Mt s bi : Cm th vn hc
Cõu 1: Phõn tớch giỏ tr biu t ca t lỏy trong bi th Mựa xuõn du
nh ca Nguyn Duy
Mựa xuõn tr d du dng
Hoa khe kh hộ nh nhng hng bay
Nh nhng lc ca nỏch cõy
Du dng vng mói tớm mõy ngang chiu
Mựa xuõn mựa ca vn vt sinh sụi ny n, mựa khi ngun cm hng thi
ca. Trong dũng chy bt tn y Nguyn Duy cng úng gúp mt khong tri
xuõn rt i du nh.
Mựa xuõn tr d du dng
Hoa khe kh hộ nh nhng hng bay
Nh nhng lc ca nỏch cõy
Du dng vng mói tớm mõy ngang chiu
Bng vic s dng mt lot t lỏy: Du dng, nh nhng,, khe kh.nh th
ó miờu t, cm nhn v p du nh, ỏng yờu ca t tri khi nng xuõn
va chm bng tt c s rung ng, nõng niu, trõn trng, mn yờu.
Nng xuõn va gừ ca ó xua i cỏi lnh lo ca mựa ụng, ph vo khụng
gian, t tri hi th m ỏp nng nn khin vn vt bng tnh, hi sinh. Sc
sng mónh lit, cng trn ang tri dy trong cỏi nh nhng ca ca lc
non, chi bic, trong cỏi khe kh hộ ca hoa, trong hng thm nh
nhng thong bay ca hng .Sc sng y c õm thm chy, õm thm
tro dõng trong tng ln da, th tht ca c cõy hoa lỏ Nhng t lỏy y c
nhy nhút, vn ng sut mch th, c du dng, ờm ỏi trong s vn ng,
bin i tinh t ca cnh vt khi mựa xuõn tr d. Khonh khc du dng
ti p y khin lũng ngi m ỏp, m say vi bao cm xỳc mn yờu.
Cõu 2: Cảm thụ về khổ thơ: Dòng sông mặc áo của Nguyễn Trọng
Tạo?
Dòng sông mới điệu làm sao
Nắng lên mặc áo lụa đào thiết tha
Tra về trời rộng bao la

Tạo

Sáng ra thơm đến ngẩn ngơ
Dòng sông đã mặc bao giờ áo hoa
Ngớc lên bỗng gặp la đà
Ngàn hoa bởi đã nở nhoà áo ai
G i ý:
Nhng sc mu cuc sng, nhng khonh khc diu kỡ ca ỏnh sỏng
ca thiờn nhiờn ó khoỏc lờn dũng sụng nhng mu ỏo tht tha, ti p.
Bc chuyn ca thi gian cng l s i thay trong mu ỏo ca dũng sụng:
o la o ca bui bỡnh minh, ỏo xanh duyờn dỏng khi tra v, hõy hõy
rỏng vng khi tri chiu ng búng, ỏo en nhung lung linh ỏnh sao tri khi
ờm xung.nhng cú l bt ng nht, ti p nht l sỏng sm hụm sau:
Sỏng ra thm n ngn ng
Dũng sụng ó mc bao gi ỏo hoa
Ngc lờn bng gp l
Ngn hoa bi ó n nhũa ỏo ai".
2
Cú l, dũng sụng v ờm cng ging nh mựa ụng n giu sc sng vo
bờn trong nhng cnh khụ, khi mựa xuõn v, sc sng y mi tro lờn
thnh nhng mm non mn mn.Cỏi p n tht bt ng, ta thc s "ngn
ng" bi hng thm nng nn, nguyờn khit ang vng vng thong bay
trong giú trờn mt sụng bao la. V ri nng thiu n dũng sụng hin ra rng
ngi, thỏnh thin, tinh khụi v y sc sng - sc sng ca hng bi-
hng mựa xuõn.
Chic ỏo nng din mi kỡ diu lm sao! Nú c hng hoa v c dt
nờn t ngn bụng hoa bi trng ngn khiờn ta nh ng ngng ng trc
mt dũng sụng c tớch:
p lm em i! Con sụng Ngn Ph
Trng c ụi b hoa bi trng phau.

