1
CHƯƠNG 1: RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1. Rủi ro trong hoạt động của các NHTM:
1.1.1. Khái niệm về rủi ro trong hoạt động ngân hàng:
Định nghĩa truyền thống: Rủi ro trong hoạt động ngân hàng là những biến cố
không mong đợi xảy ra, gây mất mát, thiệt hại tài sản, thu nhập của ngân hàng
trong quá trình hoạt động.
Định nghĩa hiện đại: Rủi ro trong hoạt động ngân hàng là khả năng những sự kiện
chưa chắc chắn trong tương lai sẽ làm cho chủ thể là các NHTM không thể đạt
được những mục tiêu chiến lược và mục tiêu hoạt động, cũng như chi phí cơ hội
của việc làm mất đi những cơ hội thị trường.
1.1.2. Phân loại rủi ro trong hoạt động ngân hàng:
Do đặc thù ngân hàng là một tổ chức kinh doanh tiền tệ và cung ứng các dịch vụ
ngân hàng theo Luật các TCTD nên tính chất hoạt động và rủi ro có những khác
biệt so với các doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực khác. Có thể nói, hoạt
động ngân hàng liên quan đến việc chấp nhận rủi ro chứ không phải né tránh rủi
ro. Các NHTM cần đánh giá các cơ hội kinh doanh dựa trên mối quan hệ rủi ro -
lợi ích nhằm tìm ra những cơ hội đạt được những lợi ích xứng đáng với mức rủi ro
chấp nhận. Các NHTM sẽ hoạt động tốt nếu mức rủi ro mà ngân hàng gánh chịu là
hợp lý và kiểm soát được, đồng thời nằm trong phạm vi, khả năng các nguồn lực
tài chính và năng lực tín dụng của mình.
Hoạt động kinh doanh của các NHTM không chỉ bao gồm nghiệp vụ huy động
vốn và cấp tín dụng mà còn rất nhiều lĩnh vực hoạt động khác như bảo lãnh, kinh
doanh ngoại hối, chứng khoán, góp vốn liên doanh, dịch vụ thẻ...
Chính vì vậy nên rủi ro trong hoạt động của các NHTM cũng rất đa dạng:
- Rủi ro tín dụng: là rủi ro về sự tổn thất tài chính, phát sinh từ việc khách hàng đi
vay không thực hiện hoặc thực hiện không đúng các nghĩa vụ trả nợ đúng hạn theo
cam kết hoặc việc khách hàng mất khả năng thanh toán. Điều này có nghĩa là các
khoản thanh toán bao gồm cả phần gốc và lãi vay có thể bị trì hoãn, thậm chí là
không được hoàn trả, và hậu quả là sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự luân

ngay cả khi ngân hàng không phải là bên gây thiệt hại.
3
- Rủi ro chiến lược: là rủi ro phát sinh từ những thay đổi trong môi trường hoạt
động của các NHTM trên phạm vi rộng hơn về mặt kinh doanh và tài chính. Rủi ro
chiến lược cũng có thể phát sinh từ các hoạt động của bản thân các NHTM.
- Rủi ro uy tín: là rủi ro khi các NHTM bị dư luận đánh giá xấu, gây khó khăn
nghiêm trọng cho hoạt động của ngân hàng trong việc tiếp cận nguồn vốn hoặc
khách hàng rời bỏ ngân hàng.
- Rủi ro thị trường: là loại rủi ro tổn thất tài sản, xảy ra khi lãi suất, tỷ giá hay giá
cả thị trường biến động theo chiều hướng xấu. Nói cách khác, rủi ro thị trường xảy
ra khi có sự thay đổi của các điều kiện thị trường hay những biến động của thị
trường.
1.2. Rủi ro tín dụng trong hoạt động của các NHTM:
1.2.1. Khái niệm về rủi ro tín dụng:
Có nhiều định nghĩa về rủi ro tín dụng, theo Điều 2 “Quy định về phân loại nợ,
trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng” ban hành kèm theo Quyết
định số 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/04/2005 của Thống đốc NHNN: rủi ro tín
dụng là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động ngân hàng của TCTD do khách
hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình theo
cam kết.
1.2.2. Đặc điểm của rủi ro tín dụng:
1.2.2.1. Rủi ro tín dụng có tính chất đa dạng và phức tạp:
Tính chất đa dạng và phức tạp của rủi ro tín dụng biểu hiện ở sự đa dạng và phức
tạp của các nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng, cũng như các hậu quả do rủi ro
tín dụng gây ra. Nhận thức và vận dụng đặc điểm này, khi thực hiện phòng ngừa
và hạn chế rủi ro tín dụng cần áp dụng đồng bộ nhiều biện pháp, không chủ quan
với bất cứ một dấu hiệu rủi ro nào. Bên cạnh đó, trong quá trình xử lý hậu quả rủi
ro tín dụng cần xuất phát từ nguyên nhân, bản chất và hậu quả của rủi ro để đưa ra
biện pháp phù hợp.
1.2.2.2. Rủi ro tín dụng có tính tất yếu:

1.2.4. Nguyên nhân của rủi ro tín dụng:
1.2.4.1. Nguyên nhân khách quan từ phía nền kinh tế và các cơ quan quản lý Nhà
Nước:
5
+ Xuất phát từ hệ thống thông tin:
Thông tin tín dụng bao gồm thông tin lịch sử, thông tin hiện tại và xu hướng phát
triển của khách hàng trong tương lai (gồm cả thông tin về tài chính và phi tài
chính) và đặc biệt là các thông tin thống kê về các chỉ tiêu trung bình ngành phục
vụ cho việc xếp loại khách hàng vay.
Hiện nay, các NHTM không chỉ quan tâm đến việc hỏi tin về xếp hạng doanh
nghiệp nhằm đánh giá khách hàng có quan hệ tín dụng mà còn sử dụng thông tin
vào những mục đích khác như mở rộng đối tượng cho vay, thực hiện công tác
marketing đến khách hàng truyền thống, khách hàng tiềm năng, và mở rộng thị
phần trên thị trường. Tuy nhiên:
- Hệ thống thông tin của Việt Nam hiện nay còn khá nhiều bất cập, Việt Nam chưa
có cơ chế công bố thông tin đầy đủ. Trong thời gian qua, Trung tâm thông tin tín
dụng (CIC) trực thuộc NHNN hoạt động đã đạt được những kết quả bước đầu rất
đáng khích lệ trong việc cung cấp thông tin về tình hình hoạt động tín dụng nhưng
chưa phải là cơ quan định mức tín nhiệm doanh nghiệp hoạt động một cách độc
lập và hiệu quả.
- Vai trò nối kết các NHTM của Trung tâm thông tin tín dụng (CIC) còn lỏng lẻo,
chưa đạt được kết quả như mong muốn.
Đây chính là thách thức cho các NHTM trong việc mở rộng và kiểm soát hoạt
động tín dụng. Nếu các NHTM cố gắng chạy theo thành tích, mở rộng tín dụng
trong điều kiện môi trường thông tin bất cân xứng thì sẽ gia tăng nguy cơ nợ xấu.
+ Xuất phát từ hệ thống văn bản luật:
Về cơ bản, hoạt động tín dụng của các NHTM đã được Luật hoá trong các văn bản
Luật và các văn bản pháp quy của Chính Phủ, NHNN. Tuy nhiên, qua nghiên cứu,
phân tích, đồng thời, đúc kết từ những trường hợp rủi ro trong thực tế hoạt động
của các NHTM cho thấy vẫn còn những “lỗ hỏng” khá nguy hiểm, đó vừa là

