Chơng 1: Dao động cơ học.
I. Tóm tắt lý thuyết:
1. Dao động:
Dao
động
Là chuyển động có giới hạn trong không gian lặp đi lặp lại xung quanh một vị trí cân bằng.
Tuần hoàn Là dao động mà trạng thái của chuyển động đợc lặp lại nh cũ sau những khoảng thời
gian bằng nhau.
Điều hoà
Là dao động mà tọa độ mô tả bằng quy luật dạng sin hoặc cosin:
( )

+=
tAx cos

trong đó
, ,A

là những hằng số.
Tắt dần Là dao động có biên độ giảm dần theo thời gian
Cỡng bức Là dao động đợc duy trì dới tác dụng của ngoại lực biến thiên tuần hoàn
( )

+=
tHf cos
. Nếu tần số của lực cỡng bức bằng với tần số riêng của vật dao
động thì biên độ của dao động đạt cực đại.( Hiện tợng công hởng)
2. Các đại l ợng đặc tr ng cho dao động điều hòa:
Li độ
( )


A t


= = = +
= + +
Cho biết vận tốc của vật biến thiên nhanh hay
chậm. Gia tốc ngợc pha so với li độ và sớm
pha so với vận tốc
2

Chu kì
2
T


=
, nếu trong thời gian t vật thực hiện đợc
N dao động thì:
t
T
N
=
(s)
Thời gian vật thực hiện đợc một dao động.
Tần số
1
2
f
T


E in t


= = +
(J)
Năng lợng của vật có đợc do chuyển động, là
đại lợng biến thiên tuần hoàn theo thời gian
với chu kì
2
T
, tần số 2f.
Thế năng
( )
2 2
2
s
2 2
t
kx kA
E co t

= = +
(J)
Là năng lợng có đợc do tơng tác giữa các phần
của lò xo, là đại lợng biến thiên tuần hoàn
theo thời gian với chu kì
2
T
, tần số 2f.
Cơ năng

đáng kể, không dãn, một đầu treo cố
định, một đầu gắn quả nặng m.
Đợc treo ở nơi xác định, dao
động không ma sát với biên độ
góc nhỏ
2
2
l
T
g



= =
4. Chú ý:
-Li độ dao động đạt cực đại khi vật ở biên: x = A
-Li độ dao động đạt cực tiểu khi vật ở vị trí cân bằng( VTCB): x =0
-Vận tốc của vật dao động đạt cực đại khi vật đi qua vị trí cân bằng:
max
v A

=
-Vận tốc của vật dao động đạt cực tiểu khi vật ở biên:
min
0v =
- Gia tốc của vật dao động đạt cực tiểu khi vật ở vị trí cân bằng:
min
0a =
- Gia tốc của vật dao động đạt cực đại khi vật ở vị trí biên:
2

- Biểu thức độc lập:
2
2 2
2
v
x A

+ =
5. Tổng hợp dao động điều hòa:
a. Điều kiện để tổng hợp hai dao động điều hòa là hai dao động này phải cùng phơng, cùng tần số.
b. Công thức tổng hợp:
Cho hai dao động điều hòa:
( )
( )
1 1 1
2 2 2
s
s
x A co t
x A co t= +


= +


+Với
1 2

Vận tốc góc tổng hợp:

Pha ban đầu của dao động tổng hợp là:
1 1 2 2
1 1 2 2
sin sin
tan
cos cos
A A
A A



+
=
+
Nếu hai dao động thành phần:
- Cùng pha:
2 1
2k

= =
thì
1 2
A A A= +
- Ngợc pha:
2 1
(2 1)k

= = +

1
.
+ Xác định vận tốc khi vật đi qua li độ x
1
.
Dạng 3: Xác định quãng đờng, vận tốc trung bình và số lần vật đi qua li độ x
0
từ thời điểm t
1
đến t
2
.
Dạng 4: Xác định lực tác dụng cực đại và cực tiểu tác dụng lên vật và chiều dài của lò xo khi vật dao động.
Dạng 5: Xác định năng lợng của dao động điều hòa.
Dạng 6: Xác định thời gian ngắn nhất vật đi qua li độ x
1
đến x
2
.
Dạng 7: Xác định chu kì T của con lắc lò xo ghép nối tiếp và song song; Chu kì của con lắc đơn có chiều dài
l =l
1
+ l
2
.
Dạng 8: Tổng hợp hai dao động cùng phơng cùng tần số.
Dạng 9: Bài toán về sự cộng hởng của dao động.
Chơng 2:Sóng cơ học. ÂM HọC
1. Sóng cơ học:
a. Khái niệm:

= =
Vận tốc
sóng
Là vận tốc truyền pha dao động.
Biên độ
sóng
Biên độ sóng là biên độ dao động của phần tử vật chất tại
điểm khảo sát khi có sóng truyền qua.
- Những phần tử càng xa nguồn,
năng lợng mà sóng truyền tới càng
nhỏ.
Năng lợng
sóng
+ Sóng làm cho các phần tử môi trờng có sóng truyền qua
dao động nên sóng mang năng lợng.
+ Quá trình truyền sóng là quá trình truyền năng lợng.
3
2. Âm học:
a. Dao động âm và sóng âm:
- Dao động âm là dao động cơ học có tần số từ 16 Hz 20 000 Hz ( 20 kHz).
- Sóng âm là sóng cơ học có tần số từ 16 Hz 20 000Hz.
- Sóng siêu âm: là sóng có tần số f > 20 kHz. Có một số loài vật nh: Cào cào; Dơi; Cá voi . Có thể phát ra và
cảm nhận đợc sóng siều âm.
- Sóng hạ âm: là sóng có tần số f < 16 Hz.

Tai ngời không thể cảm nhận đợc sóng hạ âm và sóng siêu âm hay sóng siêu âm và sóng hạ âm không gây ra
cảm giác âm đối với tai ta.
b. Môi trờng truyền âm. Vận tốc âm:
- Môi trờng truyền âm:
+ Âm truyền đợc trong mọi môi trờng vật chất đàn hồi: rắn, lỏng, khí

góc với phơng truyền âm. Đơn vị : W/m
2
.
+ Mức cờng độ âm(L): là đại lợng đo bằng log của tỷ lệ số giữa cờng độ I tại điểm đang xét và cờng độ âm chuẩn
I
0
của âm ( I
0
= 10
12
W/m
2
)

0
( ) lg
I
L B
I
=
Mức cờng độ âm có đơn vị là: Ben (B), đơn vị khác là dexiBen (dB):
1
1
10
dB B=

0
( ) 10lg
I
L dB

- Miền nghe đợc: Miền từ ngỡng nghe đến ngỡng đau gọi là miền nghe đợc.
4
f. Nguồn âm và hộp cộng hởng:
- Nguồn âm: là những vật dao động phát ra âm thanh. VD: dây đàn rung động, cột không khí trong cây sáo, kèn
trống, mõ
- Hộp cộng hởng: Hộp rỗng có khả năng cộng hởng đối với nhiều tần số khác nhau.
3. Hiện tợng giao thoa và sóng dừng:
a. Hiện tợng giao thoa:
- Hai sóng kết hợp: là hai sóng có cùng tần số, cùng pha hoặc có độ lệch pha không đổi.
- Định nghĩa hiện tợng giao thoa: là sự tổng hợp hai hay nhiều sóng kết hợp trong không gian, trong đó có những
chỗ cố định biên độ sóng đợc tăng cờng hoặc giảm bớt.
+ Độ lệch pha của hai sóng truyền từ hai nguồn truyền tới một điểm M là:
2 1
2 2
d d
d



= =
- Điểm có biên độ cực đại khi:
2 1
2k d d k

= =

0, 1, 2, 3...k =
- Điểm có biên độ cực tiểu khi:
( ) ( )
2 1

2
. Tìm số gợn lồi (số dao động cực đại) và số gợn lõm (số dao
động cực tiểu) trên S
1
S
2
.
Dạng 4: Xác định điều kiện để có sóng dừng. Suy ra số điểm bụng, số điểm nút.
Dòng điện xoay chiều.
I. Tóm tắt kiến thức:
1. Dòng điện xoay chiều:
a. Suất điện động xoay chiều: Cho khung dây phẳng có diện tích S quay đều với tốc độ góc

quanh trục vuông
góc với đờng sức của từ trờng đều có cảm ứng từ
B
r
. Biểu thức suất điện động xuất hiện trong khung là
( )
0
se E co t

= +
(V)
Trong đó
0
E BS

=
; pha ban đầu

i
i I co t

= +
(*)
i
: dòng điện tức thời (A)
I
0
: dòng điện cực đại (A)
i

: pha ban đầu của dòng điện xoay chiều ( rad)

Chú ý: Quy ớc nói dòng điện xoay chiều là chỉ nói về dòng điện dao động điều hòa. Những dòng điện đổi
chiều nhng không điều hòa hay không đợc mô tả nh biểu thức (*) thì không gọi là dòng điện xoay chiều.
5