KỸ THUẬT NUÔI TRỒNG LAN GIỐNG
DENDROBIUM
Dendrobium là một giống lan có nhiều loài
trong họ Orchidaceae giống gồm hơn 1.600
loài. Giống chiếm vị trí lớn nhất là
Bulbopllyllum. Phân bố trên các vùng
thuộc Châu Á nhiệt đới, tập trung nhiều
nhất ở Đông Nam Á và Úc Châu. Nếu như
các nước Nam Mỹ tự hào về các loài thuộc
giống Cattleya tuyệt đẹp của mình, thì các
nước Đông Nam Á cũng hãnh diện vì có
giống Dendrobium vô cùng phong phú.
Không có một dạng chung nhất về hoa,
cây, cũng như cách trồng của giống
Dendrobium với số loài quá lớn này. Điều
kiện sinh thái cũng rất đa dạng, có nhiều
loài chỉ mọc và ra hoa ở vùng lạnh, có loài ở vùng nóng, có loài trung gian.
Cũng có loài thích nghi với bất cứ điều kiện khí hậu nào.
Thế giới Dendrobium là một thé giới vô cùng phức tạp, ngay sự ra hoa thuộc
loài các giống cũng có 2 lĩnh vực hoàn toàn khác nhau: một nhóm gồm các
loài thuộc giống Dendrobium ra hoa vào đầu mùa mưa do quá trình khô hạn
trong mùa nắng, nhóm khác ra hoa vào dịp Tết và hiện nay chưa được biết
một cánh chắc chắn do ảnh hưởng của quang kỳ hay sự thọ hàn, hoặc do tác
động hiệp trợ của cả 2 yếu tố.

1. Nhiệt độ, ẩm độ, tưới nước:
Giống Dendrobium gồm nhiều loài thích nghi với các điều kiện sinh thái
khác nhau. Có thể tạm chia Dendrobium làm 2 nhóm chính: nhóm ưa lạnh
và nhóm ưa nóng.
Nhóm Dendrobium ưa lạnh sinh trưởng và phát triển tốt ở nhiệt độ lý tưởng
là 15độ C gồm các giống được lấy từ các vùng cao nguyên của Việt Nam và

hạn trong mùa nghỉ từ đầu tháng 3 đến cuối tháng 4 sẽ giúp cây dự trữ
dưỡng liệu để chuẩn bị một mùa hoa hứa hẹn trong tương lai.
Khái niệm về mùa nghỉ đối với một số giống lan nói chung và giống
Dendrobium nói riêng là hoàn toàn mới. Ở thành phố Hồ Chí Minh và các
tình phía Nam, từ lâu các nhà vườn ở đây đều trồng lan không có mùa nghỉ.
Mùa nghỉ là thời gian tuyệt đối cần thiết đối với giống Dendrobium sự theo
dõi trong 5 năm (1979 - 1983) cho thấy rằng đối với loài Dendrobium
American Beauty, Dendrobium Pompadour một thời gian nghỉ 2 tháng sẽ
giúp cây lan đến tuổi thành thục và có thể thu hoạch từ 3 - 4 cành hoa, mỗi
cành từ 20-25 hoa rất dễ dàng, một vấn đề mà các nhà trồng lan đang ao ước
và đây cũng là mấu chốt giải quyết phẩm chất các cành hoa Dendrobium sẽ
xuất khẩu trong tương lai.

2. Ánh sáng:
Dendrobium là giống ưa sáng, có thể trồng trong điều kiện ánh sáng trực tiếp
hay khuếch tán ánh sáng hữu hiệu cho giống Dendrobium là 70%, vì thế
giàn che với độ che sáng 30% dưới đất và 40% ở trên cao với cường độ ánh
sáng từ 15.000-30.000 lux rất thích hợp cho sự phát triển của Dendrobium.
Các chậu Dendrobium được treo trong giàn không nên quá gần nhau, mà
phải có khoảng cách 25cm cho các loài có dạng lớn và 15cm cho các loài có
dạng nhỏ, nhằm mục đích tạo cho cây có đầy đủ ánh sáng và độ thoáng. Nếu
có đầy đủ giống, ta nên trồng một loài Dendrobium đồng nhất trong giàn,
hoặc nếu một giàn trồng nhiều giống khác nhau nên chọn những cây cùng
kích thước (để sự phân bố ánh sáng được điều hòa) và những cây cùng tuổi
(để việc sử dụng phân bón dễ dàng hơn).
Dendrobiun có thể trồng dưới ánh sang trực tiếp cây vẫn phát triển tốt, tuy
nhiên để ngăn ngừa trường hợp cây bị bỏng lá, ta phải tập cho các cây thích
nghi từ từ và các chậu khi trồng phải treo hơi khít vào nhau. Đối với các loài
thuộc giống Dendrobium, phải nên nhớ, thà rằng cây bị bỏng lá vì thừa ánh
sáng lơn là thiếu. Thiếu ánh sáng đối với các loài thuộc giống này sẽ gây ra

hằng năm của nó. Thường Dendrobium hoàn tất thời kỳ tăng trưởng vào
tháng 9 đến tháng 10 khi mà những lá cuối cùng của nó thấy được trên đỉnh
giả hành và thân. Thời kỳ tăng trưởng hoàn tất, bạn giảm nước tưới và thức
ăn từ từ cho đến khi không còn gì nữa trong một thời gian chừng 4 tuần, vào
lúc này cây cần càng nhiều ánh nắng càng tốt- phối hợp Với điều kiện khí
hậu tháng 12 ngày ngắn và nhiệt độ mát - những giống thay lá hằng năm
chuẩn bị rụng lá để hình thành phát hoa. Các giống không thay lá ít biểu lộ
hơn và thường chỉ rụng một đến hai lá ở các giả hành và thân già ít khi các
nhà vườn trồng lan, dùng các loại phân riêng rề, thường phân bón được dùng
ở dạng hỗn hợp gồm vô cơ, và đôi khi những chất phụ gia là các loại sinh tố
và các nguyên tố vi lượng.
Mặc dù các loài thuộc giống Dendrobium cần và sử dụng rất nhiều phân
bón, nhưng bạn phải cẩn thận, phân bón chính là con dao hai lưỡi, lạm dụng
phân bón dù là phân hữu cơ cũng đưa đến tác hại, kết quả cuối cùng là sự
chết. Bạn có thể giảm nồng dộ phân bón theo tỷ lệ, để rút ngắn thời gian tưới
giữa 2 lần, nhưng nếu tăng nồng độ phân bón, nhằm mục đích kéo dài thời
gian giữa 2 lần tưới là một ý nghĩ sai lầm.

4. Cấu tạo giá thể:
Giá thể của Dendrobium có cấu tạo tương tự như các loài thuộc giống
Cattleya, nghĩa là chậu phải thật thoáng và không úng nước. Tuy nhiên do
bản năng sinh học và cấu trúc thực vật với giả hành có thân, các loài thuộc
giống Dendrobium có thể dùng giá thể hơi ẩm hơn Cattleya chút ít nhưng
không được làm thối căn hành. Vì thế một số loài Dendrobium có thể phát
triển trên các giá thể là xơ dừa hay cá quả dừa, dùng như một cái chậu chứa
sẵn giá thể. Tuy nhiên nếu giá thể là xơ dừa phải hạn chế số lần tưới nước,
nếu chậu là quả dừa nguyên phải cưa phần đáy, nếu không cây bị thối vì quá
ẩm. Cũng có thể trồng cây lan Dendrobium với căn hành cách đáy chậu
khoảng 3cm, rồi rải thật thoáng xung quanh căn hành một số rễ lục bình giặt
sạch. Với cách trồng này thì kích thước chậu và cây phải thật tương xứng.

Quan sát hiện tượng các cây con mọc trên chồi ngọn cũng sẽ giúp các nhà
vườn kiểm tra xem cách trồng như thế đã hợp lý chưa ? Nhất là về điều kiện
nước tưới và bón phân. Ngoài ra với chu kỳ 2 năm một lần, ta nên thay chậu
vì trong quá trình sinh trưởng, ít nhiều chậu bị đóng rêu, giá thể bị hư hao,
cây mất cân đối.
Việc thay chậu cũng tiến hành tương tự như Cattleya. Dendrobium và
Cattleya rất giống nhau về vấn đề nhân giống, nghĩa là cũng cắt từng 3 tép
một và các trình tự tiến hành cũng như Cattleya, nhưng mùa nghỉ của
Dendrobium là 2 tháng. Vì thế ta phải cắt Dendrbium thành từng đoạn 3 tép
trước Cattleya 1 tháng.
Các cây con mọc trên ngọn thân thì phương pháp nhân giống đơn giản. Bạn
tách rời cây con khỏi thân cây mẹ bằng một vết cất chỗ tiếp giáp. Một số
người sợ rằng, với cách cắt nhu trên cây sẽ không đảm bảo tỷ lệ sống, nên
vội vàng cắt thêm một đoạn thân cây mẹ. Thật ra không có sự khác biệt
nhiều về sự tăng trưởng giữa cây cắt ngay chỗ tiếp giáp và cây cắt với một
đoạn thân cây mẹ. Do đó một việc làm như vậy là lãng phí, vì trên đoạn thân
cây mẹ này có thể cho thêm vài cây con nữa trong tương lai. Thực tế chứng
minh rằng với 1 giả hành Dendrobium, nhiều khi có thể cho đến 15 cây con.
Điều quan trọng là nên cất cây con vào thời điểm nào? Đối với các loài
Dendrobium mạnh như Dendrobium Caesar Alba, Dendrobium Caesar Latil,
Dendrobium Popadour có thể cắt cây con, khi giả hành cây con trưởng
thành, mọi sự cắt quá non đều cho những kết quả không tốt. Đối với các loài
yếu hơn như Dendrobium Jacqueline Thomas, Dendrobium Theodore
Takiguchi ta có thể đợi cây con mọc thêm một giả hành mới, thì việc nhân
giống bảo đảm hơn.
Bạn nên có sự chọn lựa thật kỹ càng: nếu để cây con, thì cây mẹ sẽ yếu sức
và ngược lại việc lấy cây con quá non sẽ có. tỷ lệ tử vong cao. Tùy hoàn
cảnh và ý định sẽ giúp bạn có một suy xét hữu hiệu nhất. Ngoài ra
Dendrobium là giống giả hành có thân, vì thế hư các mắt ngủ của căn hành
không gây sự chết tuyệt đối Ở cây như giống Cattleya và chính nhờ hiểu biết