ban ngành có liên quan đã ban hành nhiều luật, văn bản dưới luật hướng dẫn thi
hành luật liên quan đến hoạt động tín dụng ngân hàng. Tuy luật và các văn bản
hướng dẫn đều đã được ban hành song việc triển khai vào hoạt động ngân hàng thì
7
lại hết sức chậm chạp và còn gặp phải nhiều vướng mắc. Các cơ quan pháp luật lại
chậm chạp trong quá trình thực thi chức năng của mình.
- Công ty mua bán nợ và tài sản tồn đọng - Bộ Tài chính (DATC) hoạt động chưa
hiệu quả.
1.2.4.2. Nguyên nhân chủ quan từ phía các NHTM:
+ Xuất phát từ cán bộ quản lý, cán bộ tín dụng:
Đạo đức của cán bộ tín dụng là một trong những yếu tố quan trọng để giải quyết
vấn đề hạn chế rủi ro tín dụng. Một cán bộ hạn chế về năng lực có thể được bồi
dưỡng thêm để nâng cao trình độ, nhưng một cán bộ tha hóa về đạo đức mà lại
giỏi về mặt nghiệp vụ thì thật sự nguy hiểm khi được bố trí trong công tác tín
dụng. Điều này có thể nhận thấy qua các vụ án kinh tế lớn trong thời gian vừa qua
có liên quan đến hoạt động ngân hàng đều có sự tiếp tay của những cán bộ tín
dụng cùng với khách hàng hoặc bản thân cán bộ tín dụng cố ý:
- Thực hiện trái với qui trình tín dụng.
- Trực tiếp thu nợ nhưng không nộp mà dùng cho mục đích cá nhân.
- Lập hồ sơ giả để vay tiền cá nhân, nhờ người vay hộ,…
- Tẩy xóa, sửa chữa chứng từ có giá để thế chấp vay tiền.
- Định giá TSBĐ không đúng giá trị thực do thông đồng với khách hàng.
Bên cạnh vấn đề đạo đức, năng lực, trình độ, kinh nghiệm của một bộ phận cán bộ
tín dụng hiện nay chưa đáp ứng nhu cầu công việc. Điều này có thể thấy trong
thực tế qua việc bố trí công việc chưa phù hợp với trình độ chuyên môn, bản thân
từng cán bộ chưa có ý thức tự nâng cao nghiệp vụ. Ngoài ra có thể nhận thấy rõ
nét nhất là công tác phân công cán bộ tín dụng quản lý khách hàng của các NHTM
hiện nay không theo chuyên ngành kinh tế, từ đó dẫn đến việc:
- Cán bộ tín dụng làm việc theo kiểu đa năng, không chuyên sâu vào một ngành
nghề cụ thể nào nên không có nhiều kiến thức chuyên ngành. Khách hàng khi

- Ngoài ra, các NHTM không có chiến lược phát triển rõ nét hay nói cách khác
chưa quản trị về danh mục cho vay theo lĩnh vực sở trường.
- Chính sách tín dụng với vấn đề lãi suất vẫn còn khá nhiều bất cập.
9
- Quy trình tín dụng thông thường được xác lập trên những quy định chung của
pháp luật về ngân hàng và những đặc thù trong hoạt động của riêng mỗi ngân
hàng. Thông thường, quy trình tín dụng được thống nhất qua các bước sau:
THIẾT L ẬP

Quy trình tín dụng nếu không phát huy được tác dụng sẽ ảnh hưởng đến chất
lượng quản lý rủi ro tín dụng. Trên thực tế, không phải quy trình tín dụng của các
NHTM luôn đảm bảo tính hợp lý và chặt chẽ, biểu hiện như:
- Thông tin cần phải thực hiện trong các bước của quy trình không được quy định
chi tiết và đầy đủ, cũng như mối quan hệ giữa các bước chưa được nhận thức đúng
đắn.
- Trên thực tế, việc phân định rõ giữa khâu thẩm định và cho vay ở nhiều NHTM
vẫn chưa thật sự tách biệt. Chỉ một vài ngân hàng đang tiến hành triển khai, áp
dụng quy trình tín dụng mới với việc phân chia độc lập giữa ba chức năng: quan
hệ khách hàng, quản lý rủi ro và quản lý nợ. Tuy vậy, giữa mô hình phân chia cũ
và mới, bên cạnh những ưu điểm vẫn tồn tại những hạn chế chưa thể khắc phục
ảnh hưởng đến công tác quản lý rủi ro tín dụng.
- Do sức ép cạnh tranh trong việc mở rộng thị phần tín dụng, trong quá trình vận
dụng không ít NHTM đã bỏ qua các bước của quy trình, hạ thấp tiêu chuẩn đánh
giá khách hàng, không chú ý đúng mức đến tình hình tài chính, năng lực sản xuất
kinh doanh, khả năng trả nợ, nguồn trả nợ của khách hàng vay nên nảy sinh nhiều
sai phạm: về điều kiện vay vốn, về việc lập hồ sơ vay vốn, về việc kiểm tra, quản
lý nợ vay, về cơ cấu lại thời hạn trả nợ (điều chỉnh kỳ hạn trả nợ, gia hạn nợ gốc

KHÁCH
HÀNG VAY

10
định, nhất là thẩm tra chặt chẽ khả năng tài chính, hiệu quả của phương án sản
xuất kinh doanh, các điều kiện về bảo đảm tiền vay của khách hàng rồi mới quyết
định đầu tư thì khả năng thu hồi vốn là rất lớn. Ngược lại, nếu buông lỏng quản lý
hoặc thẩm tra chưa đầy đủ đã quyết định đầu tư thì mức độ rủi ro sẽ gia tăng, thậm
chí có khi mất vốn.
+ Xuất phát từ công tác thẩm định:
Đánh giá uy tín, năng lực quản trị, năng lực tài chính của khách hàng:
- Đánh giá uy tín của khách hàng là vấn đề thật sự khó khăn đối với các cán bộ
thực hiện công tác thẩm định trong việc tiếp cận thông tin về khách hàng khi
nguồn thông tin và khả năng phát tín hiệu của khách hàng còn hạn chế. Hiện nay,
công tác đánh giá uy tín của khách hàng chủ yếu dựa vào cảm tính và chủ quan
của các cán bộ nghiệp vụ, như dựa vào các quan hệ trong quá khứ: khách hàng vay
trả đúng hạn được xem là khách hàng có uy tín, còn đối với khách hàng mới quan
hệ thì chủ yếu dựa vào ý kiến chủ quan của cán bộ tín dụng khi tiếp xúc với khách
hàng, hoặc qua một số thông tin thu thập được. Trong khi đó đối tượng khách
hàng được xem là chiến lược phục vụ của ngân hàng là khu vực kinh tế tư nhân thì
còn quá non trẻ, chủ yếu là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, chưa có danh tiếng trên
thị trường, ý thức của doanh nghiệp trong việc xây dựng uy tín và thương hiệu
chưa cao, các hiệp hội ngành thì chưa phát huy vai trò của mình, chưa hỗ trợ nhiều
cho các doanh nghiệp thành viên phát triển, nhất là việc giới thiệu các thành viên
cho thị trường nên đã dẫn đến việc thu thập thông tin để đánh giá đối với khu vực
kinh tế trên là rất khó khăn.
- Đánh giá năng lực của khách hàng:
* Về năng lực quản trị: nguồn nhân lực là yếu tố quan trọng quyết định sự thành
bại của một doanh nghiệp và cũng có ý nghĩa quyết định đến hiệu quả đồng vốn
của ngân hàng. Tuy nhiên, việc đánh giá nguồn nhân lực, nhất là bộ phận lãnh đạo

+ Xuất phát từ tài sản bảo đảm:
Quản trị danh mục TSBĐ là yêu cầu cần thiết trong công tác quản lý rủi ro tín
dụng, và là mắc xích quan trọng trong quy trình cho vay thu hồi nợ, xử lý các
khoản nợ có vấn đề. Tuy nhiên, việc giám sát, quản lý, đánh giá, phân loại, dự báo,
cảnh báo về danh mục các TSBĐ mà một NHTM lựa chọn, xét ưu tiên nhận làm
12
bảo đảm tiền vay chưa được làm thường xuyên, chưa có tính hệ thống mà chỉ
dừng ở mức kiểm tra trên hồ sơ pháp lý, định kỳ đánh giá lại giá trị để điều chỉnh
mức dư nợ cho vay hoặc yêu cầu khách hàng bổ sung.
Theo quy định của pháp luật, việc xác định giá trị TSBĐ tiền vay do các bên thỏa
thuận, hoặc thuê tổ chức tư vấn, tổ chức chuyên môn xác định trên cơ sở giá thị
trường tại thời điểm xác định, có tham khảo đến các loại giá như giá quy định của
Nhà nước (nếu có), giá mua, giá trị còn lại trên sổ sách kế toán và các yếu tố khác
về giá. Tuy nhiên, trên thực tế, trừ những động sản có giá trị lớn hàng tỷ đồng, các
NHTM mới thuê tổ chức tư vấn, tổ chức chuyên môn định giá, còn lại đa số việc
định giá đều do các bên thỏa thuận, và như vậy cho thấy giá trị TSBĐ được định
giá còn mang tính chủ quan và thiếu tính khoa học.
Ngoài ra, về phương pháp định giá đối với từng loại tài sản chưa được các NHTM
sử dụng một cách thích hợp, dẫn đến việc: nếu định giá thấp, khách hàng không
hài lòng, nhưng nếu định giá cao, NHTM sẽ khó đảm bảo khả năng thu hồi nợ vay
và lãi vay trong trường hợp khách hàng mất khả năng thanh toán, khi đó buộc
NHTM phải thanh lý tài sản thế chấp, cầm cố.
Kinh tế tăng trưởng cao trong vài năm trở lại đây cùng với giá bất động sản bị đẩy
lên cao do đầu cơ và vượt xa giá trị thực đã làm nảy sinh tư tưởng lạm dụng vào
TSBĐ. Sẽ rất rủi ro nếu cán bộ tín dụng quên rằng khoản vay cần phải được trả
bằng chính dòng tiền tạo ra bởi phương án sản xuất kinh doanh chứ không phải
bằng tiền bán TSBĐ. TSBĐ chỉ là sự đảm bảo cuối cùng khi phương án kinh
doanh của khách hàng gặp rủi ro ngoài dự kiến. Tâm lý dựa chủ yếu vào TSBĐ sẽ
làm giảm chất lượng thẩm định khoản vay nên sẽ không đánh giá chính xác được
hiệu quả và sự an toàn của khoản vay, dễ dẫn đến việc cho vay những dự án rủi ro,

