A. Đặt vấn đề
Công nhận và thi hành bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài, đối với
các quốc gia liên quan, được coi là gia đoạn cuối cùng khép lại toàn bộ quá trình tố
tụng dân sự quốc tế. Xét về mặt trình tự thì đây là một bước, một giai đoạn không
thể thiếu được của quá trình tố tụng, nếu kể từ thời điểm phát sinh tranh chấpđến
khởi kiện, xét xử, ra quyết định thi hành. Mặt khác, vấn đề công nhận và thi hành
quyết định của Tòa án nước ngoài còn là một nội dung quan trọng của Tư pháp
quốc tế được nhiều quốc gia quan tâm. Do đó, việc công nhận và cho thi hành bản
án, quyết định của Tòa án nước ngoài còn giữ vai trò quan trọng trong việc thúc
đẩy giao lưu dân sự giữa các quốc gia ngày càng phát triển, góp phần tăng cường
hợp tác quốc tế trên mọi lĩnh vực dân sự, kinh tế, văn hóa-xã hội
B. Nội dung
I. Những vấn đề lý luận chung về công nhận và cho thi hành bản án, quyết định
dân sự của Tóa án nước ngoài
1. Khái niệm công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của tòa án nước
ngoài
a, Khái niệm bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài được biểu hiện một
cách khái quát nhất là phán quyết của cơ quan tư pháp nước ngoài trong việc giải
quyết một vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài. Tuy nhiên, pháp luật quốc tế và hệ
thống pháp luật của các nước trên thế giới khác nhau thì có quy định về khái niệm
nội hàm của phán quyết là khác nhau
Pháp luật Việt Nam quy định việc xác định phán quyết của Tòa án nước ngoài tại
khoản 1 Điều 342 bộ luật tố tụng dân sự, theo đó bản án, quyết định dân sự của
Tòa án nước ngoài là bản án, quyết định dân sự về dân sự, hôn nhân, gia đình, kinh
doanh, thương mại, lao động, quyết định về tài sản trong bản án, quyết định dân sự,
hình sự, hành chính của Tòa án nước ngoài và bản án, quyết định dân sự khác của
Tòa án nước ngoài mà theo pháp luật của Việt Nam được coi là bản án, quyết định
dân sự. Như vậy, theo pháp luật Việt Nam, bản án, quyết định của Tòa án nước
ngoài chỉ bao gồm các bản án, quyết định dân sự trong lĩnh vực dân sự hay mang
tính chất dân sự


dân sự đó có hiệu lực cưỡng chế thi hành trên lãnh thổ quốc gia đó
c, Một số đặc điểm cơ bản của pháp luật về công nhận và cho thi hành bản án,
quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài


- Việc công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài
(TANN) chỉ được đặt ra sau khi bản án, quyết định dân sự đó đã có hiệu lực pháp
luạt trừ một số trường hợp đặc biệt thì bản án, quyết định dân sựu cần được thi
hành ngay mới được xem xét co thi hành bản án khi bản án, quyết định dân sự
chưa có hiệu lực pháp luật (VD: K1 Đ53 HĐTTTP Việt Nam-Trung Quốc, …)
- Việc công nhận bản ân, quyết định dân sự của TANN là một thủ tục xem xét,
quyết định trao hiệu lực thi hành tại một quốc gia nào đó cho bản án, quyết định
dân sự được yêu cầu, vì vậy, để bản án có hiệu lực pháp luật tại một quốc gia khác
thì nó phỉa chịu sự kiểm tra của Tòa án có thẩm quyền của quốc gia đso theo
những trình tự, thủ tục nhất định
- Việc công nhận và cho thi hànhbản án, quyết định dân sự của TANN không chỉ
đặt ra khi bên phải thi hành bản án, quyết định dân sự đó không tự nguyện thi hành
mà còn đặt ra đối với những trường hợp được yêu cầu không công nhận và chỉ thi
hành bản án, quyết định dân sự đó
- Việc áp dụng pháp luật tố tụng của quốc gia nơi bản án, quyết định dân sự cần
được công nhận và thi hành theo hướng không được đặt ra các điều kiện nặng hơn
hoặc các chi phí cao hơn với việc thi hành bản án, quyết định dân sự trong nước.
Các quy định này thể hiện nguyên tắc công bằng, không phân biệt đối xử giữa các
quốc gia với nhau
- Bản án, quyết định dân sự của TANN nếu được công nhận và cho thi hành tại một
quốc gia nào đó thì nó sẽ cố giá trị chứng cứ và chứng minh tại quốc gia đó
=> Mục đích của việc “công nhận” là thừa nhận hiệu lực của bản án, quyết định
dân sự của TANN và ngăn ngừa trường hợp một bên tranh chấp trong vụ án dân sự
tiếp tục khởi kiện về chính vụ việc mà TANN đã giải quyết. Còn “thi hành” có vai
trò là một công cụ hữu hiệu để buộc bên thua kiện phải thực hiện nghĩa vụ. Như

