Bài 19. NH NG CU C CHI N U CH NG NGO I XÂM CÁC TH K X - XV Ữ Ộ Ế ĐẤ Ố Ạ Ở Ế Ỷ
Bài 19. NH NG CU C CHI N U CH NG NGO I XÂM CÁC TH K X - XV Ữ Ộ Ế ĐẤ Ố Ạ Ở Ế Ỷ
I. M C TIÊU BÀI H CỤ Ọ
I. M C TIÊU BÀI H CỤ Ọ
1. Ki n th cế ứ
- Gần 6 thế kỷ đầu thời kỳ độc lập, nhân dân Việt Nam phải liên tiếp tổ chức
những cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, bảo vệ Tổ quốc.
- Với tinh thần dũng cảm, truyền thống yêu nước ngày càng sâu đậm, nhân
dân ta đã chủ động sáng tạo, vượt qua mọi thách thức khó khăn đánh lại các cuộc
xâm lược.
- Trong sự nghiệp chống ngoại xâm vĩ đại đó, không chỉ nổi lên những trận
quyết chiến đầy sáng tạo mà còn xuất hiện một loạt các nhà chỉ huy quân sự tài
năng.
2. T t ngư ưở
- Giáo dục lòng yêu nước, ý thức bảo vệ nền độc lập và thống nhất của Tổ
quốc.
- Bồi dưỡng ý thức đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau giữa các dân tộc.
- Bồi dưỡng niềm tự hào dân tộc và lòng biết ơn với các thế hệ tổ tiên, các
anh hùng dân tộc đã chiến đấu quên mình vì Tổ quốc.
3. K n ngỹ ă
Rèn luyện kỹ năng sử dụng bản đồ trong học tập, tích cực bồi dưỡng kỹ năng
phân tích, tổng hợp.
II. THI T B , TÀI LI U D Y - H CẾ Ị Ệ Ạ Ọ
II. THI T B , TÀI LI U D Y - H CẾ Ị Ệ Ạ Ọ
- Bản đồ Lịch sử Việt Nam có ghi các địa danh liên quan.
- Một số tranh ảnh về chiến trận hay về các anh hùng dân tộc. Một số đoạn
trích, thơ văn …
III. TI N TRÌNH T CH C D Y - H C Ế Ổ Ứ Ạ Ọ
III. TI N TRÌNH T CH C D Y - H C Ế Ổ Ứ Ạ Ọ
1. Ki m tra bài cể ũ
Câu : Nguyên nhân tạo nên sự phát triển nông nghiệp ở thế kỷ XI – XV?

- HS suy nghĩ trả lời.
 Kháng chi n ch ng T ng th i Ti nế ố ố ờ ề
Lê
- Năm 980 nhân lúc triều đình nhà Đinh
gặp khó khăn, vua Tống cử quân sang
xâm lược nước ta.
- Trước tình hình đó Thái hậu họ Dương
và triều định nhà Đinh đã tôn Lê Hoàn
làm vua để lãnh đạo kháng chiến.
- Thắng lợi lớn nhanh chóng, thắng
ngay ở vùng đông Bắc khiến vua Tống
không dám nghĩ đến việc xâm lược Đại
Việt, củng cố vững chắc nền độc lập.
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
- GV nhận xét, bổ sung, kết luận:
+ Đây là thắng lợi rất nhanh, rất lớn đè bẹp ý
chí xâm lược của quân tống. Hàng trăm năm sau
nhân dân ta được sống trong cảnh yên bình. Năm
1075 nhà Tống mới dám nghĩ đến xâm lược Đại
Việt.
+ Nguyên nhân thắng lợi là do:
Triều đình nhà Đinh và Thái Hậu họ Dương
sẵn sàng vì lợi ích dân tộc mà hy sinh lợi ích
dòng học để tạo thuận lợi cho cuộc kháng chiến
chống Tống.
Do ý chí quyết chiến bảo vệ độc lập của quân
dân Đại Việt.
Do có sự chỉ huy mưu lược của Lê Hoàn.
- HS nghe, tự ghi nhớ.
Ho t ng 2: C l p, cá nhânạ độ ả ớ