xuống – cho con ngày một thêm cao”. Con biết mẹ đang mỉm cười bởi sự
trưởng thành của con, con lớn khôn hơn, vững chãi hơn là nhờ sự chịu
thương chịu khó của mẹ Lời bộc bạch tâm sự, lòng biết ơn sâu sắc của đứa
con với mẹ đã được nhà thơ bày tỏ chân thành và xúc động, trong lời hát, mẹ
đã chắp cho con đôi cánh để con bay xa
Câu 5: Cảm nghĩ của em khi đọc xong đoạn thơ:
Việt Nam đất nước ta ơi
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn
Cánh cò bay lả rập rờn
Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều.
(Việt Nam thân yêu - Nguyễn Đình Thi)
Gợi ý Đoạn thơ bộc lộ rất rõ cảm xúc dạt dào của tác giả trước những vẻ
đẹp bình dị trên đất nước Việt Nam thân yêu. Vẻ đẹp ấy thể hiện qua các từ
láy “mênh mông”, “rập rờn” và các hình nảh: những biển lúa mênh mông ,
những cánh cò trắng trải rộng trên nền trời xanh thẳm, những dãy núi hùng
vĩ lắng sâu trong sương mờ tất cả tạo lên vẻ đẹp trù phú, thanh bình, yên ả
bình dị và nên thơ cho Tổ quốc VN yêu dấu.
- Hình ảnh mến yêu về đất nước VN gợi cho ta niềm tự hào sâu sắc niểm
mến yêu tha thiết quê hương , đất nước mình.
Câu 6 Xác định và phân tích tác dụng của phép so sánh trong đoạn văn
sau: Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng. Măng trồi lên nhọn hoắt như
một mũi gai khổng lồ xuyên qua mặt đất mà trỗi dậy, bẹ măng bọc kín thân
cây non, ủ kỹ như áo mẹ trùm lần trong lần ngoài cho đứa con non nớt. Ai
dám bảo thảo mộc tự nhiên không có tình mẫu tử ?
.(Trích Lũy làng, Ngô văn Phú, Ngữ văn 6, tập 2)
b. - Xác đinh đúng phép so sánh: mầm măng – mũi gai khổng lồ (nhọn hoắt);
bẹ măng – áo mẹ (bọc kín, ủ kỹ).
4
- Phân tích được tác dụng: + Gợi hình ảnh về những mầm măng trỗi dậy
mạnh mẽ, tràn đầy sức sống; về sự bao bọc, chở che tự nhiên vốn có của loài

thơ sống động và ấm áp (cây xấu hổ hiện ra thật duyên dáng, dễ thương như
một người con gái trong sự e ấp, thẹn thùng).
Câu 8 :
Xác định và nêu tác dụng của các biện pháp nghệ thuật được tác giả sử dụng
trong đoạn văn sau:
5
Mùa xuân, cây gạo gọi đến bao nhiêu là chim ríu rít. Từ xa nhìn
lại, cây gạo sừng sững như một tháp đèn khổng lồ: hàng ngàn bông hoa
là hàng ngàn ngọn lửa hồng, hàng ngàn búp nõn là hàng ngàn ánh nến
trong xanh, tất cả đều long lanh, lung linh trong nắng.
(Vũ Tú Nam)
Gợi ý: - Xác đinh đúng các biện pháp nghệ thuật: nhân hoá: Cây gạo “gọi”;
so sánh: cây gạo với tháp đèn khổng lồ (sừng sững): bông hoa - ngọn lửa,
búp nõn – ánh nến
- Nêu được tác dụng:
Biện pháp so sánh, nhân hóa trong đoạn văn thể hiện rất rõ vẻ đẹp, sức sống
của cây gạo khi mùa xuân về:
+ Sự thân thiết gắn bó giữa cây và chim, chính cây là tín hiệu gọi chim về,
làm náo động cả không gian , đó cũng là thanh âm rộ rã, náo nức của cuộc
sống khi xuân đến.
+ Vẻ đẹp về hình dáng cây vừa “ sừng sững như tháp đèn khổng lồ” vững
chắc, thử sức với thời gian vừa duyên dáng, đáng yêu, căng tràn nhựa sống
với ‘’ngàn bông hoa – ngọn lửa hồng’’ và ngàn “búp nõn – ánh nến trong
xanh”. Màu hồng của hoa, màu xanh của búp nõn tôn vinh lẫn nhau, hài hòa
trong nhau tạo nên sức sống mãnh liệt, căng đầy nhựa sống.
+ Tất cả tạo nên vẻ đẹp long lanh, lung linh trong nắng xuân ấm áp. Qua đó
ta cảm nhận được cảm xúc dạt dào, tình yêu thiên nhiên cảnh vật và thấy
được cả sự tinh tế, sâu sắc trong những trang văn miêu tả của Vũ Tú Nam.
Mùa xuân – bản tình ca bất tận của muôn loài. Xuân về bao âm thanh
rộn rã, cỏ cây hoa lá thay áo mới. Trong bản tình ca náo nức của bầy chim,

Gợi ý:
Khổ thơ sử dụng hàng loạt tính từ: đẹp,lục,xanh ngát, thần tiên,đỏ
au,lớn, lô xô Những tính từ ấy đã góp phần miêu tả vẻ đẹp một buổi sáng
mùa hè trong lành nhiều ánh sáng, nhiều màu sắc: có cỏ đã xanh thẫm, có
một vùng núi non lô xô, trùng điệp; có mặt trời vừa nhú, có bầu trời cao
rộng, có con đường lớn dẫn vào trận địa mang tên Bác Hồ Buổi sáng mùa
hè tươi đẹp ấy là bức phông nền, tạo không khí mát mẻ, vui tươi cho đoàn
quân đang rầm rập tiến vào mặt trận.
b. Từ “sóng lượn” có sức gợi hình ảnh giúp ta hình dung ra đoàn quân trùng
trùng điệp điệp, nối tiếp nhau, uốn lượn theo đường núi kéo dài mãi và đó
cũng chính là khí thế hào hùng của quân ta đang tiến vào Nam. Đoàn quân
ấy mang trên mình sức mạnh thần kì, khí thế hào hùng của thời đại, sức
mạnh quyết chiến quyết thằng kẻ thù xâm lược.
* Đoạn văn:
Trong bài thơ “Ta đi tới “ nhà thơ Tố Hữu viết: Đẹp vô cùng Tổ quốc
ta ơi! Vâng đất nước Việt Nam không chỉ đẹp ở cảnh vật bốn mùa xanh tươi
mà còn đẹp bởi những trang lịch sử hào hùng, đẹp bởi những bước chân
hành quân của anh bộ đội cụ Hồ trên đường ra mặt trận. Trong niềm cảm
7
xỳc dt do v nc non ngn dm nh th T Hu li mt ln na khng
nh:
Sỏng hố p lm, em i
u non c lc, mt tri va lờn
Da tri xanh ngỏt, thn tiờn
au ng ln mang tờn Bỏc H
Trng Sn mõy nỳi lụ xụ
Quõn i, súng ln nhp nhụ, bi hng
M u kh th tỏc gi khng nh: Sỏng hố p lm em i! V p
ca bui sỏng mựa hố c gi t qua hng lot tớnh t ch mu sc v t
lỏy:p,lc,xanh ngỏt, thn tiờn, au, ln, lụ xụ mt bui sỏng mựa hố

nguồn . Bến bờ đại dơng dù mênh mông , bao la ôm trọn mọi cửa sông. Thế
nhng cửa sông đâu có quên đợc nơi sinh ra mình , nơi cho mình dòng nớc
mát để mình chảy hòa vào đại dơng mênh mông . Còn đây chiếc lá rơi xuống
cửa sông bỗng nhớ đến một vùng núi non , nơi ấy có cội nguồn hạt giống
đã sinh ra lá ; nơi ấy có nguồn mạch sống tràn trề đã nuôi dỡng lá .