- Luật thi hành án dân sự 2004 quy định bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước
ngoài đã được Tòa án Việt Nam công nhận thì được thi hành tại Việt Nam theo
những thủ tục thi hành án dân sự thông thường
- Bộ luật tố tụng dân sự năm 2004 quy định rõ hơn về vấn đề này khi đưa ra định
nghĩa về bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài, trên cơ sở đó đưa ra
quy định về nguyên tắc công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định
dân sự của Tòa án nước ngoài. Chế định này được ghi nhận tại phần thứ sau của bộ
luật TTDS 2004


- Luật tương trợ tư pháp 2007 bao gồm nhiều nội dung, trong đó có nội dung về
công nhận và cho thi hành các bản án, quyết định dân sự của TANN
2.2 Nguyên tắc công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của TANN
- Nguyên tắc tôn trọng các cam kết quốc tế trong việc công nhận và thi hành bản
án của TANN
- Tòa án Việt Nam chỉ tiến hành xem xét việc công nhạn và cho thi hành bản án,
quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài khi được pháp luật Việt Nam quy định
- Nguyên tắc có đi có lại
- Bản án, quyết định dân sự của TANN chỉ được thi hành tại Việt Nam sau khi
được Tòa án Việt Nam công nhận và cho thi hành
- Bản án, quyết định dân sự của TANN không có yêu cầu thi hành tại Việt Nam và
không có đơn yêu cầu không công nhận thì đương nhiên được công nhận tại Việt
Nam theo điều ước quốc tế mà Việt Nam kí kết hoặc gia nhập
- Tòa án Việt Nam chỉ xem xét việc không công nhận bản án, quyết định dân sự
của Tòa án nước ngoài không có yêu cầu thi hành tại Việt Nam khi có đơn yêu cầu
không công nhận
- Bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài sẽ không được công nhận và
cho thi hành nếu việc công nhận và cho thi hành đó trái với nguyên tắc cơ bản của
pháp luật Việt Nam và trật tự công cộng
- Nguyên tắc miễn trừ của quốc gia

thi hành tại Việt Nam
- Đơn yêu cầu và bổ sung kèm theo đơn yêu cầu công nhận và cho thi hành tại Việt
Nam bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài
- Văn bản xác nhận bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật, chưa hết thời hiệu
thi hành và cần được thi hành tại Việt Nam, trừ trường hợp trong bản án, quyết
định đó đã thể hiện rõ những điểm này
- Văn bản xác nhận việc đã gửi cho người phải thi hành bản án bản sao bản án,
quyết định dân sự đó


Trường hợp người phải thi hành hoặc người đại diện hợp pháp của người đó vắng
mặt tại phiên tòa của Tòa án nước ngoài thì cần có văn bản xác nhận người đó đã
được triệu tập hợp lệ
*b.Thủ tục công nhận và cho thi hành bản án quyết định dân sựu của Tòa án nước
ngoài tại Việt Nam
Quá trình giải quyết của Tòa án Việt Nam bao gồm các bước sau:
*B1: Thụ lý hồ sơ và yêu cầu giải thích ( Đ353 BLTTDS)
Trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày nhậnđược hồ sơ do Bộ tư pháp chuyển
đến, Tòa án có thẩm quyền phải thụ lý và thông báo cho Viện kiểm sát cùng cấp
biết
Sau khi Tòa án nhận đầy đủ hồ sơ hợp lệ và trong thời hạn chuẩn bị xét đơn yêu
cầu. Tòa án có quyền yêu cầu người gửi đơn, Tòa án nước ngoài đã ra bản án,
quyết định giải thích những điểm chưa rõ trong hồ sơ. Văn bản yêu cầu giải thích
và văn bản trả lời được gửi thông qua Bộ Tư pháp Việt Nam. Trong thời hạn bảy
ngày, kể từ ngày nhận được văn bản của Tòa án Việt Nam yêu cầu giải thích, Bộ tư
pháp gửi cho người có đơn yêu cầu hoặc Tòa án nước ngoài văn bản yêu cầu giải
thích rõ. Trong thời hạn bảy ngày, kể từ ngày nhận được văn bản trả lời yêu cầu
giải thích, Bộ tu pháp gửi cho Tòa án Việt Nam đã yêu cầu văn bản trả lời đó
*B2; Chuẩn bị xét đơn yêu cầu (Đ354 BLTTDS)
Theo quy định tại Đ354 BLTTDS thì trong thời hạn bốn tháng kể từ ngày thụ lý,

pháp luật Việt Nam và Điều ước quốc tế mà Việt Nam kí kết hoặc gia nhập có liên
quan để quyết định. Sau khi xem xét đơn yêu cầu, các giấy tờ, tài liệu kèm theo,
nghe ý kiến của người được triệu tấp, của Kiểm sát viên, Hội đồng thảo luận và
quyết định theo đa số. Hội đồng cps quyền ra quyết định công nhận và cho thi hành
tại Việt Nam hoặc không công nhận bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước
ngoài
c. Những bản án, quyết định dân sự của Toàn án nước ngoài không được công nhận
và cho thi hành tại Việt Nam
Điều 356 của Bộ luật TTDS 2004 đã quy định những bản án, quyết định dân sự của
Tòa án nước ngoài không được công nhận và cho thi hành tại Việt Nam . Theo đó,
những bán án, quyết định dân sự của TANN không được công nhận và cho thi hành
là do các nguyen nhân sau:


