Giáo án hóa học lớp 11 nâng cao - BÀI 6 PHẢN
ỨNG TRAO ĐỔI TRONG DUNG DỊCH CÁC CHẤT
ĐIỆN LY

I. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức:
- Hiểu được điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi ion
trong dung dịch chất điện ly.
- Hiểu được phản ứng thuỷ phân muối.
2. Kỹ năng:
- Viết phương trình ion rút gọn của phản ứng.
- Dựa vào điều kiện xay ra phản ứng trao đổi trong
dung dịch chất điện ly để biết được phản ứng xảy ra
hay không xảy ra.
3. Về tình cảm thái độ : -Rèn luyện tính cẩn thận, tỉ mỉ
I. Chuẩn bị:
- Chuẩn bị cho mỗi nhóm học sinh 4 ống nghiệm, giá
ống nghiệm.
- Dung dịch: NaCl, AgNO
3
, NH
3
, NaCH
3
COO,
Al
2
(SO
4
)
3

I. ĐK XẢY RA PHẢN ỨNG
TRAO ĐỔI TRONG DUNG
DỊCH CHẤT ĐIỆN LY:
1. Phản ứng tạo thành chất kết
tủa:
VD1: Na
2
SO
4
+BaCl
2
>
BaSO
4
+2NaCl
Phơng trình ion:
2Na
+
+SO
4
2-
+Ba
2+
+2Cl
-
>
BaSO
4
↓+2Na
+

ứng dới dạng phân tử, ion và
ion rút gọn.
Hoạt động 3:
- HS làm t/n: Nhỏ vài giọt
dd AgNO
3
vào dung dịch
NaCl. Gạn lấy kết tủa AgCl.
Nhỏ dd NH
3
vào kết tủa
AgCl cho đến khi tan hết (tạo
* Chú ý: Chất dễ tan và điện ly
mạnh viết thành ion.
- Chất khí, kết tủa, điện ly yếu để
nguyên dạng phân tử.
2. Phản ứng tạo thành chất điện
ly yếu:
a. Phản ứng tạo thành nớc:
VD1: NaOH + HCl > NaCl +
H
2
O
Na
+
+ OH
-
+ H
+
+ Cl

)
2
]
+
Cl
-

ion phức điện ly yếu).

Hoạt động 4:
- HS làm t/n,viết pt phản ứng
dưới dạng phân tử, ion và ion
rút gọn khi cho dung dịch
HCl tác dụng với dung dịch
Na
2
CO
3
?
- tơng tự với dung dịch HCl
và kết tủa CaCO
3
.


2-
 CO
2
↑+H
2
O
VD2: CaCO
3
+ HCl 
 Kết luận:
- Phản ứng trao đổi trong dung dịch
chất điện ly thực chất là phản ứng
giữa các ion.
- Phản ứng trao đổi trong dung dịch
chất điện ly chỉ xảy ra khi có ít nhất
một trong các điều kiện sau:
Hoạt động 6:
T/n :nhúng quì tím vào 4 dd :

+ Ống 1: Nớc cất
+ Ống 2: Dung dịch
NaCH
3
COO
+ Ống 3: Dung dịch
Al
2
(SO
4
)

mạnh >dd có môi trờng kiềm.
VD1: Dung dịch NaCH
3
COO có pH
> 7
NaCH
3
COO+H
2
O < >
CH
3
COOH+OH
-

nên môi trờng có pH  7.
- Nhận xét thành phần muối
NaCH
3
COO?
- Sp giữa axit và bazơ nào?
mạnh hay yếu?
- Muối tao bởi axit yếu và
bazơ mạnh khi thuỷ phân cho
môi trờng kiềm.
- Từ t/n biết dung dịch
Al
2
(SO
4

cópH <7
Giải thích:Al
2
(SO
4
)
3
>
2Al
3+
+3SO
4
2-

Al
3+
+HOH > Al(OH)
2+
+H
+

↑[H
+
] > pH <7
*dd muối của ax yếuvà bazơ yếu
môi trờng phụ thuộc vào sự thuỷ
phân của 2 ion
VD3: Dung dịch Fe(CH
3
COO)

Chỉ dùng quì tím nhận biết
các dd sau:
HCl ; NaOH ; Na
2
CO
3
;
Ba(NO
3
)
2

*dd muối củâ ax mạnh ,bazơ mạnh
- >trung tính
VD5: Dung dịch NaCl
NaCl > Na
+
+Cl
-

Kết luận: SGK