Cõu 11:
Phõn tớch giỏ tr biu t ca h thng ng t trong vic miờu t hot ng
con thuyn qua cõu Thuyn chỳng tụi chốo thoỏt qua kờnh B Mt, ra
con sụng Ca Ln, xuụi v Nm Cn?
c Sụng nc C Mau ca nh vn on Gii chỳng ta khụng ch
thớch thỳ vi v p hoang dó, y sc sng ca vựng sụng nc ni a u
t quc m cũn thớch thỳ vi cỏch dựng t chớnh xỏc, tinh t, s quan sỏt tinh
tng v am hiu vựng t mi l ny. Ch trong mt cõu vn, tỏc gi s
dng ba ng t Chốo thoỏt ( qua ); ( ra ); xuụi ( v ) ch cựng hot
ng ca con thuyn theo trỡnh t khụng th thay i c. H thng ng
t y th hin hnh trỡnh ca con thuyn i t kờnh ra sụng v sau cựng ra
dũng sụng ln. ú l hnh trỡnh i t ni khú khn, nguy him, ni nh hp
n ni yờn bỡnh, ờm , rng ln. Ngoi ra cỏch dựng t chớnh xỏc, tinh t y
cũn núi lờn c s h hi, phn khi ca thuyn, ca ngi sp n ch
Nm Cn, cỏi ớch ca chuyn i.
Cõu 12:Vic s dng phú t vn trong on vn sau cú tỏc dng nh th
no? Bin vn go thột. Giú vn tng cn y nc dn li ri t ngt
gión ra. Con tu vn ln ngp nh con cỏ kỡnh gia muụn nghỡn lp súng.
Thuyn trng Thng vn im tnh ch huy on tu vt cn lc d.
( ỡnh Kớnh )
Phú t Vn
Bng vic s dng phú t vn nh vn ỡnh Kớnh ó rt thnh cụng khi
miờu t cn bóo bin vụ cựng hung d.Phú t vn ch s tip din tng t
va ch s tip din ca cn bóo bin cng ngy cng d di bin go thột,
giú tng cn y nc dn li va ch s tip din hot ng ca con tu

mà mến thương và tràn đầy sức sống, sống mãi trong lòng bạn đọc mến yêu
“Đất rừng phương Nam”.
Câu 14 Mở đầu bài thơ “Tre Việt Nam” Nguyễn Duy viết:
Tre xanh
Xanh tự bao giờ?
Chuyện ngày xưa…đã có bờ tre xanh!
Thân gầy guộc lá mong manh
Mà sao nên lũy nên thành tre ơi?
Ở đâu tre cũng xanh tươi
Cho dù đá sỏi, đá vôi bạc màu?
Có gì đâu, có gì đâu
10
Mỡ màu ít chắt dồn lâu hóa nhiều
Rễ siêng không ngại đất nghèo
Tre bao nhiêu rễ bấy nhiêu cần cù
.Từ hình ảnh cây tre em cảm nhận và suy nghĩ gì về hình ảnh con người Việt
Gợi ý: Chọn hình tượng cây tre làm đối tượng phản ánh, qua đó khái quát
nên những phẩm chất tốt đẹp, quí báu của con người Việt Nam, dân tộc Việt
Nam được chắt lọc, kết tinh trong suốt chiều dài lịch sử là một phát hiện độc
đáo, một đặc trưng nghệ thuật trong thơ Nguyễn Duy.
Trong thế giới tự nhiên bao la có muôn vàn loài cây, nhưng có lẽ chỉ có
cây tre là gần gũi, thân thuộc nhất đối với con người. Tre gắn bó, hữu ích và
trở thành hình ảnh thiêng liêng trong tâm thức Việt Nam tự bao đời. Không
kiêu hãnh cô độc như tùng bách, không kiêu sa như các loài hoa hương sắc,
không khiêm nhường như cỏ, loài
tre mộc mạc, bình dị mà có sức sống mãnh liệt:
Thân gầy guộc, lá mong manh
Mà sao nên luỹ nên thành tre ơi
Ở đâu tre cũng xanh tươi
Dù cho đất sỏi đất vôi bạc màu

Tỏa nắng xuống lòng sông lấp loáng
( Nhớ con sông quê hương – Tế Hanh)
Gợi ý:
- Vẻ đẹp của dòng sông qh với những nét thân thương, bình dị được diễn tả
qua những hình ảnh gợi cảm, ngôn từ tự nhiên và đặc biệt là biện pháp ẩn dụ
( nước gương trong) , nhân hóa ( Tóc những hàng tre) , so sánh ( tâm hồn –
buổi trưa hè) tất cả đã làm nổi bật: Dòng sông xanh biếc, phẳng lặng, hiền
hòa, dòng sông của tuổi thơ êm đềm. Suốt tuổi thơ được tắm mình trong
vòng tay yêu thương ôm ấp của dòng sông bởi thế tâm hồn nhà thơ luôn
trong sáng, rộng mở, muốn ôm trọn “mối tình của tuổi trẻ” một mối tình
nồng nàn, đằm thắm tựa “buổi trưa hè” tỏa ánh nắng lấp loáng xuống lòng
sông. Dòng sông ấy đã ôm ấp, ru vỗ tuổi thơ tế Hanh để rồi nó trở thành nỗi
nhớ, nỗi hoài niệm thiết tha, nỗi ám ảnh không bao giờ phai mờ của một hồn
thơ suốt đời gắn bó với quê hương.
Câu 16:
Cho đoạn văn:
Mưa xuân . Không phải mưa. Đó là sự bâng khuâng gieo hạt xuống mặt đất
nồng ấm, mặt đất lúc nào cũng phập phồng, như muốn thở dài vì bổi hổi,
xốn xang , Hoa xoan rắc nhớ nhung xuống cỏ non ướt đẫm. Đồi đất đỏ lấm
tấm một thảm hoa trẩu trắng.
(Vũ Tú Nam )
Xác định và phân tích giá trị của các từ láy có trong đoạn văn trên để
12
thấy được những cảm nhận hết sức tinh tế của nhà văn Vũ Tú Nam về mưa
xuân .
Xác định được các từ láy có trong đoạn văn
Bâng khuâng , phập phồng , bổi hổi , xốn xang , nhớ nhung , lấm tấm .
- Phân tích được những giá trị biểu cảm của những từ láy có trong đoạn văn :
Bằng việc sd hàng loạt từ láy miêu tả trạng thái cảm xúc đoạn văn đã
mang đến cho nguwòi đọc những cảm nhận bất ngờ thú vị về mưa xuân. Đó

tỏa ấm giữa rừng khuya giá lạnh; Ngọn lửa soi sáng bức chân dung Bác – vị
lãnh tụ kính yêu của dân tộc với những nét thật gần gũi, giản dị, thân thương
+Hình ảnh ngọn lửa ẩn dụ: - Ngọn lửa trong lòng Bác làm ấm lòng chiến sĩ,
nhân dân, như tình cảm của người cha dành cho những đứa con yêu (Bác
không ngủ, đốt lửa sưởi ấm cho các anh, đi dém chăn cho từng người với
bước chân nhẹ nhàng, trầm ngâm lo nghĩ, thương đoàn dân công …).
- Ngọn lửa còn gợi tả được sự lớn lao bao trùm
cả không gian, ngang tầm trời đất, tôn vinh sự vĩ đại của Bác và ngợi ca tình
yêu thương của Người mạnh mẽ hơn “ngọn lửa hồng”. Ngọn lửa của tình
yêu thuơng bao la, mênh mông của Bác với bộ đội và nhân dân. Nhờ thế,
hình ảnh Bác hiện ra thật thiêng liêng mà cũng thật gần gũi.
+ Đánh giá chung: Bác là một ngọn lửa, vừa gần gũi, vừa vĩ đại – ngọn lửa
ấm áp sưởi ấm, soi đường chỉ lối cho toàn dân, toàn quân ta trong những
ngày đầu của cuộc kháng chiến gian nan, thiếu thốn.
