BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
[\ BÁO CÁO TỔNG KẾT
(Đề tài Nghiên cứu cơ sở khoa học cho việc xây dựng
các tiêu chuẩn an toàn hạt nhân trong khảo sát địa điểm và thiết kế
nhà máy điện hạt nhân)
Chủ nhiệm đề tài: Nguyễn Thị Hồng Nhung
Cơ quan chủ trì: Cục An toàn bức xạ và hạt nhân 9808 Hà Nội, 2012

8.5. Tiêu chuẩn Khảo sát, đánh giá khả năng phát tán chất phóng xạ trong không
khí và nước – Xem xét sự phân bố dân cư trong việc đánh giá địa điểm cho
NMĐHN 24

8.6. Tiêu chuẩn An toàn hạt nhân - Bảo đảm chất lượng trong khảo sát, đánh giá
địa điểm NMĐHN 26

8.7. Tiêu chuẩn Phân nhóm an toàn đối với cấu trúc, hệ thống và bộ phận quan
trọng của NMĐHN 30

8.8. Tiêu chuẩn Thiết kế bảo vệ chống bức xạ của NMĐHN 34
8.9. Tiêu chuẩn An toàn hạt nhân – Thiết kế chống cháy nổ cho NMĐHN 40
8.10. Tiêu chuẩn Thiết kế chống động đất cho NMĐHN 41
8.11. Tiêu chuẩn Các sự kiện bên ngoài không bao gồm động đất trong thiết kế
NMĐHN 43

8.12. Tiêu chuẩn Thiết kế hệ thống điều khiển và đo đạc của NMĐHN 46
8.13. Tiêu chuẩn Thiết kế hệ thống xử lý và lưu giữ nhiên liệu của NMĐHN 47
8.14. Tiêu chuẩn Thiết kế hệ thống điện khẩn cấp của NMĐHN 50
3

8.15. Tiêu chuẩn Thiết kế hệ thống làm mát và các hệ thống liên quan của
NMĐHN 53

8.16. Tiêu chuẩn Thiết kế vùng hoạt lò phản ứng của NMĐHN 57
8.17. Tiêu chuẩn Thiết kế hệ thống che chắn của NMĐHN 59
8.18. Tiêu chuẩn về quy trình thẩm định cấp phép 61
9. Kết luận và kiến nghị 64
9.1. Kết luận 64
9.2. Kiến nghị 66

trong nước và nước ngoài.
Tới nay, các sản phẩm chính của đề tài theo thuyết minh đã hoàn thành. Báo cáo
tổng kết này được viết nhằm tóm lược các công việc, kết qu
ả thực hiện được
trong đề tài và đưa ra các đánh giá, kiến nghị. Báo cáo tổng kết gồm các phần
như sau:
- Phương pháp thực hiện đề tài
- Các tiêu chuẩn an toàn của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế
- Các quy định, hướng dẫn của Hoa Kỳ về an toàn hạt nhân
- Các quy định, hướng dẫn của Nga về an toàn hạt nhân
- Các quy định, hướng dẫn của Nhật Bản về an toàn hạt nhân
- Quy định, tiêu chuẩn của Việt Nam về an toàn trong xây dựng, công
nghiệp;
- Báo cáo tổng kết quá trình xây dựng và nội dung chính các dự thảo tiêu
chuẩn được xây dựng trong khuôn khổ đề tài
- Đánh giá công tác thực hiện đề tài và kiến nghị.
5

2. Phương pháp thực hiện đề tài
Với mục đích là soạn thảo các dự thảo Tiêu chuẩn Việt Nam về an toàn hạt nhân
trong khảo sát, đánh giá địa điểm và thiết kế NMĐHN, nhóm thực hiện đề tài đã
thực hiện các hoạt động nghiên cứu theo trình tự như sau:
- Nghiên cứu tổng quan các tiêu chuẩn của IAEA về an toàn hạt nhân; lựa chọn
ra các tiêu chuẩn, hướng dẫn củ
a IAEA tương ứng với nội dung từng dự thảo
tiêu chuẩn Việt Nam được xây dựng trong khuôn khổ đề tài. Viết các chuyên đề
nghiên cứu về hướng dẫn của IAEA tương ứng với nội dung từng dự thảo tiêu
chuẩn Việt Nam được xây dựng.
- Nghiên cứu tổng quan các quy định, hướng dẫn, tiêu chuẩn của các nước về an
toàn NMĐHN, đặc biệt tập trung vào các nước Hoa Kỳ, Nga, Nhật Bả

hoàn chỉnh về NMĐHN. Dưới đây là một số loại văn bản quan trọng của Hoa
Kỳ về an toàn NMĐHN.
6 4.1. Quy định liên bang - Title 10, Chapter I, Code of Federal Regulations
Quy định (regulations) của NRC là các yêu cầu có tính bắt buộc đối với tất cả tổ
chức, cá nhân nhận giấy phép từ NRC để sử dụng vật liệu hạt nhân hoặc vận
hành cơ sở hạt nhân.
4.2. Hướng dẫn của cơ quan quản lý (Regulatory guides)
Tài liệu hướng dẫn của cơ quan quản lý (Regulatory Guide series) cung cấp
hướng dẫn cho người xin giấy phép, người được cấp gi
ấy phép cách thức thực
hiện các quy định của NRC, các kỹ thuật nhân viên NRC sử dụng để đánh giá
các vấn đề cụ thể hoặc các tai nạn giả định, và các dữ liệu mà nhân viên NRC
cần để rà soát các đơn xin cấp giấy phép.
Các hướng dẫn của cơ quan quản lý (Regulatory guides) được ban hành bởi 10
Ban (Division) sau đây:
1. Lò phản ứng năng lượng
2. Lò phản ứng nghiên cứu và thử nghiệm
3. Cơ sở nhiên liệ
u và vật liệu
4. Môi trường và lựa chọn địa điểm
5. Bảo vệ nhà máy và vật liệu
6. Các sản phẩm
7. Vận chuyển
8. Sức khỏe nghề nghiệp
9. Thẩm định tài chính và chống độc quyền
10. Các vấn đề chung
Mỗi một hướng dẫn (guide) có một số hiệu gồm các thành tố là chữ viết tắt

đối với nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng và chất thải phóng xạ, Công ước về
Thông báo sớm các tai nạn hạt nhân, Công ước Bảo vệ thực thể vật liệu hạt
nhân, và các điều ước quốc tế khác).
Các quy định pháp lý về an toàn trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử còn nằm
trong các luật liên bang (федералы законы), các nghị định của Tổng thống và
Chính phủ, các Thông tư (Нормы и Правилы /rules and regulations), văn bản
hướng dẫn của cơ quan có thẩm quyền trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử, các
quy chuẩn kỹ thuật (регламеты) và các tiêu chuẩn quốc gia (стадарты). Danh
mục các v
ăn bản quan trọng trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử của Liên bang
Nga được trình bày trong Phụ lục III Báo cáo.
6. Các tiêu chuẩn an toàn của Nhật Bản
Các văn bản quy phạm pháp luật của Nhật Bản về an toàn hạt nhân bao gồm:
6.1. Các văn bản luật
- Luật Năng lượng nguyên tử
- Luật Quản lý vật liệu hạt nhân nguồn, nhiên liệu hạt nhân, lò phản ứng hạt
nhân
- Luật Kinh doanh đ
iện lực và các Thông tư cấp bộ liên quan
- Luật về các Biện pháp cụ thể cho chuẩn bị ứng phó sự cố hạt nhân
- Luật Bồi thường thiệt hại hạt nhân
- Luật Đánh giá tác động môi trường
- Luật Ngăn ngừa nguy hại bức xạ do các đồng vị phóng xạ gây ra
8

6.2. Các quy định quản lý do Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp ban
hành
Phù hợp với Luật về quản lý lò phản ứng và Luật Kinh doanh điện, Bộ Kinh tế,
Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản ban hành các quy định có tính chất là
tiêu chuẩn kỹ thuật về bảo đảm an toàn các công trình hạt nhân dưới dạng các

định, hướng dẫn, tiêu chuẩn v
ề vấn đề này.
Về việc áp dụng tiêu chuẩn nước ngoài, Việt Nam đã có các quy định tại Luật
Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật năm 2006, Nghị định số 70/2010/NĐ-CP
ngày 22/6/2010 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật
Năng lượng nguyên tử về nhà máy điện hạt nhân và Thông tư số 18/2010/TT-
BXD ngày 15/10/2010 quy định việc áp dụng quy chuẩn, tiêu chuẩn trong hoạt
động xây d
ựng do Bộ Xây dựng ban hành. Về cơ bản trong hoạt động xây dựng,
tiêu chuẩn được áp dụng trên nguyên tắc tự nguyện; người quyết định đầu tư
9

xem xét, quyết định và chịu trách nhiệm về việc áp dụng hệ thống các tiêu chuẩn
quốc gia, tiêu chuẩn cơ sở hoặc hệ thống tiêu chuẩn xây dựng nước ngoài cho
các hoạt động xây dựng do mình quản lý (Điều 6 Thông tư 8/2010/TT-BXD).
Về việc xây dựng mới các quy định, tiêu chuẩn về an toàn hạt nhân, trong khi
trình độ, kiến thức trong nước còn hạn chế thì Việt Nam cần tiếp thu các khuyến
cáo được chấ
p nhận chung trên toàn cầu, cụ thể là các hướng dẫn của IAEA, và
học hỏi quy định, hướng dẫn của các nước xuất khẩu NMĐHN cho Việt Nam
cũng như các nước có nhiều kinh nghiệm trong quản lý an toàn NMĐHN. Bên
cạnh đó, do Việt Nam nhập khẩu hai công nghệ lò phản ứng khác nhau từ Nga
và Nhật Bản cho hai NMĐHN đầu tiên nên cũng sẽ có những khó khăn cho hoạt
động xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, tiêu chuẩn trong nước. Để giải
quyết được khía cạnh này, Việt Nam cần đi theo hướng xây dựng các quy định,
tiêu chuẩn có thể áp dụng chung cho các công nghệ lò phản ứng khác nhau,
không nên xây dựng các quy định, tiêu chuẩn đặc thù hoặc có tính mô tả chi tiết
thiết kế cho một loại công nghệ.
Với những hiểu biết về hệ thống tiêu chuẩn của IAEA, quy định, hướng dẫn của
các nước và của Việ

10

các “guides” lớn hơn nhiều so với số lượng “requirements”. Nhiều quốc gia
cũng có cách tiếp cận này trong hoạt động xây dựng hệ thống pháp lý bảo đảm
an toàn hạt nhân. Tại các quốc gia như Hoa Kỳ, Nga, Nhật Bản, Phần Lan, các
quy định pháp luật về an toàn hạt nhân không nhiều trong khi số lượng các
hướng dẫn của cơ quan quản lý nhà nước rất lớn. Các hướng dẫn này không có
tính bắt buộc áp dụng mà có tính chấ
t khuyến khích áp dụng đối với các tổ chức
xin cấp phép cho NMĐHN. Cơ quan quản lý tại các quốc gia này vẫn chấp nhận
các phương án kỹ thuật khác do bên xin cấp phép đưa ra mà vẫn bảo đảm đạt
được mục tiêu an toàn như trong các hướng dẫn của cơ quan quản lý.
Đề xuất 2. Phương pháp xây dựng các tiêu chuẩn bảo đảm an toàn hạt nhân
của Việt Nam:
Tại nhiều quốc gia, cơ quan quản lý nhà nước ch
ỉ ban hành các hướng dẫn có
tính chất chung trong khi các hiệp hội khoa học, công nghiệp xây dựng, công bố
các tiêu chuẩn có tính chi tiết, kỹ thuật cao. Tại Việt Nam, cơ quan quản lý nhà
nước, đặc biệt cơ quan quản lý chuyên ngành, chủ yếu xây dựng các văn bản
quy phạm pháp luật để điều chỉnh các vấn đề thuộc phạm vi quản lý của mình.
Các quy định kỹ thuật có tính chất khuyến khích áp dụng chủ yếu n
ằm trong hệ
thống tiêu chuẩn quốc gia do Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ công bố và
các tiêu chuẩn cơ sở do tổ chức, cá nhân công bố áp dụng. Vì vậy, có thể thấy
các tiêu chuẩn quốc gia Việt Nam tương đương với các Guides - tiêu chuẩn an
toàn có tính chất khuyến khích áp dụng của IAEA và các hướng dẫn quản lý
(regulatory guides) của các nước. Do đó, việc xây dựng các tiêu chuẩn quốc gia
về an toàn hạt nhân của Việt Nam nên dựa vào các Guides củ
a IAEA và các
hướng dẫn của cơ quan quản lý các nước.

15. Thiế
t kế hệ thống làm mát và các hệ thống liên quan của NMĐHN
16. Thiết kế vùng hoạt lò phản ứng của NMĐHN
17. Thiết kế hệ thống che chắn của NMĐHN
18. Quy trình thẩm định cấp phép NMĐHN

Trong số 18 dự thảo tiêu chuẩn nêu trên, 5 dự thảo đầu tiên đã được trình Lãnh
đạo Cục An toàn bức xạ và hạt nhân xem xét, gửi xin ý kiến của các tổ chức,
chuyên gia trong nước và nước ngoài. Sau khi tiếp thu các ý ki
ến phản hồi, các
nhóm soạn thảo đã hoàn thiện lại dự thảo 5 tiêu chuẩn này và đã làm thủ tục
chuyển sang Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng để thẩm định. Nếu việc
thẩm định được tiến hành thuận lợi thì 5 tiêu chuẩn này sẽ được trình Bộ trưởng
Bộ Khoa học và Công nghệ công bố đầu năm 2013.

Dưới đây là tổng kế
t quá trình xây dựng và nội dung cơ bản của từng dự thảo
tiêu chuẩn An toàn hạt nhân:

8.1. Tiêu chuẩn Đánh giá độ nguy hiểm động đất đối với địa điểm NMĐHN
a) Tài liệu tham khảo trong việc xây dựng tiêu chuẩn
Nhóm biên soạn tiêu chuẩn đã tham khảo quy định của Việt Nam về an toàn hạt
nhân, các tiêu chuẩn của IAEA và hướng dẫn của các nước. Tài liệu tham khảo
bao gồm:
- Thông tư 28/2011/TT-BKHCN ngày 28/10/2011 c
ủa Bộ Khoa học và
Công nghệ quy định về yêu cầu an toàn hạt nhân quy định các yêu cầu về
an toàn hạt nhân đối với địa điểm NMĐHN
12


nghiên cứu đủ chitiết để có thể đưa ra được quyết định hợp lý.” (Điều 10 Thông
tư 28/2011/TT-BKHCN)
+ Hướng dẫn của IAEA
Tài liệu SSG-9 được xuất bản năm 2010 và thay th
ế tài liệu NS-G-3.3 xuất bản
năm 2002. Tài liệu này được xây dựng có tính đến kinh nghiệm của IAEA trong
việc nghiên cứu, đánh giá độ nguy hiểm động đất đối với các cơ sở hạt nhân
trong một thập kỷ vừa qua và cách tiếp cận mới trong phương pháp phân tích,
đặc biệt trong lĩnh vực phân tích xác suất đối với nguy hại động đất và mô hình
hóa kịch bản rung chấn mạnh.
+ Hướng dẫn của các n
ước
13

Các hướng dẫn của Hoa Kỳ, Nga và Nhật Bản về khảo sát, đánh giá độ nguy
hiểm động đất nằm trong các văn bản khác nhau. Về phương pháp kỹ thuật cụ
thể trong hoạt động khảo sát, các nước có các hướng dẫn hoặc tiêu chuẩn không
hoàn toàn giống nhau.
c) Xây dựng kết cấu và nội dung dự thảo tiêu chuẩn
Có thể khẳng định rằng hoạt động nghiên cứu, đánh giá độ
nguy hiểm động đất
đối với NMĐHN là công việc chuyên ngành kỹ thuật sâu, không chỉ liên quan
đến kiến thức về an toàn hạt nhân mà liên quan đến kiến thức về địa chấn. Để
bảo đảm tính khả thi, nhóm thực hiện đề tài thấy rằng việc xây dựng một dự thảo
tiêu chuẩn chung về khảo sát, đánh giá độ nguy hiểm động đất đối với NMĐHN
cần theo cách tiếp cậ
n sau:
- Bảo đảm các nội dung đưa vào tiêu chuẩn là các hướng dẫn, quy định
được chấp nhận rộng rãi trên thế giới;
- Quy định đề ra phương pháp khảo sát, đánh giá chung. Những vấn đề cụ

