KIỂM TRA BÀI CŨ
KIỂM TRA BÀI CŨ
Điền thông tin vào bảng sau:
Điền thông tin vào bảng sau:
Kiểu văn
Kiểu văn
bản, phương
bản, phương
thức biểu đạt
thức biểu đạt
Đặc điểm
Đặc điểm
Ví dụ
Ví dụ
Tự sự
Tự sự
Miêu tả
Miêu tả
Biểu cảm
Biểu cảm
Nghị luận
Nghị luận
Bày tỏ tình cảm,
Bày tỏ tình cảm,
cảm xúc.
cảm xúc.
Nêu ý kiến đánh
Nêu ý kiến đánh
giá, bình luận.
giá, bình luận.

tả trong văn nghị luận
tả trong văn nghị luận
I)
I)
Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn
Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn
nghị luận
nghị luận
1) Ví dụ: (SGK/113)
1) Ví dụ: (SGK/113)
a. Ví dụ 1:
a. Ví dụ 1:
b. Ví dụ 2:
b. Ví dụ 2:
a)
a)
Sau nữa, việc săn bắt thứ “vật liệu biết nói” đó, mà lúc
Sau nữa, việc săn bắt thứ “vật liệu biết nói” đó, mà lúc
bấy giờ người ta gọi là “chế độ lính tình nguyện” (danh từ
bấy giờ người ta gọi là “chế độ lính tình nguyện” (danh từ
mỉa mai một cách ghê tởm) đã gây ra những vụ nhũng lạm
mỉa mai một cách ghê tởm) đã gây ra những vụ nhũng lạm
hết sức trắng trợn.
hết sức trắng trợn.Đây! Chế độ lính tình nguyện ấy được tiến hành như
Đây! Chế độ lính tình nguyện ấy được tiến hành như
thế này: Vị “chúa tỉnh” – mỗi viên công sứ ở Đông Dương
thế này: Vị “chúa tỉnh” – mỗi viên công sứ ở Đông Dương

Thuế máu
Thuế máu
)
)
a. Ví dụ 1:
a. Ví dụ 1:
b) Ấy thế mà trong một bản bố cáo với những người bị bắt
b) Ấy thế mà trong một bản bố cáo với những người bị bắt
lính, phủ toàn quyền Đông Dương, sau khi hứa hẹn ban
lính, phủ toàn quyền Đông Dương, sau khi hứa hẹn ban
phẩm hàm cho những lính sẽ còn sống sót và truy tặng
phẩm hàm cho những lính sẽ còn sống sót và truy tặng
những người sẽ hi sinh cho “Tổ quốc”, đã trịnh trọng
những người sẽ hi sinh cho “Tổ quốc”, đã trịnh trọng
tuyên bố rằng:
tuyên bố rằng:
“
“
Các bạn đã tấp nập đầu quân, các bạn đã không ngần
Các bạn đã tấp nập đầu quân, các bạn đã không ngần
ngại rời bỏ quê hương xiết bao trìu mến để người thi hiến
ngại rời bỏ quê hương xiết bao trìu mến để người thi hiến
xương máu của mình như lính khố đỏ, kẻ thì hiến dâng
xương máu của mình như lính khố đỏ, kẻ thì hiến dâng
cánh tay lao động của mình như lính thợ.”
cánh tay lao động của mình như lính thợ.”
Nếu quả thật người An Nam phấn khởi đi lính đến thế,
Nếu quả thật người An Nam phấn khởi đi lính đến thế,
tại sao lại có cảnh, tốp thì bị xích tay điệu về tỉnh lị, tốp
tại sao lại có cảnh, tốp thì bị xích tay điệu về tỉnh lị, tốp

