BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ TƯ PHÁP

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

ĐỔNG THỊ NINH

KHỞI KIỆN VÀ THỤ LÝ VỤ ÁN HÀNH CHÍNH THEO
QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH
VIỆT NAM

Chuyên ngành: Luật Hành chính
Mã số: 60 38 20

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Người hướng dẫn khoa học: TS. Hoàng Quốc Hồng

HÀ NỘI - 2012


LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới các
thầy cô giáo tổ bộ môn Luật Hành chính trường Đại học Luật Hà Nội, đặc
biệt là TS. Hoàng Quốc Hồng đã tận tình hướng dẫn tác giả hoàn thành luận
văn.
Tác giả cũng xin chân thành cảm ơn đồng nghiệp, bạn bè và gia đình
đã tận tình giúp đỡ, tạo điều kiện cho tác giả hoàn thành luận văn này.
Do trình độ, kinh nghiệm và thời gian nghiên cứu có hạn, luận văn
được hoàn thành chắc chắn còn nhiều sai sót. Tác giả xin nhận được những

2.2.1. Các quy định về khởi kiện vụ án hành chính .......................................... 33
2.2.2. Các quy định về thụ lý vụ án hành chính ............................................... 40
2.3. MỘT SỐ BẤT CẬP CỦA CÁC QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT TỐ TỤNG
HÀNH CHÍNH VỀ KHỞI KIỆN VỤ ÁN HÀNH CHÍNH......................... 43
2.3.1. Quy định về người khởi kiện ................................................................. 43


2.3.2. Quy định hạn chế về loại việc thuộc thẩm quyền giải quyết vụ án hành
chính của tòa án nên tòa án không có thẩm quyền giải quyết đối với tranh chấp
xảy ra giữa viên chức và các đơn vị sự nghiệp nơi viên chức làm việc .............. 44
2.3.3. Phương thức gửi đơn khởi kiện chưa tạo ra sự chủ động cho đương sự
........................................................................................................................ 45
2.4. NHỮNG HẠN CHẾ TRONG HOẠT ĐỘNG THỤ LÝ VỤ ÁN HÀNH
CHÍNH VÀ MỘT SỐ BẤT CẬP CỦA CÁC QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT TỐ
TỤNG HÀNH CHÍNH ĐỐI VỚI THỤ LÝ VỤ ÁN HÀNH CHÍNH ......... 46
2.4.1. Những hạn chế trong hoạt động thụ lý vụ án hành chính và nguyên nhân
của những hạn chế đó ...................................................................................... 46
2.4.2. Những bất cập của các quy định pháp luật tố tụng hành chính đối với thụ
lý vụ án hành chính và nguyên nhân của những hạn chế đó. ............................ 48
CHƯƠNG 3 YÊU CẦU, KIẾN NGHỊ ĐỐI VỚI VIỆC TIẾP TỤC XÂY
DỰNG, HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH VỀ
KHỞI KIỆN, THỤ LÝ VỤ ÁN HÀNH CHÍNH ......................................... 54
3.1. YÊU CẦU ĐỐI VỚI VIỆC XÂY DỰNG PHÁP LUẬT TỐ TỤNG
HÀNH CHÍNH VỀ KHỞI KIỆN, THỤ LÝ VỤ ÁN HÀNH CHÍNH ........ 54
3.1.1. Pháp luật tố tụng hành chính được xây dựng phải phù hợp với thực tiễn
khởi kiện, thụ lý vụ án hành chính ngày càng đa dạng, phức tạp....................54

3.1.2. Pháp luật tố tụng hành chính phải có những quy định làm cơ sở pháp lý
cho các cá nhân, tổ chức thực hiện quyền khởi kiện khi xảy ra tranh chấp với cơ
quan, tổ chức có thẩm quyền ban hành quyết định hành chính, thực hiện hành vi

TAND

Tòa án nhân dân

TTGQCVAHC

Thủ tục giải quyết các vụ án hành chính

TTHC

Tố tụng hành chính

UBND

Ủy ban nhân dân

VAHC

Vụ án hành chính


1
LỜI MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngày 28/10/1995, tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa IX thông qua Luật sửa đổi, bổ
sung một số điều của Luật Tổ chức tòa án nhân dân trong đó trao cho Tòa án nhân dân
(TAND) chức năng xét xử những vụ án hành chính (VAHC) và thiết lập tòa hành
chính trong TAND tối cao và các TAND cấp tỉnh bên cạnh các tòa hình sự, dân sự,
kinh tế, lao động để thực hiện chức năng này. Ngày 21/5/1996, Ủy ban thường vụ

tiến bộ so với Pháp lệnh TTGQCVAHC đã khắc phục được những hạn chế, bất cập
của pháp luật về TTHC trước đây, trong đó có các quy định về khởi kiện, thụ lý
VAHC. Cụ thể, nguyên tắc tiền tố tụng không còn là nguyên tắc bắt buộc trước khi
khởi kiện VAHC, việc này đã tạo sự chủ động và quyền tự do cho người dân trong
việc lựa chọn cơ chế để bảo vệ quyền lợi của mình. Thời hiệu khởi kiện đối với quyết
định hành chính (QĐHC), hành vi hành chính (HVHC), quyết định kỷ luật buộc thôi
việc (QĐKLBTV) được kéo dài tới 01 năm kể từ ngày nhận được hoặc biết được
QĐHC, HVHC, QĐKLBTV. Về việc xác định thẩm quyền trong trường hợp vừa có
đơn khiếu nại, vừa có đơn khởi kiện thì thẩm quyền giải quyết theo sự lựa chọn của
người khởi kiện. Quy định này thể hiện tính dân chủ của Nhà nước ta, thể hiện sự tôn
trọng việc tự do lựa chọn của người khởi kiện.
Bên cạnh những quy định mới, khắc phục được những hạn chế của Pháp lệnh
TTGQCVAHC, Luật TTHC mặc dù mới ra đời nhưng vẫn còn một số điểm chưa đạt
được so với yêu cầu của thực tiễn và bộc lộ một số hạn chế nhất định. Có một số quy
định về khởi kiện, thụ lý VAHC còn thiếu rõ ràng, chưa đầy đủ khiến cho việc áp dụng
trong thực tế còn nhiều lúng túng, vướng mắc. Việc sớm chỉ ra những điểm hạn chế sẽ
góp phần tháo gỡ kịp thời những vướng mắc khi áp dụng Luật TTHC trong thực tiễn,
đồng thời là những ý kiến đóng góp trong việc sửa đổi, bổ sung sau này nhằm tạo cho
Luật TTHC sự hoàn thiện nhất và có thể bảo vệ tốt nhất quyền, lợi ích chính đáng cho
người dân. Chính vì những lý do trên nên việc nghiên cứu đề tài “Khởi kiện và thụ lý
vụ án hành chính theo quy định của pháp luật tố tụng hành chính Việt Nam’’ là cần
thiết, có ý nghĩa lý luận và giá trị thực tiễn cao.
2. Tình hình nghiên cứu
Vấn đề khởi kiện, thụ lý VAHC đã được đề cập đến trong một số công trình
nghiên cứu ở những góc độ khác nhau. Trước hết, phải kể đến là luận án tiến sỹ của
tác giả Nguyễn Thanh Bình “Thẩm quyền của tòa án nhân dân trong giải quyết các
khiếu kiện hành chính” năm 2003. Luận án nghiên cứu làm sáng tỏ nội dung, tính chất


3



4
trong đó tác giả đã điểm qua về những hạn chế của hoạt động thụ lý VAHC, nguyên
nhân và giải pháp, tuy nhiên cũng chỉ là một phần nhỏ trong luận văn.
Ngoài ra còn có một số bài viết về khởi kiện, thụ lý VAHC, ví dụ như: “Những
nội dung mới cơ bản của Luật tố tụng hành chính năm 2010 so với Pháp lệnh thủ tục
giải quyết các vụ án hành chính 1996” của tác giả Đào Thị Xuân Lan, Tạp chí Toà án
nhân dân, Số 14/2011. “Thẩm quyền và điều kiện khởi kiện vụ án hành chính theo Luật
Tố tụng hành chính” cũng của tác giả Đào Thị Xuân Lan, Tạp chí kiểm sát, Số 4/2011.
“Những quy định mới về điều kiện khởi kiện, thời hiệu khởi kiện và thủ tục thụ lý vụ án
hành chính trong luật tố tụng hành chính” của tác giả Vũ Thị Thanh Nga, Tạp chí
kiểm sát, Số 4/2011. “Những quy định về khởi kiện, thụ lý vụ án hành chính” của
Nguyễn Thị Hoàng Bạch Yến, “Bàn về một số đổi mới cơ chế giải quyết khiếu kiện
hành chính tại Việt Nam hiện nay” của tác giả Nguyễn Thắng Lợi đều đăng trên Tạp
chí Dân chủ và pháp luật, Số chuyên đề Luật Tố tụng hành chính năm 2011.
Các công trình, bài viết đã có những phân tích, đánh giá về vấn đề liên quan đến
khởi kiện, thụ lý VAHC nhưng ở góc độ về thẩm quyền xét xử VAHC, hiệu quả xét xử
VAHC, hiệu quả hoạt động của tòa hành chính chứ không nghiên cứu một cách toàn
diện và hệ thống riêng về vấn đề khởi kiện, thụ lý VAHC. Trên cơ sở kế thừa những
thành tựu của các công trình nghiên cứu trên và nghiên cứu từ thực tiễn, đề tài “Khởi
kiện và thụ lý vụ án hành chính theo quy định của pháp luật tố tụng hành chính Việt
Nam’’ nghiên cứu một cách chuyên sâu, có hệ thống về vấn đề khởi kiện, thụ lý
VAHC.
3. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu về vấn đề khởi kiện, thụ lý VAHC. Cụ thể gồm: Thực trạng
hoạt động khởi kiện của các đương sự và thụ lý VAHC của tòa án. Các quy định của
pháp luật TTHC về khởi kiện, thụ lý VAHC, cụ thể là những điểm mới trong quy định
về khởi kiện, thụ lý VAHC của Luật TTHC so với Pháp lệnh TTGQCVAHC. Một số
hạn chế, những yêu cầu, kiến nghị nhằm hoàn thiện các quy định của luật về khởi kiện

Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần bổ sung, phát triển lý luận về khởi
kiện, thụ lý VAHC. Trên cơ sở phân tích quy định của pháp luật TTHC hiện hành về
khởi kiện và thụ lý VAHC để thấy được những điểm còn hạn chế, luận văn đưa ra
những yêu cầu, kiến nghị nhằm sớm khắc phục những hạn chế đó, góp phần hoàn thiện
hơn nữa chế định khởi kiện, thụ lý VAHC như: Sửa đổi, bổ sung một số quy định của
Luật TTHC về điều kiện, thủ tục khởi kiện, thụ lý VAHC, xây dựng đồng bộ những


6
văn bản pháp luật liên quan đến hoạt động khởi kiện của đương sự và thẩm quyền thụ
lý VAHC của tòa án. Những kiến nghị được đưa ra trong luận văn có tính mới, có giá
trị tham khảo cho các nhà lập pháp, các bạn sinh viên và những nhà nghiên cứu khác
khi nghiên cứu về TTHC.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần danh mục các chữ viết tắt, mục lục, lời nói đầu, kết luận, danh mục
tài liệu tham khảo thì luận văn gồm ba chương:
Chương 1. Một số vấn đề lý luận chung về khởi kiện và thụ lý vụ án hành chính.
Chương 2. Thực trạng hoạt động khởi kiện, thụ lý vụ án hành chính và các quy
định của pháp luật tố tụng hành chính về khởi kiện, thụ lý vụ án hành chính ở nước ta.
Chương 3. Yêu cầu, kiến nghị đối với việc tiếp tục xây dựng, hoàn thiện pháp
luật tố tụng hành chính về khởi kiện, thụ lý vụ án hành chính.


7
CHƯƠNG 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ KHỞI KIỆN VÀ THỤ LÝ
VỤ ÁN HÀNH CHÍNH
1.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, VAI TRÒ CỦA KHỞI KIỆN VỤ ÁN HÀNH
CHÍNH
1.1.1. Khái niệm vụ án hành chính và khởi kiện vụ án hành chính

hành chính nhà nước, tổ chức, người có thẩm quyền trong cơ quan, tổ chức đó ra
QĐHC, thực hiện HVHC, ra QĐKLBTV Đây là đặc trưng thể hiện sự khác biệt hoàn
toàn đối với các vụ án khác.
Vụ án dân sự, kinh tế, lao động khác với VAHC về tính chất các tranh chấp, đó
là các tranh chấp về tài sản, quyền nhân thân giữa các cá nhân với nhau hoặc tranh
chấp về hợp đồng thương mại giữa các doanh nghiệp hoặc là tranh chấp về quyền lợi
giữa người lao động và người sử dụng sức lao động. Những vụ việc đó được các
đương sự khởi kiện ra tòa yêu cầu tòa bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình.
Bên khởi kiện trong VAHC có thể tự mình trực tiếp khởi kiện, cũng có thể thông
qua người đại diện theo pháp luật khởi kiện khi cho rằng quyền, lợi ích hợp pháp của
mình bị xâm hại bởi QĐHC, HVHC, ngay cả trong trường hợp khởi kiện thông qua
người đại diện thì người khởi kiện được xác định chính là cá nhân, tổ chức chịu sự tác
động trực tiếp của QĐHC, HVHC, QĐKLBTV.
- VAHC chỉ phát sinh khi được tòa án có thẩm quyền thụ lý, nếu việc khởi kiện
đáp ứng các yêu cầu khởi kiện và thuộc thẩm quyền thụ lý VAHC của tòa án.
Như vậy, VAHC là vụ việc tranh chấp hành chính được tòa án có thẩm quyền thụ
lý theo yêu cầu khởi kiện của cá nhân tổ chức đối với QĐHC, HVHC nhằm bảo vệ
quyền, lợi ích hợp pháp của họ. [40, tr. 217]
b. Khái niệm khởi kiện vụ án hành chính
Quá trình giải quyết một VAHC bao giờ cũng phải tiến hành tuần tự theo thủ tục
do pháp luật TTHC quy định đó là: Khởi kiện và thụ lý; chuẩn bị xét xử; xét xử sơ
thẩm; xét xử phúc thẩm; thi hành bản án, quyết định của tòa án đã có hiệu lực pháp
luật; trong một số trường hợp còn phải qua giai đoạn đặc biệt là xem xét lại bản án,
quyết định đã có hiệu lực pháp luật theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm. Thủ tục
TTHC phát sinh trong trường hợp cá nhân, tổ chức khởi kiện. Đây là sự kiện pháp lý
làm phát sinh quan hệ giữa người khởi kiện và tòa án và được coi là giai đoạn đầu tiên
của qua trình thực hiện các thủ tục tố tụng. Không có khởi kiện thì không thể phát sinh
một VAHC. Trong các sách báo pháp lý ở Việt Nam từ những năm 1991, 1992 đã có



quyền khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó trái pháp luật xâm phạm đến


10
quyền, lợi ích hợp pháp của họ. Để làm rõ hơn về khởi kiện VAHC cần phải so sánh
với các hoạt động khiếu nại và khởi kiện các vụ án khác.
- Thứ nhất, so sánh giữa khiếu nại hành chính và khởi kiện VAHC ta thấy có
những điểm chung và có những điểm khác biệt. Theo khoản 1, Điều 2 Luật Khiếu nại,
tố cáo năm 1998 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2004, 2005) thì:
“Khiếu nại là việc công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức
theo thủ tục do Luật này quy định đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có
thẩm quyền xem xét lại QĐHC, HVHC hoặc quyết định kỷ luật cán bộ, công
chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật,
xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình”.
Điểm giống nhau đó là đối tượng của khiếu nại và khởi kiện đều là QĐHC,
HVHC, QĐKLBTV. Người khiếu nại và người khởi kiện đều là cá nhân, cơ quan, tổ
chức, cán bộ, công chức cho rằng quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm bởi
QĐHC, HVHC, QĐKLBTV. Người bị khiếu nại và người bị kiện là cơ quan, tổ chức
có QĐHC, HVHC, quyết định kỷ luật buộc thôi việc bị khiếu nại hoặc khởi kiện. Sự
khác nhau thể hiện ở chỗ: Thủ tục khiếu nại do Luật Khiếu nại, tố cáo quy định, thủ
tục khởi kiện được quy định trong Luật TTHC. Thẩm quyền giải quyết khiếu nại là
Chủ tịch ủy ban nhân dân (UBND) các cấp, Thủ trưởng các cơ quan, Thủ tướng chính
phủ theo quy định của Luật Khiếu nại, tố cáo.
Thẩm quyền tiếp nhận, thụ lý đối với việc khởi kiện VAHC thuộc về Tòa án có
thẩm quyền theo quy định của Luật TTHC. Trước đây, khiếu nại là điều kiện bắt buộc
phải thực hiện trước khi khởi kiện VAHC tại tòa án nguyên tắc này là nguyên tắc tiền
tố tụng. Hiện nay nguyên tắc này không còn được quy định trong Luật TTHC nữa, đây
là một quy định mới tạo điều kiện cho các đương sự, rút ngắn thời gian trực tiếp khởi
kiện ra tòa bảo vệ quyền lợi của mình.
- Thứ hai, so với khởi kiện vụ án dân sự, lao động, khởi kiện VAHC có những

văn bản nào của cơ quan hành chính cũng nhất thiết làm phát sinh các quyền và nghĩa
vụ của người dân. Những văn bản có xác lập quyền và nghĩa vụ của công dân thì được
gọi là QĐHC. [xem 15, tr.129-130]
QĐHC được hiểu là kết quả của sự thể hiện ý chí quyền lực đơn phương của các
chủ thể quản lý hành chính nhà nước, được biểu hiện dưới những hình thức nhất định,
tác động đến các đối tượng nhất định trong quá trình hành pháp. QĐHC có thể là một
hành động, lời nói, dấu hiệu hoặc quyết định bằng văn bản. QĐHC được ban hành
dưới hình thức văn bản có ba loại là quyết định chủ đạo, quy phạm và quyết định cá
biệt. Các loại QĐHC chủ yếu được thể hiện dưới hình thức các văn bản. Văn bản quy


12
phạm pháp luật hành chính “là văn bản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành
theo trình tự, thủ tục luật định, trong đó có các quy tắc xử sự chung, được nhà nước
bảo đảm thực hiện nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội...” [6, tr.116]. Quyết định cá
biệt hay còn gọi là văn bản áp dụng quy phạm pháp luật “là quyết định bằng văn bản
của cơ quan hành chính nhà nước hoặc của người có thẩm quyền trong cơ quan hành
chính nhà nước được áp dụng một lần đối với một hoặc một số đối tượng cụ thể về một
vấn đề cụ thể trong hoạt động quản lý hành chính bị cá nhân hoặc tổ chức khởi kiện
đến Tòa án có thẩm quyền” [6, tr.122]. Đây chính là đối tượng khởi kiện VAHC tại tòa
án. Trong các loại QĐHC thì chỉ có QĐHC cá biệt là có khả năng tác động trực tiếp và
có thể xâm hại đến cá nhân, tổ chức, vì vậy loại quyết định này là đối tượng khởi kiện.
QĐHC là đối tượng khởi kiện có những đặc điểm sau:
- QĐHC cá biệt chủ yếu do cơ quan hành chính nhà nước hoặc người có thẩm
quyền trong cơ quan hành chính nhà nước ban hành. Những chủ thể này có chức năng
quản lý hành chính và để thực hiện chức năng này cơ quan hành chính phải thực hiện
nhiều hoạt động khác nhau, đặc biệt là ban hành QĐHC áp dụng, điều này dẫn đến là
số lượng QĐHC rất lớn ban hành nhằm để giải quyết những công việc phức tạp diễn ra
trên khắp các lĩnh vực của đời sống. Các cơ quan nhà nước khác có thể ban hành
QĐHC nhưng số lượng ít và chủ yếu để giải quyết những vấn đề phát sinh trong nội bộ

quyền trong cơ quan hành chính nhà nước thường xuyên thực hiện các HVHC. Hành
vi được bàn đến ở đây là hành vi vi phạm pháp luật được thể hiện dưới hai dạng hành
động, không hành động vi phạm pháp luật, ảnh hưởng trực tiếp quyền lợi ích hợp pháp
của cá nhân, tổ chức để bảo vệ quyền lợi ích của các chủ thể này pháp luật quy định họ
có quyền khởi kiện. Vì nhiều lý do khác nhau thì HVHC đó có thể là trái quy định của
pháp luật, gây thiệt hại đến quyền lợi hợp pháp của người dân do đó HVHC là đối
tượng khởi kiện VAHC.
1.1.2. Điều kiện khởi kiện vụ án hành chính
Cá nhân, tổ chức khởi kiện phải đáp ứng các điều kiện khởi kiện do pháp luật
TTHC quy định. Điều kiện khởi kiện là yêu cầu mang tính bắt buộc đối với các đương
sự khi thực hiện quyền khởi kiện. Việc khởi kiện theo đúng yêu cầu đảm bảo cho các
đương sự thuận lợi trong việc thực hiện quyền khởi kiện để bảo vệ quyền, lợi ích hợp
pháp của mình.
Quy định cụ thể về các điều kiện khởi kiện có ý nghĩa thực tiễn, để tránh tình
trạng khởi kiện tràn lan, khởi kiện đến tòa án không có thẩm quyền giải quyết hoặc
khởi kiện không đúng loại việc mà tòa án có thẩm quyền giải quyết. Trên cơ sở pháp
luật TTHC quy định về điều kiện khởi kiện mà người dân xác định được mình có


14
quyền khởi kiện hay không? Đối tượng khởi kiện là quyết định nào, chủ thể ban hành,
nội dung khởi kiện, tòa án nào có thẩm quyền thụ lý giải quyết. Đồng thời, quy định về
điều kiện khởi kiện giúp cho tòa án dễ dàng kiểm tra được tính hợp pháp của việc khởi
kiện, và trong trường hợp không thể thụ lý thì tòa án có căn cứ để giải thích cho người
dân hiểu tại sao đơn khởi kiện của họ không được thụ lý.
Khi khởi kiện VAHC ra tòa thì việc khởi kiện phải đáp ứng các điều kiện khởi
kiện theo quy định của pháp luật TTHC. Các điều kiện khởi kiện phải đáp ứng các
điều kiện cơ bản sau:
a. Chủ thể khởi kiện
Trước hết chủ thể khởi kiện phải trực tiếp có quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm

đó thực hiện hoặc không thực hiện nhiệm vụ, công vụ theo quy định của pháp luật.
Căn cứ vào quy định của pháp luật về thẩm quyền, thời hạn thực hiện đối với nhiệm
vụ, công vụ để xác định hành vi thực hiện hoặc không thực hiện nhiệm vụ, công vụ đó
là của cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức, hay là của người có thẩm quyền
trong cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức đó. Nếu theo quy định của pháp
luật, việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ cụ thể là của cơ quan hành chính nhà nước, cơ
quan, tổ chức khác thì hành vi thực hiện hoặc không thực hiện nhiệm vụ, công vụ
trong thời hạn thì hành vi đó là HVHC của cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ
chức khác mà không phải là HVHC của người đã thực hiện HVHC đó theo sự phân
công hoặc uỷ quyền, uỷ nhiệm. Nếu theo quy định của pháp luật, việc thực hiện nhiệm
vụ, công vụ cụ thể là của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước, cơ
quan, tổ chức khác thì việc thực hiện hoặc không thực hiện nhiệm vụ, công vụ cụ thể
trong thời hạn đó là HVHC của người có thẩm quyền, không phụ thuộc vào việc họ
trực tiếp thực hiện hay phân công, uỷ quyền, uỷ nhiệm cho người khác thực hiện.
d. Thời hiệu khởi kiện
Thời hiệu khởi kiện “là thời hạn mà chủ thể được quyền khởi kiện, nếu thời hiệu
đó kết thúc thì chủ thể mất quyền khởi kiện” [54, tr.724]. Việc khởi kiện phải được
thực hiện trong khoảng thời gian mà pháp luật đã quy định, trừ trường hợp do trở ngại
khách quan thì thời gian có trở ngại khách quan không được tính vào thời hiệu khởi
kiện. Hết khoảng thời gian quy định mà người đó không thực hiện việc khởi kiện thì
được coi là từ bỏ quyền của mình. Thời hiệu khởi kiện đối với QĐHC, HVHC,
QĐKLBTV là 01 năm kể từ ngày nhận được QĐHC, HVHC, QĐKLBTV đó. Với
quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh thì thời hiệu
khởi kiện là 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định đó. Khởi kiện danh sách cử tri
bầu cử đại biểu Quốc hội, danh sách cử tri bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân thì thời


