Câu 4. Tập làm văn
… “Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc…”
Hãy phân tích hai khổ thơ trên để làm rõ tâm nguyện cao đẹp của
Thanh Hải : muốn được cống hiến phần tốt đẹp – dù nhỏ bé của
cuộc đời mình cho cuộc đời chung – cho đất nước.
Gợi ý:
A- Mở bài :
- Giới thiệu bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”, và đoạn trích hai khổ thơ
trên.
- Giới thiệu nhận xét về hai khổ thơ trên (như đề bài đã nêu)
B- Thân bài :
* Từ cảm xúc về mùa xuân thiên nhiên, mùa xuân đát nước, nhà thơ
có khát vọng thiết tha, làm “mùa xuân nho nhỏ” dâng cho đời.
1. Ước nguyện được sống đẹp, sống có ích cho đời.
Muốn làm Phân tích các hình◊con chim hót, cành hoa, nốt trầm xao
xuyến trong bản hoà ca ảnh này để thấy vẻ đẹp ước nguyện của
Thanh Hải.
- Điệp ngữ “Ta làm…”, “Ta nhập vào…” diễn tả một cách tha thiết
khát vọng được hoà nhập vào cuộc sống của đất nước được cống
hiến phần tốt đẹp – dù nhỏ bé của cuộc đời mình cho cuộc đời chung
– cho đất nước.
- Điều tâm niệm ấy được thể hiện một cách chân thành trong những
hình ảnh thơ đẹp một cách tự nhiên giản dị.
+ “Con chim hót”, “một cành hoa”, đó là những hình ảnh đẹp của

cái vô hạn của trời đất bên cạnh cía hữu hạn của đời người, tìm ra
mối quan hệ cá nhân và xã hội.
- Ước nguyện dâng hiến ấy thật lặng lẽ, suốt đời, sống đẹp đẽ.
GV mở rộng:
Giữa hai phần của bài thơ có sự chuyển đổi đại từ nhân xưng của
chủ thể trữ tình “tôi” sang “ta”. Điều này hoàn toàn không phải là
ngẫu nhiên mà đã được tác giả sử dụng như một dụng ý nghệ thuật,
thích hợp với sự chuyển biến của cảm xúc và tư tưởng trong bài thơ.
Chữ “tôi” trong câu thơ “tôi đưa tay tôi hứng” ở khổ đầu vừa thể hiện
một cái “tôi” cụ thể rất riêng của nhà thơ vừa thể hiện sự nâng niu,
trân trọng với vẻ đẹp và sự sống của mùa xuân. Nếu thay bằng chữ
“ta” thì hoàn toàn không thích hợp với nội dung cảm xúc ấy mà chỉ
vẽ ra một tư thế có vẻ phô trương. Còn trong phần sâu, khi bày tỏ
điều tâm niệm tha thiết như một khát vọng được dâng hiến những
giá trị tinh tuý của đời mình cho cuộc đời chung thì đại từ “ta” lại tạo
được sắc thái trang trọng, thiêng liêng của một lời nguyện ước. Hơn
nữa, điều tâm nguyện ấy không chỉ là của riêng nhà thơ, cái “tôi” của
tác giả đã nói thay cho nhiều cái tôi khác, nó nhất thiết phải hoá thân
thành cái ta. Nhưng “ta” mà không hề chung chung vô hình mà nhận
ra được một giọng riêng nhỏ nhẹ, khiêm nhường, đằm thắm của cái
“tôi” Thanh Hải : muốn được làm một nốt trầm xao xuyến trong bản
hoà ca một cách lặng lẽ chứ không phô trương, ồn ào.
* Khổ thơ thể hiện xúc động một vấn đề nhân sinh lớn lao.
Đặt khổ thơ trong mối quan hệ với hoàn cảnh của Thanh Hải lúc ấy,
ta càng hiểu hơn vẻ đẹp tâm hồn nhà thơ.
C- Kết bài :
- Tất cả đều thật đáng yêu, đáng trân trọng, đáng khâm phục.
- Chỉ một “mùa xuân nho nhỏ” nhưng ý nghĩa bài thơ lại rất lớn lao,
cao đẹp.