giặc ngoại xâm. Quân nàng liên kết với người kinh, theo cờ lệnh bằng
chăn dệt chỉ ngũ sắc của nàng mà đánh tan được giặc. Mường bản đang
vui thắng trận thì nàng hóa thành tiên lên trời, sau khi tắm ở sông Nậm
Bờ, để lại trên bờ thanh gươm nàng đã dùng diệt giặc. Từ đấy, hàng năm
đến ngày nàng lên trời, dân làng lại mở hội rước cờ nàng Han, vui chơi rồi
kéo ra sông Nậm Bờ tắm. Và trên dãy núi Pu-keo vẫn còn đền thờ nàng
Han ở chân rừng, gần đấy có những vũng, những ao chi chít nối tiếp nhau
là vết chân voi ngựa của quân nàng Han và quân đội của người Kinh.
So sánh với những truyện trên, chúng ta thấy truyện Thánh Gióng
thực là bản anh hùng ca và là anh hùng ca của người Việt cổ.
(Theo Cao Huy Đỉnh, Người anh hùng làng Gióng)
b. Ví dụ 2:
b. Ví dụ 2:
I. Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận:
I. Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận:
1. Ví dụ: Sgk (113).
1. Ví dụ: Sgk (113).
2. Nhận xét:
2. Nhận xét:
Tiết 116 – TÌM HIỂU CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ VÀ MIÊU TẢ TRONG VĂN NGHỊ LUẬN
Tiết 116 – TÌM HIỂU CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ VÀ MIÊU TẢ TRONG VĂN NGHỊ LUẬN
a. Ví dụ 1:
a. Ví dụ 1:
a)
a)
Sau nữa, việc săn bắt thứ “vật liệu biết nói” đó, mà lúc
Sau nữa, việc săn bắt thứ “vật liệu biết nói” đó, mà lúc
bấy giờ người ta gọi là “chế độ lính tình nguyện” (danh từ
bấy giờ người ta gọi là “chế độ lính tình nguyện” (danh từ
mỉa mai một cách ghê tởm) đã gây ra những vụ nhũng lạm

với họ hoặc với gia đình họ, và nếu cần, thì giam cổ họ lại
cho đến khi họ phải dứt khoát chọn lấy một trong hai con
cho đến khi họ phải dứt khoát chọn lấy một trong hai con
đường: “đi lính tình nguyện, hoặc xì tiền ra”.
đường: “đi lính tình nguyện, hoặc xì tiền ra”.
(Nguyễn Ái Quốc,
(Nguyễn Ái Quốc,
Thuế máu
Thuế máu
)
)
a. Ví dụ 1:
a. Ví dụ 1:
b) Ấy thế mà trong một bản bố cáo với những người bị bắt
b) Ấy thế mà trong một bản bố cáo với những người bị bắt
lính, phủ toàn quyền Đông Dương, sau khi hứa hẹn ban
lính, phủ toàn quyền Đông Dương, sau khi hứa hẹn ban
phẩm hàm cho những lính sẽ còn sống sót và truy tặng
phẩm hàm cho những lính sẽ còn sống sót và truy tặng
những người sẽ hi sinh cho “Tổ quốc”, đã trịnh trọng tuyên
những người sẽ hi sinh cho “Tổ quốc”, đã trịnh trọng tuyên
bố rằng:
bố rằng:
“
“
Các bạn đã tấp nập đầu quân, các bạn đã không ngần
Các bạn đã tấp nập đầu quân, các bạn đã không ngần
ngại rời bỏ quê hương xiết bao trìu mến để người thi hiến
ngại rời bỏ quê hương xiết bao trìu mến để người thi hiến
xương máu của mình như lính khố đỏ, kẻ thì hiến dâng

2. Nhận xét:
Tiết 116 – TÌM HIỂU CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ VÀ MIÊU TẢ TRONG VĂN NGHỊ LUẬN
Tiết 116 – TÌM HIỂU CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ VÀ MIÊU TẢ TRONG VĂN NGHỊ LUẬN*
*
Yếu tố tự sự (ở đoạn trích a)
Yếu tố tự sự (ở đoạn trích a)
Vị chúa tỉnh…ra lệnh cho bọn quan lại dưới quyền, trong một
Vị chúa tỉnh…ra lệnh cho bọn quan lại dưới quyền, trong một
thời hạn nhất định…đi lính tình nguyện, hoặc xì tiền ra.
thời hạn nhất định…đi lính tình nguyện, hoặc xì tiền ra.

