GIÁO ÁN GIẢNG DẠY
Trường : ĐHSP Thái Nguyên. Tên SV : Trần Quốc Việt.
Khoa : Hóa học. Mã số SV : DTS0852010060.
Chương trình chuẩn: Hóa học 11. Lớp : Hóa A K43.
Họ và tên GVHDGD: TS.Hoàng Thị Chiên.
Tiết 6 Bài4: PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION TRONG DUNG DỊCH CÁC
CHẤT ĐIỆN LI
I. Mục tiêu bài học
1 Kiến thức
Hiểu được:
- Bản chất của phản ứng xảy ra trong dung dịch các chất điện li là phản ứng giữa các
ion.
- Để xảy ra phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li phải có ít nhất một
trong các điều kiện: + Tạo thành chất kết tủa.
+ Tạo thành chất điện li yếu.
+ Tạo thành chất khí.
2 Kỹ năng
- Quan sát hiện tượng thí nghiệm để biết có phản ứng hóa học xảy ra.
- Dự đoán kết quả phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li.
- Viết được phương trình ion đầy đủ và rút gọn.
- Tính khối lượng kết tủa hoặc thể tích khí sau phản ứng; tính % khối lượng các chất trong
hỗn hợp; tính nồng độ mol ion thu được sau phản ứng.
3. Trọng tâm
- Hiểu được bản chất , điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện
ly và viết được phương trình ion rút gọn của các phản ứng.
- Vận dụng vào việc giải các bài toán tính khối lượng và thể tích của các sản phẩm thu được,
tính nồng độ mol ion thu được sau phản ứng.
4. Thái độ – tình cảm: Có ý thức cải tạo môi trường nhờ các phản ứng hóa học.
II. Phương pháp giảng dạy
- Sử dụng phương pháp đàm thoại nêu vấn đề kết hợp với thí nghiệm trực quan.
III. Chuẩn bị

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
Hoạt động 1: Phản ứng tạo
thành chất kết tủa (12 ph).
GV làm thí nghiệm biểu
diễn phản ứng giữa dung
dịch Na
2
SO
4
và dung dịch
BaCl
2
.
Giải thích ?
GV hướng dẫn cho học sinh
các bước viết một phương
trình ion rút gọn theo 2
bước theo SGK
Từ phương trình ion rút gọn
yêu cầu học sinh cho một
thí dụ phản ứng trao đổi của
một cặp chất khác cũng cho
sản phẩm là BaSO
4
. Rút ra
bản chất của phản ứng trong
trường hợp này.
Hoạt động 2:Phản ứng tạo
thành chất điện li yếu(10ph)
a.Phản ứng tạo thành nước.

SO
4
→ 2Na
+
+ SO
4
2-
BaCl
2
→ Ba
2+
+ 2Cl
-
Trong số 4 ion chỉ có Ba
2+
và SO
4
2-
kết hợp được với
nhau tạo thành sản phẩm ít
tan.
Ba
2+
+ SO
4
2-
→ BaSO
4
$
HS lấy ví dụ về phản ứng có

2

+ H
2
O
Mg(OH)
2
+ 2H
+
→ Mg
2+
+
H
2
O
Phản ứng xảy ra do có sự
kết hợp của 2 ion H
+
và OH
-
tạo thành nước.
I. Điều kiện xảy ra phản
ứng trao đổi ion trong
dung dịch các chất điện li
1. Phản ứng tạo thành chất
kết tủa
Thí nghiệm : trộn 2 dung
dịch Na
2
SO

a. Phản ứng tạo thành nước
Thí nghiệm
HCl + NaOH → NaCl +
H
2
O
Phương trình ion rút gọn
H
+
+ OH
-
→ H
2
O
Phản ứng xảy ra do có sự
kết hợp của 2 ion H
+
và OH
-
tạo thành chất điện li yếu.
b.Phản ứng tạo thành axit
yếu.
GV làm thí nghiệm biểu
diễn cho từ từ dung dịch
HCl vào dung dịch
CH
3
COONa.
GV hướng dẫn HS ngửi mùi
sản phẩm, viết PTPƯ rồi

COOH
HCl → H
+
+ Cl
-
CH
3
COONa → CH
3
COO
-
+
Na
+
H
+
+ CH
3
COO
-
→
CH
3
COOH
Phản ứng tạo thành
CH
3
COOH (mùi dấm) là
axit yếu.
(1) Có bọt khí, do xảy ra


+ H
2
O
2H
+
+

2
3
CO
−
→ CO
2
↑

+
H
2
O
Có xuất hiện bọt khí
(2) HS nhận xét trả lời.
HS thảo luận trả lời
b. Phản ứng tạo thành axit
yếu
Thí nghiệm
HCl + CH
3
COONa → NaCl
+ CH

CO
3
→ 2NaCl + CO
2
↑ + H
2
O
Phương trình ion rút gọn
2H
+
+

2
3
CO
−
→ CO
2
↑

+
H
2
O
Phản ứng giữa muối
cacbonat và dung dịch axit
rất dễ xảy ra vì vừa tạo
thành chất điện li rất yếu là
nước, vừa tạo ra chất khí
CO


c) FeSO
4
+ Ba(OH)
2
d) C + O
2
d) CuO + H
2
SO
4
e) Fe + HCl
A. 3 phản ứng B. 4 phản ứng C. 5 phản ứng D. 6 phản ứng.
Đáp án A
Bài 3. Phản ứng nào tạo ra chất dễ bay hơi ?
A. BaCl
2
+ Na
2
SO
4
B. CH
3
COONa + HCl
C. CaCO
3
+ HCl D. HClO + KOH
Đáp án C
Bài 4.Cho dung dịch các chất : MgSO
4