- Do bán án, quyết định dân sự của TANN
+chưa có hiệu lực pháp luật theo quy định của pháp luật của nước có Tòa án đã ra
bản án, quyết định đó
+Đã hết thời hiệu thi hành án theo pháp luật của nước có Tòa án đã ra bản án,
quyết định dân sựu đó hoặc theo pháp luật Việt Nam
- Do vụ án thuộc thẩm quyền riêng biệt của TA Việt Nam
- Người phải thi hành hoặc người đại diện hợp pháp của người đó đã vắng mặt tại
phiên tòa của TANN do không được triệu tập hợp lệ
- Về cùng một vụ án đã có bản án, quyết định dân sự đã có hiệu lực pháp luật của
Tòa án Việt Nam hoặc của TANN đã được Tòa án Việt Nam công nhận trước khi
cơ quan xét xử của nước ngoài thụ lý vụ án, Tòa án Việt Nam đã thụ lý và đang
giải quyết vụ án
Việc công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của TANN tại Việt Nam
trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt NAm
d.Thủ tục kháng cáo, kháng nghị và xét kháng cáo, kháng nghị
Được quy định tại Đ358 và 359 BLTTDS, theo đó đương sự, người đại diện hợp

đơn yêu cầu công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của
Tòa án nước ngoài. Như vậy có thể nói trên thực tế ở Việt Nam có rất ít bản án,
quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài được công nhận và thi hành tại Việt Nam
mặc dù số lượng đơn yêu cầu của đương sự được gửi đến Việt Nam không phải là
ít. Để khắc phục tình trạng đó, Việt Nam cần nỗ lực hơn nữa trong việc hiện thực
hóa các quy định về công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của Tòa
án nước ngoài
2. Nguyên nhân của thực trạng này
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng khó khăn trong việc giải quyết các yêu cầu công
nhận và cho thi hành bản án, quyết định của TANN tại Việt Nam là do:
- Các quy định của pháp luật hiện nay vẫn còn nhiều thiếu xót, hệ thống pháp luật
chưa hoàn thiện, dẫn đến khi đi vào áp dụng trong thực tiễn lại gặp nhiều vướng
mắc gây khó khăn cho hoạt động công nhận và thi hành quyết định dân sự của
TANN


- Cơ chế phối hợp giữa các cơ quan hữu quan trong thủ tục xét đơn yêu cầu công
nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của nước ngoài theo pháp luật hiện
nay vẫn còn lỏng lẻo
- Trình độ thẩm phán cũng còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu hiện nay.
Do không được đào tạo, bồi dưỡng kiến thức thường xuyên nên nhiều Thẩm phán
không nắm vững, không thường xuyên cập nhật được chuyên môn của Tư pháp
quốc tế, đặc biệt trình độ ngoại ngữ của đội ngũ thẩm phán còn rất hạn chế
- Cùng với đó là những khó khăn trong việc ủy thác tư pháp. Thực tế khi Tòa án
Việt Nam ủy thác tư phpáp cho Tòa án nước ngoài thì kết quả trả lời thường rất
chậm thậm chí nhiều trường hợp không nhận được sự trả lơì. Chính vì vậy việc lấy
lời khai, tống đạt các văn bản của Tòa án hoặc xác định tài sản ở nước ngoài là rất
khó thực hiện được làm cho việc xét đơn công nhận và cho thi hành kéo dài, vi
phạm thời hạn xem xét công nhận và cho thi hàn
3. Một số kiến nghị

C. Kết luận
Có thể nhận thấy chế định công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của
Tòa án nước ngoài đã có những cơ sở pháp lý khá hoàn thiện được ghi nhận trong
pháp luật Việt Nam cũng như pháp luật thế giới: Cụ thể Bản án, quyết định dân sự
của Tòa án nước ngoài phải có hiệu lực pháp luật trên lãnh thổ nươc tuyên bản án,
quyết định đó; bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoafiphair được cơ quan
có thẩm quyền tuyên, các thủ tục tố tụng phải được đảm bảo việc công nhận và cho
thi hành quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài, không trái với trậ tự công cộng


Danh mục tài liệu tham khảo
•

•

•
•

Một số vấn đề pháp lý cơ bản về công nhận và co thi hành bản án quyết định
dân sự của Tòa án nước ngoài tại Việt Nam, Khóa luận tốt nghiệp-Trần Thị
Thảo, Hà Nội 2011
Công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của Tòa
án nước ngoài trong bối cảnh hội nhập quốc tế , Đỗ Thế Bình, Luận văn
thạc sĩ luật học, Hà Nội 2012
Giáo trình tư pháp quốc tế, trường Đại học luật Hà Nội
T.S Nguyễn Trung Tín, Về công nhận và thi hành tại Việt Nam bản án, quyết
định dân sự của Toàn án nước ngoài, trọng tài quốc tế