chính quyền địa phương trong việc xử lý TSBĐ còn nhiều hạn chế, chưa đồng bộ,
chặt chẽ và kịp thời.
- Việc xác định quyền sở hữu thực sự của khách hàng đối với tài sản cũng là vấn
đề khó khăn.
- Vướng mắc khi NHTM nhận lại TSBĐ từ cơ quan thi hành án.
- Thủ tục chuyển quyền sở hữu, quyền sử dụng cho người mua, người nhận tài sản
của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền còn quá nhiêu khê.
14
+ Xuất phát từ thông tin tín dụng:
Các NHTM hiện nay chưa nhận được sự phối hợp hỗ trợ cung cấp thông tin từ các
cơ quan chức năng như cơ quan thuế, chi cục thống kê, hay các cơ quan chủ quản.
Bên cạnh các nguyên nhân khách quan, bản thân các NHTM đôi khi cũng lệ thuộc
khá nhiều vào các số liệu của khách hàng cung cấp mà chưa chủ động tìm kiếm
thông tin hay nói cách khác có tình trạng thông tin bất cân xứng giữa các NHTM
và khách hàng vay.
Việc thu thập thông tin của mỗi ngân hàng về khách hàng, về ngành nghề, về môi
trường kinh tế mà khách hàng đang hoạt động, về các văn bản mới được ban hành,
về tình hình diễn biến giá cả thị trường trong và ngoài nước, đặc biệt là những
cảnh báo về các ngành hàng ngân hàng đang và sẽ đầu tư chưa được thực hiện một
cách thường xuyên và có tính hệ thống.
+ Xuất phát từ hoạt động kiểm soát nội bộ:
Hiện nay, các NHTM đều có bộ phận kiểm soát nội bộ, tuy nhiên, ở một số ngân
hàng, bộ phận này chưa thật sự hoạt động có hiệu quả, nhất là tình trạng thiếu
nhân sự, cũng như trình độ của cán bộ chưa đáp ứng cả về nghiệp vụ lẫn kinh
nghiệm nên không thể phát hiện các sai phạm để có những khuyến cáo kịp thời
nhằm chấn chỉnh và tư vấn cho ban điều hành về những rủi ro tín dụng có thể xảy
ra.
Kiểm soát nội bộ có một số ưu thế hơn so với việc thanh tra, kiểm tra của NHNN
do:
- Xét về thời gian, công tác kiểm soát nội bộ của các NHTM xử lý kịp thời, nhanh