Luận cứ nhằm kể lại kiểu bắt lính kì quặc làm sáng tỏ cho
Luận cứ nhằm kể lại kiểu bắt lính kì quặc làm sáng tỏ cho
luận điểm: “chế độ lính tình nguyện đã gây ra những vụ
luận điểm: “chế độ lính tình nguyện đã gây ra những vụ
nhũng lạm hết sức trắng trợn”.
nhũng lạm hết sức trắng trợn”.
*
*
Yếu tố miêu tả (ở đoạn trích b)
Yếu tố miêu tả (ở đoạn trích b)
Tấp nập đầu quân, không ngần ngại rời bỏ quê hương xiết
Tấp nập đầu quân, không ngần ngại rời bỏ quê hương xiết
bao trìu mến…lính khố đỏ…tốp thì bị xích tay điệu về tỉnh lị,

huyện, xã, thôn trong cả nước Việt Nam, hoặc đi lính
tình nguyện, hoặc phải nộp tiền.
tình nguyện, hoặc phải nộp tiền.b) Thế mà trong bản bố cáo với người bị bắt lính,
b) Thế mà trong bản bố cáo với người bị bắt lính,
phủ toàn quyền Đông Dương sau khi hứa hẹn khen
phủ toàn quyền Đông Dương sau khi hứa hẹn khen
thưởng và truy tặng những người đã hy sinh cho Tổ
thưởng và truy tặng những người đã hy sinh cho Tổ
quốc còn tuyên bố về sự phấn khởi, tình nguyện đi
quốc còn tuyên bố về sự phấn khởi, tình nguyện đi
lính của họ. Những lời nói trên hoàn toàn trái ngược
lính của họ. Những lời nói trên hoàn toàn trái ngược
với sự thật về những hành động ngược đãi về nhà
với sự thật về những hành động ngược đãi về nhà
cầm quyền Pháp và Sài Gòn sau chiến tranh.
cầm quyền Pháp và Sài Gòn sau chiến tranh.
Đoạn văn:
Đoạn văn:
I. Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận:
I. Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận:
1. Ví dụ: Sgk (113).
1. Ví dụ: Sgk (113).
2. Nhận xét:
2. Nhận xét:
Tiết 116 – TÌM HIỂU CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ VÀ MIÊU TẢ TRONG VĂN NGHỊ LUẬN
Tiết 116 – TÌM HIỂU CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ VÀ MIÊU TẢ TRONG VĂN NGHỊ LUẬN
a. Ví dụ 1:

Còn nàng Han là một cô gái thông minh dũng cảm, lớn lên đi đánh
giặc ngoại xâm. Quân nàng liên kết với người kinh, theo cờ lệnh bằng
chăn dệt chỉ ngũ sắc của nàng mà đánh tan được giặc. Mường bản đang
vui thắng trận thì nàng hóa thành tiên lên trời, sau khi tắm ở sông Nậm
Bờ, để lại trên bờ thanh gươm nàng đã dùng diệt giặc. Từ đấy, hàng năm
đến ngày nàng lên trời, dân làng lại mở hội rước cờ nàng Han, vui chơi
rồi kéo ra sông Nậm Bờ tắm. Và trên dãy núi Pu-keo vẫn còn đền thờ
nàng Han ở chân rừng, gần đấy có những vũng, những ao chi chít nối
tiếp nhau là vết chân voi ngựa của quân nàng Han và quân đội của người
Kinh.
So sánh với những truyện trên, chúng ta thấy truyện Thánh Gióng
thực là bản anh hùng ca và là anh hùng ca của người Việt cổ.
(Theo Cao Huy Đỉnh, Người anh hùng làng Gióng)
b. Ví dụ 2:
b. Ví dụ 2:
Câu hỏi thảo luận
1) Tìm những yếu tố tự sự, miêu tả trong
văn bản trên và cho biết tác dụng của
chúng?
2) Vì sao tác giả văn bản trên đã không kể
lại đầy đủ và cặn kẽ toàn bộ hai truyện
Chàng Trăng và Nàng Han, mà chỉ tả cụ
thể một số hình ảnh và kể kĩ một số chi
tiết trong những câu chuyện ấy?
I. Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận:
I. Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận:
1. Ví dụ: Sgk (113).
1. Ví dụ: Sgk (113).
2. Nhận xét:
2. Nhận xét:

thành tiên bay lên trời. Trên dãy núi Pu-keo vẫn còn
thành tiên bay lên trời. Trên dãy núi Pu-keo vẫn còn
những vũng ao chi chít vết chăn voi ngựa.
những vũng ao chi chít vết chăn voi ngựa.
•
Truyện “
Truyện “
Thánh Gióng”
Thánh Gióng”
: hoàn toàn không kể, tả.
: hoàn toàn không kể, tả.
Tác dụng
Tác dụng
:
:Yếu tố tự sự và miêu tả làm cho luận điểm
Yếu tố tự sự và miêu tả làm cho luận điểm
“Sự giống nhau, gần gũi giữa những truyện anh hùng
“Sự giống nhau, gần gũi giữa những truyện anh hùng
của các dân tộc Việt Nam” thêm rõ ràng, sáng tỏ.
của các dân tộc Việt Nam” thêm rõ ràng, sáng tỏ.
Hai truyện Chàng Trăng và Nàng

1.
1.
Bài 1:
Bài 1:
Chỉ ra các yếu tố tự sự và miêu tả trong đoạn văn nghị
Chỉ ra các yếu tố tự sự và miêu tả trong đoạn văn nghị
luận dưới đây và cho biết tác dụng của chúng.
luận dưới đây và cho biết tác dụng của chúng.
Sắp Trung thu, trời xứ Bắc hẳn trong, trăng hẳn tròn và sáng. Đêm trước rằm đầu tiên từ
Sắp Trung thu, trời xứ Bắc hẳn trong, trăng hẳn tròn và sáng. Đêm trước rằm đầu tiên từ
ngày bị giam giữ. Mười mấy ngày qua, trừ cái bực mình ban đầu khi bị bắt giữ vô cớ, cái
ngày bị giam giữ. Mười mấy ngày qua, trừ cái bực mình ban đầu khi bị bắt giữ vô cớ, cái
khẳng định mình vẫn là khách tự do, chỉ là một xâu những sự vật lỉnh kỉnh, lích kích đáng lạ,
khẳng định mình vẫn là khách tự do, chỉ là một xâu những sự vật lỉnh kỉnh, lích kích đáng lạ,
đáng cười, đáng ghét của bộ mặt nhà giam. Bỗng đêm nay trăng sáng quá chừng. Trong
đáng cười, đáng ghét của bộ mặt nhà giam. Bỗng đêm nay trăng sáng quá chừng. Trong
suốt, bao la, huyền ảo, vỗ về. Ngay bên cửa sổ, lồng trong bóng cây. Đêm nay rất đẹp.
suốt, bao la, huyền ảo, vỗ về. Ngay bên cửa sổ, lồng trong bóng cây. Đêm nay rất đẹp.
Trong lòng rạo rực bao nỗi niềm. Cầm lòng không đậu, người tù phải thốt lên:
Trong lòng rạo rực bao nỗi niềm. Cầm lòng không đậu, người tù phải thốt lên:
“
“
Đối thử lương tiêu nại nhược hà”
Đối thử lương tiêu nại nhược hà”
(Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ)
(Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ)
[…] Vậy trước cảnh đẹp đêm nay, trước cái đẹp đêm lành này (đối thử lương tiêu), biết làm
[…] Vậy trước cảnh đẹp đêm nay, trước cái đẹp đêm lành này (đối thử lương tiêu), biết làm
sao bây giờ (nại nhược hà)? Một câu hỏi hay một câu than đều có nghĩa. Nó là dấu hiệu của
sao bây giờ (nại nhược hà)? Một câu hỏi hay một câu than đều có nghĩa. Nó là dấu hiệu của

