Đông y chữa bệnh đau đầu

Đầu là nơi hội tụ của mọi phần dương, là nơi của não bộ, khí huyết của ngũ
tạng lục phủ đều hội tụ ở đó nên ngoại cảm thời tà, nội thương tạng phủ đều có thể
gây đau đầu. Bệnh do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, nhưng không ngoài
ngoại nhân (lục dâm): phong, hàn, thấp, nhiệt và nội nhân (do thất tình) gây ra.
Nguyên nhân
Do ngoại nhân (lục dâm): Chủ yếu do phong nhưng phong đều kết hợp với
nguyên nhân khác (hàn-thấp-nhiệt).
- Nếu phong kết hợp với hàn dẫn tới phong hàn làm khí huyết ngưng trệ
mạch không thông, huyết uất trệ từ đó gây đau đầu.
- Nếu phong kết hợp với nhiệt làm phong nhiệt dồn lên (nhiễu lên) đầu làm
kinh mạch khí huyết rối loạn gây đau đầu.
- Nếu phong kết hợp với thấp làm phong thấp dồn lên (nhiễu lên) che mờ
phủ tình minh, vít lấp các thanh khiếu làm cho dương khí trên đầu không thăng
phát được gây đau đầu.
Do nội nhân (thất tình):
- Nếu can uất làm cho mất điều đạt dẫn đến tình trí không điều hoà làm cho
can hoả bốc lên (vì uất làm hoá hỏa) dấn tới can âm suy, lâu ngày có thể kéo theo
cả thận âm suy khiến can hoả càng bốc lên, dồn khí huyết ở đầu dẫn đến đau đầu.
- Nếu tỳ kém vận hoá làm đàm thấp ứ đọng ảnh hưởng đến công năng vận
chuyển của tỳ, không sinh được khí huyết, đờm tự sinh và trở ngại thanh dương,
thanh không thăng, trọc không giáng dẫn tới đau đầu. Hoặc do ăn uống kém, lao
động quá sức, ốm lâu, ra máu, băng huyết dẫn tới khí huyết kém không nuôi được
não gây đau đầu.
Biện chứng luận trị
Đau đầu do phong hàn
- Triệu chứng: xảy ra sau khi cảm giác lạnh. Bệnh nhân phát nóng ghê lạnh,
đau đầu, đau vai, gáy, cổ, xoa bóp thì dễ chịu. Thích trùm kín đầu. Không khát
nước, rêu lưỡi trắng, mạch phù.
- Phép chữa: Sơ phong tán hàn.

Nếu bệnh phát về mùa hè, người nóng có mồ hôi, khát, buồn bực là thử
thấp giao trung. Phép chữa: thanh thử hoá thấp. Dùng bài Hoàng liên hương nhu
ẩm: bỏ biển đậu gia hoắc hương 8g, thạch hộc 8g, mạn kinh 8g, lá sen 8g, hoàng
liên 8g, hương nhu 8g, hậu phác 8g, biển đậu 8g). Sắc uống ngày 1 thang chia 3
lần.
Đau đầu do đàm trọc
- Triệu chứng: đau căng, lợm giọng buồn nôn, chảy dãi, nôn mửa, thường
nôn ra nhiều đờm bọt, bụng ngực ấm ách, rêu lưỡi trắng nhờn, mạch hoạt (thuộc
thấp đờm), nếu rêu chuyển sang vàng, mạch hoạt sác là thấp đờm hoá hoả.
- Phép chữa: Hoá đờm giáng nghịch.
- Bài thuốc: dùng bài Bán hạ bạch truật thiên ma thang gia giảm: bán hạ
12g, trần bì 8g, phục linh 12g, can khương 4g, trạch tả 12g, thiên ma 12g, đảng
sâm 12g, hoàng kỳ 12g, thương truật 12g, bạch truật 12g, thần khúc 8g, mạch nha
12g, hoàng bá 8g. Gia vị nhị trần: trần bì 8g, bán hạ 8g, bạch linh 12g, cam thảo
4g. Gia mạn kinh tử 12g, xuyên khung 12g, thiên ma 12g, bạch truật 12g, có khi
gia thêm hậu phác 8g, tật lê 8g, câu đằng 20g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần.