1 BÁO CÁO NGHIÊN CỨU

CHÍNH SÁCH, LUẬT PHÁP LAO ĐỘNG VÀ
CÁC CHƢƠNG TRÌNH MỤC TIÊU QUỐC GIA
NHÌN DƢỚI GÓC ĐỘ BÌNH ĐẲNG GIỚI
Nghiên cứu này được thực hiện dưới sự uỷ quyền của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO)
và Bộ Lao động - Thương Binh và Xã hội (Bộ LĐTBXH) trong khuôn khổ Chương trình
Chung về Bình đẳng giới giữa Chính phủ Việt Nam và Liên Hợp Quốc
GIỚI THIỆU CHUNG ......................................................................................................... 19
 ................................................................................ 19
 ........................................................................................................... 20
 .................................................................................. 20
ính ......................................................................................... 21
 .................................................................. 22
 ................................................................................................. 22
 ........................................................................................... 23
CHƢƠNG II. CÁC PHÁT HIỆN CHÍNH CỦA NGHIÊN CỨU ..................................... 24
,  .......................................... 24
 ........................................................... 25
3. Nh- 
 ......................................................................................................................... 26
 ................................................................................................... 27
 ................................................................................................... 36
 ....................................................................................... 41
3.4.  ..................................................................... 44
 ........................................................................................... 49
CHƢƠNG III. KHUYẾN NGHỊ CHÍNH SÁCH ............................................................... 59
1. quy
-  ....................................................................................... 59
 ...................... 61
 .................................................................................................... 61
, 
 ........................................................................................................................ 62
 ..................................................................................................... 63
PHỤ LỤC 1. PHƢƠNG ÁN TỔ CHỨC TOẠ ĐÀM ......................................................... 70
3

PHỤ LỤC 2. DANH MỤC TÀI LIỆU, VĂN BẢN ĐƢỢC RÀ SOÁT ............................. 72


4
TỪ VIẾT TẮT
BHXH Bo him xã hi
BHYT Bo him y t
DTTS Dân tc thiu s
ILO T chng Quc t
 Khoa hng và Xã hi
 ng n
-TBXH ng - i
THCS Trung h
THPT Trung hc ph thông
JPG  ng gii
WB Ngân hàng Th gii
ILSSA Vin Khoa hng và Xã hi

(MDGF).

         
 thuc Vin Khoa hc Lao ng và Xã hi 
 

           
       - 
-TBXH và Bà Aya Matsuura  



6


bn


- 
.   






TÓM TẮT NGHIÊN CỨU












Tuy nhiên, trong quá tr 













 


: 



: C

- 
 


 : 
II
 

Những phát hiện chính của nghiên cứu

Lĩnh vực việc làm

Quyền bình đẳng giữa phụ nữ và nam giới trong việc làm nh rõ trong B
lung. Tuy nhiên, quá trình trin khai cho thy có nhng doanh nghip vi phm khi các
thông báo tuyn dng ca h n dng cho mt gii (ch nam gii hoc ph n)
hou khon ràng buc hoc hn ch ng n sinh con trong mt khong
thi gian nhnh (c sinh con trong u tiên làm vic ti doanh nghip).

Quy định ưu tiên đối với lao động nữ trong tuyển dụng lao động 
, 
 


 

trong nhnh khuyi vi doanh nghic xem xét gim thu các
th tc xét gim thu khá phc tp, khó thc hin. Bên ci thiu các hong tp hun
v nghip v c i vi các doanh nghip v nhng th tc này. Mt khác, các
khong n c coi là các khon chi phí hc tr  tính thu nhp chu
thu nh ca pháp lui không mang tính bt buc, do vy các doanh nghip
ng né tránh thc hii vng n. Vì nu hch toán các chi phí
trên vào giá thành s n phm, dn hiu qu sn xut kinh doanh thp.

                





  
      

 vì rút  
nhân, 


Quy định xử lý doanh nghiệp vi phạm những quy định riêng đối với lao động nữ. Trên
t
           
 Vì   

10 Chương trình mục tiêu quốc gia về việc làm đến năm 2010. 

ln. Trong nhng hp này, nu doanh nghic chia s mt phn thit hi thì
h s ngn ngi nhn lang n vào làm vic hoc ngi c ng n  tu 
hc to nâng cao tay ngh.

Quy định về đào tạo nghề dự phòng cho lao động nữ không tric trong thc
t vì nhiu : các nh ng dn thc hin lut  thp, khó áp
dng trong thc t; to m cho doanh nghip khi s dng n, t
n dng, s dng n, n i vic làm ca
ng n.  i vnh o lc khi chuyn ng sang làm
ngh khác trong doanh nghip
1
. nh này cn thit cho i ng c hai gii.

Các chính sách dạy nghề chưa được lồng ghép vấn đề bình đẳng giới, có thể gây thiệt
thòi cho nhóm lao động nam hoặc lao động nữ trong tiếp cận và thụ hưởng chính sách. Trình
 a ph n ca nam giu điều kiện xét tuyển có yu t trình

1

11

  hn ch i hc ngh ca ph n so vi nam ginh kin gii v vic tham
gio vn còn khá nng n trong xã ht thòi cho ph n và các em
nh kin gii ca xã hi trong ng ngh nghis ng bt li cho
c ph n và nam gii. Vic thit k các khóa hn nhu cu và kh a
ph n và nam gii có th n kt qu và cho.

Chính sách dạy nghề đối với người khuyết tật chưa lồng ghép vấn đề bình đẳng giới, vì
vậy những nhu cầu, năng lực khác nhau của phụ nữ và nam giới khuyết tật có thể không
được xem xét đầy đủ. Mc dù theo chính sách cc Vii khuyt tc

hai, nhng bin pháp bo v c phù hp  nhn phát trin kinh t - xã
hi nh công ngh v bo h a cho phép bo v ng
n mang thai phi làm vic. Mt khác, nhìn t  gic áp dng s
không công bng vi nhng nam gi mi 12
tháng tui), h ng mt s ch  không phi làm thêm gi, không phi
 giành th.

Quy định về tranh chấp lao động và giải quyết tranh chấp lao động. B lung
s rnh v ng hp gii quyt tranh chng,

2
Xem B, 
12

trường hợp tranh chấp giữa người lao động giúp việc gia đình vi ch s dng lao
ng. Vic b sung nhnh này s i nhng lng n n
nhng giúp vi n. Tuy nhiên, k t c b
sung vng dn chi tit c th vic thc hin và do vy không có nhng
thông tin/báo cáo v kt qu áp du khoi vi ng giúp vi

Về thỏa ước lao động tập thể ở cấp doanh nghiệp ccó 




Lĩnh vực an toàn - vệ sinh lao động

Quy định về trang bị bảo hộ lao động hay phương tiện bảo vệ cá nhân 
 
 



3

13




                 

ràng 
tá

 


Quy định người lao động nữ được nghỉ 30 phút/ngày 
cho lao


 Quy 


Tuy nhiên, 


.

Quy định về chế độ làm việc. Q




 

Quy định về đối tượng tham gia BHXH: 

BHXH nói chung và BHXH b
- kinh doanh - 
 , trong
khi l



Về chế độ ốm đau (BHXH bắt buộc)
  

  



Về chế độ thai sản (BHXH bắt buộc):

B luc ngh
i m và con nh trong thi gian sinh con. B lu
c quyn ngh thai sn, chia s thi gian ngh thai sn vi m.
c bing hp nhi 4 tháng tunh cho phép la chn
hoi cha hoi m ngh là ht sc cn thit và phù hp. Lut s
nh tin b   i B lu ng trong ch  thai sn khi công nh 
ng ch  thai sn không ch ca ph n mà ca c nam gii ng hp h nhn nuôi


 


Chế độ tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp. Nhnh v thc hinh
mc suy gim kh i nhng khác bit v sinh hc gia nam gii và
ph nc s khác nhau v loi suy gim và m suy gim gia ph
n và nam gi phòng và khc phc phù hp vm ca tng gii.
Ch  ng sc, phc hi sc khu tr t, bnh t ng hp
ng sc sau khi   

Chế độ hưu trí

Quy định điều kiện tuổi đời để được hưởng chế độ hưu trí hàng tháng có sự phân biệt
đối xử về giới. ng, nam gii và ph n có quyn ngh   tui
nh hin hành, tui v ca ph n thca nam gii là phân bit
i x i vi ph n. Nu tip tc làm vic, ph n s n, ci thic
mca c cuc s dng   tính mi
thic t l  n cho rt
i vi nam gii vì ph n có thlc hng t l tính mc
; mt khác do ph n s, nên th
a nam gii. Xét trên quan nim v quyu thi gian tham gia bo hi
nhau hoc thm chí ngng lng t l .
Nnh ngh  nh tui vi nam gii và ph n, ví d nam
gii là 60 tui và ph n là 55 tui,  khác bit trong quyc quynh khi nào
ngh a ph n và nam gii. Mt ra vi m
cho ph nc t n ch quyc ngh ng vi nam gii. Nu mun
nh cng n phc quyn la chn
v   tui 55 hoc mu



Chính sách tín dng  nghèo có vai trò quan tri vi nhóm h nghèo do ph
n làm ch h. Tuy nhiên, trong thc t, t l h nghèo do nam gii làm ch h c vay vn
vi t l h nghèo do ph n làm ch h; khong cách này càng ln  nhng
vùng sâu, vùng xa, ng bào dân tc thiu s. Mt s p c
là thi hn vay ngn và mc vay thp so vi nhu cu ca ph n và nam gii nghèo.

Chính sách hỗ trợ đất sản xuất và nhà ở cho hộ nghèo: Các h nghèo do ph n là ch
h có p cn chính sách này vì (i) thiu thông tin, thiu hiu bit v chính
sách, (ii) không có vi ng; (iii) nh kin v vai trò gii - ving do nam gii
làm. Do vy, h nghèo do nam gii làm ch h tip cn chính sách này nhiso vi h
nghèo do ph n làm ch h.

Chính sách khuyến nông - lâm – ngư và hỗ trợ phát triển sản xuất, phát triển ngành
nghề cho hộ nghèo n ng bào dân tc thiu s. Mt trong
nhng ni dung là h tr xây dng các mô hình sn xut trình din vi các tiêu chí la chn là
các h trung bình tr t yêu cu cn thit v hiu bit, kin thc k thui
tiêu chí la ch h thc hin mô hình có ch h là nam. Loi mô hình trình
din c la chg phù hp vi nhu cu ca nam gii và do vy nhiu nam gii quan
tâm, tham quan hc tp mô hình trình din 

Chính sách hỗ trợ dạy nghề ngắn hạn cho lao động nông thôn: ng  là
ng n c làm. Các lp hc ngh t chc tng
n nghèo  nông thôn do h không mu  c tp trung ti các
17

ng dy ngh ca huyn/t nam gii tham gia. Còn các khóa hc t chc ta bàn
(xã) li  n, thit b dy ngh. Kinh phí dành cho khóa hc li rt thp nên ch
dc mt s ngh . Các ngh này ch phù hp vi
nhóm ph n tr. Mt khác, nhu cu i vi nhng ngh này ph thuc rt nhiu vào a bàn,

t 



 


 


 


18

kép 
).




 oanh




 


Q






              là 
 có 
giúp  
 và
phát huy vai trò làm  
,  

cãi 
  
thay  trong 
-1 


  khoá







, công tác và
chính sách có liên quan 

g - 

3. Phạm vi và phƣơng pháp nghiên cứu

3.1. Phạm vi nghiên cứu

 và chính sách 
- rong 
- o ngh;
- ng và vic làm;
- Quan h ng;
- An toàn - v ng;
- Bo tr xã hm nghèo.

Ngoài 
2006-
2010 và c làm 2010.