6. Đánh giá độ nguy hiểm do rung động
nền đất
6. Evaluation of the ground motion
hazards
7. Phân tích độ nguy hiểm động đất
bằng phương pháp xác suất
7. Probabilistic seismic hazard
analysis
8. Phân tích độ nguy hiểm động đất
bằng phương pháp tất định
8. Deterministic seismic hazards
analysis
9. Khả năng dịch chuyển đứt gãy tại địa
điểm
9. Potential for fault displacement at
the site
10. Rung động nền đất, dịch chuyển đứt
gãy và các nguy hại khác trong cơ sở
thiết kế
10. Design basis ground motion,
fault displacement and others hazards
11. Project management system

8.2. Tiêu chuẩn Các khía cạnh địa kỹ thuật trong đánh giá địa điểm
NMĐHN
a) Tài liệu tham khảo trong việc xây dựng tiêu chuẩn:
Nhóm biên soạn tiêu chuẩn đã tham khảo quy định của Việt Nam về an toàn hạt
nhân, các tiêu chuẩn của IAEA. Tài liệu tham khảo bao gồm:
- IAEA, Safety Standards Series No. NS-G-3.6, Geotechnical Aspects of
Site Evaluation and Foundations for Nuclear Power Plants (xuất bản năm

đất đá và phương pháp phân tích phù hợp để xác định mức độ nguy hại của hóa
lỏng nền đất đối với NMĐHN.
4. Các đặc điểm địa kỹ thuật của nền đất, chế độ và tính chất hóa học của nước
ngầm phải được khảo sát, nghiên cứu. Các lớp đất đá tại địa
điểm phải được
xác định và mô tả dưới dạng phù hợp với mục đích thiết kế. Sự ổn định của nền
móng dưới tác động của tải trọng tĩnh và tải trọng địa chấn phải được đánh
giá.” (Điều 14 Thông tư 28/2011/TT-BKHCN)
Các quy định trong Thông tư 28/011/TT-BKHCN hoàn toàn phù hợp với các
hướng dẫn của IAEA trong tài liệu NS-R-3, Site Evaluation for NPPs.
+ Hướng dẫn của IAEA
Tài li
ệu NS-G-3.6, Geotechnical Aspects of Site Evaluation and Foundations for
Nuclear Power Plants không hoàn toàn chứa đựng các nội dung có tính kỹ thuật
cụ thể song đưa ra các hướng dẫn cơ bản trong việc khảo sát, đánh giá địa kỹ
thuật tại địa điểm NMĐHN. Các nội dung trong hướng dẫn của IAEA có tính
phổ quát cao và được thừa nhận rộng rãi trên thế giới.
+ Hướng dẫn của các nước
Các hướng dẫn của Hoa Kỳ, Nga và Nhật Bản về kh
ảo sát, đánh giá địa kỹ thuật
tại địa điểm NMĐHN nằm trong các văn bản khác nhau. Về phương pháp kỹ
thuật cụ thể trong hoạt động khảo sát, các nước có các hướng dẫn hoặc tiêu
chuẩn không hoàn toàn giống nhau nhưng những nguyên tắc và tiêu chí chung
thì phù hợp với hướng dẫn của IAEA.
c) Xây dựng kết cấu và nội dung dự thảo tiêu chuẩn
Có thể khẳng định rằng hoạ
t động nghiên cứu, đánh giá địa kỹ thuật đối với
NMĐHN là công việc chuyên ngành kỹ thuật sâu, không chỉ liên quan đến kiến
thức về an toàn hạt nhân mà liên quan đến kiến thức về địa lý, địa chất. Để bảo
đảm tính khả thi, nhóm thực hiện đề tài thấy rằng việc xây dựng một dự thảo

7. Cấu trúc ngầm 7. Buried structures
8. Quan trắc địa kỹ thuật 8. Monitoring of geotechnical parameters

8.3. Tiêu chuẩn An toàn hạt nhân - Khí tượng, thủy văn trong đánh giá địa
điểm NMĐHN
Mối nguy khí tượng liên quan đến điều kiện khí tượng cực đoan và hiện tượng
khí tượng nguy hại hiếm khi xảy ra. Mối nguy thủy văn liên quan đến các sự
kiện lũ lụt, bao gồm một số hiện tượng liên quan và các điều kiện về mức nước.
Các mối nguy có thể tác động đế
n an toàn của NMĐHN cần phải xem xét đầy
đủ khi lựa chọn và đánh giá địa điểm, khi thiết kế và vận hành nhà máy. Việc
xây dựng tiêu chuẩn về An toàn hạt nhân – Khí tượng, thủy văn trong đánh giá
địa điểm NMĐHN không chỉ giúp định hướng cho các tổ chức đầu tư, khảo sát,
17

đánh giá địa điểm NMĐHN mà còn giúp cho cơ quan quản lý thực hiện hoạt
động thẩm định và kiểm tra một cách phù hợp.
a) Tài liệu tham khảo trong việc xây dựng tiêu chuẩn
Nhóm thực hiện đề tài đã tham khảo các tiêu chuẩn của IAEA và hướng dẫn của
các nước. Tài liệu tham khảo bao gồm:
- IAEA Specific Safety Guide No. SSG-18, Meteorological and
Hydrological Hazards in Site Evaluation for Nuclear Installations, (xuất
bản năm 2011).
- Hoa Kỳ, USNRC Regulatory Guide 1.23 “Meteorological Monitoring
Programs for Nuclear Power Plants”.
- Nga, Đánh giá các tác động bên ngoài từ môi trường tự
nhiên và con
người tới các cơ sở sử dụng năng lượng nguyên tử. NP-064-05. Quyết định
phê chuẩn số 16 của Rostexnadzor LB Nga ngày 20/12/2005.
- Nhật Bản, NSCRG: L-SE-I.06, Regulatory Guide for Meteorological

trường tự nhiên và con người tới các cơ sở sử dụng năng lượng nguyên tử;
- Tài liệu của Nhật Bản, NSCRG: L-SE-I.06, Regulatory Guide for
Meteorological Observation for Safety Analysis of Nuclear Power Reactor
Facilities;
- Tài liệu của Hoa Kỳ, NRC, 10 CFR Part 100. Title 10, Energy, Part 100,
Reactor Site Criteria hoặc Regulatory Guide 1.23, Meteorological
Monitoring Programs for Nuclear Power Plants.
Nhưng cũng có thể có các văn bản hướng dẫn chi tiết như:
- Nhật Bản, JAPAN SOCIETY OF CIVIL ENGINEERS, Tsunami
Assessment Method for Nuclear Power Plants in Japan, Technical
Document (2002),
/>519.pdf (in English)
- Hoa Kỳ, NUCLEAR REGULATORY COMMISSION, Design Floods for
Nuclear Power Plants, Regulatory Guide 1.59, NRC, Washington, DC
(1977).
c) Xây dựng k
ết cấu và nội dung dự thảo tiêu chuẩn
Vấn đề khí tượng, thủy văn có tính chuyên ngành kỹ thuật sâu và trong đó có
nhiều khía cạnh cụ thể. Để bảo đảm tính khả thi, nhóm thực hiện đề tài thấy rằng
việc xây dựng một dự thảo tiêu chuẩn về khảo sát, đánh giá khí tượng thủy văn
cần theo cách tiếp cận sau:
- Bảo đảm các nội dung đưa vào tiêu chuẩn là các hướng d
ẫn, quy định
được chấp nhận rộng rãi trên thế giới;
- Quy định đề ra phương pháp khảo sát, đánh giá chung. Những vấn đề cụ
thể và phương pháp khảo sát, đánh giá cụ thể nên để trong từng tiêu chuẩn
khác, riêng biệt.
Từ nhận định như trên, nhóm thực hiện đề tài quyết định sử dụng tài liệu của
IAEA, SSG-18 làm tài liệu gốc để xây dựng dự thảo tiêu chuẩn An toàn hạt
nhân – Khí tượng, thủy văn trong đánh giá địa điểm NMĐHN. Dựa trên tài liệu

5. ASSESSMENT OF HYDROLOGICAL
HAZARDS
7 Xác định các thông số thiết kế cơ bản
6. DETERMINATION OF DESIGN BASIS
PARAMETERS
8 Các biện pháp bảo vệ địa điểm
7. MEASURES FOR SITE PROTECTION
9 Sự biến đổi của các hiểm họa theo
thời gian
8. CHANGES IN HAZARDS WITH TIME
10 Hệ thống giám sát và cảnh báo để
bảo vệ các công trình
9. MONITORING SYSTEMS AND
WARNING SYSTEMS FOR THE
PROTECTION OF INSTALLATIONS

10. NUCLEAR INSTALLATIONS OTHER
THAN NUCLEAR POWER PLANTS
11 Hệ thống quản lý đối với các đánh
giá hiểm họa
11. MANAGEMENT SYSTEM FOR
HAZARD ASSESSMENTS

ANNEX I: EXAMPLES OF CRITERIA
FOR DEFINING DESIGN BASIS
PARAMETERS FOR
METEOROLOGICAL VARIABLES
ANNEX II:ASSESSMENT OF TSUNAMI
HAZARD: CURRENT PRACTICE IN
SOME STATES

- Nga, Đánh giá các tác động bên ngoài từ môi trường tự nhiên và con
người tới các cơ sở sử dụng năng lượng nguyên tử. NP-064-05. Quyết định
phê chuẩn số 16 của Rostexnadzor LB Nga ngày 20/12/2005.
- Nhật Bản, NSCRG: L-ST-I.0, Regulatory Guide for Reviewing Nuclear
Reactor Site Evaluation and Application Criteria
b) Nhận xét về yêu cầu, hướng dẫn của IAEA và các nước
+ Quy định của Việt Nam về khảo sát, đánh giá địa điểm liên quan đến các
sự kiện do con người gây ra
Liên quan đến hướng dẫn khảo sát, đánh giá địa điểm NMĐHN, Việt Nam mới
chỉ có Thông tư số 28/2011/TT-BKHCN ngày 28/10/2011 quy định về yêu cầu
an toàn hạt nhân đối với địa
điểm NMĐHN. Thông tư này chỉ đưa ra các yêu
cầu chung, trong đó yêu cầu:
“Khi đánh giá địa điểm NMĐHN phải khảo sát, nghiên cứu đầy đủ các yếu
tố, đặc điểm sau đây: a) Các yếu tố tự nhiên và nhân tạo có khả năng tác động
từ bên ngoài tới an toàn của NMĐHN ….;” (Điều 5 Thông tư)
21

“1. Đánh giá khả năng máy bay rơi tại địa điểm NMĐHN và mức độ nguy
hại, có tính đến tần suất bay và đặc điểm của máy bay hiện tại và tương lai.
Trường hợp có khả năng máy bay rơi tại địa điểm thì phải xác định mức độ
nguy hại đối với NMĐHN.
2. Xác định các hoạt động trong khu vực có liên quan đến việc xử lý, lưu
giữ, vận chuyển hóa chất có khả năng gây nổ hoặc tạo ra các khí dễ cháy nổ.
Xác định mức độ nguy hại do nổ hóa chất, bao gồm cả tác động do áp lực và
gây độc, có tính đến khoảng cách tới địa điểm.” (Điều 15 Thông tư).
+ Hướng dẫn của IAEA
Liên quan đến vấn đề này, IAEA có tài liệu NS-G-3.1, External Human Induced
Events in Site Evaluation for Nuclear Power Plants (xuất bản năm 2002).
Tài liệu này đưa ra các bước khảo sát, đánh giá các sự ki

22

Trong quá trình nghiên cứu hướng dẫn trong tài liệu NS-G-3.1, nhóm thực hiện
đề tài đã thảo luận với chuyên gia của Hoa Kỳ (USNRC) và Phần Lan (STUK)
về những ưu điểm và hạn chế của tài liệu này. Nhóm thực hiện đề tài cùng các
chuyên gia đều thống nhất về các điểm hạn chế trong tài liệu NS-G-3.1 như sau:
- có một số điểm mâu thuẫn hoặc không rõ ràng,
- việc áp dụng các giá trị CPV và DBPV không phải là thực ti
ễn chung, phổ
biến trên thế giới,
- cách hành văn không giống cách hành văn trong TCVN, nhiều chỗ mang
tính giảng giải nhiều hơn tính quy định, hướng dẫn;
- có nhiều nội dung được lặp đi lặp lại trong văn bản.
+ Quy định của Nga, Nhật Bản và Hoa Kỳ
Các nước này có các quy định về khảo sát, đánh giá địa điểm liên quan đến các
sự kiện do con người gây ra. Các nước cũng thừa nhận vi
ệc sử dụng các giá trị
khoảng cách sàng lọc để loại bỏ các nguồn sự kiện không cần quan tâm. Tuy
nhiên, hướng dẫn của các nước không hoàn toàn theo phương pháp như trong tài
liệu NS-G-3.1, cụ thể là không quy định về việc sử dụng các giá trị DBPV và
CPV mà chỉ đơn thuần quy định về tiêu chí xác suất gây hậu quả phóng xạ để
sàng lọc sự kiện và xác định sự kiện làm cơ sở thiết kế.
+ Nhận xét:
Hướng dẫn của IAEA và các nước về khảo sát, đánh giá sự kiện do con người
gây ra giống nhau ở một số nội dung như: phương pháp thu thập dữ liệu; sử
dụng giá trị khoảng cách sàng lọc để loại bỏ các sự kiện không cần xem xét; sử
dụng giá trị xác suất sự kiện gây hậu quả phóng xạ để sàng lọc sự kiện hoặc thiết
lậ
p sự kiện làm cơ sở thiết kế. Điểm khác giữa hướng dẫn của IAEA và hướng
dẫn của các nước ở chỗ, trong khi IAEA sử dụng giá trị CPV và giá trị DBPV để

Sử dụng nội dung của tài liệu NS-G-3.1, Mục
2. General approach to site evaluation in
relation to external human induced events
4. Thu thập dữ liệu và khảo sát

Sử dụng nội dung của tài liệu NS-G-3.1, Mục
3. Data collection and investigation nhưng sắp
xếp và viết lại cho ngắn gọn hơn.

5. Quy trình sàng lọc và đánh
giá
- Viết theo ý kiến tư vấn của chuyên gia Hoa
Kỳ và Phần Lan.
- Tiêu chí sàng lọc và đánh giá trong dự thảo
tiêu chuẩn phù hợp với hướng dẫn của IAEA
nhưng quy định về phương pháp sàng lọc và
đánh giá không hoàn toàn giống với hướng
dẫn của IAEA. Cụ thể,
+ sàng lọc nguồn gây sự kiện khởi phát theo
khoảng cách SDV: giống hướng dẫn của Hoa
Kỳ, Nga, IAEA.
+ Sàng lọc nguồ
n gây sự kiện khởi phát theo
xác suất gây hậu quả phóng xạ: cơ bản dựa
vào nội dung trong tài liệu của Hoa Kỳ. 24

8.5. Tiêu chuẩn Khảo sát, đánh giá khả năng phát tán chất phóng xạ trong

Tài liệu của IAEA, Hướng dẫn an toàn NS-G-3.2, Dispersion of radioactive
material in air and water and Consideration of population distribution in site
evaluation for nuclear power plants đưa ra hướng dẫn nghiên cứu và khảo sát,
đánh giá tác động của NMĐHN lên con người và môi trường. Tài liệu cũng đưa
ra hướng dẫn đánh giá tính khả thi của kế hoạch ứng phó s
ự cố liên quan đến các
đặc điểm của địa điểm. Tài liệu này đưa ra hướng dẫn một cách tổng thể trong
khảo sát, đánh giá khả năng phát tán chất phóng xạ trong không khí, nước và
xem xét phân bố dân cư gần NMĐHN. Tài liệu thể hiện các xu hướng chung và
phổ biến nhất trên thế giới liên quan đến vấn đề này.
+ Quy định, hướng dẫn của các nước
25

Các nước có các kinh nghiệm khác nhau trong việc cấu trúc các văn bản hướng
dẫn liên quan đến đánh giá nguy hại khí tượng, thủy văn cho địa điểm NMĐHN.
Có thể có các văn bản hướng dẫn chung, đưa ra phương pháp luận, các tiêu chí
cơ bản trong việc đánh giá như:
- Nga NP-064-05, Đánh giá các tác động bên ngoài từ môi trường tự nhiên
và con người tới các cơ sở sử dụng năng lượng nguyên tử;
- Nhật B
ản, NSCRG: L-SE-I.06, Regulatory Guide for Meteorological
Observation for Safety Analysis of Nuclear Power Reactor Facilities;
- Hoa Kỳ, NRC, 10 CFR Part 100. Title 10, Energy, Part 100, Reactor Site
Criteria, NRC, Washington, DC
Nhưng cũng có thể có các văn bản hướng dẫn chi tiết như:
- Hoa Kỳ, Regulatory Guide 1.145, Atmospheric Dispersion Models for
Potential Accident Consequence Assessments at Nuclear Power Plants -
HISTORY
- Hoa Kỳ, Regulatory Guide 4.4, Reporting Procedure for Mathematical
Models Selected To Predict Heated Effluent Dispersion in Natural Water