TỔNG HỢP ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI TỈNH QUẢNG TRỊ
MÔN TIẾNG VIỆT- LỚP5
(Từ năm học 2000-2001 đến năm học: 2009-2010)
NĂM HỌC: 2000- 2001
Câu 1(2đ):
“ Nắng tần ngần trên nón trắng chênh chao
Nghe gót bước biết lòng biêng biếc lắm.
Trời và nước bắt đầu những ngôi sao nhấp nhánh
Bắt đầu nhấp nhánh những ngôi sao”
( Thi Hoàng- Ghi chép về chiều)
Em hãy tìm các từ láy có trong đoạn thơ trên?
Câu 2(2đ): Gạch dưới từ đồng âm khác nghĩa trong các câu sau:
a) Thu Hằng đá phải hòn đá to
b)Xe chở đường chạy trên đường.
c)Chiếc máy bay đang bay trên bầu trời.
d) Kiến bò đĩa thịt bò.
Câu 3( 2đ):
Xác định thành phần chủ ngữ, vị ngữ, trạng ngữ các câu sau:
a)Sáng nay, Thu Phương đi về quê.
b)Nếu em không bị bệnh thì em sẽ đến thăm thầy.
Câu 4( 2đ):
Trong câu tục ngữ “ chết trong hơn sống đục” có những cặp từ trái nghĩa nào? Có thể
thay thế các từ “trong” và “đục” bằng những từ nào mà nghĩa cơ bản của câu vẫn không
thay đổi.
Câu 5(1đ):
“ Núi xa lúp xúp chân mây
Bờ sông khép lại hàng cây thấp dần’
( Trần Đăng Khoa)
Tìm từ tượng hình trong 2 dòng thơ trên?
Câu 6( 9đ):
Mùa xuân đến, em thấy cảnh vật và con người tràn đầy sức sống tươi vui. Em hãy tả

Trong tiết kể chuyện, cô giáo đang kể câu chuyện “ Sự tích cây vú sữa” ( Kể chuyện
lớp 3) thì một bạn bỗng oà khóc .
Em hãy thuật lại tiết học đã gây cho em ấn tượng sâu sắc đó.
NĂM HỌC:2002-2003
Câu 1: Hãy tìm từ láy có nghĩa mạnh thêm của những từ gốc sau:
vàng, xanh, sạch, tan.
Trong những từ sau từ nào là từ láy, từ nào là từ ghép?
xa xưa, xa xa, xa lạ, xa lơ xa lắc
Câu 2:
Hãy phân biệt nghĩa của từ “ ngọt” trong các câu sau:
- Khế chua, cam ngọt.
- “ Đàn ngọt, hát hay” ( thành ngữ)
- “ Ai ơi chua nhọt đã từng
Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau”( Ca dao)
Câu 3:
Hãy xác định bộ phận song song có trong các câu sau và chỉ rõ chúng giữ chức vụ gì
trong câu?
-Trên những ruộng lúa chín vàng, bóng áo chàm và nón trắng nhấp nhô, tiếng nói, tiếng
cười rộn ràng, vui vẻ.
- Ngày tháng đi thật chậm mà cũng thật nhanh.
Câu 4:
Hãy xác định câu đơn, câu ghép, câu đặc biệt trong các câu sau;
- Phía xa, chân trời đã ửng đỏ.
- Một chân trời ửng dổ phía xa.
- Để giúp đỡ bố mẹ, Hoa nhận chăm sóc đàn gà.
- Vì bố mẹ rất bận Hoa nhận chăm sóc đàn gà,
Câu 5:
“ Phượng không phải là một đoá, không phải vài cành, phương đây là cả một loạt, cả một
vùng, cả một góc trời đỏ rực. Mỗi hoa chỉ là một phần tử của cái xã hội thắm tươi, người ta
quên đoá hoa, chỉ nghĩ đến cây, đến hàng, đến những tán lớn xoè ra, trên đậu khít nhau

b) Ở đây, về mùa hè, lúc tảng sáng, tiếng chim đã ríu rít, rộn rã khiến mọi người không ai
tiếp tục ngủ được.
Câu 5:
Tả cảnh đẹp ở Sa Pa, nhà văn Nguyễn Phan Hách đã viết: “Thoắt cái, lác đác lá vàng
rơi trong khoảnh khắc mùa thu. Thoắt cái, trắng long lanh một cơn mưa tuyết trên những
cành đào, lê. mận. Thoắt cái, gió xuân hây hẩy nồng nàn với những bông hoa lay ơn màu
đen nhung hiếm quý”.
( Đường đi Sa Pa-TV 4 tập I, 1995 )

Em có nhận xét gì về cách dùng từ, đặt câu ở đoạn văn trên ? nêu tác dụng của cách
dùng từ, đặt câu đó.
Câu 6:
Nhân ngày Quốc tế phụ nữ ( 8/3 ), em đã chép bài thơ “Bóng mây” tặng mẹ mình.
Bóng mây
Hôm nay trời nắng như nung
Mẹ em đi cấy phơi lưng cả ngày
Ước gì em hoá đám mây
Em che cho mẹ suốt ngày bóng râm
( Thanh Hảo )
Em hãy viết thư cho bạn giãy bày những ý nghĩ và tình cảm của em khi tặng bài thơ
đó.
NĂM HỌC 2004-2005
Câu 1:( 2đ )
a) Hãy tìm những từ láy có trong đoạn văn sau:
“Đêm khuya lặng gió. Sương phủ trắng mặt sông. Những bầy cá nhao lên đớp sương
tom tóp, lúc đầu còn loáng thoáng, dần dần tiếng tũng toãng xôn xao quanh mạn thuyền”
b) Trong những từ láy đó từ nào là từ tượng thanh?
Câu 2:( 2đ )
Nghĩa của từ bay trong hai câu sau khác nhau như thế nào?
- “Cánh cò bay lả rập rờn”

Xe máy, lom khom, yêu thương, lênh khênh, bạn học, mênh mông, khoẻ mạnh, mũm
mĩm.
Câu 2:( 2,5đ)
Từ “ thật thà” trong các câu dưới đây là danh từ, động từ hay tính từ ? Hãy chỉ rõ
từ “ thật thà” là bộ phận gì ( định ngữ, bổ ngữ, vị ngữ ) trong mỗi câu sau:
a) Chị Loan rất thật thà.
b) Tính thật thà của chị Loan khiến ai cũng mến.
c) Chị Loan ăn nói thật thà dễ nghe.
Câu 3: (2đ)
Đoạn văn sau đây có mấy câu, thuộc loại câu gì? Nêu rõ ý nghĩa từng cặp quan hệ từ
trong các câu đó.
“ Một hôm vì người chủ quán không muốn cho Đan- tê mượn một cuốn cuốn sách mới nên
ông phải đứng ngay tại quầy để đọc. Mặc dầu người ra kẻ vào ồn nhưng Đan- tê vẫn đọc
được hết cuốn sách”
Câu 4:( 1,5đ)
Viết lại đoạn văn sau và đặt dấu phẩy, dấu chấm cho đúng chỗ:
Mặt trăng tròn to và đỏ từ từ lên ở chân trời sau rặng tre đen của làng xa mấy sợi mây còn vắt
qua một lúc một mảnh dần rồi đứt hẳn trên quảng đồng rộng cơn gió nhẹ hiu hiu đưa lại
thoang thoảng mùi hương thơm mát.
(Thạch Lam)
Câu 5:( 2đ)
Cho ví dụ:
“Nơi hầm tối là nơi sáng nhất
Nơi con nhìn ra sức mạnh Việt Nam”
a) Xác định cặp từ trái nghĩa trong ví dụ trên?
b)Trong cặp từ trái nghĩa vừa tìm được, từ nào được dùng theo nghĩa đen, từ nào được
dùng theo nghĩa bóng?
Câu 6:(8đ) Tập làm văn
Ngày xửa ngày xưa có hai mẹ con sống bên nhau rất hạnh phúc. Một hôm, người mẹ bị
ốm nặng và chỉ khát khao được ăn một trái táo thơm ngon. Người con đã ra đi. Và cuối cùng,

Câu 5( 2đ):
Trong bài thơ Vàm Cỏ Đông- nhà thơ Hoài Vũ viết:
“ Đây con sông như dòng sữa mẹ
Nước về xanh ruộng lúa vườn cây
Và ăm ắp như lòng người mẹ.
Chở tình thương trang trải đêm ngày”
Tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật gì thể hiện ý nghĩa đẹp đẽ và sâu sắc của những
hình ảnh đó. Hãy nêu tác dụng của chúng?
Câu 6( 8đ):
Một hôm trên đường đi học về, em thấy một bà cụ mù hươ gậy đi qua đường.Hãy thuật
lại những việc làm của em và các bạn đã giúp đỡ bà cụ.
NĂM HỌC: 2007- 2008
Câu 1(2đ):
a) Hãy xếp các từ ghép sau: trung du, , trung thành, trung học, trung dũng trung
tâm, trung tướng. trung hậu, trung kiên thành hai nhóm theo nghĩa của tiếng trung:
- trung có nghĩa là “ một lòng một dạ”
- trung có nghĩa là “ ở giữa”
b)Tìm thành ngữ trái nghĩa với từng thành ngữ sau:
- khoẻ như voi
- nhanh như sóc
Câu 2( 2đ):
Hãy giải nghĩa và phân biệt nghĩa gốc, nghĩa chuyển của từ chạy trong các kết hợp từ sau
- Cầu thủ chạy đón quả bóng.
- Nhà ấy chạy ăn từng bữa.
- Con đường mới mở chạy qua làng tôi.
- “ Đánh kẻ chạy đi, không ai đánh kẻ chạy lại” ( thành ngữ)
Câu 3(2đ):
Hãy xác định chủ ngữ,vị ngữ, trạng ngữ trong các câu sau:
a) Năm qua, tuy có nhiều khó khăn nhưng nhà trường vẫn hoàn thành tốt nhiệm vụ.
b) Chẳng những Lãn Ông không lấy tiền của gia đình người thuyền chài mà ông còn cho

Câu 2( 2đ):
a) Hãy xếp các từ cho sẵn vào bảng cho phù hợp
Từ ngữ chỉ trẻ em không
mang sắc thái gì
Từ ngữ chỉ trẻ em mang sắc
thái coi trọng
Từ ngữ chỉ trẻ em mang sắc
thá coi thường
( trẻ, con nít, trẻ ranh, trẻ thơ, trẻ con, nhóc con,con trẻ, nhi đồng, ranh con, thiếu nhi, nhãi
ranh, thiếu niên, em bé, cháu bé, oắt con)
b) Tìm 4 từ ghép có có tiếng đẹp đứng trước hoặc sau; trong đó:
- 2 từ ghép có nghĩa tổng hợp
2 từ ghép có nghĩa phân loại
c) Trong những từ sau đây từ nào không phải là từ láy?( Hãy đánh dấu x vào câu trả lời
đúng
A. Xinh xắn C. Dựng đứng
B. Mênh mông D. Sừng sững
Câu 3( 2đ);
Hãy xác định thành phần chủ nữ, vị ngữ, trạng ngữ trong các câu sau:
- Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính.
- Hoa móng rồng bu bẫm thươm như mùi mít chín ở góc vườn nhà ông Tuyên.
Câu 4( 2đ):
a) Trong câu: “ Rừng khô hiện lên với tất cả vẻ uy nghi tráng lệ của nó trong ánh mặt trời
vàng óng.” Có mấy quan hệ từ? Đó là từ gì?
A. Một quan hệ từ ( Đó là từ )
B. Hai quan hệ từ ( Đó là từ )
C. Ba quan hệ từ ( Đó là từ )
D. Bốn quan hệ từ ( Đó là từ )
b) Câu văn “ Làng quê tôi đã khuất hẳn, nhưng tôi vẫn đăm đắm nhìn theo.”
Thuộc loại câu gid?