MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN 2
CHƢƠNG 1 : TỔNG QUAN 3
1. Lời giới thiệu 3
2. Bài toán đặt ra: 3
CHƢƠNG 2: CÔNG NGHỆ OLAP 5
2.1. OLAP là gì? 5
2.2. Mô hình dữ liệu đa chiều 6
2.3. Các lƣợc đồ cho CSDL đa chiều 7
2.4. Các mô hình OLAP thông dụng 9
CHƢƠNG 3: ỨNG DỤNG KỸ THUẬT OLAP TRÊN CSDL QUẢN LÝ TÀU CÁ 13
1. Giới thiệu cơ sở dữ liệu quản lý tàu cá 13
2. Ứng dụng kỹ thuật OLAP để phân tích dữ liệu đa chiều: 17
CHƢƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ HƢỚNG NGHIÊN CỨU TƢƠNG LAI 20
TÀI LIỆU THAM KHẢO 21
LỜI CẢM ƠN
Trong thời lƣợng 8 buổi học, tuy thời gian ngắn nhƣng qua sự truyền đạt tận tình
cùng với kinh nghiệm giảng dạy lâu năm của thầy PGS TS Đỗ Phúc đã truyền đạt cho
Em cũng nhƣ các bạn trong lớp những kiến thức quý báu. Bên cạnh những kiến thức

thiết bị cần thiết nhƣ lƣới đánh cá, máy bộ đàm,… Tàu đánh bắt cá xa bờ trang bị các công
cụ thiết bị hiện đại hơn nhiều nhƣ máy định vị phát hiện cá, máy định vị tọa độ, máy kéo
lƣới, …. Công cụ, dụng cụ trong mỗi tàu đánh bắt cá nhiều vô kể.
Từ những nhận định trên ta có thể thấy việc quản lý khai thác thủy sản trở nên phức
tạp hơn trong tình hình hiện nay. Do đó các cơ quan chức năng quản lý trong lĩnh vực thủy
sản cũng gặp không ít khó khăn trong quản lý.
2. Bài toán đặt ra:
Chi cục Thủy sản Bình Thuận(Chi cục) là đơn vị thực thi trực tiếp chức năng quản lý
nhà nƣớc đối với ngành thủy sản tỉnh Bình Thuận. Về chức năng và nhiệm vụ của Chi cục có
nhiều. Tuy nhiên do Bình Thuận là tỉnh ven biển miền Trung nên chức năng quản lý về khai
thác và bảo vệ nguồn lợi Thủy sản chiếm vai trò chủ yếu. Một số nhiệm vụ và quyền hạn của
Chi cục nhƣ sau:
 Hƣớng dẫn, kiểm tra việc thực hiện quy định về loại nghề, phƣơng tiện, đối tƣợng,
mùa vụ khai thác thủy sản, vùng cấm khai thác, vùng hạn chế khai thác, các loài thuỷ
sản cấm nhập khẩu, cấm xuất khẩu trên địa bàn tỉnh theo quy định của pháp luật.
 Thực hiện việc đăng kiểm phƣơng tiện nghề cá, phê duyệt hồ sơ, thiết kế đóng mới,
cải hoán, hoàn công tàu cá có chiều dài đƣờng nƣớc thiết kế dƣới 20m; đăng ký tàu cá,
Hệ hỗ trợ ra quyết định
Học viên: Trần Văn Cường - MSHV:CH1301083 Trang 4/21

đăng ký thuyền viên tàu cá của địa phƣơng theo hƣớng dẫn, phân cấp của Bộ thủy sản
và quy định của pháp luật.
 Hƣớng dẫn, kiểm tra việc thực hiện quy định về danh mục các loài thủy sản cần đƣợc
bảo vệ, cần đƣợc tái tạo; các biện pháp bảo vệ môi trƣờng, các hệ sinh thái thủy sản,
bảo tồn quỹ gien, đa dạng sinh học thuỷ sản; phối hợp với các cơ quan có liên quan
hƣớng dẫn, kiểm tra việc thực hiện các quy định về bảo vệ môi trƣờng, tài nguyên
nƣớc liên quan đến môi trƣờng sống thủy sản.
Thực trạng quản lý ngày nay trở nên phức tạp và khó khăn hơn rất nhiều so với trƣớc
đây. Hàng năm, số lƣợng tàu thuyền đăng ký trong tỉnh không ngừng tăng, công cụ dụng cụ
phục vụ cho những chuyến đi khai thác cũng đa dạng về chủng loại và nhiều về số lƣợng.

12 tiêu chuẩn để đánh giá một hệ thống OLAP của E. F. Codd:

1. Khung nhìn khái niệm đa chiều (Multidimensional Conceptual View): Dữ
liệu sẽ đƣợc trình bày cho ngƣời dùng trên khuân mẫu đa chiều.
2. Trong suốt (Transparency): Ngƣời dùng không cần biết họ đang sử dụng CSDL
đa chiều OLAP.

3. Tính truy cập (Accessibility): Các công cụ OLAP nên chọn dữ liệu nguồn tốt nhất
để hỗ trợ truy vấn.

4. Nhất quán trong thực thi báo cáo (Consistent Reporting Performance): Sự thực
thi báo cáo phải nhƣ nhau không phụ thuộc vào dung lƣợng CSDL và số chiều đƣợc sử
dụng.

5. Có kiến trúc khách – chủ (Client-Server Architecture): Các công cụ OLAP đƣợc
triển khai trên mô hình khách hàng – phục vụ.

6. Phân chiều tổng quát (Generic Dimensionality): Đảm bảo các chiều dữ liệu là nhƣ
nhau trong cấu trúc và tính toán. Không thiên vị trong việc truy cập bất cứ chiều nào.

7. Xử lý động Ma trận dữ liệu thừa (Dynamic Sparse Matrix Handling): Các giá trị
null đƣợc tổ chức lƣu trữ hiệu quả trên ma trận động.

8. Hỗ trợ đa ngƣời dùng (Multi-User Support): Công cụ OLAP phải hỗ trợ nhiều
ngƣời dùng đồng thời.

9. Các toán tử qua các chiều không giới hạn (Unrestricted Cross-
Dimensional Operations): Quy tắc kết hợp đƣợc áp dụng trên tất cả các chiều.

10. Thao tác dữ liệu bằng trực giác (Intuitive Data Manipulation): Ngƣời dùng

hệ với nhau đƣợc lấy từ dữ liệu nguồn lƣu trong kho dữ liệu. Bảng ở giữa lƣợc đồ gọi là
bảng sự kiện, lƣu trữ các độ đo của khối. Các bảng còn lại trong lƣợc đồ gọi là bảng chiều,
lƣu trữ các chiều của khối.

Chiều dữ liệu (Dimension): Chiều là thuộc tính cấu trúc tạo nên khối. Một chiều có
thể nằm trong một khối duy nhất hoặc đƣợc chia sẻ cho nhiều khối. Chiều đƣợc tạo ra
khi tạo khối. Mỗi chiều ánh xạ thông tin đến một bảng trong kho dữ liệu gọi là bảng chiều.
Ví dụ trong hình 2.3 gồm các chiều thời gian, loại bệnh, thời tiết, giai đoạn sinh trƣởng, địa
điểm.
Hệ hỗ trợ ra quyết định
Học viên: Trần Văn Cường - MSHV:CH1301083 Trang 7/21 Phân cấp (hierarchy): Phân cấp là cột sống của việc tổng hợp dữ liệu hay nói cách
khác là dựa vào các phân cấp mà việc tổng hợp dữ liệu mới có thể thực hiện đƣợc.
Phần lớn các chiều đều có một cấu trúc đa mức hay phân cấp.

Các độ đo (Measures): Trong một khối, độ đo là tập hợp các giá trị số đƣợc dựa trên
cột trong bảng sự kiện của khối. Các độ đo là dữ liệu dạng số đƣợc ngƣời dùng quan tâm
khi liệt kê khối. Độ đo đƣợc lựa chọn dựa trên loại thông tin ngƣời dùng yêu cầu. Độ đo
đƣợc tạo ra khi tạo khối. Một độ đo chỉ thuộc một khối duy nhất ngƣợc lại một khối có
thể có nhiều hơn
1024 độ đo [12].

Các phân hoạch (Partitions): Tất cả các khối đều có tối thiểu một phân hoạch để
chứa dữ liệu của nó. Một phân hoạch đơn đƣợc tự động tạo ra khi khối đƣợc định nghĩa.
Khi ta tạo một phân hoạch mới cho một khối, phân hoạch mới này đƣợc thêm vào trong tập
hợp các phân hoạch đã tồn tại đối với khối. Khối phản ánh dữ liệu đã đƣợc kết nối có trong
tất cả các phân hoạch của nó. Một bảng phân hoạch của khối là vô hình đối với ngƣời dùng.


hỏi nhiều bảng sự kiện cùng chia sẻ các bảng chiều. Loại lƣợc đồ này có thể đƣợc xét nhƣ
một tập hợp các lƣợc đồ hình sao. Và vì thế, nó đƣợc gọi là lƣợc đồ chòm sao sự kiện.

Hệ hỗ trợ ra quyết định
Học viên: Trần Văn Cường - MSHV:CH1301083 Trang 9/21
Hình 6: Lƣợc đồ chòm sao sự kiện. 2.4. Các mô hình OLAP thông dụng
Hai mô hình OLAP thông dụng đƣợc nhiều nhà cung cấp dịch vụ OLAP hỗ trợ là
MOLAP và ROLAP. Sự phân biệt giữa hai mô hình này dựa trên cách thức lƣu trữ dữ liệu.
ROLAP đại diện cho xử lý phân tích trực tuyến trên CSDL quan hệ. MOLAP đại diện cho
xử lý phân tích trực tuyến trên CSDL đa chiều. Hệ hỗ trợ ra quyết định
Học viên: Trần Văn Cường - MSHV:CH1301083 Trang 10/21


- Áp dụng tốt cho các hệ thống có yêu cầu tính toán phức tạp và thời gian truy xuất
nhanh bởi vì tất cả các dữ liệu cần tính toán đã đƣợc thực hiện khi tạo khối dữ liệu.

- Không sử dụng cơ chế khoá do dữ liệu là chỉ đọc.

- Dữ liệu có thể dễ dàng sao chép đến ngƣời dùng cho phân tích offline.

Nhược điểm của MOLAP:

- Chi phí nhiều thời gian để xử lý dữ liệu (nạp dữ liệu), đặc biệt trong trƣờng hợp
khối dữ liệu có dung lƣợng lớn. Để khắc phục nhƣợc điểm này các công cụ MOLAP
cho phép chỉ xử lý phần dữ liệu có sự thay đổi thay vì xử lý lại toàn bộ khối dữ liệu.

- MOLAP lƣu trữ nhiều dữ liệu dƣ thừa nhằm đáp ứng thời gian truy xuất nhanh.
Hệ hỗ trợ ra quyết định
Học viên: Trần Văn Cường - MSHV:CH1301083 Trang 11/21

- Bị giới hạn bởi dung lƣợng dữ liệu của hệ thống do tất cả các dữ liệu tính toán trƣớc
đều đƣợc lƣu trữ trong khối. Điều này làm cho dữ liệu trong khối có phinh hƣớng
tổng hợp hơn là chi tiết.
- Tăng thêm chi phí do công nghệ đa chiều không có sẵn trong hệ thống nên phải đầu
tƣ chi phí cho cả công nghệ và huấn luyện con ngƣời.

2.4.2 Mô hình ROLAP
Trong mô hình ROLAP, dữ liệu đƣợc lƣu trữ trên các bảng theo định dạng của
CSDL quan hệ đáp ứng tốt nhất cho các truy vấn dữ liệu không thƣờng xuyên. Để giấu
đi kiến trúc lƣu trữ theo định dạng quan hệ và trình bày dữ liệu đa chiều, ROLAP tạo ra
một lớp dữ liệu ngữ nghĩa gọi là Metadata. Lớp Metadata này hỗ trợ việc ánh xạ của các
chiều đến các bảng trong CSDL quan hệ đồng thời hỗ trợ việc tổng hợp và kết hợp dữ liệu.
Metadata đƣợc lƣu trữ ngay trong CSDL quan hệ.

r
ill-
d
ow
n
: Thao tác ngƣợc với Roll-up, theo hƣớng về cấp thấp hơn trong cấu
trúc phân cấp, nhằm trình bày dữ liệu ở mức chi tiết hơn.

- Slice and Dice: Thao tác này
thực hiện một phép chọn chiếu trên một hoặc
nhiều
chiều của một khối dữ liệu đã cho, kết quả thu đƣợc sẽ là một khối dữ liệu con.
- Pivot (hay rotate): Thao tác pivot là một thao tác minh họa, quay các trục dữ liệu
trong khung nhìn nhằm cung cấp một dạng biểu diễn khác của dữ liệu để chọn lựa cách
biểu diễn.