hàng cá nhân lại rất lớn nên việc tìm hiểu các nguyên nhân từ phía khách hàng cá
nhân có ý nghĩa rất quan trọng.
Với khách hàng cá nhân, nguyên nhân rủi ro có thể là:
- Hoạt động kinh doanh không gặp thuận lợi, khả năng quản lý tình hình tài chính
yếu kém.
- Nguồn hoàn trả chính từ thu nhập cơ bản bị mất hoặc suy giảm do mất việc,
chuyển sang công việc kém hơn hoặc không còn khả năng lao động.
- Cá nhân gặp những chuyện bất thường trong cuộc sống, vì vậy, họ phải sử dụng
một số tiền lớn nên ảnh hưởng khả năng hoàn trả cho ngân hàng.
16
- Đạo đức cá nhân không tốt: cố tình lừa đảo ngân hàng, sử dụng vốn sai mục
đích...
1.2.4.4. Nguyên nhân khác:
Sự biến động quá nhanh, và khó có thể dự đoán được trên các mặt kinh tế, chính
trị, xã hội trong và ngoài nước cũng ảnh hưởng đến chất lượng các khoản cấp tín
dụng của các NHTM. Biểu hiện rõ nét nhất là tình hình biến động giá cả các mặt
hàng mà các NHTM đang đầu tư, hoặc các cơ chế, chính sách thương mại, chính
sách xuất nhập khẩu các nước áp dụng đối với Việt Nam (hạn ngạch, chính sách
bảo hộ, hay các vụ kiện thương mại,..):
- Ngành dệt may trong những năm gần đây đã gặp không ít khó khăn vì bị khống
chế hạn ngạch đã ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của các doanh
nghiệp dệt may.
- Mặt hàng thép cũng bị ảnh hưởng lớn của giá thép thế giới. Việc tăng giá phôi
thép làm cho một số doanh nghiệp sản xuất thép trong nước phải ngưng sản xuất
do chi phí giá thành cao trong khi không tiêu thụ được sản phẩm.
- Dầu thô, nông, lâm, thủy hải sản…cũng ở trong tình trạng tương tự: giá cả diễn
biến bất thường và chính sách bảo hộ thị trường, cạnh tranh với các đối tác lớn
cũng gây rủi ro cho các nhà xuất khẩu...
Bên cạnh đó, quá trình tự do hóa tài chính và hội nhập kinh tế quốc tế cũng tác
động không nhỏ đến hoạt động cấp tín dụng của các NHTM. Với môi trường hội

+ Tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ
+ Tỷ lệ nợ xấu trên vốn chủ sở hữu.
+ Tỷ lệ nợ xấu trên quĩ dự phòng tổn thất.
+ Nợ đáng nghi ngờ (nợ có vấn đề) - có khả năng chuyển thành nợ xấu cao.
+ Nợ không có tài sản đảm bảo.
1.2.6. Tác động của rủi ro tín dụng:
Để đạt được lợi nhuận cao, thu hút thêm nhiều khách hàng, nâng cao sức cạnh
tranh, các NHTM luôn tìm cách mở rộng hoạt động tín dụng, cung ứng nhiều hơn
các dịch vụ phục vụ cho khách hàng, nhưng song song đó các ngân hàng cũng phải
đối mặt với nhiều rủi ro hơn. Các loại rủi ro này luôn tiềm ẩn làm tăng chi phí,
18
giảm lợi nhuận, lỗ hoặc mất vốn dẫn đến tình trạng thiếu hụt nguồn vốn để chi trả
tiền gửi cho khách hàng. Các NHTM do không thu hồi được các khoản nợ và lãi
đến hạn, dẫn đến mất khả năng thanh toán, nếu nghiêm trọng và kéo dài dễ gây
hiệu ứng phản ứng dây chuyền, đe dọa đến hàng loạt các NHTM khác do khách
hàng đua nhau rút tiền gửi, nền kinh tế lâm vào khủng hoảng tài chính, tiền tệ.
Bài học về sự đổ vỡ hàng loạt các hợp tác xã tín dụng trong những năm 1989-1990
ở nước ta, Chính Phủ đã phải bỏ ra hàng trăm tỷ đồng để ổn định tình hình kinh tế
và an ninh xã hội; nhìn rộng hơn là cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ ở khu vực
Đông Nam Á vào những năm 1997-1998, Chính Phủ nhiều nước và các tổ chức tài
chính quốc tế đã phải dốc hầu bao để cứu nguy các NHTM, cơ cấu lại các NHTM,
quyết định giải thể, sáp nhập các NHTM để đảm bảo khả năng thanh toán, duy trì
mở rộng tín dụng nhằm phục hồi kinh tế các nước gặp khủng hoảng.
1.2.6.1. Tác động đối với hoạt động kinh doanh của các NHTM:
Khi gặp rủi ro tín dụng, các NHTM chẳng những không thu hồi được vốn tín dụng
đã cấp và lãi từ hoạt động cho vay, mà còn phải trả vốn và lãi cho khoản tiền huy
động khi đến hạn, điều này làm cho các ngân hàng mất cân đối trong việc thu chi.
Hay nói cách khác, các ngân hàng rơi vào tình trạng mất khả năng thanh khoản,
mất lòng tin của người gửi tiền, từ đó ảnh hưởng đến uy tín của cả ngân hàng. Và
không thu được nợ, vòng quay vốn tín dụng của các NHTM sẽ giảm từ đó làm cho

