BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
BỘ MÔN : CÔNG NGHỆ SINH HỌC
BỘ MÔN : CÔNG NGHỆ SINH HỌC
Lớp : DHO4SH
Lớp : DHO4SH
BÀI THUYẾT TRÌNH
BÀI THUYẾT TRÌNH
LAI PHÂN TỬ
LAI PHÂN TỬ
(DNA Hybridization)
(DNA Hybridization)

1.
1.
Lê Duy Hoàng Chương
Lê Duy Hoàng Chương
2. Lê Vũ Hồng Hải
2. Lê Vũ Hồng Hải
3. Nguyễn Thúy Hằng
3. Nguyễn Thúy Hằng
4. Đặng Cao Hạnh
4. Đặng Cao Hạnh
5. Vũ Quang Hiếu
5. Vũ Quang Hiếu
6. Huỳnh Thanh Hồng
6. Huỳnh Thanh Hồng
7. Trần Ánh Hồng

được phát
triển.
triển.
- Sử dụng kỹ thuật những mạch bổ sung từ các
nguồn khác nhau của acid nucleic có thể trộn
lẫn thành dạng phân tử 2 mạch đôi được đặt tên
là thể lai (hybrid).

Sử dụng lai DNA như một kỹ thuật
so sánh dùng cặp base bổ sung để đối
chiếu bộ gene chứa toàn bộ nội dung di
truyền của 2 loài khác nhau và đánh giá
những điểm tương đồng giữa chúng.

Mục đích :
Từ sự phát triển đó, việc lai phân tử mở
rộng ra nhiều kỹ thuật khác nhau và được
dùng vào những mục đích đa dạng. Khi một phân tử DNA mạch đôi
Khi một phân tử DNA mạch đôi
được đun lên một nhiệt độ vượt quá
được đun lên một nhiệt độ vượt quá
“nhiệt độ nóng chảy” (Tm) thì hai
“nhiệt độ nóng chảy” (Tm) thì hai
mạch sẽ tách rời nhau do sự phá vỡ

- Ảnh hưởng của các điểm bắt

cặp sai lệch (các mismatch) .
cặp sai lệch (các mismatch) .

- Ảnh hưởng của môi trường
- Ảnh hưởng của môi trường

phản ứng
phản ứng .
2–Các nhân tố ảnh hưởng đến “nhiệt độ
2–Các nhân tố ảnh hưởng đến “nhiệt độ
nóng chảy” của DNA :
nóng chảy” của DNA :
- Sau khi hai mạch của phân tử DNA tách
- Sau khi hai mạch của phân tử DNA tách
rời nhau dưới tác động của Tm, sự bắt cặp sẽ
rời nhau dưới tác động của Tm, sự bắt cặp sẽ

Đặc hiệu tuyệt đối : sự tái bắt
Đặc hiệu tuyệt đối : sự tái bắt
cặp chỉ xảy ra giữa hai trình tự hoàn toàn
cặp chỉ xảy ra giữa hai trình tự hoàn toàn
bổ sung.
bổ sung.

Các trình tự bổ sung có thể là
Các trình tự bổ sung có thể là
DNA hay RNA, dẫn đến sự hình thành các
DNA hay RNA, dẫn đến sự hình thành các
phân tử DNA-DNA, RNA-RNA hay các
phân tử DNA-DNA, RNA-RNA hay các
phân tử lai DNA-RNA.
phân tử lai DNA-RNA.

