Thụ phấn cho dừa sáp

Nguồn: khuyennongvn.gov.vn
Dừa sáp chỉ có ở Cầu Kè, Trà Vinh. Điểm khác biệt của dừa sáp đặc ruột và ruột
mềm như sáp đèn cầy. Một cây dừa sáp chỉ cho ra được vài trái có ruột sáp. Mới
đây, tỉnh Trà Vinh đã nghiên cứu thành công việc thụ phấn cho dừa sáp.
Thị trấn Cầu Kè, huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh có loại dừa sáp thơm, ngọt. Dừa
sáp khác các loại dừa khác ở chỗ đặc ruột và ruột mềm như sáp đèn cầy. Loại dừa
đặc sản sản này giá một trái từ 60.000-120.000 đồng (tùy lớn, nhỏ). Đắt là phải vì
một cây dừa sáp chỉ cho ra được vài trái có ruột sáp. Mới đây, Viện Cây có dầu và
Sở Khoa học – Công nghệ tỉnh Trà Vinh đã thành công trong việc thụ phấn để
tăng số lượng trái dừa sáp ở mỗi cây.
Loại dừa đắt nhất Việt Nam
Cho tới tận đầu năm 2000, dừa sáp chỉ là thứ "ăn chơi" của người dân địa phương.
Có lúc, người ta đã chặt bỏ loại cây "choán đất" này. Nhưng, nào ai biết, trong một
sớm một chiều, dừa sáp bỗng trở thành một mặt hàng "nóng", được nhiều người
khắp nơi ưa thích. Và giá cứ leo thang vùn vụt, trở thành loại dừa đắt nhất ở Việt
Nam.
Năm 2004 giá chỉ 25.000 đồng/trái, năm 2007 đã tăng lên tới 60.000 đồng/trái
nhỏ. Mới đây, nhân Năm Du lịch quốc gia Mekong Cần Thơ 2008 với chủ đề:
Miệt vườn sông nước Cửu Long, tại Hội chợ Du lịch – Thương mại và tại Liên
hoan văn hóa ẩm thực món ngon Nam bộ, dừa sáp được bán 100.000 đ/trái nhỏ và
120.000 đ/trái lớn. Được vậy, nhờ dừa sáp là loại trái giải khát độc đáo của Cầu
Kè, không đâu có được, kể cả xứ nổi tiếng về dừa là Bến Tre.
Dừa sáp còn gọi là dừa đặc ruột, dừa kem, thuộc giống dừa cao, thụ phấn chéo. Ít
nhất, có năm loại dừa sáp: dừa tròn, dừa dài, dừa có cạnh, dừa vỏ xanh, dừa vỏ
vàng. Dừa sáp trồng khoảng 4 năm có lưỡi mèo, càng về lâu về dài càng sai trái.
Dừa sáp cũng giống như các loại dừa khác ở nước ta như dừa xiêm, dừa ta, dừa
dâu, dừa bung, dừa bị… Nhưng dừa sáp có lớp cơm màu trắng rất dày (có khi
choán hết cả phần ruột) giống như sáp đèn cầy, chính giữa là chất lỏng sệt như
nước cơm chắt. Không như cơm dừa bình thường, nếu còn non thì mềm và ngọt,

mong muốn.
Anh Trung tâm sự, khi bắt tay làm công việc này, các anh gặp nhiều khó khăn, vì
người địa phương (đa số là đồng bào dân tộc Khmer) sợ họ làm mất sáp trên
buồng dừa. Các anh phải phân tích rằng dừa sáp phải trồng mật độ dày mới có sáp
vì thụ phấn chéo. Cây dừa sáp có phấn đực nằm trên gió, gió mới đưa phấn đực
đến bông cái của cây dừa sáp dưới gió để thụ phấn, nhưng xác suất không đảm
bảo. Nếu gió ngược, coi như dừa chẳng thể cho trái sáp.
Cũng giống như thụ tinh nhân tạo cho trâu, bò, heo và cá, thụ phấn cho dừa sáp
chắc chắn sẽ đạt kết quả tốt. Công việc này mới thực nghiệm, phải đợi đến 10–11
tháng sau mới biết kết quả (tính từ ngày 26-6-2007). Nhưng chắc chắn hiệu quả từ
việc thụ phấn cho dừa sáp này sẽ đem đến kết quả cao. Thấy các anh làm việc
chăm chỉ, cẩn thận, có "máy móc" phụ trợ, bà con mới dần tin.
Anh Thạch Phumi, phó ấp Chông Nô 2, cho biết hiện tại xã Hoà Tân có khoảng
6.000 cây dừa sáp, trong đó có gần 700 cây cho trái. Người dân trồng dừa sáp, cứ
tính bình quân từ 2 tới 3 cây thu hoạch trên 1 triệu đồng/đợt. Mà dừa sáp có trái
quanh năm. Đời sống của người trồng dừa dần ổn định. Trong tương lai, huyện
Cầu Kè sẽ trồng đại trà dừa sáp trên mảnh đất Hòa Ân, tạo thành vùng chuyên
canh cây công nghiệp có dầu, điểm tham quan du lịch sinh thái hấp dẫn.
Cách thụ phấn cho dừa sáp
Trước khi thụ phấn, phải lấy phấn đực trên cây sáp mo bung 2-3 ngày. Đây là lúc
phấn đực già, đủ mạnh, bông cái sẽ thụ phấn mạnh hơn. Phấn đực (tuyệt đối không
có phấn lạ) lấy về được nghiền vỡ, cho vào thùng kín, phơi ngoài trời trong bóng
râm để có nhiệt độ đúng yêu cầu từ 37-40 độC (có đặt nhiệt kế theo dõi). Phơi
khoảng 2 ngày sẽ có mủ màu nâu, nghiền tiếp đến khi phấn bung màu vàng hột gà
thì rây lấy bột mịn. Lấy một phần bột này đem thử tỷ lệ nảy mầm, nếu thấp thì bỏ
tất cả; còn mạnh thì trộn với bột phấn theo tỷ lệ nhất định, cho vào dụng cụ phun
tự chế gắn dài theo thân cây tầm vông khô. Dụng cụ phun gồm một cây tầm vông
khô dài khoảng 5-6 thước. Một ống nhựa trong dài cũng chừng ấy thước. Một ống
cao su giống trái bầu. Một bộ phận đựng phấn đực và cho phấn đực lan toả khắp
xung quanh bông cái mới nở khi bóp quả bầu. Phun suốt từ 6 tới 8 ngày thì kết