1.3.1. Nguyên tắc 1:
Hội đồng quản trị có trách nhiệm phê duyệt và định kỳ xem xét chiến lược về rủi
ro tín dụng và các chính sách về rủi ro tín dụng của ngân hàng. Chiến lược về rủi
ro tín dụng phản ánh mức độ chấp nhận rủi ro của ngân hàng với mức sinh lời nhất
định mà ngân hàng kỳ vọng. Chiến lược cần thể hiện tuyên bố của ngân hàng
trong việc sẵn sàng cấp tín dụng dựa trên loại hình rủi ro tiềm năng, ngành kinh tế,
vị trí địa lý, dòng tiền, kỳ hạn và mức sinh lời dự kiến. Chiến lược cũng có thể xác
định thị trường mục tiêu và các đặc tính tổng quát mà ngân hàng muốn đạt được
trong danh mục tín dụng.
1.3.2. Nguyên tắc 2:
Ban điều hành có trách nhiệm thực hiện chiến lược chấp nhận một tỷ lệ nợ xấu
được Hội đồng quản trị phê duyệt, phát triển các chính sách, thủ tục nhằm phát
20
hiện, đo lường, theo dõi và kiểm soát nợ xấu. Các chính sách và thủ tục này cần
nhằm vào rủi ro nợ xấu phát sinh trong mọi hoạt động của ngân hàng, ở cấp độ
từng khoản tín dụng cũng như toàn bộ danh mục đầu tư. Các thủ tục, quy trình,
văn bản cần được xây dựng, triển khai cũng như các trách nhiệm phê duyệt, xem
xét khoản cho vay cần được phân định rõ ràng và phù hợp.
1.3.3. Nguyên tắc 3:
Các ngân hàng cần xác định và quản trị rủi ro tín dụng trong mọi sản phẩm và hoạt
động của mình. Đối với các sản phẩm và hoạt động mới, ngân hàng cần xây dựng
biện pháp quản trị rủi ro và kiểm soát phù hợp trước khi được đưa vào sử dụng
hoặc triển khai và phải được Hội đồng quản trị phê duyệt. Điều quan trọng là Ban
điều hành cần xác định rằng các nhân viên liên quan trong bất kì hoạt động nào có
rủi ro tín dụng, cho dù là đã thực hiện hay là hoạt động mới, cơ bản hay phức tạp,
điều phải có đủ năng lực thực hiện với những tiêu chuẩn cao nhất và tuân thủ các
chính sách và thủ tục của ngân hàng.
1.3.4. Nguyên tắc 4:
Các ngân hàng phải hoạt động trong phạm vi các tiêu chí cấp tín dụng lành mạnh
được xác định rõ ràng. Những tiêu chí này cần chỉ rõ thị trường mục tiêu của ngân

định tín dụng đúng đắn.
1.3.8. Nguyên tắc 8:
Các ngân hàng cần có hệ thống quản lý một cách cập nhật đối với các danh mục
đầu tư có rủi ro tín dụng.
1.3.9. Nguyên tắc 9:
Ngân hàng cần có hệ thống theo dõi điều kiện của từng khoản tín dụng, bao gồm
việc xác định mức độ đầy đủ của dự phòng và dự trữ.
1.4. Kinh nghiệm của các ngân hàng Thái Lan trong việc quản trị rủi ro tín
dụng:
Mặc dù có bề dầy hoạt động hàng trăm năm, nhưng vào năm 1997 - 1998, hệ
thống ngân hàng Thái Lan vẫn bị chao đảo trước cơn khủng hoảng tài chính - tiền
tệ Châu Á. Nhiều công ty tài chính và NHTM bị phá sản hoặc buộc phải sáp nhập.
Trước tình hình đó buộc các ngân hàng Thái Lan phải xem xét lại toàn bộ chính
sách, cách thức, quy trình hoạt động ngân hàng, đặc biệt là lĩnh vực tín dụng nhằm
22
giảm thiểu rủi ro…Đi đôi với việc đa dạng hóa các sản phẩm tín dụng và dịch vụ,
xác định khách hàng, mục tiêu, chủ động tiếp thị khách hàng…một loạt các thay
đổi căn bản trong hoạt động tín dụng đã được các ngân hàng Thái Lan triển khai
nhanh chóng và triệt để:
- Tách bạch, phân công rõ chức năng các bộ phận và tuân thủ các khâu trong quy
trình giải quyết các khoản vay, ví dụ điển hình như:
* Tại Bangkok Bank: trước đây, các bộ phận trong quy trình cấp tín dụng chỉ là
một, nay, đã tách hẳn thành hai bộ phận độc lập: bộ phận tiếp nhận giải quyết hồ
sơ và bộ phận thẩm định. Trong đó, bộ phận thẩm định phải có báo cáo thẩm định
tín dụng, gồm: chiến lược và kế hoạch kinh doanh, báo cáo xếp hạng rủi ro…Đây
là một thay đổi căn bản của Bangkok Bank nhằm bảo đảm tính độc lập, khách
quan trong quá trình thực thi cấp tín dụng.
* Tại Siam Comercial Bank (SCB): cũng đã xây dựng mô hình tổ chức triển khai
dịch vụ tín dụng theo nguyên tắc phân định rõ trách nhiệm của ba bộ phận:
Marketing khách hàng, thẩm định và quyết định cho vay. Ngân hàng đã phân loại


