
Hệ thống câu hỏi thờng gặp
Nguyên nhân, kết cục của Chiến tranh thế giới thứ hai (1939-1945)?
Chủ đề 5: Sự phát triển của khoa học-kỹ thuật và văn hoá thế giới nửa đầu thế kỷ
XX
GV giúp HS nắm đợc:
- Những tiến bộ vợt bậc của khoa học - kỹ thuật thế giới đầu thế kỷ XX.
- Sự hình thành và phát triển của nền văn hoá Xô viết.
Hệ thống câu hỏi thờng gặp
Những tiến bộ của khoa học - kỹ thuật thế giới đầu thế kỷ XX?
Bảng thống kê các sự kiện chính của lịch sử thế giới
(Từ năm 1917 đến năm 1945)
8
Thời gian Sự kiện Kết quả
Nớc Nga Liên Xô
2 - 1917 Cách mạng dân chủ t
sản Nga thắng lợi
- Lật đổ chế độ Nga hoàng.

bùng nổ ở Mĩ và lan
rộng ra toàn thế giới
Kinh tế giảm sút nghiêm trọng, thất nghiệp, bất
ổn về chính trị.
1933 - 1939 Các nớc t bản tìm cách
thoát khỏi khủng hoảng
kinh tế
- Khối Đức - Italia - Nhật Bản phát xít hoá chế
độ chính trị; chuẩn bị chiến tranh bành chớng
xâm lợc.
- Khối Anh - Pháp - Mĩ thực hiện cải cách kinh
tế, chính trị, duy trì chế độ dân chủ, t sản.
1939 - 1945 Chiến tranh thế giới thứ
hai
- 72 nớc trong tình trạng chiến tranh.
- Chủ nghĩa phát xít bị tiêu diệt.
- Thắng lợi thuộc về Liên Xô và phe Đồng
minh cùng nhân loại tiến bộ trên thế giới.
Phần hai: Lịch sử Việt Nam (Từ năm 1858 đến năm 1918)
Chủ đề 1: Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lợc (1858-1884)
GV giúp HS nắm đợc:
- Nguyên nhân thực dân Pháp xâm lợc nớc ta:
+ Nguyên nhân sâu xa.
+ Duyên cớ trực tiếp.
- Âm mu xâm lợc của chúng.
- Quá trình xâm lợc của thực dân Pháp: tấn công Đà Nẵng và sự thất bại của chúng; tấn
công Gia Định, mở rộng đánh chiếm các tỉnh miền Đông Nam Kì.
9
- Hiệp ớc 1862:
+ Nội dung hiệp ớc.

năm 1884)
GV giúp HS nắm đợc:
- Việc phân hoá trong triều đình Huế từ sau hiệp ớc 1884: phe chủ chiến và phe chủ hoà.
- Những cuộc khởi nghĩa tiêu biểu trong phong trào Cần Vơng:
+ Khởi nghĩa Ba Đình: Thời gian, ngời lãnh đạo, kết quả, ý nghĩa.
+ Khởi nghĩa Bãi Sậy: Thời gian, ngời lãnh đạo, kết quả, ý nghĩa.
+ Khởi nghĩa Hơng Khê: Thời gian, ngời lãnh đạo, kết quả, ý nghĩa.
- Phong trào nông dân Yên Thế: Thời gian tồn tại, diễn biến, nguyên nhân thất bại, ý
nghĩa.
Hệ thống câu hỏi thờng gặp
Câu 1: Phong trào Cần Vơng (1885 - 1896)?
10
Câu 2: Tại sao nói cuộc khởi nghĩa Hơng Khê là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất trong
phong trào Cần Vơng? Em có nhận xét gì về phong trào vũ trang chống Pháp cuối thế kỷ
XIX?
Câu 3: Nêu những điểm khác nhau của khởi nghĩa Yên Thế với các cuộc khởi nghĩa cùng
thời?
b. Những vấn đề cần lu ý
- Trong quá trình lập kế hoạch bồi dỡng học sinh giỏi cũng nh trong qúa trình soạn giảng,
tham khảo các tài liệu, t liệu, yêu cầu các thầy cô bám sát Chuẩn kiến thức kỹ năng.
- Giới hạn chơng trình bồi dỡng học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 8:
+ Toàn bộ phần Lịch sử thế giới.
+ Phần Lịch sử Việt Nam: Toàn bộ chơng I: Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp từ
năm 1858 đến cuối thế kỷ XIX.
- Thang điểm đề thi học sinh giỏi môn Lịch sử 8: 10 điểm.
+ Phần Lịch sử thế giới: 5 điểm.
+ Phần Lịch sử Việt Nam: 5 điểm.
- Tăng cờng ra dạng câu hỏi, đề thi theo hớng mở; nắm chắc các dạng bài tập trắc nghiệm
khách quan, xây dựng bảng thống kê,
==============================================