Đặc điểm
Đặc điểm

lượng phân tử lai tăng dần cho đến khi toàn
bộ các trình tự bổ sung đều tái
bộ các trình tự bổ sung đều tái
bắt cặp
bắt cặp
.
.
4-Các yếu tố ảnh hưởng đến sự lai phân tử :
4-Các yếu tố ảnh hưởng đến sự lai phân tử :
4-1 Nồng độ DNA và thời gian phản
4-1 Nồng độ DNA và thời gian phản
ứng
ứng

Nồng độ NaCl 1M làm tăng tốc độ
Nồng độ NaCl 1M làm tăng tốc độ
phản ứng lên từ 5 -10 lần . Nồng độ
phản ứng lên từ 5 -10 lần . Nồng độ
NaCl > 1,2M lại hoàn toàn không còn tác
NaCl > 1,2M lại hoàn toàn không còn tác
dụng.
dụng.4-2 Nhiệt độ
4-2 Nhiệt độ
Thông thường tốc độ phản ứng lai
Thông thường tốc độ phản ứng lai
cực đại ở nhiệt độ thấp hơn Tm của chính
cực đại ở nhiệt độ thấp hơn Tm của chính

3
nhóm
nhóm
lớn :
lớn :- Lai trong pha lỏng
- Lai trong pha lỏng - Lai trên pha rắn
- Lai trên pha rắn- Lai tại chỗ (in situ hybridization)
- Lai tại chỗ (in situ hybridization)

1-Lai trong pha lỏng :
1-Lai trong pha lỏng :
- Các mạch đơn nằm trong môi trường
- Các mạch đơn nằm trong môi trường
lỏng là một dung dịch đệm.
lỏng là một dung dịch đệm.
- Sự lai phân tử xảy ra khi các trình tự
- Sự lai phân tử xảy ra khi các trình tự
này gặp nhau do chuyển động nhiệt và
này gặp nhau do chuyển động nhiệt và
khi nhiệt độ môi trường thấp hơn Tm ít
khi nhiệt độ môi trường thấp hơn Tm ít

DNA mạch đôi hấp thu ánh sáng yếu hơn
DNA mạch đôi hấp thu ánh sáng yếu hơn
DNA mạch đơn.
DNA mạch đơn.
-Sự chuyển từ mạch đôi sang dạng mạch
Sự chuyển từ mạch đôi sang dạng mạch
đơn được xác định dễ dàng thông qua việc đo
đơn được xác định dễ dàng thông qua việc đo
biến động giá trị của mật độ quang (OD) ở
biến động giá trị của mật độ quang (OD) ở
bước sóng 260 nm.
bước sóng 260 nm.
-Giá trị mật độ quang tăng lên khi phân tử
Giá trị mật độ quang tăng lên khi phân tử
mạch đôi chuyển thành mạch đơn, hiện
mạch đôi chuyển thành mạch đơn, hiện
tượng này có tên gọi là
tượng này có tên gọi là
hiệu ứng siêu sắc
hiệu ứng siêu sắc(
(

hấp thu tia UV mạnh hơn
DNA mạch đôi.
DNA mạch đôi.

-Nuclease S1 là enzyme thủy giải các
Nuclease S1 là enzyme thủy giải các
nucleic acid mạch đơn bất kể là DNA hay
nucleic acid mạch đơn bất kể là DNA hay
RNA trong một số điều kiện thực nghiệm.
RNA trong một số điều kiện thực nghiệm.
-Dung dịch phản ứng lai được trích ra một
Dung dịch phản ứng lai được trích ra một
phần, đem xử lí với nuclease S1.
phần, đem xử lí với nuclease S1.
-Các mạch đơn sẽ bị thủy giải, các nucleic
Các mạch đơn sẽ bị thủy giải, các nucleic
acid còn lại tương ứng với các phân tử lai
acid còn lại tương ứng với các phân tử lai
được thu nhận qua phương pháp tủa rồi
được thu nhận qua phương pháp tủa rồi
đem định lượng .


Sau khi các hỗn hợp bị đốt nóng, chúng
Sau khi các hỗn hợp bị đốt nóng, chúng
được làm lạnh để những mạch đơn va chạm
được làm lạnh để những mạch đơn va chạm
ngẫu nhiên. Các hỗn hợp được ủ khoảng
ngẫu nhiên. Các hỗn hợp được ủ khoảng
120h ở 60
120h ở 60
0
0
C trong một dung dịch đệm Natri
C trong một dung dịch đệm Natri
phosphat.
phosphat.