Khóa hc LTả KIT-1: Môn Hóa hc (Thy V Khc Ngc)
Dung dch, s đin li

Hocmai.vn – Ngôi trng chung ca hc trò Vit
Tng đài t vn: 1900 58-58-12
- Trang | 1 -
I. DUNG DCH
1. nh ngha.
Dung dch là h đng th gm hai hay nhiu cht mà t l thành phn ca chúng có th thay đi trong mt gii
hn khá rng.
Dung dch gm:
các cht tan và dung môi.
Dung môi là môi trng đ phân b các phân t hoc ion cht tan. Thng gp dung môi lng và quan trng
nht là H
2
O.
2. Quá trình hoà tan.
Khi hoà tan mt cht thng xy ra 2 quá trình.
- Phá hu cu trúc ca các cht tan.
- Tng tác ca dung môi vi các tiu phân cht tan.
Ngoài ra còn xy ra hin tng ion hoá hoc liên hp phân t cht tan (liên kt hiđro).
Ngc vi quá trình hoà tan là quá trình kt tinh. Trong dung dch, khi tc đ hoà tan bng tc đ kt tinh, ta
có dung dch bão hoà. Lúc đó cht tan không tan thêm đc na.
3.  tan ca các cht.
 tan đc xác đnh bng lng cht tan bão hoà trong mt lng dung môi xác đnh. Nu trong 100 g H
2
O
hoà tan đc:

2
SO
4
.10H
2
O, CaSO
4
.2H
2
O.
5. Nng đ dung dch
Nng đ dung dch là đi lng biu th lng cht tan có trong mt lng nht đnh dung dch hoc dung
môi
.
a) Nng đ phn trm (C%). Nng đ phn trm đc biu th bng s gam cht tan có trong 100 g dung dch.

Trong đó : m
t
, m
dd
là khi lng ca cht tan và ca dung dch.
V là th tích dung dch (ml), D là khi lng riêng ca dung dch (g/ml)
b)
Nng đ mol (C
M
). Nng đ mol đc biu th bng s mol cht tan trong 1 lít dung dch. Ký hiu là M.

c)
Quan h gia C% và C
M

khi nóng chy.
Ion dng gi là cation, ion âm gi là anion.
- Cht đin ly là nhng cht tan trong nc to thành dung dch dn đin nh phân ly thành các ion.
Ví d: Các cht mui axit, baz.
-
Cht không đin li là cht khi tan trong nc to thành dung dch không dn đin.
Ví d: Dung dch đng, dung dch ru,…
- Nu cht tan cu to t các tinh th ion (nh NaCl, KOH,…) thì quá trình đin ly là quá trình đin li là quá
trình tách các ion khi mng li tinh th ri sau đó ion kt hp vi các phân t nc to thành
ion hiđrat.
- Nu cht tan gm các phân t phân cc (nh HCl, HBr, HNO
3
,…) thì đu tiên xy ra s ion hoá phân t và
sau đó là s hiđrat hoá các ion.
- Phân t dung môi phân cc càng mnh thì kh nng gây ra hin tng đin li đi vi cht tan càng mnh.
Trong mt s trng hp quá trình đin li liên quan vi kh nng to liên kt hiđro ca phân t dung môi (nh
s đin li ca axit).
2. S đin li ca axit, baz, mui trong dung dch nc.
a)
S đin li ca axit
Axit đin li ra cation H
+
(đúng hn là H
3
O
+
) và anion gc axit.
+-
23
HCl + H O H O + Cl

Mui axit, mui baz đin li nhiu nc :

Mui baz :

d)
S đin li ca hiđroxit lng tính.
Hiđroxit lng tính có th đin li theo 2 chiu ra c ion H
+
và OH
-
.
Khóa hc LTả KIT-1: Môn Hóa hc (Thy V Khc Ngc)
Dung dch, s đin li

Hocmai.vn – Ngôi trng chung ca hc trò Vit
Tng đài t vn: 1900 58-58-12
- Trang | 3 - 3. Cht đin li mnh và cht đin li yu.
a)
Cht đin li mnh.
Cht đin li mnh là nhng cht trong dung dch nc đin li hoàn toàn thành ion. Quá trình đin li là quá
trình mt chiu, trong phng trình đin li dùng du
. Ví d:
+-
KCl K + Cl

Nhng cht đin li mnh là nhng cht mà
tinh th ion hoc phân t có liên kt phân cc mnh.

OH,…
- Mi cht đin li yu đc đc trng bng
hng s đin li (K
đl
) - đó là hng s cân bng ca quá trình đin li.
Ví d:

Trong đó: [CH
3
COO
-
], [H
+
] và [CH
3
COOH] là nng đ các ion và phân t trong dung dch lúc cân bng. K
đl
là
hng s, không ph thuc nng đ. Cht đin li càng yu thì K
đl
càng nh.
Vi cht đin li nhiu nc, mi nc có K
đl
riêng. H
2
CO
3
có 2 hng s đin li:

4.  đin li a.

5. Quan h gia đ đin li a và hng s đin li.
Gi s có cht đin li yu MA vi nng đ ban đu C
o
, đ đin li ca nó là , ta có:

Hng s đin li:

Da vào biu thc này, nu bit  ng vi nng đ dung dch C
o
, ta tính đc K
đl
và ngc li.
Ví d: Trong dung dch axit HA 0,1M có a = 0,01. Tính hng s đin li ca axit đó (ký hiu là K
a
).
Gii: Trong dung dch, axit HA phân li:

6. Axit - baz.
a)
nh ngha
Axit là nhng cht khi tan trong nc đin li ra ion H
+
(chính xác là H
3
O
+
).
Baz là nhng cht khi tan trong nc đin li ra ion OH
-
.

-
Tác dng ca dung dch axit và dung dch baz.
Cho dung dch H
2
SO
4
tác dng vi dung dch NaOH, phn ng hoá hc xy ra to nhit làm dung dch nóng
lên.
H
2
SO
4
cho proton (chuyn qua ion H
3
O
+
) và NaOH nhn proton (trc tip là ion OH
-
).
Phn ng ca axit vi baz gi là
phn ng trung hoà và luôn to nhit.
- Tác dng ca dung dch axit và baz không tan.
 dung dch HNO
3
vào Al(OH)
3
¯ , cht này tan dn. Phn ng hoá hc xy ra.
HNO
3
cho proton, Al(OH)


Tích s nng đ ion H
+
và OH
-
trong nc nguyên cht và trong dung dch nc  mi nhit đ là mt hng
s.

Khóa hc LTả KIT-1: Môn Hóa hc (Thy V Khc Ngc)
Dung dch, s đin li

Hocmai.vn – Ngôi trng chung ca hc trò Vit
Tng đài t vn: 1900 58-58-12
- Trang | 5 -

Môi trng trung tính : [H
+
] = [OH
-
] = 10
-7
mol/l
Môi trng axit: [H
+
] > [OH
-
]
[H
+
] > 10

]
Nh vy:
Môi trng trung tính: pH = 7
Môi trng axit: pH < 7
Môi trng baz: pH > 7
pH càng nh thì dung dch có
đ axit càng ln, (axit càng mnh); pH càng ln thì dung dch có đ baz càng
ln (baz càng mnh).
- Cách xác đnh pH:
Ví d 1: Dung dch HCl 0,02M, có [H
+
] = 0,02M. Do đó pH = -lg2.10
-2
= 1,7.
Ví d 2: Dung dch NaOH 0,01M, có [OH
-
] = 0,01 = 10
-2
mol/l. Do đó :

c)
Cht ch th màu axit - baz.
Cht ch th màu axit - baz là cht có màu thay đi theo nng đ ion H
+
ca dung dch. Mi cht ch th
chuyn màu trong mt khong xác đnh.
Mt s cht ch th màu axit - baz thng dùng:

8. S thu phân ca mui.
Chúng ta đã bit,

4
)
3
.
Trong dung dch d ion H
3
O
+
hay (H
+
), do vy pH < 7 (tính axit).
Vy mui ca axit mnh - baz yu khi thu phân cho môi trng axit.
c)
S thu phân ca mui to thành t axit yu - baz yu. Ví d: Al
2
S
3
, Fe
2
(CO
3
)
3
.

9. Phn ng trao đi ion trong dung dch đin li.
Phn ng trao đi ion trong dung dch đin li
ch xy ra khi có s to thành hoc cht kt ta, hoc cht bay
hi, hoc cht ít đin li
(đin li yu).

COOH ít đin li
- Hoc cho axit HNO
3
tác dng vi Ba(OH)
2
.
Phn ng trung hoà xy ra to thành cht ít đin li là nc.
Chú ý: Khi biu din phn ng trao đi trong dung dch đin li ngi ta thng vit
phng trình phân t và
phng trình ion.  phng trình ion, nhng cht kt ta, bay hi, đin li yu vit di dng phân t, các cht đin
li mnh vit di dng ion
(do chúng đin li ra). Cui cùng thu gn phng trình ion bng cách lc b nhng ion
nh nhau  2 v ca phng trình. Giáo viên: V Khc Ngc
Ngun:
Hocmai.vn