Câu 18:Em hiểu như thế nào và có suy nghĩ gì về lời thầy Ha- men trong
“Buổi học cuối cùng”: “Khi một dân tộc rơi vào vòng nô lệ, chừng nào họ
vẫn giữ vững được tiếng nói của mình thì chẳng khác gì nắm được chìa khóa
chốn lao từ…”?
Gợi ý: Tiếng nói dân tộc là suối nguồn, là nền tảng của một nền văn hóa.
Tiếng nói ấy làm nên bản săc văn hóa dân tộc. Nó có ý nghĩa thiêng liêng,
vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống của một dân tộc, đăc biệt là khi
dân tộc đó rơi vào vòng nô lệ. Vì thế trong “Buổi học cuối cùng” thầy ha –
men khẳng định một chân lí:
“Khi một dân tộc rơi vào vòng nô lệ, chừng nào họ vẫn giữ vững đuwọc
tiếng nói của mình thì chẳng khác gì nắm được chìa khóa chốn lao tù…”
Lời khẳng định của thầy Ha- men đã nêu bật giá trị thiêng liêng và sức
mạnh to lớn của têngs nói dân tộc trong cuộc đấu tranh giành độc laạp tự do.
Tiếng nói của mỗi dân tộc được hình thành và vun đắp bằng sự sáng tạo của
biết bao thế hệ qua hàng ngàn năm, đó là thứ tài sản tinh thần vô cùng quý
báu của mỗi dân tộc, Vì vậy, khi bị kẻ xâm lược đồng hóa về mặt ngôn ngữ,

mình.Rõ ràng, tâm hồn anh trai đã được tài năng, lòng nhân hậu, sự độ
lượng, tâm hồn trong sáng của em gái thức tỉnh. Bức tranh “Anh trai tôi”
thật đẹp, thật hoàn hảo. Trong bức tranh ấy, hình ảnh người anh trai tỏa
sáng, đẹp về tư thế, dáng vẻ, trong sáng về tâm hồn. Lời thú tội của anh trai
một lần nữa khẳng định sức mạnh của những điều tốt đẹp. Vâng! Chính
những điều tốt đẹp đã khiến con người nhận ra những hạn chế của mình.
Vậy nên, mỗi chúng ta cần biết vượt qua mặc cảm tự ty, không nên hẹp hòi,
ích kỉ, đố kị,ghen tị với thành công của người khác. Biết vượt lên những hạn
15
ch ca bn thõn vn ti s hon thin v nhõn cỏch, vn ti nhng
iu tt p
Gp li trang sỏch ri nhng hỡnh nh hai anh em Kiu Phng vn ngi
sỏng trong lũng bn c. Bn c yờu mn c hai bi mt ngi giu lũng
nhõn hu, v tha. Mt ngi bit vt qua chớnh mỡnh, bit t nhn thc bn
thõn mỡnh!
Cõu 20: Tả cảnh đẹp Sa Pa, nhà văn Nguyễn Phan Hách đã viết:
Thoắt cái, lác đác lá vàng rơi trong khoảnh khắc mùa thu. Thoắt cái,
trắng long lanh một cơn ma tuyết trên những cành đào, lê, mận. Thoắt cái,
gió xuân hây hẩy nồng nàn với những bông hoa lay ơn màu đen nhung hiếm
quý.
(Đờng đi Sa Pa)
Phõn tớch giỏ biu t ca bin phỏp tu t trong on vn trờn?
Sa Pa - ni mi ch nghe tờn ngi ta ó ngh ngay n ngh ngi th
gión vi thi tit bn mựa trong ngy, vi nhng cnh p thiờn nhiờn kỡ
thỳ. Sa Pa cng p hn di ngũi bỳt miờu t tinh t, sc so ca Nguyn
Phan Hỏch trong tỏc phm ng i Sa Pa .
Qu tht, bng cỏch s dng ip ng thot cỏi cựng vi o ng
trng long lanh mt cn ma tuyt Sa Pa p mt v p tinh t, sng
ng. ip ng thot cỏi ó khin ngi c vụ cựng bt ng trc s
thay i t ngt ca cnh vt: Ta va do bc trờn nn lỏ vng trong