Áp dụng TCM để xác định giá trị chất lượng môi trường tại VQG Bạch Mã, Thừa Thiên Huế
MỤC LỤC
MỤC LỤC..................................................................................................................................1
GIẢI THÍCH CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT TRONG ĐỀ TÀI............................................3
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU..............................................................................................4
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ....................................................................................................5
PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................................6
1. Tính cấp thiết của đề tài.........................................................................................................6
2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề tài............................................................................................8
3. Phạm vi nghiên cứu................................................................................................................8
4. Các phương pháp nghiên cứu ................................................................................................8
5. Cấu trúc của chuyên đề..........................................................................................................9
PHẦN NỘI DUNG..................................................................................................................10
CHƯƠNG I: SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP CHI PHÍ DU LỊCH CHO ĐÁNH GIÁ CHẤT
LƯỢNG MÔI TRƯỜNG.........................................................................................................10
1.1. Chất lượng môi trường..............................................................................................10
1.1.1. Khái niệm...........................................................................................................10
1.1.2. Giá trị kinh tế của chất lượng môi trường: Tổng giá trị kinh tế........................10
1.2. Vấn đề định giá môi trường......................................................................................14
1.2.1. Sự cần thiết phải định giá môi trường...............................................................14
1.2.2. Phương pháp định giá môi trường.....................................................................15
1.3. Phương pháp chi phí du lịch (Travel Cost Method – TCM)....................................18
1.3.1. Khái niệm...........................................................................................................18
1.3.2. Các cách tiếp cận của phương pháp chi phí du lịch..........................................19
1.3.3. Các bước thực hiện phương pháp chi phí du lịch..............................................21
1.3.4. Ưu điểm..............................................................................................................24
1.3.5. Hạn chế...............................................................................................................24
CHƯƠNG II: TỔNG QUAN VỀ VƯỜN QUỐC GIA BẠCH MÃ, .....................................26
THỪA THIÊN - HUẾ..............................................................................................................26
2.1. Đặc điểm chung của VQG Bạch Mã, Thừa Thiên - Huế.........................................26
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên..............................................................................................27

3.5. Những kết quả thu được ...........................................................................................62
3.6. Những khó khăn trong quá trình thực hiện ZTCM tại VQG Bạch Mã....................62
3.7. Kiến nghị...................................................................................................................63
KẾT LUẬN..............................................................................................................................65
Tài liệu tham khảo....................................................................................................................67
PHỤ LỤC
Trường Đại học Kinh tế quốc dân
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
2
Áp dụng TCM để xác định giá trị chất lượng môi trường tại VQG Bạch Mã, Thừa Thiên Huế
GIẢI THÍCH CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT TRONG ĐỀ TÀI
- BV: Bequest Value – giá trị tuỳ thuộc hay giá trị để lại
- DUV: Direct Use Value – giá trị sử dụng trực tiếp
- EXV: Existence Value – giá trị tồn tại
- ITCM: Individual Travel Cost Method – cách tiếp cận phương pháp chi phí
du lịch theo cá nhân.
- IUV: Indirect Use Value – giá trị sử dụng gián tiếp
- NUV: Non Use Value – giá trị không sử dụng
- OV: Option Value – giá trị tuỳ chọn
- TEV: Total Economic Value - tổng giá trị kinh tế.
- TCM: Travel Cost Method – phương pháp chi phí du lịch.
- Trung tâm DLST và GDMT: trung tâm du lịch sinh thái và giáo dục môi
trường.
- UV: Use Value – giá trị sử dụng.
- VQG: Vườn quốc gia.
- WTP: Willingness to pay - mức sẵn lòng chi trả.
- ZTCM: Zonal Travel Cost Method – cách tiếp cận phương pháp chi phí du
lịch theo vùng.
Trường Đại học Kinh tế quốc dân
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