động tự vệ.
- GV có thể tường thuật trận chiến bên bờ
sông Như Nguyệt: Đọc lại bài thơ Thần của Lý
Thường Kiệt. Ý nghĩa của bài thơ, tác dụng của
việc đọc vào ban đêm trong đền thờ Trương
Hống, Trương Hát (Hai vị tường của Triệu
Quang Phục).
- HS nghe, tự ghi nhớ:
- Phát vấn: Kháng chiến chống Tống thời Lý
được coi là cuộc kháng chiến rất đặc biệt trong
lịch sử:Em cho biết những nét đặc biệt ấy là gì?
- HS dựa vào diễn biến cuộc kháng chiến suy
nghĩ và trả lời.
- GV kết luận:
+ Có giai đoạn diễn ra ngoài lãnh thổ (kháng
chiến ngoài lãnh thổ).
- Thập kỷ 70 của thế kỉ XI nhà Tống âm
mưu xâm lược Đại Việt, đồng thời tích
cực chuẩn bị cho cuộc xâm lược.
- Trước âm mưu xâm lược của quân
Tống, nhà Lý đã tổ chức kháng chiến.
+ Giai đoạn 1: Lý Thường Kiệt tổ chức
thực hiện chiến lược :tiên phát chế
nhân” đem quân đánh trước chặn thế
mạnh của giặc.
- Năm 1075 Quân triều đình cùng các
dân tộc miền núi đánh sang đất Tống,
Châu Khâm, Châu Liên, Ung Châu, sau
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
+ HS nghe và ghi nhớ. đó rút về phòng thủ.

Quốc Tuấn đã lãnh đạo nhân dân cả
nước quyết tâm đánh giặc giữ nước.
- Những thắng lợi tiêu biểu: Đông Bộ
Đầu, Hàm Tử, Chương Dương, Vạn
Kiếp, Bạch đằng.
+ Lần 1: Đông Bộ Đầu (bên sông Hồng
từ dốc Hàng Than đến dốc Hóc Mai Ba
Đình - Hà Nội)
+ Lần 2: Đẩy lùi quân xâm lược năm
1285.
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
- HS suy nghĩ và trả lời:
- GV nhận xét, bổ sung, kết luận
+ Nhà Trần có vua hiền, tướng tài, triều đình
quyết tâm đoàn kết nội bộ và đoàn kết nhân dân
chống xâm lược .
+ Nhà Trần vốn được lòng dân bởi những
chính sách kinh tế của mình ⇒ nhân dân đoàn
kết xung quanh triều đình vâng mệnh kháng
chiến.
Tiêu biểu nhất là trận bạch đằng năm
1288 đè bẹp ý chí xâm lược của quân
Mông – Nguyên bảo vệ vững chắc độc
lập dân tộc.
+ Nhà Trần có vua hiền, tường tài, triều
đình quyết tâm đoàn kết nội bộ và đoàn
kết nhân dân chống xâm lược.
+ Nhà Trần vốn được lòng dân bởi
những chính sách kinh tế của mình ⇒
nhân dân đoàn kết xung quanh triều

Minh vào thế bị động.
+ Chiến thắng Chi Lăng – xương Giang
đập tan 10 vạn quân cứu viện khiến giặc
cùng quẫn tháo chạy về nước.
- Đặc điểm:
+ Từ một cuộc chiến tranh ở địa phương
phát triển thành cuộc đấu tranh giải
phóng dân tộc.
+ Suốt từ đầu đến cuối cuộc khởi nghĩa
tư tưởng nhân nghĩa được đề cao.
+ Có đại bản doanh, căn cứ địa.
4. C ng củ ố
Đặc điểm của cuộc kháng chiến chống Tống và khởi nghĩa Lam Sơn.
Nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mông – Nguyên. Hướng dẫn
HS lập niên biểu cho cuộc kháng chiến XI – XV.
5. D n dò ặ
Lập niên biểu của cuộc kháng chiến XI – XV theo mẫu:
Cuộc kháng chiến
Thời
gian
Quân xâm
lược
Người chỉ
huy
Trận quyết chiến
chiến lược