Hệ hỗ trợ ra quyết định
Học viên: Trần Văn Cường - MSHV:CH1301083 Trang 13/21

CHƢƠNG 3: ỨNG DỤNG KỸ THUẬT OLAP TRÊN CSDL QUẢN LÝ TÀU CÁ

1. Giới thiệu cơ sở dữ liệu quản lý tàu cá
Nguồn dữ liệu đƣợc thu thập và thiết kế dựa trên một ứng dụng đƣợc viết theo ngôn
ngữ VBA trong Access. Ứng dụng này đang sử dụng ở Chi cục. Do vậy việc chuyển đổi và
nâng cấp CSDL Em xin không trình bày. Trong phạm vi bài tiểu luận em xin chỉ trích thông
tin một số bảng qua đó để thấy rõ quá trình phân tích dữ liệu thông qua kỹ thuật OLAP.
1.1. Thông tin một số bảng dùng trong bài tiểu luận.
 Bảng công dụng

 Bảng Cấp tàu:


6

Hệ hỗ trợ ra quyết định
Học viên: Trần Văn Cường - MSHV:CH1301083 Trang 16/21

1.2. Biểu đồ quan hệ của một số bảng Hệ hỗ trợ ra quyết định
Học viên: Trần Văn Cường - MSHV:CH1301083 Trang 17/21

2. Ứng dụng kỹ thuật OLAP để phân tích dữ liệu đa chiều:
2.1. Xây dựng khối dữ liệu bằng SQL Server Business Intelligence Development Studio
Click on Start Menu -> Microsoft SQL Server 2008 R2 -> Click SQL Server Business
Intelligence Development Studio.
Các bƣớc cần thiết để tạo khối dữ liệu đa chiều
a) Tạo mới Data Source
b) Tạo mới Data Source View
c) Tạo mới Cube
d) Chỉnh sửa chiếu dữ liệu
2.2. Các biểu mẩu báo cáo phân tích dữ liệu
 Báo cáo 1: Báo cáo tình hình số tàu thuyền hoạt động theo nghề, theo loại vỏ

 Báo cáo 2: Báo cáo tình hình số tàu thuyền hoạt động theo vùng, theo loại vỏ
thác gần bờ khá nhiều. Do đó cần khuyến khích đổi mới ngƣ trƣờng giúp tăng sản lƣợng là
cần thiết.
Quyết định 4: Dựa vào số liệu trong báo cáo 5, nhận thấy toàn bộ tàu thuyền đăng ký
hoạt động chỉ sử dụng cho khai thác thủy sản. Đồng thời số lƣợng tàu vỏ sắt hoạt động khai
thác rất ít. Trong tình hình hiện nay, vấn đề biển đảo đang nhận đƣợc sự quan tâm rất nhiều
từ ngƣời dân Việt Nam. Đảng và Nhà nƣớc cần ngƣ dân ta ra khơi bám biển một mặt ổn định
đời sống cho ngƣ dân, mặt khác bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng. Bên cạnh đó ngƣ
dân còn phải nâng cao chất lƣợng vỏ tàu để chống lại những hành động va đâm của các tàu
Trung Quốc. Tỉnh Bình Thuận là tỉnh phát triển đánh bắt Thủy sản lâu đời. Dựa vào số lƣợng
tàu vỏ sắt ít ỏi đó thiết nghĩ Chi cục Thủy sản Bình Thuận cần tham mƣu, kiến nghị những
chính sách để nâng cao chất lƣợng tàu thuyền của tỉnh nhà.
Trên đây là một số quyết định dựa trên số liệu báo cáo, việc đƣa ra quyết định đối với
quản lý hành chính cần nhiều yếu tố. Tuy nhiên dựa trên những báo cáo số liệu cụ thể là cơ
sở vững chắc để Chi cục Thủy sản Bình Thuận tham mƣu những chính sách phù hợp để ngƣ
dân đƣợc hƣởng lợi từ những quyết định đó.

Hệ hỗ trợ ra quyết định
Học viên: Trần Văn Cường - MSHV:CH1301083 Trang 20/21

CHƢƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ HƢỚNG NGHIÊN CỨU TƢƠNG LAI
Qua quá trình thực hiện bài tiểu luật đạt một số kết quả sau:
 Trình bày tổng quan về lý thuyết OLAP. Các khái niệm liên quan đến dữ liệu đa
chiều, các lƣợc đồ CSDL đa chiều, các mô hình OLAP.
 Giới thiệu vấn đề cần giải quyết là bài toán ứng dụng OLAP để phân tích dữ liệu đa
chiều(CSDL về quản lý tàu cá) ở Chi Cục Thủy sản Bình Thuận. Từ đó hỗ trợ lãnh
đạo Chi Cục đƣa ra những chính sách quản lý cần thiết
 Bài tiểu luận đề cập đến việc nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật OLAP để phân tích dữ
liệu tàu thuyền của tỉnh Bình Thuận. Dữ liệu trình bày trong tiểu luận là dữ liệu thực
tế. Kết quả này cho thấy khả năng ứng dụng thực tế rất tốt của kỹ thuật OLAP cho
các ứng dụng cung cấp thông tin trong lĩnh vực này.