BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO

 CÔNG TRÌNH DỰ THI

GIẢI THƢỞNG “SINH VIÊN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC”
NĂM 2008

TÊN CÔNG TRÌNH:
KHAI THÁC - PHÁT TRIỂN DU LỊCH
GẮN LIỀN VỚI GÌN GIỮ - BẢO TỒN
TẠI KHU DU LỊCH SINH THÁI TRÀNG AN
TỈNH NINH BÌNH
THUỘC NHÓM NGÀNH: XH1a

chưa có ñội ngũ quản lý… nên chắc chắn hoạt ñộng của khu du lịch sinh
thái Tràng An còn gặp nhiều khó khăn và nhiều vấn ñề bất cập yêu cầu
ñược giải quyết. Một trong những vấn ñề quan trọng và ñược quan tâm Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn
tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình

SINH VIÊN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 2008 BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO
nhiều nhất, ñó là vấn ñề cân bằng giữa việc khai thác, phát triển giá trị kinh
tế - du lịch với việc giữ gìn và bảo tồn các giá trị văn hoá - lịch sử -
tinh thần của khu du lịch .
Hiện tại, dự án “Xây dựng khu du lịch sinh thái Tràng An” với sự chỉ
ñạo của Chính phủ, Sở Du lịch Ninh Bình làm chủ ñầu tư và Doanh nghiệp
Xây dựng Xuân Trường chịu trách nhiệm thi công là dự án lớn nhất và quy
mô nhất tại Tràng An. Bên cạnh việc hoàn thành dự án “Xây dựng khu du lịch
sinh thái Tràng An” ñúng dự kiến, Tỉnh Ninh Bình cũng khuyến khích các nhà
ñầu tư quan tâm ñầu tư xây dựng hạ tầng cơ sở, khu lưu trú… tại khu du lịch
sinh thái Tràng An.
Trong quá trình xây dựng, bảo tồn và khai thác, ban quản lý dự án
ñã có những giải pháp cho vấn ñề ñược nêu trên và bước ñầu thực hiện
các giải pháp ñó. Tuy nhiên việc cân bằng giữa bảo tồn và khai thác là
một việc khá khó khăn, thực tế giải quyết vấn ñề còn chưa triệt ñể. Sự tác
ñộng qua lại giữa bảo tồn và khai thác là sự tác ñộng có ý nghĩa biện
chứng, vấn ñề này vừa có thể là yếu tố thúc ñẩy, vừa có thể là yếu tố kìm
hãm cho việc giải quyết vấn ñề còn lại. Công trình nghiên cứu khoa học
chỉ ra và làm rõ 5 tác ñộng giữa khai thác tới bảo tồn, và 5 tác ñộng theo

lịch Ninh Bình cần ñặc biệt quan tâm tới vấn ñề bảo tồn các giá trị sinh
thái - văn hoá - tư tưởng - lịch sử - tinh thần tại ñây ñồng thời phát triển
kinh tế du lịch, làm tiền ñề thúc ñẩy kinh tế xã hội phát triển.

3.Thực trạng giải quyết mối quan hệ giữa khai thác và bảo tồn 40
PHẦN III: NHỮNG GIẢI PHÁP KHAI THÁC - PHÁT TRIỂN DU LỊCH ðẢM
BẢO GIỮ GÌN VÀ BẢO TỒN TẠI KHU DU LỊCH SINH THÁI
TRÀNG AN
45
I. Phƣơng hƣớng phát triển du lịch - dịch vụ giai ñoạn 2005 - 2010 tại khu du
lịch sinh thái Tràng An
45
II. Các giải pháp về vấn ñề khai thác - bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An 47
1.Giải pháp bảo tồn góp phần giữ gìn và nâng cao giá trị kinh tế 47
2.Giải pháp khai thác kinh tế du lịch gắn liền với vấn ñề bảo tồn 54
KẾT LUẬN 66

Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn
tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình

SINH VIÊN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 2008 BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nội dung hoàn chỉnh
HðND Hội ñồng nhân dân
THCS Trung học cơ sở
THPT Trung học phổ thông

tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình
- 1 -
LỜI NÓI ðẦU
Ninh Bình là một tỉnh giàu tiềm năng về du lịch trong hệ thống các
tỉnh thành Việt Nam. Vì vậy trong nhiều năm trở lại ñây, Ninh Bình ñã xác
ñịnh du lịch là ngành kinh tế trọng ñiểm, cần ñược quan tâm, ñầu tư và phát
triển. Theo quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh Ninh Bình, toàn tỉnh
ñã quy hoạch làm 7 khu du lịch chính. Trong ñó, khu du lịch sinh thái Tràng
An nằm trong lịch trình ñầu tiên (Khu du lịch Tam Cốc - Bích ðộng - Tràng
An - Cố ñô Hoa Lư)
1
.
Khu du lịch sinh thái Tràng An là khu du lịch rộng lớn, ñộc ñáo,
mang ñầy ñủ các giá trị văn hoá - lịch sử - xã hội - tôn giáo - tự nhiên,
gắn liền với khu du lịch Tam Cốc - Bích ðộng và Cố ñô Hoa Lư. Với quy
mô rộng lớn, mang tầm cỡ quốc gia và quốc tế, khu du lịch sinh thái
Tràng An ñã thu hút ñược sự quan tâm của các cấp chính quyền và nhân
dân. Với sự chỉ ñạo của ðảng, Nhà nước, Chính phủ, các Sở ban ngành
liên quan, việc tôn tạo và khai thác khu du lịch sinh thái Tràng An ñã
hoàn tất xong bước I và bước ñầu ñi vào khai thác giá trị du lịch - kinh tế.
Với mục tiêu phát triển khu du lịch sinh thái Tràng An trở thành
Di sản Thiên nhiên thế giới và Cố ñô Hoa Lư trở thành Di sản Văn hoá
thế giới, khu du lịch sinh thái Tràng An ngày càng ñược tỉnh Ninh Bình
quan tâm quy hoạch, mở rộng, tôn tạo, xây dựng và phát triển. Tuy nhiên,
việc phát triển một khu du lịch mang nhiều giá trị ñộc ñáo như thế cần
phải ñược quan tâm, có những ñịnh hướng ñúng ñắn ñể việc phát triển và
khai thác du lịch gắn liền với việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị

khai thác - phát triển tiềm năng kinh tế, du lịch gắn liền với việc gìn giữ và
bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An.
Với mục tiêu trên, ñề tài nghiên cứu khoa học bao gồm 3 nội dung chính
sau:
− Tổng quan về khu du lịch sinh thái Tràng An.
− Thực trạng về vấn ñề quản lý - phát triển - bảo tồn tại khu du lịch
sinh thái Tràng An.
− Những giải pháp khai thác - phát triển du lịch ñảm bảo giữ gìn
và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An.
Tôi hy vọng ñây sẽ là ñề tài nghiên cứu khoa học sát thực, tổng
quan về tình hình tại khu du lịch sinh thái Tràng An, ñồng thời ñưa ra
ñược những giải pháp giải quyết các vấn ñề còn tồn tại một cách hiệu
quả.

Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn
tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình
- 3 -
PHẦN I:
TỔNG QUAN VỀ KHU DU LỊCH SINH THÁI TRÀNG AN

I.