Trường Đại học Kinh tế quốc dân
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
4
Áp dụng TCM để xác định giá trị chất lượng môi trường tại VQG Bạch Mã, Thừa Thiên Huế
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
TÊN HÌNH TRANG
Hình 1.1: Sơ đồ TEV 13
Hình 1.2: Đồ thị hàm cầu giá trị môi trường 18
Hình 1.3: Đồ thị hàm cầu giải trí trong TCM 25
Hình 2.1: Vị trí địa lý VQG Bạch Mã 28
Hình 2.2: Bản đồ VQG Bạch Mã 30
Hình 2.3: Biểu đồ lượng khách du lịch 37
Hình 3.1: Đồ thị hàm cầu giải trí của VQG Bạch Mã 63
Trường Đại học Kinh tế quốc dân
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
5
Áp dụng TCM để xác định giá trị chất lượng môi trường tại VQG Bạch Mã, Thừa Thiên Huế
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hiện nay, môi trường là một trong những vấn đề quan tâm hàng đầu của
nhân loại. Việc nhận thức về môi trường đối với sự phát triển kinh tế - xã hội
của loài người ngày càng được nâng cao. Khái niệm môi trường theo nghĩa
rộng bao gồm tất cả các yếu tố như không khí, nước, đất, ánh sáng, âm thanh,
cảnh quan... và các tài nguyên thiên nhiên cần thiết cho sinh sống và sản xuất
của con người. Trong đó, chính con người cũng là yếu tố quan trọng tác động
tới quá trình vận động và phát triển của môi trường.
Điều đó có nghĩa là môi trường và phát triển có mối quan hệ rất chặt chẽ,
tác động qua lại lẫn nhau: bất kỳ một hoạt động kinh tế nào cũng phải dựa vào
môi trường và gây ra những tác động đến môi trường. Ngược lại, bất kỳ một
sự biến đổi nào của hệ thống môi trường cũng đều gây ra những tác động

cứu đánh giá giá trị cảnh quan du lịch của rừng tự nhiên là điều cần thiết, đặc
biệt là ở các nước đang phát triển, nơi rừng tự nhiên đang bị suy giảm nghiêm
trọng do chưa được đánh giá đúng mức. Kết quả nghiên cứu sẽ góp phần làm
rõ hơn giá trị của rừng trên khía cạnh cảnh quan du lịch làm cơ sở cho việc
xây dựng các cơ chế quản lý sử dụng rừng hợp lý đúng với giá trị mà nó
mang lại.
Vườn quốc gia Bạch Mã là khu vườn quốc gia nổi tiếng ở Việt Nam
cũng như trên thế giới với các mẫu động thực vật đặc hữu của Việt Nam có
trong sách Đỏ của thế giới. Bạch Mã từ lâu đã nổi tiếng là một khu du lịch
nghỉ mát cực kỳ lý tưởng vì tại đây có khí hậu rất mát mẻ của rừng, của núi
non và những khu biệt thự, những đường mòn thiên nhiên, những nhà nghỉ
đạt tiêu chuẩn quốc tế. Vì vậy, việc xác định giá trị thực của vườn là rất cần
thiết để khai thác hợp lý tiềm năng du lịch kết hợp với mục tiêu bảo tồn.
Đó chính là lý do tôi lựa chọn đề tài:
“Áp dụng phương pháp chi phí du lịch để xác định giá trị chất lượng
môi trường tại vườn quốc gia Bạch Mã, Thừa Thiên - Huế”.
Trường Đại học Kinh tế quốc dân
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
7
Áp dụng TCM để xác định giá trị chất lượng môi trường tại VQG Bạch Mã, Thừa Thiên Huế
2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề tài
2.1. Mục tiêu:
Qua phương pháp chi phí du lịch, nhằm xác định lợi ích từ hoạt động du
lịch hàng năm VQG Bạch Mã đem lại cho cộng đồng, bên cạnh đó xác định
giá trị môi trường của nó để làm căn cứ cho trong việc quy hoạch phát triển,
hướng tới phát triển bền vững.
2.2. Nhiệm vụ
 Tổng quan cơ sở lí luận về giá trị chất lượng môi trường và định giá
môi trường, đặc biệt về phương pháp chi phí du lịch để áp dụng vào địa
bàn nghiên cứu.

Chương II: Tổng quan về VQG Bạch Mã.
Chương III: Ứng dụng phương pháp chi phí du lịch để xác định giá trị
cảnh quan tại VQG Bạch Mã.
Trường Đại học Kinh tế quốc dân
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
9
Áp dụng TCM để xác định giá trị chất lượng môi trường tại VQG Bạch Mã, Thừa Thiên Huế
PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I: SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP CHI PHÍ DU LỊCH CHO
ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG
1.1. Chất lượng môi trường
1.1.1. Khái niệm
Chất lượng môi trường là sự cân bằng của tự nhiên, bao gồm động vật,
thực vật, tài nguyên thiên nhiên và các vật thể do con người làm ra, phục vụ
cho sự tồn tại của nhân loại, sự sống còn của loài người và tự nhiên.
Chất lượng môi trường là khả năng tương đối của một môi trường có thể
thoả mãn nhu cầu và mong muốn của một cá nhân hay toàn xã hội.
Trong nền kinh tế thị trường mọi quan hệ đều được tiền tệ hoá, đều được
coi như là hàng hoá. Và người ta cho rằng chất lượng môi trường cũng là một
loại hàng hoá, được gọi là hàng hoá chất lượng môi trường. Trong thực tế,
loại hàng hoá này đã từng được sử dụng trong việc mua bán, trao đổi trên thị
trường dưới hình thức này hoặc hình thức khác. Tuy nhiên, hầu hết các hàng
hoá môi trường vẫn không được tính giá hoặc chúng được định giá không hợp
lý. Chất lượng của không khí chúng ta thở, của nước chúng ta uống, của sông
hồ mà chúng ta đến giải trí... đều ảnh hưởng đến tình trạng sức khoẻ và tinh
thần của chúng ta, nhưng chúng lại không có giá trên thị trường. Vậy thì giá
trị kinh tế của chất lượng môi trường là gì và được tính như thế nào?
1.1.2. Giá trị kinh tế của chất lượng môi trường: Tổng giá trị kinh tế
Khái niệm tổng giá trị kinh tế (Total Economic Value – TEV) ra đời vào
những năm 1980, được xây dựng trên cơ sở nhìn nhận một cách toàn diện về

TEV = UV + NUV = (DUV + IUV + OV) + (BV + EXV)

Hình 1.1: Sơ đồ TEV
Trong đó: - TEV (Total economic values) là tổng giá trị kinh tế.
Trường Đại học Kinh tế quốc dân
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
TEV
NUVN
UVUV
UV
UV
DUV IUV OV BV EXV
11
Áp dụng TCM để xác định giá trị chất lượng môi trường tại VQG Bạch Mã, Thừa Thiên Huế
- UV (Use values) là giá trị sử dụng.
- DUV (Direct use values) là giá trị sử dụng trực tiếp.
- IUV (Indirect use values) là giá trị sử dụng gián tiếp.
- OV (Option values) là giá trị tuỳ chọn.
- NUV (Nonuse values) là giá trị không sử dụng.
- BV (Bequest values) là giá trị tuỳ thuộc hay giá trị để lại.
- EXV (Existence values) là giá trị tồn tại.
Sự phân biệt đầu tiên và quan trọng nhất đó là giữa giá trị sử dụng và giá
trị không sử dụng.
Giá trị sử dụng là những giá trị bắt nguồn từ lợi ích của xã hội do sử
dụng hoặc có tiềm năng sử dụng một tài nguyên môi trường nhất định hay các
dịch vụ của nó. Nói cách khác, giá trị sử dụng được hình thành từ việc thực sự
sử dụng môi trường. Trên thực tế, nó bao gồm:
Giá trị sử dụng trực tiếp là các sản phẩm hàng hoá, dịch vụ trực tiếp cung
cấp mà chúng ta có thể tính được về giá cả và khối lượng trên thị trường. Một
cá nhân có thể trực tiếp thưởng thức nguồn tài nguyên bằng cách tiêu dùng nó

trường mà người ta cho rằng sự tồn tại của một cá thể hay một giống loài nào
đó có ý nghĩa về mặt kinh tế không chỉ trước mắt mà kể cả lâu dài buộc người
ta phải duy trì giống loài đó bằng mọi giá. Trong việc tính toán giá trị này thì
việc xác lập tiền tệ là khó khăn nhưng sự xác lập nhận thức về mặt giá trị rất
dễ dàng.
Dưới đây là một ví dụ về tổng giá trị kinh tế của một khu rừng nhiệt đới,
từ đó giúp chúng ta hình dung rõ hơn về các hợp phần của TEV.
Rừng nhiệt đới: + Giá trị sử dụng trực tiếp là gỗ, củi, hoa quả và du lịch
sinh thái.
+ Giá trị sử dụng gián tiếp là các dịch vụ của hệ sinh
thái, ngắm chim, bảo vệ đất, hấp thụ carbon.
+ Giá trị tuỳ chọn là các dược phẩm.
+ Giá trị tồn tại là thưởng thức mà không cần quan tâm
đến các chức năng của rừng.
Trường Đại học Kinh tế quốc dân
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
13