Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368
LỜI MỞ ĐẦU
Đảng và Nhà nước ta luôn luôn phấn đấu hướng tới mục tiêu xây dựng
“Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”. Nhưng để có một
xã hội như vậy không phải tự nhiên mà có. Thực tế đã chứng minh rằng việc
phát triển kinh tế là một việc vô cùng khó khăn, đó là cuộc chạy đua sôi động
giữa các nước trên thế giới nhằm đạt được một vị trí cao hơn trên trường quốc
tế. Muốn thực hiện được điều đó thì trong chính sách phát triển của mỗi quốc
gia đòi hỏi phải được dựa trên một nền tảng cơ sở lý thuyết vững chắc về các
quy luật kinh tế, đặc biệt là quy luật giá trị.
Vì sao lại nói quy luật giá trị là quy luật quan trọng nhất? Và đối với
nước ta hiện nay nền kinh tế thị trường chịu ảnh hưởng của quy luật này như thế
nào? Nếu trả lời được câu hỏi trên hay nói cách khác là nghiên cứu quy luật giá
trị thì ta nhận định được thực trạng của nền kinh tế Việt Nam hiện nay, từ đó có
được những lí giải chung về những tồn tại, những tiến bộ cũng như hướng phát
triển. Mặt khác, tác động của quy luật giá trị tùy thuộc vào trình độ phát triển
của lực lượng sản xuất, mức độ hoàn thiện của quan hệ sản xuất Xã hội chủ
nghĩa và vào khả năng nhận thức vận dụng và tổ chức các hoạt động kinh tế
thực tiễn của nhà nước. Hơn nữa, quy luật giá trị là sự tác động khách quan, khả
năng con người nhận thức và vận dụng quy luật sẽ quy định tính chất tiêu cực
hay tích cực mà việc vận dụng nó sẽ mang lại cho xã hội. Vì vậy, tìm hiểu về
“Sự tác động và ảnh hưởng của quy luật giá trị đối với nền kinh tế thị trường
ở Việt Nam” để có thể áp dụng được nó một cách khoa học hiệu quả, tận dụng
một cách tối ưu nhất những ưu điểm khi tham gia vào nền kinh tế đất nước là
mục tiêu nghiên cứu của bài tiểu luận này.
Trên đây là những vấn đề sẽ được em phân tích trong bài viết của mình,
những nội dung đó ngoài Lời mở đầu và Kết luận sẽ được đề cập trong ba phần
sau:
1
Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368
Phần I. Tổng quan về quy luật giá trị với nền kinh tế thị trường

xuất và trao đổi hàng hóa đều chịu sự chi phối của quy luật giá trị.
Vì vậy, quy luật giá trị có các tác dụng chủ yếu sau:
1. Điều tiết sản xuất và lưu thông hàng hóa
Điều tiết sản xuất của quy luật giá trị là điều chỉnh, phân bổ các yếu tố
như: tư liệu sản xuất, sức lao động và tiền vốn từ ngành này sang ngành khác, từ
nơi này sang nơi khác. Nó làm cho sản xuất hàng hóa của ngành này, nơi này
được phát triển mở rộng, ngành khác nơi khác bị thu hẹp, thông qua sự biến
động giá cả thị trường. Từ đó, tạo ra những tỉ lệ cân đối tạm thời giữa các
ngành, các vùng của một nền kinh tế hàng hóa nhất định.
Quy luật thể hiện ở chỗ: cung và cầu thường xuyên muốn khớp với nhau
với nhau mà thường xuyên tách, nhưng từ trước đến nay có chưa hề ăn khớp
3
Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368
nhau mà đối lập với nhau, cung luôn bám sát cầu. Chính vì thế thị trường xảy ra
các trường hợp sau đây:
- Khi cung bằng cầu thì giá cả bằng giá trị hàng hóa, trường hợp này xảy
ra một cách ngẫu nhiên và rất hiếm.
- Khi cung nhỏ hơn cầu thì giá cả cao hơn giá trị, hàng hóa bán chạy, lãi
cao. Những người đang sản xuất những loại hàng hóa này sẽ mở rộng quy mô
sản xuất, những người đang sản xuất hàng hóa khác thu hẹp quy mô sản xuất
của mình để chuyển sang loại hàng hóa bán chạy này. Như vậy, tư liệu sản xuất,
sức lao động, tiền vốn được chuyển vào ngành tăng lên, cung về loại hàng hóa
này trên thị trường tăng lên.
- Khi cung lớn hơn cầu thì giá cả nhỏ hơn giá trị, hàng hóa ế thừa, không
tiêu thụ được, có thể lỗ vốn. Tình hình này bắt buộc những người đang sản xuất
loại hàng này phải thu hẹp quy mô sản xuất, chuyển sang sản xuất mặt hàng
khác có giá trị trên thị trường.
Thực chất của điều tiết lưu thông trong quy luật giá trị là điều chỉnh một
cách tự phát khối lượng hàng hóa từ nơi giá cả thấp đến nơi giá cả cao, tạo ra
mặt bằng giá cả xã hội. Giá trị của hàng hóa thay đổi, thì những điều kiện làm

người có điều kiện sản xuất thuận lợi, có trình độ, kiến thức cao, trang bị kĩ
thuật tốt nên có hao phí lao động cá biệt thấp hơn hao phí lao động xã hội cần
thiết, nhờ đó mà giàu lên nhanh chóng. Họ mua thêm trang thiết bị kĩ thuật hiện
đại mở rộng sản xuất, kinh doanh. Ngược lại, những người không có điều kiện
thì họ làm ăn kém, hoặc gặp rủi ro nên bị thô lỗ dẫn tới phá sản, nghèo khó.
Sự bình tuyển tự nhiên ấy đã phân hóa những người sản xuất kinh doanh
ra thành người giàu, người nghèo. Lịch sử phát triển của sản xuất hàng hóa đã
chỉ ra là quá trình phân hóa này đã làm cho sản xuất hàng hóa giản đơn trong xã
hội phong kiến dần dần nảy sinh quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa.
“…Mỗi người đều sản xuất riêng biệt cho lợi ích riêng của mình, không
phụ thuộc vào nhà sản xuất khác. Họ sản xuất cho thị trường nhưng dĩ nhiên
không một người nào trong số họ biết được dung lượng của thị trường. Mối
quan hệ như vậy giữa những người sản xuất riêng rẽ, sản xuất cho thị trường
chung thì gọi là cạnh tranh. Dĩ nhiên, trong những điều kiện ấy, sự thăng bằng
giữa sản xuất và tiêu dùng chỉ có thể có được sau nhiều lần biến động. Những
người khéo léo hơn, tháo vát hơn và có sức lực hơn sẽ ngày càng lớn mạnh và
5
Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368
nhờ những biến động ấy, còn người yếu ớt, vụng về sẽ bị biến động đó đè bẹp.
Một vài người trở nên giàu có, còn quần chúng trở nên nghèo đói, đó là kết quả
không tránh khỏi của quy luật cạnh tranh. Kết cục là những người sản xuất bị
phá sản mất hết tính chất độc lập về kinh tế của họ và trở thành công nhân làm
thuê trong công xưởng đã mở rộng của đối thủ tốt số của họ”.
(2)
Phần II.
SỰ TÁC ĐỘNG VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA QUY LUẬT GIÁ TRỊ TỚI NỀN
KINH TẾ THỊ TRƯỜNG Ở VIỆT NAM HIỆN NAY.
(2)
Theo Lênin "Bàn về vấn đề cái gọi là thị trường", tr.127
6

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368
trò điều tiết nền sản xuất hàng hóa một cách hợp lí rồi từ đó gây ảnh hưởng tới
nền kinh tế đất nước. Chính vì vậy, quy luật giá trị có vai trò rất quan trọng
trong sự phát triển kinh tế thị trường của mỗi quốc gia. Đối với Việt Nam, nó
gây ảnh hưởng trực tiếp đến nền kinh tế quốc dân thông qua sự điều tiết đối với
nền sản xuất hàng hóa.
II. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về phát triển kinh tế thị trường
Tại Đại hội Đảng lần thứ IX (tháng 4 năm 2001), lần đầu tiên mô hình
Kinh tế thị trường định hướng XHCN được chính thức đưa vào văn kiện của
Đảng: “Đảng và Nhà nước ta chủ trương thực hiện chính sách nhất quán và lâu
dài chính sách phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận dụng theo
cơ chế thị trường, có sự quản lí của nhà nước theo địnhhướng XHCN; đó chính
là nền kinh tế thị trường định hướng XHCN”
(3)
.
Sự khẳng định mô hình kinh tế thị trường định hướng XHCN xác định rõ
tính chất thị trường, tính chất nhiều thành phần, trong đó Nhà nước không
những thực thi vai trò chính trị mang bản chất của XHCN mà còn là một thành
phần kinh tế cùng với thành phần kinh tế tập thể tạo nền tảng của chế độ kinh tế
mới. Đồng thời, cũng phân định kinh tế Nhà nước có nội hàm rộng lớn hơn so
với doanh nghiệp nhà nước, phân định sở hữu, thành phần và hình thức tổ chức
kinh doanh, phân định quyền sở hữu của Nhà nước và quyền kinh doanh của
doanh nghiệp Nhà nước.
Với việc chính thức hóa các đặc điểm nêu trên đại hội đã đưa ra quan
điểm mới về thành phần kinh tế Nhà nước: thứ nhất, dựa trên chế độ sở hữu của
Nhà nước, thứ hai sở hữu Nhà nước có thể nằm trong tài sản của doanh nghiệp,
có thể nằm dưới hình thức khác nhau như ngân sách Nhà nước, tài sản công…
thứ ba, chỉ với toàn bộ sức mạnh của sở hữu Nhà nước hậu thuẫn cho chính
sách kinh tế của Nhà nước, cho quản lí của Nhà nước, cho doanh nghiệp thì Nhà
nước mới có thể định hướng và điểu tiết vĩ mô nền kinh tế, điều chỉnh cơ cấu