Khái quát chung về khu du lịch sinh thái Tràng An:
1. Khu du lịch sinh thái Tràng An trong tổng thể ngành du lịch:

Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn
tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình
- 4 -
Lư, cách Cúc Phương 15km, cách thành phố Ninh Bình 7km…, cách Khu di
tích Phố Cát 10km, cách thị xã Tam ðiệp 16km
1
…
Khu du lịch sinh thái Tràng An nằm giữa vùng di tích thắng cảnh
của cả nước: trong vòng bán kính từ 10-20km của khu du lịch là Vườn
Quốc gia Cúc Phương, Suối nước nóng Kênh Gà, Khu di tích Phố Cát,
Tam Cốc, Chùa Bích ðộng, ñền thờ Vua Lê, Cố ðô Hoa Lư, ñền ðinh
Tiên Hoàng, ñộng Hoa Sơn, hang con Moong, Nhà thờ Phát Diệm…
Phong cảnh khu du lịch với hồ nước trong xanh, rừng thông trên các ngọn
ñồi, núi non hang ñộng tự nhiên kết hợp với quần thể rừng Cúc Phương,
Cố ñô Hoa Lư, Tam Cốc - Bích ðộng… sẽ tạo nên một khu vực du lịch
rộng lớn, liên hoàn của Ninh Bình. Với sự kết hợp hài hoà giữa cảnh vật,
văn hoá ẩm thực, sự ñan xen giữa những vẻ ñẹp hoang sơ và những kiến
trúc mới mẻ, ñẹp ñẽ, những dịch vụ cao cấp, ñây sẽ trở thành trung tâm
du lịch của Ninh Bình.
Cùng với việc Ninh Bình ñược bầu chọn là một trong 10 thành phố
ñẹp nhất Việt Nam năm 2008, tuần lễ du lịch Ninh Bình 2008, kỷ niệm
1040 năm Vua ðinh Tiên Hoàng lên ngôi hoàng ñế… khu du lịch sinh thái
Tràng An sẽ trở thành ñiểm ñến lý tưởng cho du khách nội ñịa và quốc tế, trở
thành ñiểm sáng trên bản ñồ du lịch Ninh Bình, bản ñồ du lịch Việt Nam và
quốc tế
2
.

tịch nước Nguyễn Minh Triết (27/01/2008), Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng
(24/12/2006;
02/2008), Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng
(02/02/2007)… các ñồng chí lãnh ñạo cấp cao của ðảng - Nhà Nước ñều
khẳng ñịnh Ninh Bình cần chú trọng phát triển khu du lịch sinh thái
Tràng An, ñưa khu du lịch này trở thành trọng ñiểm du lịch của cả nước.
2. Các phân khu chức năng của khu du lịch sinh thái Tràng An:
Khu du lịch sinh thái Tràng An nằm trên ñịa bàn huyện Hoa Lư,
huyện Gia Viễn và thành phố Ninh Bình của Tỉnh Ninh Bình. Với tổng diện
tích ñất 2.171,48ha. Trong ñó: xã Trường Yên: 774,00ha; xã Ninh Xuân:
375,56ha; xã Gia Sinh: 529,6ha; xã Ninh Hải: 159,6ha; xã Ninh Hoà:
74,00ha; phường Ninh Khánh: 31,49ha; xã Ninh Nhất: 183,55ha; phường
Tân Thành: 43,68ha
1
.
Khu du lịch sinh thái Tràng An bao gồm 7 phân khu chức năng:
− Khu các ñiểm di tích lịch sử (ñền, chùa).
− Khu du lịch hang ñộng.
− Khu văn hoá trung tâm.
− Khu ñón tiếp và hướng dẫn du lịch. −
Khu hồ lớn.
− Khu núi chùa Bái ðính.
− Khu dịch vụ du lịch.