xâu những vật lỉnh kỉnh…đáng ghét của bộ mặt
nhà giam.
nhà giam.
+ Phải đi ra với đêm, phải tắm mình trong
+ Phải đi ra với đêm, phải tắm mình trong
nguyệt, phải vui, phải làm thơ,…
nguyệt, phải vui, phải làm thơ,…

Yếu tố tự sự giúp người đọc hình dung rõ
Yếu tố tự sự giúp người đọc hình dung rõ
hơn hoàn cảnh sáng tác bài thơ và tâm trạng
hơn hoàn cảnh sáng tác bài thơ và tâm trạng
của nhà thơ.
của nhà thơ.
Trả lời:
Trả lời:
Tiết 116 – TÌM HIỂU CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ VÀ MIÊU TẢ TRONG VĂN NGHỊ LUẬN
Tiết 116 – TÌM HIỂU CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ VÀ MIÊU TẢ TRONG VĂN NGHỊ LUẬN
•
Yếu tố miêu tả:
Yếu tố miêu tả:
+ Trời xứ Bắc hẳn trong, trăng hẳn tròn và sáng.
+ Trời xứ Bắc hẳn trong, trăng hẳn tròn và sáng.
Đêm nay trăng sáng quá chừng. Trong suốt, huyền ảo,
Đêm nay trăng sáng quá chừng. Trong suốt, huyền ảo,
bao la, vỗ về, ngay bên cửa sổ, lồng trong bóng cây.
bao la, vỗ về, ngay bên cửa sổ, lồng trong bóng cây.

của em về vẻ đẹp của bài ca dao
của em về vẻ đẹp của bài ca dao
Trong đầm gì
Trong đầm gì
đẹp bằng sen
đẹp bằng sen
” thì em có cần vận dụng các yếu
” thì em có cần vận dụng các yếu
tố tự sự và miêu tả vào bài làm không ? Vì sao ?
tố tự sự và miêu tả vào bài làm không ? Vì sao ?
II. Luyện tập:
II. Luyện tập:
1.
1.
Bài 1:
Bài 1:
Tiết 116 – TÌM HIỂU CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ VÀ MIÊU TẢ TRONG VĂN NGHỊ LUẬN
Tiết 116 – TÌM HIỂU CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ VÀ MIÊU TẢ TRONG VĂN NGHỊ LUẬN
2.
2.
Bài 2:
Bài 2:
•
Có thể sử dụng yếu tố miêu tả để gợi vẻ đẹp
Có thể sử dụng yếu tố miêu tả để gợi vẻ đẹp
của hoa sen.
của hoa sen.
•
Có thể sử dụng yếu tố tự sự khi kể về một kỉ
Có thể sử dụng yếu tố tự sự khi kể về một kỉ

nghi luận.
nghi luận.
Tiết 116 – TÌM HIỂU CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ VÀ MIÊU TẢ TRONG VĂN NGHỊ LUẬN
Tiết 116 – TÌM HIỂU CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ VÀ MIÊU TẢ TRONG VĂN NGHỊ LUẬN
Hướng dẫn về nhà
Hướng dẫn về nhà

Học bài
Học bài

Hãy viết đoạn văn nghị luận (từ 8 đến 10
Hãy viết đoạn văn nghị luận (từ 8 đến 10
câu) có sử dụng yếu tố miêu tả và tự sự
câu) có sử dụng yếu tố miêu tả và tự sự
về chủ đề học tập.
về chủ đề học tập.

Soạn bài tiết 120: Luyện tập đưa yếu tố
Soạn bài tiết 120: Luyện tập đưa yếu tố
tự sự, miêu tả vào bài văn nghị luận.
tự sự, miêu tả vào bài văn nghị luận.