24
CHƯƠNG 2 : THỰC TRẠNG VỀ HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN
DỤNG TẠI NGÂN HÀNG CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CN 11
2.1. Tổng quan về tình hình kinh tế - xã hội Quận 11 trong thời gian qua:
Quận 11 chính thức có tên trên bản đồ Sài Gòn-Gia Định từ ngày 01/07/1969 theo
sắc luật số 73 của chính quyền Sài Gòn cũ. Ban đầu gồm 4 phường được tách ra từ
Quận 5 và Quận 6: Phường Phú Thọ (Quận 5 cũ), Phường Cầu Tre, Bình Thới,
Phú Thọ Hòa (Quận 6 cũ). Sau đó lập thêm 2 phường là Bình Thạnh và Phú
Thạnh.
Sau ngày giải phóng 30/04/1975, địa bàn Quận 11 được giữ nguyên với 6 phường
và 47 khóm. Đến ngày 01/06/1976 được phân chia lại thành 21 phường. Sau nhiều
lần điều chỉnh địa giới, đến nay Quận 11 có 16 phường. Quận 11 có tổng diện tích
513,58 ha, nằm ở Tây Nam thành phố. Giáp Quận Bình Tân ) ở phía Bắc và Tây
Bắc, phía Đông giáp Quận 5,10, phía Nam và Tây Nam giáp ranh Quận 6. Tính

2010, tầm nhìn đến 2015. Chú trọng phát triển thành phần kinh tế tập thể cả về số
lượng và chất lượng.
2.2. Giới thiệu về Ngân hàng Công thương Việt Nam Chi nhánh 11:
2.2.1. Giới thiệu về Ngân hàng Công thương Việt Nam:
Thực hiện Nghị quyết 3, khoá VI của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Nghị
định 53/HĐBT ngày 26/03/1988 của Hội Đồng bộ trưởng (nay là Chính phủ) về
việc chuyển họat động ngân hàng sang hạch toán kinh doanh và hình thành hệ
thống Ngân hàng hai cấp, từ ngày 01/07/1988 Ngân hàng Công thương Việt Nam
ra đời và đi vào họat động trên cơ sở Vụ Tín dụng Công nghiệp và Vụ Tín dụng
thương nghiệp của Ngân hàng nhà nước trung ương cùng các phòng Tín dụng
công nghiệp, thương nghiệp của Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước địa phương
Quá trình hình thành tổ chức bộ máy hoạt động của Ngân hàng Công thương Việt
Nam tính đến nay trải qua 3 giai đọan:
- Giai đoạn thức nhất (từ tháng 07/1988 đến hết năm 1990): Trong giai đọan này,
Ngân hàng Công thương chỉ thực hiện nhiệm vụ quản lý như một liên hiệp xí
nghiệp đặc biệt, các chi nhánh thực hiện chế độ hạch toán kinh tế độc lập
- Giai đoạn thứ 2: (Từ tháng 01/1991 đến tháng 09/1996): Sau khi pháp lệnh Ngân
Hàng có hiệu lực thi hành (tháng 10/1990), theo Quyết định 402/CT ngày
14/11/1990 của Chủ tịch HĐBT ( nay là Thủ tướng Chính phủ ), Ngân hàng Công
thương Việt Nam mới thực sự trở thành một Ngân hàng thương mại có chức năng