BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH
DNG TH LAN ÀI
HỒN THIN H THNG KIM SỐT NI B CƠNG TY
C PHN U T & KINH DOANH VT LIU XÂY DNG
FICO Chun ngành: K tốn
Mã s: 60340301
LUN VN THC S KINH T

Dng Th Lan Ơi

ii

HOẨNăTHINăHăTHNGăKIMăSOÁTăNIăBăCÔNGăTYăCăPHNă
UăTă&ăKINHăDOANHăVTăLIUăXỂYăDNGăFICO
LIăCAMăOAN

Tôi xin cam đoan rng đ tƠi nƠy lƠ do chính tôi thc hin, các s liu thu thp
vƠ kt qu phơn tích trong đ tƠi nƠy lƠ trung thc, đ tƠi nƠy không trùng vi bt k
đ tƠi nghiên cu khoa hc nƠo.
TP.HCM, ngƠy 26 tháng 12 nm 2012
Hc viên thc hin
Dng Th Lan Ơi

iii

MC LC
Trang
LI M U 1
CHNG 1: TNG QUAN V KIM SOÁT NI B 4
1.1. Khái quát v kim soát ni b: 4
1.1.1. Lch s hình thành và phát trin kim soát ni b: 4

1.2.7. Thông tin và truyn thông: 33
1.2.7.1. Thông tin: 33
1.2.7.2. Truyn thông: 34
1.2.8. Giám sát: 35
1.2.8.1. Giám sát thng xuyên: 36
1.2.8.2. Giám sát đnh k: 36
1.2.8.3. Báo cáo phát hin: 37
1.3. Hn ch vn có ca h thng kim soát ni b: 38
TÓM TT CHNG 1 39
v

CHNG 2: THC TRNG H THNG KIM SOÁT NI B
TI CÔNG TY C PHN U T & KINH DOANH VT
LIU XÂY DNG FICO 40
2.1. Gii thiu tng quan v Công ty C phn u t & Kinh doanh Vy liu Xây
dng FICO: 40
2.1.1. S lc v công ty: 40
2.1.2. Quá trình hình thành và phát trin: 40
2.1.3. Lnh vc hot đng và ngành ngh kinh doanh: 41
2.1.4. c đim kinh doanh, sn xut ca công ty: 42
2.1.5. T chc b máy ca công ty: 43
2.1.6. Chc nng vƠ nhim v ca các b phn: 45
2.1.7. T chc công tác k toán ti công ty: 47
2.2. c đim và thc trng h thng kim soát ni b ti Công ty C phn u t
& Kinh doanh Vt liu Xây dng FICO: 51
2.2.1. Thc trng v môi trng kim soát: 52
2.2.1.1. Tính trung thc và các giá tr đo đc: 52
2.2.1.2. Nng lc ca đi ng nhơn viên: 54
2.2.1.3. Hi đng Qun tr và y ban kim toán, Ban kim soát: 56
2.2.1.4. Trit lý qun lỦ vƠ phong cách điu hành: 59


2.3.8. Giám sát: 95
2.3.9. Tác đng ca các b phn h thng kim soát ni b đi vi chu trình bán
hàng- thu tin: 95
TÓM TT CHNG 2 98
CHNG 3: MT S GII PHÁP HOÀN THIN H THNG
KIM SOÁT NI B TI CÔNG TY C PHN U T VÀ
KINH DOANH VT LIU XÂY DNG FICO. 99
3.1. Quan đim đnh hng cho các gii pháp: 99
3.2. Các gii pháp v các b phn ca h thng kim soát ni b: 101
3.2.1. Môi trng kim soát: 101
3.2.2. Thit lp mc tiêu: 107
3.2.3. Nhn dng các s kin tim tàng: 111
3.2.4. ánh giá ri ro: 111
3.2.5. i phó ri ro: 115
3.2.6. Hot đng kim soát & các hot đng kim soát trong chu trình bán hàng- thu
tin:ầ 117
3.2.7. Thông tin và truyn thông: 118
3.3 Nhng kin ngh v các quy đnh v mô: 119
TÓM TT CHNG 3 120
KT LUN 121
viii

DANH MC CH VIT TT
Ting Anh:
AAA : American Accounting Association
(Hi k toán Hoa K)