1
Doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường - “Dự án ñầu tư xây dựng Khu du lịch sinh thái
Tràng An” - Ninh Bình, tháng 02/2008.
Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn
tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình BẢN ðỒ TỔNG THỂ KHU DU LỊCH SINH THÁI TRÀNG AN
(Nguồn: Nguyễn Xuân Thảo - Xây dựng Thành phố du lịch Hoa Lư) n giữ và bảo tồn
h Ninh Bình - 7 -
Trong ñó khu du lịch hang ñộng và khu núi chùa Bái ðính là hai phân
khu có vai trò trọng tâm.
a. Quần thể hang ñộng Tràng An:
Quần thể hang ñộng Tràng An là một quần thể danh lam - thắng cảnh
thuộc vùng bảo vệ ñặc biệt của Cố ñô Hoa Lư với nhiều hang ñộng, núi non,
sông hồ và các di tích lịch sử nằm xen kẽ nhau.
Về giá trị sinh thái tự nhiên, Quần thể hang ñộng Tràng An có
diện tích khoanh vùng là 1.566 ha, trong ñó núi và rừng ñặc dụng là 980
ha, diện tích xây dựng cơ sở hạ tầng là 522 ha. Quần thể hang ñộng Tràng
An bao gồm những dải ñá vôi, các thung lũng và những sông ngòi ñan
xen, ñược ví như một trận ñồ bát quái. Theo ý kiến của Giáo sư Trần
Quốc Vượng: “Vua ðinh Tiên Hoàng lập ñô ở Hoa Lư năm 968 không
phải chỉ ñơn giản dựa vào dãy núi non hiểm trở mà còn dựa vào hệ thống
hang ñộng Tràng An này”
1
.
rêu tảo và nấm. Trong ñó, một số loài gỗ thuộc diện quý hiếm như: sưa,
lát, nghiến cùng nhiều loài có giá trị cao ñược sử dụng làm thực phẩm,
làm thuốc chữa bệnh như: hoài sơn, kim ngân, bách bộ, rau sắng… Ngoài
ra còn có khoảng 30 loài thú, hơn 50 loài chim, hàng chục loài bò sát, một
số loài thú quý hiếm như: sơn dương, báo gấm, chim phượng hoàng…
Khu hang ñộng Tràng An với hơn 100 hang ñộng, hơn nửa số ñó là
hang xuyên thuỷ ñộng, có thể dùng ñò ñi từ hang này sang hang kia. Chạy
dài hơn 20km cạnh các hang là các thung lũng nối liền. Hiện nay, ñã có 18
hang ñược nạo vét và khơi thông với nhau trong tổng số 48 hang ñộng chính,
31 thung lũng lớn nhỏ ñã ñược phát hiện và quy hoạch, ñang ñược cải tạo (trừ
các thung lũng có rừng nguyên sinh), chuẩn bị tiến hành xây dựng các ñảo sinh
thái…

b. Khu tâm linh Núi chùa Bái ðính:
Tôn giáo và tín ngưỡng tôn giáo là một trong những vấn ñề luôn
luôn ñược quan tâm sâu rộng nhất trong ñời sống con người. Ngoài tín
ngưỡng dân gian, Việt Nam còn có một số tôn giáo lớn như: ñạo Phật,
ñạo Thiên Chúa, ñạo Tin Lành, ñạo Hồi, ñạo Cao ðài, ñạo Hoà Hảo…
Trong ñó, ñạo Phật ñã du nhập vào Việt Nam từ thế kỷ thứ II, trải qua
nhiều thăng trầm và còn tồn tại ñến ngày nay. Hiện nay, số người theo
ñạo Phật và chịu ảnh hưởng của ñạo Phật khoảng trên 70% dân số cả
nước. Những khu văn hoá tâm linh liên quan ñến tôn giáo ngày càng
ñược chú trọng gìn giữ, tôn tạo và phát triển. Bởi ñây là những khu di tích
mang ý nghĩa lịch sử, văn hoá, tinh thần, có ảnh hưởng sâu rộng ñến ñời
sống nhân dân. Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn
tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình


chuông, ñiện Quan Thế Âm Bồ Tát, chùa Pháp Chủ, ñiện Tam Thế, hành

1
Lã ðăng Bật, “Chùa Bái ðính - Ngôi chùa lớn nhất Việt Nam”, Sở Thông tin
Truyền thông Ninh Bình, Ninh Bình 2008.
Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn
tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 10 -
lang La Hán, giếng Ngọc. ðến giai ñoạn II, khu văn hoá tâm linh sẽ mở rộng
hết 700 ha, xây dựng thêm các công trình: tháp Bồ ðề 9 tầng, khu thờ Mẫu,
khu thờ Tổ, khu tháp mộ sư, khu nhà tăng thiện viện, khu nhà khách, khu bảo
tàng Phật giáo Việt Nam…
Tuy ñang trong quá trình xây dựng, nhưng chùa Bái ðính ñã là ngôi
chùa xác lập ñược nhiều kỷ lục nhất Việt Nam. Trung tâm sách kỷ lục Việt
Nam ñã cấp các bằng “Xác nhận kỷ lục”:

Bảng 1: Các kỷ lục ñã ñược xác nhận tại Chùa Bái ðính
Kỷ lục ñược xác nhận
Pho tượng Phật Thích Ca bằng
ñồng cao và nặng nhất Việt Nam

ðại hội ñồng chuông lớn nhất
Việt Nam (phá kỷ lục Việt Nam)
Ngôi chùa có bộ tượng Tam Thế
bằng ñồng lớn nhất Việt Nam
Ngôi chùa có giếng lớn nhất Việt
Nam


tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 11 -
chùa cổ Việt Nam khác, nhưng có quy mô lớn hơn rất nhiều. Tại ñây còn có
500 bức tượng La Hán bằng ñá nguyên khối cao từ 1,5m ñến 2m; 200 tượng
Quan Thế Âm nhỏ bằng ñồng; 1.284 tượng Thích Ca Mâu Ni nhỏ bằng ñồng;
1.808 tượng Phật nhỏ bằng ñồng
1
…
Trong ñó, chuông ñồng lớn nhất Việt Nam là kỷ lục chùa Bái
ðính tự phá kỷ lục chiếc chuông ñồng nặng 27 tấn của mình. Ngoài ra,
chùa Bái ðính còn những kỷ lục khác chưa ñược chính thức công nhận:
ngôi chùa có diện tích lớn nhất Việt Nam, ngôi chùa có nhiều tượng Phật
lớn nhất Việt Nam, ngôi chùa có nhiều tượng La Hán nhất Việt Nam,
chuông ñồng lớn nhất ðông Nam Á (chiếc chuông ñồng 27 tấn của chùa
Bái ðính là chuông lớn thứ 2 ðông Nam Á), tượng Phật lớn nhất ðông
Nam Á.

PHO TƢỢNG ðỨC PHẬT THÍCH CA BẰNG ðỒNG CAO VÀ NẶNG NHẤT
VIỆT NAM



QUẢ ðẠI HỒNG CHUNG BẰNG ðỒNG NẶNG NHẤT VIỆT NAM
(PHÁ KỶ LỤC VIỆT NAM)


HAI QUẢ CHUÔNG BẰNG ðỒNG LỚN NHẤT VIỆT NAM
(Nguồn: Trang thông tin ñiện tử Du lịch Ninh Bình) LỄ TRỒNG CÂY BỒ ðỀ TẠI ðẠI LỄ PHẬT ðẢN LIÊN HỢP

bán các sản phẩm ñặc sản của ñịa phương; hệ thống cổng vào, hệ thống
giao thông nội bộ, cây xanh, thảm cỏ và hệ thống hạ tầng ñược thiết kế
ñồng bộ, mang bản sắc dân tộc và hiện ñại ñáp ứng ñầy ñủ chức năng của
khu trung tâm.
Khu Trung tâm Tràng An sẽ bao gồm các hạng mục công trình kiến
trúc sau: Cổng Ngọ Môn và cổng phụ, nhà quản lý toàn khu, ñài phun
nước lớn, khu bán ñồ lưu niệm, khu công viên nước, phòng hội thảo, sân

Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn
tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 16 -
khấu ngoài trời, khu ẩm thực Việt Nam, khu kỹ thuật ñiện nước chiếu sáng
vệ sinh công cộng, cổng vào khu nghỉ, bãi gửi xe và nhà gửi xe, khu
nhà bảo
vệ toàn khu, ñường giao thông ñi lại, quảng trường ánh sáng
rộng, khối
khách sạn du lịch (200 phòng), khối khách sạn du lịch sang trọng (100
phòng), bể cảnh và sân vườn, nhà hàng thuỷ tạ với cá món ăn Âu Mỹ, khu biệt
thự ñơn lập, nhà thi ñấu Bowling và phòng thể chất, sân tennis, hồ bơi và bể
vây, khu thể dục thể thao và gửi ñồ, khu tập chơi Golf 1 lỗ ngoài trời, khu
tập chơi Golf và ñiện tử trong nhà, khu kỹ thuật -
ñiện nước - chiếu sáng, nhà vệ sinh công cộng.


Khu công viên văn hoá:
sẽ ñược xây dựng dọc theo tuyến
ñường trục chính Tràng An thuộc vị trí cửa ngõ vào trung tâm khu du lịch sinh
thái Tràng An và Cố ñô Hoa Lư. Khu công viên văn hoá bao gồm các hạng


cổ kính của Việt Nam. Các khu du lịch tại Ninh Bình ñều gắn liền với 3 triều
ñại ðinh - Tiền Lê - Lý - 3 Nhà nước phong kiến Trung ương tập quyền ñầu
tiên trong lịch sử Việt Nam. Bởi vậy các khu di tích ở Ninh Bình ñều ít nhiều
giữ ñược những giá trị lịch sử quý báu. Khu du lịch sinh thái Tràng An cũng
có những ñền, thung, chùa, phủ, miếu mạo… các di vật cổ… gắn liền với 3
triều ñại ấy.
Về giá trị lịch sử, quần thể hang ñộng Tràng An là nơi phòng thủ
hiểm yếu bảo vệ kinh ñô Hoa Lư của các triều vua ðinh, Lê, Lý. Sau khi
vua Lý Công Uẩn dời ñô từ Hoa Lư ra Thăng Long, Tràng An dường như
bị quên lãng gần 1.000 năm. Quần thể hang ñộng này thực sự ñược phát
hiện và khoanh vùng bảo vệ từ năm 2002. Tại ñây ñã khai quật ñược
nhiều di chỉ khảo cổ có giá trị. Khi nạo vét ở các hang ñộng, các nhà khảo
cổ học ñã phát hiện ñược các di tích từ thế kỷ thứ X. Có khu vực với rất
nhiều phế tích quan trọng khẳng ñịnh ñó là nơi sinh hoạt của các nhà
nước phân quyền ngày xưa ở thời nhà Trần vào thế kỷ thứ XIV như nồi
gốm, các bát ñĩa cổ. Các phế tích này rất giống với các phế tích tìm thấy ở
Hoàng thành Thăng Long.
Năm 2007 các nhà khảo cổ học ñầu ngành của nước Anh và các
nhà khoa học Việt Nam ñã có những chuyến khảo sát Hang Báng - một
trong những hang ñộng thuộc khu du lịch sinh thái Tràng An. Các nhà
khoa học ñã phát hiện những công cụ chặt bằng ñá cuội thuộc thời kỳ văn
hoá Sơn Vi, những mảnh gốm thuộc thời kỳ văn hoá ða Mút. Kết hợp với
các cổ vật có niên ñại từ thế kỷ X ñến thế kỷ XIV ñược phát hiện trước ñó
tại các thung và hang ñộng, các di chỉ khảo cổ này là những tư liệu quý ñể
các nhà khoa học tìm hiểu về thời ñại ñồ ñá cũ, về ñời sống của người
Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn
tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 18 -

Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn
tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình