Sáng kiến kinh nghiệm Bậc
THPT
Chuyên đề :

“PHÂN LOI V PHƯƠNG PHP GII MT S DNG BI
TP HA HỌC VỀ HỢP CHẤT HỮU CƠ CHỨA NITƠ ’’.
A. PHẦN MỞ ĐẦU
I- LÝ DO CHỌN ĐỀ TI.
 !" #$%&'()*
"+,-'./012+345-
*6.'/0%- !#.7./0+++'8-#.%95
:#;5-<%&*'=95-%&:4*>?%95
5/@5*5-*>?%95'+
  A34/@4:5(;;'!95#B*5B?7
5/@5*5- 5/@5*5>C*'=9%- -*
74'8-*'!:#5-D )*>?%95 
5/@5*5-*>?%95'+
E34-%95F&#'!4"GG94*>?
%95+
HIJ5B?*>?%95 /K>L# 9>C*'=9
%- -%95 !05")@@ J4"F&+
IJ64"0#4MD'8D'/0*>?%
957D'/05/@5*5-+
NO"5*P$4?47Q#.J#)R;*7
;?>?4#*& !S5B? 5/@5*5-#.>?%
95 !05")@/@T+
II. THỰC TRNG TRƯỚC KHI THỰC HIỆN CC GII PHP CỦA ĐỀ
TI.
1. Khó khăn:347%954"'>? 55GU'8-%95
6F5-%&'/05/@4:7#$682*"7*>?
%95 5/@5*5-*>?%95+3V5B5./@4:

(n) 31
34D

B C

Sáng kiến kinh nghiệm Bậc
THPT
B –PHM VI P DỤNG V GIỚI HN NI DUNG
CỦA SNG KIẾN KINH NGHIỆM:
I . PHM VI P DỤNG.
\6'!64:%6#.>?%95 5/@5*5-+\6'!
6W4:%6 !*'=975B? <4] J*5>C*'=9
-*+
 -\6'!*5>C/@4:K5A+
\6'!*5>C.-6J.J5 6J'?7
'^+
II. GIỚI HN NI DUNG.
\6'!'_46F5B?*>?%957'/4*'=97
>C2`'=9'8-P>?%95 '/4)9ab 
)GcG55*48/K:d*+
34/@4:A4"!>?%95 !05"
)@@7 J5B?4"R 5?5+346'!67;
<'/4#.>?%95@%-#e
- BI TP VỀ MUI NITRAT , CACBOXYLAT, CACBONAT CỦA AMIN NO
ĐƠN CHỨC MCH HỞ.
- BI TP VỀ TÍNH LƯỠNG TÍNH CỦA AMINO AXIT.
- BI TP VỀ AMINO AXIT TC DỤNG VỚI DUNG DỊCH KIỀM ( HOẶC DUNG
DỊCH AXIT) SAU Đ LẤY SN PHẨM THU ĐƯỢC CHO TC DỤNG VỚI DUNG
DỊCH AXIT( HOẶC DUNG DỊCH KIỀM)
- BI TP VỀ PHN ỨNG THUỶ PHÂN PEPTIT.

g
A
j
j
→\
a

Aaj
\ggj\
6

A6jE

j
kaj6jpm
Trang 2
A i
2đ Z[

i
1




j\
6

A6jE
j
A
gkaj6jpm
Ví dụ 1 : ")@q7r;\
N
g
A
 \
A

s
g
A
+`05O
tq r*>C Kg>/?4A7sA.>6" %6
4`051
M
pAs7N+`05O./0
A.7Hs B.A7uH C.H7HA D.E7EA
HƯỚNG DẪN GII:
3V%4q\3\3e\gg
H
→r;"?e\gg

A

s
g
A
+
,3e\
E
\gg
H
jg→\
E
\ggj
E
j
A
gk}m
kmaaaaa
\gg
E
\
E
jg→\ggj\
E

A
j
A
gkA}m
km66666

A
5-4*/@→;"
?e\gg
E
\
E
Trang 3
Sáng kiến kinh nghiệm Bậc
THPT
,3e\gg
E
\
E
jg→\ggj\
E

A
j
A
g
v7Nv7N
pxw+v7Npv7A+→\•
Ví dụ 4 : n"6u705"O;5BX\
E

u
g
A
*>C K
>>=g>/7'7'/0A7AH1k'm1yka"6i:

H
U
E
 D. \gg
E
\
A

N
U\
A

N

A
HƯỚNG DẪN GII:
\;2O>?e\
a

Aaj
\gg

\
6

A6jE

j

,3e\

g
E

A
klm+n.2
%h@6&k\


A

jE
m a?kg
E
m.1a6&+.
*>C K>>=!?.4jj/K
\


AjE

j
g
E

jg

→\


AjE


j
g
E

+ g

→
\
A

s
j
A
gjg
E
y\
A

s

→
./05BXkV' \m2yHN
→
\\
Ví dụ 2 :.O;5BX\
x
g
E


\
N
j
A
gjg
E
3V%4
y
pv7p
gE
→
gE
pwN+v7pw7N →\r
Ví dụ 3 :\H7"O;\
x

A
g
E
*>C KAvv>
>=g7'+5-&G'/0>>=y "
1za"6i:1|+\;?>>=y'/0"4D
./0
A. A7sNB. A7w C. H7sN D. Ev7v
HƯỚNG DẪN GII:
,3e\
E

E
g


v
g
E

A
;>?e\
E

u

j
g
E

,3e\
E

u

j
g
E

+ g

→\
E

u

x

N

E
j
g
E


Trang 5
Sáng kiến kinh nghiệm Bậc
THPT
,3e\
x

N

E
j
g
E

+ g

→
\
x

N



Ajx
g
E

A
klAm4">•FL K.42>?\


AjH
g
E

A
+IFG
c"?4i*4:->?6+
b-\;5BX2`>?\


AjE
g
E
klAm+n.2
'@?Y a%k.'4%m.
1/o1+
*>C K>>=%h@?kI•egm?4#-5|e

A
\g

E

E
\
A
\
E
_
\
E

E
\g
E

A
k\
E
m
A
3*,3e
\
E

E
\g
E

E
\

A
jAg→\
E

A
j\
E
\
E
j
A
gj
A
\g
E
→\r
Trang 6
Sáng kiến kinh nghiệm Bậc
THPT
Ví dụ 2 :\A7H"q\3,3\
E

A

A
g
E
' KA1>>g
v7N+5-'/0"1rai{| >
>=\+\;?\4t'&./0;'('/0%"

E

A
jA
A
gj
A
\g
E
v7v7Av7Av7Av7
→g>/
3VZnr3./0epA7Hjv7E+Hvv7A+Ev7A+wpH7x→\q
Ngoài ba dạng bài tập trên - Bài tập về aminoaxit tuy không khó nhưng
nếu biết vận dụng tốt một số kỹ thật giải toán, các kỹ thuật này được xây dựng
trên cơ sở các định luật bảo toàn thì giúp cho HS đi đến kết quả nhanh hơn,
chính xác hơn.
Dạng 4: Bài toán về tính lưỡng tính của amino axit
,/@5*5-/#e
Z_;5BX2ak &Dm‚k\ggm
a
k
A
m
6
e
,- K>>=ge
‚k\ggm
a
k
A

k
A
m
6
ja
A
g
→

jEw
g
p
.
Uap
g
ƒ

„ ,- K>>=\e
‚k\ggm
a
k
A
m
6
j6\→‚k\ggm
a
k
E
\m
6

E
\k
A
m\gg aegg\k\
A
m
A
\k
A
m\gg
#.F/0a 6
5>C;e

jAA
g
p
.
→
g
pEv7wƒAAp7H
5>C;e

jEN7N
\
p
.
→
\
pEx7NƒEx7Np
3J5/@4:eaj6pkmUajA6p7HkAm


jAA
g
p
.
→
g
pAAƒAAp
5>C;e

jEN7N
\
p
.
→
\
pN7ƒEx7Np7H
3J5/@4:eaj6pkmUajA6p7HkAm
-J5/@4:Jeapv7xU6pv7H
→pHx+v7HjsN+v7xpvE7H→\r
Dạng 5: Bài tập về phản ứng của amịno axit với axit hoặc bazơ sau đó lấy
toàn bộ sản phẩm thu đựoc cho tác dụng với dung dịch bazơ hoặc axit.
Bài toán 1 :‚k\ggm
a
k
A
m
6
j%>>\→>>=O7>>=
O*>C P'2 K>>=g →>>=y+31./0

I: 96>>=O K>>=g#…5-ab%4/M05e
Trang 8
Sáng kiến kinh nghiệm Bậc
THPT
Trường hợp 1 :•>=O<‚k\ggm
a
k
E
\m
6
,3a-64e
‚k\ggm
a
k
E
\m
6
jk6jamg→‚k\ggm
a
k
A
m
6
j6\ja
A
g
→•>=y#5-<*.e‚k\ggm
a
k
A

jk6jamg→‚k\ggm
a
k
A
m
6
j6\ja
A
g
‚k\ggm
a
k
A
m
6
jag→‚k\ggm
a
k
A
m
6
ja
A
g
→•>=y#5-<*.e‚k\ggm
a
k
A
m
6

j6\ja
A
g
\jg→\j
A
g
→•>=y#5-<*.e‚k\ggm
a
k
A
m
6
U 
\%+5>C'=9%-6. Ke

g5-
pa+

j
\
3P*-4;9"6-%4/M05'!Q&i-
. 8-%*6V5/@5*5i6'( K,3>•
&@7;5-4/M05 &i-'/01a*
Cách 2: r*4'/0i6'(e‚k\ggm
a
k
A
m
6
 %

+

.y
p



jAA
g5/km
jNw7N+
\
p

jAAk
g



\
m

jNw7N+
\
Bài toán ngược của bài toán 1 có dạng e ‚k\ggm
a
k
A
m
6
*>C

jEx7N
\5/km
p
.
\jg→\j
A
gkAm
→
\
pNw7N+
g
+
.y
p



jEx7N
\5/km
jNw7N+
g
p

jEx7Nk
\



g
m

N
k\ggm
A
jAg
→
A
\
E

N
k\ggm
A

ja
A
gkm
v7Nv7E
\j
g
→\j
A
gkAm
v7ENv7EN
.g'~5-ev7xN+→\r
Ví dụ 2: \v7A †‡a O5- P'2 Kvv>>=
\A'/0>>=q+ \
>
>=q5- P'2 K>>=
g7#5-;?#-5|'/0EE7u.+O
e

g
→\j
A
gkAm
v7Av7A
EE7up

jAAk
g



\
m

jNw7N+
\
EE7up
O
+v7AjAAa+v7AjEx7N+v7A→
O
pEEAAa
3V'!4ap_apA
ap→
O
pEEAAp?
apA→
O
pEEAA+Apwu→→\r
Ví dụ 3 :q † a ?% ;5B *+ \v7 

\jg→\j
A
gkAm
v7ANv7ANv7AN
Vkm7kAmev7ajv7ANp
g
pv7HN→apA

.
p



jAA
g5/km
jNw7N+
\
pv7
q
jAA+v7Ajv7AN+Nw7NpEE7sAN
→
q
pHsq
e
a→\\
Ví dụ 4 :O†a d@ ‡
A

45B
X+r&Nv>>=O5- P'2 K

x

N
\k
A
m\gg D.
\
x

N
\
A
\k
A
m\gg
HƯỚNG DẪN GII:

O
p
\
pv7N+v7vwpv7vHU
g
pv+vN+7xpv7vw+
,3e‚k\ggm
a

A
jag→‚k\ggm
a


g5/
pv7A
O
jEw+v7ApHv7x→
O
pxN+

‚
pvH→‚e\
w

w
I:O†a→\3\32O
e

\
x

N
\
A
\k
A
m\gg
→\
•
Ví dụ 5 :\Av7N`05Ot6a 5- KAvv
>>=\ 7 '/0 > >=
y+
• >= y 5-  P '2 K

m\ggj
A
gkAm
y y
\jg→\j
A
gkEm
0,2 0,2
3V km7kAm7kEmgpaj6jv7Apv7HN→aj6pv7AN
n?esNajwu6pAv7N+-J5apv7NU6pv7
ˆ !./026a4`
05
Oe
kv7N+sN+vvˆmƒAv7NpNN7wEˆ+→\q
r95 !5V5W>?%95B6R*!
#78-)V#*7[+4)6BB6
R>J !1"25V5;!7 ;"?
2aK K'#.# #;D'0#.‰
9-%95Ji-+I: 964i*4:;'?#;'~
?>?5B?%95 !5V5 '/4#.5/@5*5-%95
!5V5V*>?#e
Dạng 6: Phản ứng thuỷ phân peptit tạo ra các amino axit và các aminoaxit tác
Trang 12
Sáng kiến kinh nghiệm Bậc
THPT
dụng với dung dịch axit .
Phương pháp giải: Z8-%956#FK#.6D#e
\A'@ =†‡a:*5BX

A

p

j
\
LƯU Ý : ,/@5*56<*5>C'G*5V5'/0?
P * .†a
A
45BX
Ví dụ 1 : 3Š5BNv`05*'5V5'/0Nu
*a+ r&4f *'5V5 '/0

?
%Y * a <  
6X45BX+&"6ƒv./0a'/0*>C
K\>/

:
/0.'/0
e
A.u7NN B.Av7EsN C.AE7A D.Av7sEN



HƯỚNG DẪN GII:


p
5V5
j
Ag

A.s7vu+ B.x7Ev C.w7N D.s7wA


+
HƯỚNG DẪN GII:


p
5V5
j
Ag
→
Ag
pE7x→
Ag
pkAm+
5V5
pv7A→3(
#.2*av7H+
Trang 13
Sáng kiến kinh nghiệm Bậc
THPT
I:a<@#.\pv7H
qa'/0*>C K\>/

:
/0.'/0e
xE7xjH7xpsw7A
ƒvO'/0*>C K\>/


pkHm+
5V5
pv7uvN
3(#.2*akH+v7uvNmƒEp7Avxs
I:a<@#.\p7Avxs
`05O*>C K\>/

:
/0.'/0e
Nu7sHj7Avxs+Ex7NpAvE7sw→\•
Dạng 7: Bài toán thuỷ phân peptit bằng dung dịch kiềm
Phương pháp giải:Z8-%956#BK#.6D#e

5V5
p3(./05BX2*a"?5V5wkamka
#.'@ =†‡am
5BX'5V #…A5BXg?45BX

A
g
I965V5a'@ =†‡a#…a5BXg?45B
X

A
gj.

g
pa+
5V5
U




HƯỚNG DẪN GII:

O
pA+wujsNjsE+wpExU
y
pA+sjsNA+wpAsEU

O
pU
y
pE
3#@'t5-e
q‡6‡I‡qjHg→.j
A
g
H
I‡6‡IjEg→.j
A
g
EuE
3VZnr3./0eExjAsE+EjHv+7NxpAx7wjw+H
→pv+vx→pxw7→\q
Ví dụ 2 : OV45V5 ;6‡q‡I‡6+y45V5 
;6‡I‡q+Z`
05
qtO7y<J/@
HeE K>>=g P'2#5-a-64;?

Ví dụ 3 :  Š 5B   v7  5V5 q ? Y kq ? %Y *
 a     

%a6m %f/0>>=
g"5';/0F5-7;?>>='/0`05"4D
R#
K

./0qsw7A+.&5V54q
e
A.v B.Av C.u D.
w
HƯỚNG DẪN GII:
\3\325V5q>?O

35-eO

jg→;1j
A
g
Trang 15
Sáng kiến kinh nghiệm Bậc
THPT
v7+v7v7
3VZnr3./0eqjA+v7+Hvpqjsw7Ajv7+w
→pv→\q
Dạng 8: Bài tập về phản ứng thuỷ phân không hoàn toàn peptit tạo ra hỗn
hợp các peptit và amino axit .
Phương pháp giảieZ8-%956#FK#.6D#e
5V5q'/0?PaO%=Š5B;

wkm

r
p%
a
wk%m

\
p
a
wkm

•
p>
a
wk>m

‹
pV
a
wkVm++++
3V'=9%-6.@e
+
q
p%
r
j
\
j>
•

pv7EA+
3V'=9%-6. KeHpE+v7AjA+v7Ajv7EA
→pv7As→pv7As+EvApw7NH→\\
Ví dụ2 : O  V45V5 " ?P qa q74 5B X q  

A

 \gg 
7?
Y+34 qga&HA7xsˆ .
/0+3265BO4;4/M>:'/0Aw7EN

45
V5U
su7A'5V5 v7ANq+*4=2
€
A.wH7N+ B.ANw7E+ C.HvN7u+ D.
AvA7uN+
HƯỚNG DẪN GII:
A có CTPT là C
n
H
2n +1
O
2
N →
q
pkEA+vvmƒHA7xspsN→q
A
\

A
\ggkym+
34 y (ˆ. /0 ga


@x7EEˆ+ 3265B & km O
4 ;4/M >'/0Ev7Ekm 5V5V57 u7wkm 'V5 Es7Nkm
y+
*4=2
e
A.xu+ B.wH+ C.vv+ D.sw


+
HƯỚNG DẪN GII:
Y là qa
A
\


A
\gg→
y
pkEAjHm+vvƒx7EEpsN→q

A
\
A
\ggk6am→O666666+



q
pxx7sNƒwupv7sN+
3V'=9%-./0e
Ag
pxx7sNNN7uNpv7w
→
Ag
pv7x→kmƒpv7xƒv7sNpHƒN→pN→\\
Ví dụ 5 :  265B   xN   5V5 O  '/0 AA7AN 
 Nx7AN6a+O
e
A.45V5+ B.V45V5+ C.5V5V5+ D.
'5V5+
HƯỚNG DẪN GII:
Okqm
a
k6m
6
+
3,3ekqm
a
k6m
6
jkaj6m
A
g→aqj66
kaj6ma6

q


A.w7Ewu+ B.Nw7sAN+ C.N7Nwv+ D.
u7EN+
HƯỚNG DẪN GII:
3V%4
O
pkH+vvmƒw7xxspsN→O
A
\
A
\ggk6am→
666 Œ6666+

k6mE
pE+sNA+wpwuU
k6mH
pH+sNE+wpAHxU

k6mA
pA+sNwpEA
3V%4#-5|Š5Bte
k6mA
pv7vENU
k6mE
pv7vvNU
6
pv7vN++

p7
Œ

w
g
E

A
*>C K>>=
v7Ag''/01ai{| >>=y+\;
?>>=y'/0"4D+*4=2
A. N7s+ B. A7w+ C. N+ D. A7N+
Câu 4 :\s7EAqk\
E

v
g
E

A
m5-& KNv>>gv7N+\;
?>>#5-:'/05F@ 5F"4D745F@"
)@%9E745F4D<" ;@+./0"4De
A. x7uv+ B. x7vx+ C. 7NAD. u7HA+
Câu5: \v7vA  aO*>C P'2 KAvv >>= \
v7'/0E7xs. +

_
*v7vAO*>C P'2 K
Trang 18
Sáng kiến kinh nghiệm Bậc
THPT
Hv>>=gHˆ+\;2O

A
\
E

x
\gg
Câu6:05"y†a+\v7vAy*>C P'2 Kwv
>>\v7AN+ ';?
'/0

E7xs.+_*47Hs
y%f/0 P'2>>g7;?>>'/07u.+
r
&
y"??;*+\3\32y
e
A.
A
\
A
\
A
\gg B.\
E
\k
A
m
\gg
C.gg\\
A

"4D7*4=2
€
A.NA7A B.NN7A C.Ew7Nx D.x7u



Câu8 :\ †a O< 
A
*>C KAvv>
>=g'/0>>=
y+
•>=y5- P'2 KNvv
>>=\'/0>>=z+\;?|9>>=z
'/0
Hu7EN"4D+O

A.I+ B.n6#+ C.6a+ D.
q



+
Câu 9 :\ `05qtkv7N a  v7 6a m 
sN>>=\A7'/0
>
>=O+\g>/ >>O+
*5-a-647#.g'~5-

A.v7wv+ B.v7xv+ C.v7sN+ D.
v7xN+

\gg  D

A
\
E

x
\gg
ĐP N
Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Đáp án A C D A B C D D C A
C. KẾT LUN
Trang 19
Sáng kiến kinh nghiệm Bậc
THPT
OB6>$4*>?*4%J'811#95
*#6 G7'tM 9>C)8%&2: 
#.7'd[/M->?64'!#%955-4:'6
; ) 7#$8%&#B#D%i*&%>/@4:
24/M3,3 4:'2PK5#44/M+3;
/M &6'!6‡ K-Rd?& J/%
74:%6>?%956V:'!74]4;8
4*[&#+‚"'/0#$9ab75cB2i1F6;
*4( %<'?6;24/M'86'!'/0
J@7f5C C.@ J->?6%;Y4/M
3,3+
OB-@•
Z;@76u*vNRAvE