3.2 Phƣơng pháp nghiên cứu

rà soát,
pháp  - và chính sách có liên quan 


▪ Phương pháp rà soát tài liệu  pháp
 và chính sách               
 là 06-
2010 và 2010  trong

- ,
, 
21

 thng câu hi nghiên cc xây dng  trên. Kt qu ca hot
 c các phát hi ca nghiên cc v:
o , chính sách;
o , 
o  và các 
o Các k        ,     
h

- T chc tn: Mc tiêu ca tlà thu thp ý kin các cán b hoch
nh chính sách, các cán b qun lý, các cán b chuyên môn  các , t chc có liên quan
c  cp tnh v:
o , 
o 

N
, hai  
 

22

- Cấp Trung ương: Các cán b qun lý, honh chính sách, các cán b nghiên cu,
i ding - xã hi
u  ci din ca i và Công nghip
Vit Nam, Liên minh các hp tác xã Vit Nam, Tng Vit Nam; i din các
t ch i Liên hip Ph n Vit Nam, Hi biu tham d
to .

- Cấp địa phương: i din lý cp tnh, thành ph trc thuc Trung
ng tnh, thành ph trc thui din t chi
dii s dng (ch s hu hou hành doanh nghii dii

c  p nhng hn ch nh   ng hp khái nim trong Lu  ng gii
không hoàn toàn trùng khp vi khái nim quc t.

Mt s khái nic s d

Giới ch m, v trí, vai trò ca nam và n trong tt c các mi quan h xã hi.

23

Giới tính ch m sinh hc ca nam, n.

Bình đẳng giới là vic nam, n có v c tu kii
c ca mình cho s phát trin ca cng, c 
nhau v thành qu ca s phát tri

Định kiến giới là nhn th ch, tiêu cc v m, v trí,
c ca nam hoc n.

Phân biệt đối xử về giới là vic hn ch, loi tr, không công nhn hoc không coi trng
vai trò, v trí ca nam và n, gây bng gia nam và n c ci sng
xã h

Biện pháp thúc đẩy bình đẳng giới là bin pháp nhm bng gii thc cht,
c có thm quyng hp có s chênh lch ln gia nam
và n v v u kic và th ng thành qu ca s phát
trin mà vic áp da nam và n không làm gic s chênh
lch này. Bing gic thc hin trong mt thi gian nhnh và
chm dt khi mng gic.

Lồng ghép vấn đề bình đẳng giới trong xây dựng văn bản quy phạm pháp luật là bin

Văn bản dưới luật, bao gm các Pháp lnh, Ngh nh ca Chính ph, Quynh ca
Th ng Chính ph, a B ng, Th n ngang B, 
tch gia các B ng, Th B (Xem Phụ lục 2-Danh mục tài liệu rà
soát).





  -  i     .          
 2010 và 
 2006-2010.

1. Hệ thống chính sách, luật pháp về bình đẳng giới ở Việt Nam







4
.   
, t
.




,  

quy phm pháp luu chnh.

Khi xây dng hoc thc hin si, b sung cán quy phm pháp lut, mt trong
nhng ni dung quan trng bt buc phi rà soát là: Văn bản quy phạm pháp luật đã bảo đảm
các nguyên tắc cơ bản về bình đẳng giới hay chưa? Lunh rõ trách nhim lng
ghép v ng gii, chun b báo cáo vic lng ghép v ng gii vào quá trình
xây dn quy phm pháp lut là c trì son th Vic thm
n quy phm pháp lut nh c lng ghép v  ng gi 
nh rõ ràng, c th trong Lut. Lung gii còn nh rõ trách nhim ca
 chc thc him bng gii. Mi
hành vi vi phnh v ng gii s b x lý.

2. Các công ƣớc quốc tế liên quan đến bình đẳng giới

10, Vin hu ht các Cc quc t v ng
ging - xã hi nói riêng. Vic v
Xoá b mi hình thc phân bii x vi ph n 
chunh s a Hc ngày
c CEDAW có hiu lc  Vit Nam k t 
1982.  



khá thành công 

Trích đoạn Lĩnh vực an sinh xã hội Nhận xét chung về thực trạng lồng ghép vấn đề bình đẳng giới trong các văn bản quy Khuyến nghị sửa đổi, bổ sung các điều khoản trong chính sách, luật pháp, Kiến nghị sửa đổi cụ thể

---