(Hip hi v kim soát và kim toán h thng thông tin)
OTC : Over-The-Counter
( Th trng chng khoán phi tp trung)
SAP : Statement Auditing Procedure
(Báo cáo v th tc kim toán)
SAS : Statement on Auditing Standard
(Chun mc kim toán)
SEC : Securities and Exchange Commission
(y ban chng khoán Hoa K)
VSA :Vietnam Standard on Auditing
(Chun mc kim toán Vit Nam)
Ting vit:
BCTC : Báo cáo tài chính
T : u t
KSNB : Kim soát ni b
KD : Kinh doanh
QTRR : Qun tr ri ro
TSC : Tài sn c đnh
VLXD : Vt liu xây dng

x

DANH MCăCÁCăLUă & BNG BIU
Luăđ 2.1 : Lu đ luân chuyn chng t trong nghip v bán hàng, ghi nhn
doanh thu.
Bng 2.1 : So sánh ch tiêu ắPhi thu khách hƠngẰ qua các nm 2009, 2010 vƠ
2011.
Bng 2.2 : So sánh ch tiêu ắPhi tr ngi bánẰ, ắVay ngn hnẰ qua các nm
2009, 2010 và 2011


Công vic ca ngi k toán hin nay không ch đn thun là ghi chép s sách,
lp báo cáo tài chính mà còn phi giúp các nhà qun lỦ đt đc các mc tiêu ca t
chc thông qua các chính sách, các chin lc qun lỦ vƠ kinh doanh, đc bit là
thit k h thng KSNB hu hiu và hiu qu.
Ngày nay, nn kinh t toàn cu phát trin nhanh và nhiu bin đi buc các t
chc kinh t phi luôn nng đng và không ngng tin b đ qun tr đc nhng
ri ro, thích ng đc vi nhng bin đi đó.
 nc ta, ng vƠ NhƠ nc ch trng c phn hóa nhm nâng cao hiu qu
kinh doanh, đáp ng yêu cu c ch th trng, huy đng vn t các thành phn
kinh t, đng thi tng cng qun lý dân ch.
Công ty C phn u t & Kinh doanh Vt kiu Xây dng FICO là mt doanh
nghip nhƠ nc đin hình đc c phn hóa t nm 2005, hin lƠ công ty đi
chúng có c phiu giao dch trên th trng OTC. Mc tiêu ca công ty lƠ tng th
phn, nâng cao li nhun, thu hút vn đu t.  đt đc mc tiêu đó, công ty cn
khc phc nhng khó khn khi chuyn đi hình thc doanh nghip t b máy doanh
nghip nhƠ nc c tr thành b máy nng đng, hiu qu và phi đm bo tình
2

hình tài chính tt, nơng cao nng lc cnh tranh trong lnh vc kinh doanh, sn xut
vt liu xây dng vn chu nhiu ri ro do tác đng ca kinh t v mô trong nhng
nm gn đơy.
Ngoài ra, công ty còn phi đm bo vic tuân th các quy đnh pháp lut dành
cho các công ty đi chúng v c cu t chc, trách nhim công b thông tinầtheo
Lut Doanh nghip s 60/2005/QH11, Lut Chng khoán 70/2006/QH11 và Thông
t 121/2012/TT-BTC ca B Tài chính ban hƠnh ngƠy 26/7/2012 quy đnh v qun
tr công ty áp dng cho các công ty đi chúng.
Qua quá trình tìm hiu Công ty C phn u t & Kinh doanh Vt liu Xây
dng, nhn thy đc nhng khó khn vng mc ca đn v đƣ nêu trên, vn dng
nhng kin thc đƣ đc hc và nghiên cu, tôi chn thc hin đ tƠi: ắHoƠn thin
h thng kim soát ni b Công ty C phn u t & Kinh doanh Vt liu Xây

 S liu th cp đc thu thp t Tng cc thng kê, t báo chí
- Phng pháp phơn tích:
 S dng phng pháp so sánh, phng pháp tng hp.
 S dng phng pháp duy vt bin chng đ phơn tích, đánh giá vƠ đ xut
các gii pháp.
Kt cu ca đ tài:
Ngoài M đu, Kt lun và Ph lc, ni dung  tài gm có 3 chng:
Chng 1: Tng quan v h thng kim soát ni b
Chng 2: Thc trng h thng kim soát ni b ti Công ty C phn u t &
Kinh doanh Vt liu Xây dng FICO.
Chng 3: Mt s gii pháp hoàn thin h thng kim soát ni b ti Công ty
C phn u t & Kinh doanh Vt liu Xây dng FICO.
Kt lun
Tài liu tham kho
Ph lc
4

CHNGă1: TNG QUAN V KIM SOÁT NI B
1.1. Khái quát v kim soát ni b:
1.1.1. Lch s hình thành và phát trin kim soát ni b:
 Giai đon s khai:
Vào nhng nm cui th k 19, khi nn kinh t bt đu phát trin mnh m,
quyn s hu ca các c đông tách ri chc nng điu hành ca nhng nhà qun lý,
các kênh cung cp vn cng phát trin kp thi đ đáp ng nhu cu m rng quy mô
ca các doanh nghip. Các công ty kim toán đc lp ra đi nhm đm bo tính
trung thc và hp lý ca các thông tin trên báo cáo tài chính (BCTC), lƠ c s đ
các kênh cung cp vn có cái nhìn tng quan tình hình tài chính ca doanh nghip.
Khi thc hin các k thut ly mu, các kim toán viên nhn thy cn phi quan
tơm đn kim soát ni b (KSNB). Thut ng ắkim soát ni bẰ bt đu xut hin
t giai đon này. Hình thc ban đu ca KSNB là kim soát tin.

khi nhng th tc bo v tài sn và ghi chép s sách k toán. Tuy nhiên, KSNB
vn ch dng li nh là mt phng tin phc v cho vic kim toán BCTC.
 Giai đon phát trin:
Vào nhng thp niên 1970 ậ 1980, nn kinh t Hoa K và nhiu quc gia khác
phát trin mnh m. Bên cnh đó, các v gian ln cng tng nhanh đáng k vi quy
mô ngày càng ln.
Nm 1979, SEC bt buc các công ty phi báo cáo v KSNB đi vi công tác
k toán  đn v mình, vì vy cn phi có các tiêu chun đ đánh giá tính hu hiu
ca KSNB.
T đó đa đn vic thành lp COSO (1985), COSO là mt y ban thuc hi
đng quc gia Hoa K v vic chng gian ln trên BCTC, thng gi là y ban
Treadway. COSO đc bo tr bi nm t chc ngh nghip, mi t chc ch đnh
mt đi din đ lp ra COSO. Các t chc gm: Hip hi K toán viên Công chng
Hoa K (AICPA), Hip hi K toán Hoa K (AAA- American Accounting
Association), Hip hi Qun tr viên Tài chính (FEI- Financial Excutives Institute),
Hip hi K toán viên Qun tr (IMA- Institute of Managament Accountants) và
Hip hi Kim toán viên Ni b (IIA- Institute of Internal Auditors).
Sau mt thi gian dài làm vic, đn nm 1992, COSO phát hƠnh Báo cáo, đơy
cng lƠ tƠi liu đu tiên trên th gii đƣ đa ra Khuôn mu lý thuyt v KSNB đy
đ và có h thng nht cho đn thi đim hin nay.
 Giai đon hin đi (t 1992 đn nay)
6

Sau Báo cáo COSO 1992, hàng lot nghiên cu phát trin v KSNB trong nhiu
lnh vc khác nhau đƣ ra đi.
 Phát trin v phía qun tr: Nm 2004, COSO chính thc ban hành Báo cáo
COSO 2004 (ERM) trên c s Báo cáo COSO 1992.
 Phát trin cho doanh nghip nh:Nm 2006, COSO nghiên cu và ban hành
hng dn ắKim soát ni b đi vi báo cáo tài chính- Hng dn cho các công ty
đi chúng quy mô nhẰ.

đc Quc hi M thông qua ngƠy 30/7/2002, đơy lƠ mt trong nhng lut cn bn
ca ngh k toán, kim toán. Trong sáu đim quan trng ca đo lut nƠy, có đim
ni bt đó lƠ qui đnh hƠng nm, các công ty phi có báo cáo kim soát ni b, trong
đó các thông tin v tình hình tƠi chính ca công ty phi có s chng thc ca công
ty kim toán (trong quy đnh 404 ca đo lut).  thc hin điu khon nƠy, c
tính vi khong 1000 công ty ln đang niêm yt  M hƠng nm phi tr khon phí
lên đn 6 t USD
2
hay tng 25% so vi phí kim toán lúc đó. VƠ cng vì vy, điu
khon nƠy đƣ khin cho không nhng chi phí kim toán gia tng đáng k mƠ còn
lƠm gia tng trách nhim ca kim toán viên, buc nhƠ qun lí phi tng cng s
hiu bit vƠ s quan tơm ca h đi vi h thng kim soát ni b, buc h có trách
nhim hn vi kim soát ni b trong công ty. Vi điu khon nƠy thì kim soát ni
b đƣ tr thƠnh mc tiêu kim toán. iu khon nƠy còn lƠ cái ắngngẰ đ loi
bt nhng công ty niêm yt nh ra khi danh sách các công ty niêm yt hay cn bt
các công ty có qui mô nh mun niêm yt trên th trng chng khoán vì các công
ty nƠy không đ ngun lc đ đáp ng các yêu cu v kim soát ni b, cng nh
không gánh đc chi phí kim toán chng thc báo cáo kim soát. Do đó, nhiu Ủ
kin đng tình rng điu khon nƠy nhm bo v nhƠ đu t.
 S phát trin lý lun ca h thng KSNB  Vit Nam:
Nhìn chung, h thng lý lun v KSNB  Vit Nam gn lin vi s ra đi và
phát trin ca hot đng kim toán đc lp ca Vit Nam trong thi gian qua.

2
Tham kho ắo lut Sarbans-OxleyẰ, ngun 8

Thi k nn kinh t nc ta chuyn t kinh t bao cp sang nn kinh t nhiu

nhm thc hin ba mc tiêu di đây:
- Báo cáo tài chính đáng tin cy.
- Các lut l quy đnh đc tuân th.
- Hot đng hu hiu và hiu qu.”
Cng theo quan đim ca COSO có bn khái nim nn tng trong đnh ngha
KSNB đó lƠ: quá trình, con ngi thc hin, đm bo hp lý và mc tiêu đt đc
ca mt t chc.
 KSNB là mt quá trình:
KSNB không phi là mt s kin hay tình hung mà là mt chui hot đng
kim soát hin din  mi b phn trong đn v và kt hp vi nhau thành mt th
thng nht. KSNB s hu hiu nht khi đc xây dng nh mt phn c bn trong
hot đng ca doanh nghip ch không phi nh mt s b sung cho các hot đng
ca doanh nghip, hoc là mt gánh nng b áp đt bi các c quan qun lý hay th
tc hành chính.
Quá trình kim soát lƠ phng tin đ giúp cho doanh nghip đt đc các mc
tiêu ca mình.
 Nhân t con ngi:
KSNB đc thit k và vn hành bi con ngi. KSNB b chi phi bi con
ngi trong t chc (bao gm: Ban giám đc, nhà qun lý và các nhân viên). Con
ngi đt ra mc tiêu vƠ đa c ch kim soát vào vn hƠnh hng ti các mc tiêu
đƣ đnh.
Ngc li KSNB cng tác đng đn hành vi ca con ngi. Mi cá nhân có mt
kh nng, suy ngh vƠ u tiên khác nhau khi làm vic và không phi khi nào h
cng hiu rõ nhim v ca mình cng nh trao đi vƠ hƠnh đng nht quán. KSNB
s to ra ý thc kim soát  mi cá nhơn vƠ hng các hot đng ca h đn mc
tiêu chung ca t chc.
10

 m bo hp lý:
KSNB ch có th cung cp mt s đm bo hp lý (ch không phi đm bo

Theo Báo cáo COSO 2004 thì: ắQun tr ri ro doanh nghip là mt quá trình
do Hi đng Qun tr, các cp qun lý và các nhân viên ca đn v chi phi, đc
áp dng trong vic thit lp các chin lc liên quan đn toàn đn v và áp dng
cho tt c các cp đ trong đn v, đc thit k đ nhn dng các s kin tim
tàng có th nh hng đn đn v và qun tr ri ro trong phm vi chp nhn đc
ca ri ro nhm cung cp mt s đm bo hp lý v vic đt đc các mc tiêu ca
đn v.”
Theo đnh ngha trên, các ni dung c bn ca Qun tr ri ro (QTRR) cng
gm có: quá trình, con ngi, đm bo hp lý, các mc tiêu (nh KSNB), ngoài ra
còn có thêm: thit lp chin lc, áp dng toƠn đn v, nhn dng s kin.
 Qun tr ri ro là mt quá trình:
QTRR bao gm mt chui các hot đng liên tc tác đng đn toƠn đn v
thông qua nhng hot đng qun lỦ đ điu hành s hot đng ca đn v. Quá trình
QTRR doanh nghip giúp đn v tác đng trc tip đn vic thc hin các mc tiêu
đƣ đ ra và góp phn hoàn thành s mng ca đn v.
 Nhân t con ngi:
QTRR đc thit k và vn hành bi con ngi. QTRR không ch đn thun là
nhng chính sách, th tc biu mu mà phi bao gm nhng con ngi trong đn
v nh Hi đng qun tr, Ban giám đc và các nhân viên khác. Mi cá nhân trong
đn v vi nhng đc đim riêng s tác đng đn cách thc ngi đó nhn dng,
đánh giá vƠ phn ng vi ri ro. QTRR s cung cp cho mi ngi khuôn kh
chung v ri ro trong phm vi mc tiêu hot đng ca đn v.
 Thit lp chin lc:
Vi mi mc tiêu, đn v thit lp các chin lc tng ng đ thc hin hay
thit lp các mc tiêu liên quan  cp đ thp hn. Khi đó, QTRR h tr cho các
cp qun lý xem xét các ri ro liên quan đn vic la chn các chin lc thay th
12

khác nhau.
 Áp dng cho toàn đn v:

kim soát ri ro cho t chc thì mi bo v, duy trì hay to giá tr cho đn v. Nhiu
c quan lp pháp ca Hoa K bt đu đa ra các qui đnh thông qua hàng lot các
gii pháp đ hn ch ri ro nhm bo v quyn li ca các c đông.
Nm 2004, COSO chính thc ban hành Báo cáo COSO 2004. Báo cáo COSO
2004 (QTRR) đc m rng t Báo Cáo 1992 (KSNB). Báo cáo COSO 2004 không
thay th Báo cáo COSO 1992 mà kt hp KSNB trong nó vi các thành phn tng
đi ging nhau.
 Xét v mc tiêu thì Báo cáo COSO 2004 có mc tiêu rng hn, hng đn
chin lc ca toƠn đn v. QTRR không ch giúp các nhà qun lý đt đc các
mc tiêu mà còn giúp h thit lp mc tiêu và chin lc. Trong khi đó đi vi báo
cáo COSO 1992 thì mc tiêu là mt b phn ca quá trình qun lý ch không phi
mt b phn ca KSNB. Cng theo báo cáo này, KSNB bao gm các chính sách th
tc vƠ các hƠnh đng nhm giúp cho t chc đt đc các mc tiêu đ ra.
Mc tiêu ca đn v theo Báo cáo COSO 2004 bao gm:
 Mc tiêu chin lc: liên quan đn mc tiêu tng th và phc v cho s
mng ca đn v.
 Mc tiêu hot đng: liên quan đn vic s dng các ngun lc mt cách hu
hiu và hiu qu.
 Mc tiêu báo cáo: liên quan đn s trung thc vƠ đáng tin cy ca các báo
cáo có liên quan đn đn v.
 Mc tiêu tuân th: đm bo hp lý vic chp hành lut pháp và các qui đnh.
Trong khi đó, mc tiêu ca đn v theo Báo cáo COSO 1992 ch bao gm:
 Mc tiêu hot đng: liên quan đn vic s dng các ngun lc mt cách hu
hiu và hiu qu.
 Mc tiêu báo cáo: liên quan đn s trung thc vƠ đáng tin cy ca các báo
cáo có liên quan đn đn v.
 Mc tiêu tuân th: đm bo hp lý vic chp hành lut pháp vƠ các qui đnh.
14

 Xét v các b phn cu thành ca QTRR (Báo cáo COSO 2004) và KSNB