THÍ NGHIỆM Ô TÔ
Chương 1: Các vấn đề cơ bản trong đo lường kỹ thuật
Chương 2: Các loại cảm biến dùng trong thí nghiệm
Chương 3: Thí nghiệm động cơ
Chương 4: Thí nghiệm xác định hệ số tác động giữa ô tô và môi
trường
Chương 5: Thí nghiệm hệ thống truyền lực
Chương 6: Thí nghiệm xác định tính chất động lực học của ô tô
Chương 7: Thí nghiệm đánh giá chất lượng phanh
Chương 8: Thí nghiệm đánh giá tính năng chuyển động của ô tô
Chương 9: Thí nghiệm đánh giá tính kinh tế nhiên liệu
Nội dung chương 7
7.1. Mục đích thí nghiệm.
7.2. Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng phanh.
7.3. Các thí nghiệm đánh giá chất lượng phanh trên đường và tr
ên băng thử.
7.3.1. Thí nghiệm trên đường.
7.3.2. Thí nghiệm trên băng thử.
Chương 7: Thí nghiệm đánh giá chất lượng phanh ô tô
7.1. Mục đích thí nghiệm
Thí nghiệm đánh giá chất lượng phanh của ô tô giúp xác định các lực phanh
tại các bánh xe của ô tô từ đó đánh giá tình trạng sử dụng và khả năng lưu
hành của ô tô.
7.2. Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng phanh
Trong lý thuyết ô tô, để đánh giá hiệu quả phanh người ta dùng chỉ tiêu sau:
Quãng đường phanh; gia tốc chậm dần, thời gian phanh, lực phanh sinh ra ở
bánh xe.
Các chỉ tiêu nói trên được thể hiện qua các công thức sau:
Quãng đường phanh :
Gia tốc chậm dần khi phanh :
Thời gian phanh :

xe. Còn chỉ tiêu thời gian phanh chỉ dùng trong nghiên cứu khoa học.

δ
ϕ
Chương 7: Thí nghiệm đánh giá chất lượng phanh ô tô
Bảng 7.1 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả phanh của một số nước
r
b
- bán kính làm việc trung bình của bánh xe.

Nước
Quãng
đường
phanh
Gia tốc chậm dần
Lực phanh
Cực đại Trung bình
Nga + +

C.
+ Chế độ I: Chế độ thử phanh nóng, nghĩa là thử phanh được rà nhiều lần
cho đến khi nhiệt độ trống phanh lớn hơn 100
o
C rồi mới đem thử.
+ Chế độ II: Chế độ thử phanh trên đường dốc dài, trống phanh nóng trong
thời gian dài.
Sở dĩ phải thử phanh ở chế độ I và II là vì khi trống phanh bị nóng thì hệ số
ma sát giữa má phanh và trống phanh bị giảm nhiều, do đó hiệu quả của
phanh sẽ kém đi.

Chương 7: Thí nghiệm đánh giá chất lượng phanh ô tô
7.3.1.2. Tiêu chuẩn về chất lượng phanh
Tiêu chuẩn hiệu quả phanh của ô tô khi thử trên đường đối với trường hợp
nghiên cứu, thiết kế chế tạo được trình bày ở bảng 7.2, khi thử thì ô tô ở
trạng thái đầy tải.
Tiêu chuẩn về ổn định hướng của ô tô khi phanh trong điều kiện nghiên cứu
khoa học, thiết kế chế tạo là trục dọc của ô tô không lệch quá so với hướng
trục dọc lúc bắt đầu phanh hoặc cuối quá trình phanh thì ô tô vẫn nằm trong
hành lang cho phép là 3,5m
Trong điều kiện sử dụng thì hệ thống phanh được kiểm tra định kỳ bằng
cách thử ở chế độ phanh nguội (chế độ 0) với tiêu chuẩn cụ thể được trình
bày ở bảng 7.3. Tiêu chuẩn này được Bộ Giao thông vận tải Việt Nam ban
hành năm 1995. Khi thử thì cho xe ô tô ở trạng thái không tải chạy trên

phanh
P
b.đ

không
lớn hơn
(N)
Chế độ thử
0 I II
Quãng
đường
phanh S
p
không
lớn hơn
(m)
Gia tốc
chậm
dần ổn
định j
ô.đ

không
nhỏ hơn
(m/s2)
S
p
không
lớn hơn
(m)

M1 – Ô tô chở khách không quá 8 chỗ ngồi, không kể người lái
M2 – Ô tô chở khách hơn 8 chỗ ngồi, không kể người lái, trọng lượng
toàn bộ ≤ 5 tấn
M3 – Ô tô chở khách, trọng lượng toàn bộ > 5 tấn.
N – Ô tô chở hàng
N1 – Ô tô chở hàng, trọng lượng toàn bộ ≤ 3,5 tấn
N2 – Ô tô chở hàng, trọng lượng toàn bộ từ 3,5 đến 12 tấn
N3 – Ô tô chở hàng, trọng lượng toàn bộ lớn hơn 12
N – Ô tô chở hàng
N1 – Ô tô chở hàng, trọng lượng toàn bộ ≤ 3,5 tấn
N2 – Ô tô chở hàng, trọng lượng toàn bộ từ 3,5 đến 12 tấn
N3 – Ô tô chở hàng, trọng lượng toàn bộ lớn hơn 12

Chương 7: Thí nghiệm đánh giá chất lượng phanh ô tô
Bảng 7.3. Tiêu chuẩn về hiệu quả phanh để cho phép ô tô lưu hành trên
đường của nước Cộng hòa XHCN Việt Nam.

Chương 7: Thí nghiệm đánh giá chất lượng phanh ô tô

dấu trên đường không rõ và không hội tụ.
Súng phun làm việc trên nguyên lý phun chất nổ, nhờ có áp suất khi nổ lớn
cho nên độ chính xác cao, điểm đánh dấu trên đường hội tụ tốt và rất rõ.

Chương 7: Thí nghiệm đánh giá chất lượng phanh ô tô

Chương 7: Thí nghiệm đánh giá chất lượng phanh ô tô
Hính 7.1. Súng phun dấu thơi điểm bắt
đầu phanh.
Đầu phun; 2. Nến đánh lửa; 3. Thanh
nối; 4. Bộ phận kẹp chặt; 5. Bộ tăng điện
thế; 6.dây dẫn.
Trên hình 7.1 trình bày cấu tạo của súng phun để đánh dấu thời điểm
bắt đầu phanh.
Súng phun gồm có đầu phun 1, trong đầu phun có chứa viên thuốc nổ và
chất đánh dấu. Đầu phun được gắn chặt với thanh 3. Thanh 3 có thể
chuyển động lên xuống trong bộ phận kẹp chặt 4 và được cố định với bộ
phận kẹp chặt bằng các bu lông. Ở đầu phun có nến đánh lửa 2. Nến đánh

Giảm tốc kế hình con lắc có kết cấu đơn giản, nó gồm con lắc 1 được treo
trong 1 vỏ hộp kín bằng nhựa 2. Khi phanh do có lực quán tính làm cho con
lắc nghiêng đi một góc và kim chỉ của gia tốc kế cũng nghiêng theo. Gia tốc
ngày càng lớn thì con lắc nghiêng càng nhiều. Trên vỏ nhựa 2 có thang chia
độ để chỉ gia tốc . Thân của gia tốc kế có các núm cao su 3 hình côn để
gắn gia tốc kế vào mặt phẳng của vỏ ô tô mà chúng ta muốn đo gia tốc. Khi
ấn mạnh các núm cao su hình côn 3 vào bề mặt phẳng của ô tô thì dưới núm
cao su sẽ là chân không, do đó ở phía ngoài của núm cao su sẽ có áp suất khí
trời ép các núm cao su miết chặt vào mặt phẳng của ô tô, nhờ vậy mà giảm
tốc kế được gắn chặt vào thân ô tô.

Chương 7: Thí nghiệm đánh giá chất lượng phanh ô tô
Trên hình 7.3 trình bày giảm tốc kế loại thủy ngân. Nó gồm bởi những
ống thông nhau ở dưới có chứa thủy ngân và phía trên có chứa chất lỏng có
mầu. Các ống thủy tinh được đặt trong một vỏ hộp có mặt kính và đặt trên ô
tô ở tư thế nằm nghiêng. Khi có giảm tốc thì thủy ngân ở bình 1 sẽ di chuyển
từ ống này sang ống kia và làm dịch chuyển mức chất lỏng ở các ống
nghiêng. Sự dịch chuyển chất lỏng càng nhiều khi giảm tốc càng lớn. Dịch
chuyển chất lỏng trên ống 3 chỉ giảm tốc và trên ống này có thang đo đến 8
m/s
2
. Ống 2 dùng để đo gia tốc và trên ống này cũng có thang đo kháctheo
m/s
2

1. Thủy ngân; , 2,3. Các chỉ số trên ống; 4. ống; 5. Bình dự
trữ.

Tiến hành thí nghiệm
Người lái cho xe chạy với vận tốc như trong bảng 7.2. tức là :

Đối với xe tải : 40 -70 km/h.

Đối với xe khách : 60 - 80 km/h.
Đo với gia tốc kế loại con lắc thì ta tiến hành gắn các núm cao su 3 của con
lắc vào mặt phẳng của vỏ ô tô, và phải lắp đặt sao cho con lắc nằm ở vị trí
thẳng đứng và kim chỉ lúc đầu đúng vào vạch 0. Giảm tốc kế loại con lắc cho
phép đo gia tốc chậm dần cực đại khi phanh.
Đo với gia tốc kế loại thủy ngân khi có giảm gia tốc thì thủy ngân ở bình
1(hình 7.3) sẽ di chuyển từ ống này sang ống kia và làm dịch chuyển mức
chất lỏng ở các ống nghiêng. Giản tốc kế thủy ngân cho phép đo gia tốc chậm
dần cực đại khi phanh (số chỉ trên ống 3) hoặc đo gia tốc của ô tô theo số chỉ
trên ống 2.

Chương 7: Thí nghiệm đánh giá chất lượng phanh ô tô
c. Do quãng đường phanh

Dụng cụ thí nghiệm
Bánh xe số 5 là bánh xe được gắn thêm vào ô tô mà trên đó có đặt cảm biến

Trình tự thí nghiệm
Trước khi thí nghiệm ta cần phải xác định trước tỷ lệ xích của các thông số
ghi trên băng giấy của máy ghi sóng.
Người lái gài số và cho xe chạy với vận tốc như sau :

Đối với xe tải : 40 - 70 km/h.

Đối với xe tải : 40 -70 km/h.

Đối với xe khách : 60 -80 km/h.
Theo tín hiệu của người điều khiển thí nghiệm viên ngồi trên ô tô sẽ cho máy
ghi sóng làm việc. Sauk hi máy ghi sóng làm việc được 2 3 giây thì người lái
sẽ ấn bàn đạp phanh cho xe dừng hẳn.
Để xác định được quãng đường phanh và vận tốc bắt đầu phanh cần phải
xủa lý băng giấy của máy ghi sóng.

Chương 7: Thí nghiệm đánh giá chất lượng phanh ô tô Chương 7: Thí nghiệm đánh giá chất lượng phanh ô tô
Hình 7.5. Sơ đồ bệ thử loại con lăn để thử phanh.
1. Bánh xe ô tô; 2. Con lăn; 3.động cơ điện; 4.lực kế.
Khi thử phanh trên bệ trong kiểm tra định kỳ thì tổng lực phanh ở các
bánh xe phải lớn hơn hoặc bằng 50% trọng lượng của ô tô và độ sai lệch lực
phanh trên cùng một trục không được vượt quá 20% so với lực phanh lớn
nhất ở trên trục đó.
Để giảm tiêu hao công suất trong kiểm tra phanh định kỳ (vì kiểm tra
phanh định kỳ được tiến hành đại trà cho tất cả ô tô lưu hành trong sử dụng
và số lượng này rất lớn) thì tốc độ tiếp tuyến của các con lăn (tương ứng với
tốc độ chuyển động tịnh tiến của ô tô) thường có giá trị thấp từ 4 ÷ 6 km/h.

Chương 7: Thí nghiệm đánh giá chất lượng phanh ô tô
a.Dụng cụ thí nghiệm
Bệ thử con lăn là thiết bị dùng để thí nghiệm phanh (hình 7.5).
Bệ thử gồm có động cơ điện 3 dẫn động các con lăn 2 bộ phận đo lực 4. Bề
mặt con lăn có các gân hoặc có độ nhám đảm bảo hệ số bám giữa con lăn và
lốp xe không nhỏ hơn 0,65 ÷ 0,70. Loại bệ thử này được dùng nhiều trong
kiểm tra phanh định kỳ.