16
hiệu khởi kiện là từ ngày nhận được thông báo kết quả giải quyết khiếu nại của cơ
quan lập danh sách cử tri hoặc kết thúc thời hạn giải quyết khiếu nại mà không nhận


17
trái pháp luật sẽ bị hủy bỏ, HVHC bị tuyên chấm dứt thực hiện khi tòa ra phán quyết
trong một bản án hành chính.
b. Là cơ sở để tòa án có thẩm quyền tiến hành thụ lý và giải quyết vụ án hành
chính bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức
Khởi kiện VAHC là hành vi tố tụng đầu tiên của người khởi kiện, làm phát sinh
quan hệ pháp luật TTHC. Nếu không có hoạt động khởi kiện thì cũng không có việc
tiến hành các giai đoạn tiếp theo, đây chính là căn cứ để tòa án thụ lý vụ án hành
chính. Nội dung quan trọng của việc khởi kiện là người khởi kiện đề nghị tòa án xem
xét tính đúng sai của QĐHC, HVHC, QĐKLBTV, quyết định giải quyết khiếu nại về
quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh, danh sách cử tri bầu cử đại biểu Quốc hội, danh
sách cử tri bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân. làm rõ các quyền, lợi ích mà họ bị xâm
hại từ đó yêu cầu tòa án bảo vệ cho quyền lợi của mình, yêu cầu của người khởi kiện
được thể hiện trong nội dung đơn khởi kiện giúp tòa án dựa trên cơ sở đó để thụ lý và
giải quyết vụ án.
c. Việc khởi kiện của các đương sự nhằm góp phần nâng cao hiệu lực và hiệu quả
quản lý hành chính nhà nước.
Việc khởi kiện VAHC của các đương sự có tác động tích cực nâng cao tinh thần,
trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong quá trình thực hiện chức năng quản lý,
điều hành. Bản thân cá nhân cán bộ, công chức trong các cơ quan nhà nước phải tích
cực học tập nâng cao trình độ, năng lực, nghiên cứu kỹ các quy định của pháp luật,
ban hành các QĐHC theo đúng pháp luật, đúng trình tự, thủ tục và thận trọng khi thực
hiện các HVHC.
Trong khi tiến hành hoạt động quản lý hành chính nhà nước, do hệ thống pháp
luật còn nhiều bất cập, trình độ, năng lực của một bộ phận cán bộ, công chức có thẩm
quyền chưa đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi của thực tiễn quản lý trong điều kiện mới
nên dẫn đến sai lầm, thiếu sót ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của cá nhân, tổ chức.
Việc khởi kiện của đương sự sẽ đưa QĐHC, HVHC, QĐKLBTV, quyết định giải
quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh, danh sách cử tri bầu cử đại

thông báo cho người khởi kiện để họ nộp tạm ứng án phí (nếu thuộc trường hợp phải
nộp tạm ứng án phi). Tòa án thụ lý vụ án vào ngày người khởi kiện xuất trình biên lai
nộp tạm ứng án phí. Để thụ lý VAHC tòa án phải tiến hành tất cả những công việc
tuần tự từ tiếp nhận đơn, xem xét đơn và cuối cùng là vào sổ thụ lý. Chính vì thế thụ lý
vụ VAHC là hoạt động tố tụng của tòa án, là một giai đoạn quan trọng của thủ tục
TTHC. Toàn bộ thủ tục cũng như căn cứ để tòa án chấp nhận giải quyết một VAHC


19
theo yêu cầu khởi kiện của các đương sự đều phải có cơ sở pháp lý đó là quy định của
pháp luật TTHC.
Thụ lý VAHC là việc tòa án có thẩm quyền thực hiện theo những căn cứ, thủ tục
do pháp luật TTHC quy định chấp nhận đơn khởi kiện của người khởi kiện và vào sổ
thụ lý giải quyết VAHC. Thụ lý VAHC làm phát sinh VAHC.
Trong tố tụng dân sự thì “thụ lý vụ án là việc tòa dân sự nhận đơn yêu cầu của
đương sự đề nghị xem xét giải quyết một vụ việc để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp
của cá nhân, pháp nhân, tổ chức, cơ quan” [54, tr.732], còn trong tố tụng hình sự thì
“thụ lý vụ án là việc tòa án có thẩm quyền xét xử tiếp nhận thông qua việc Viện kiểm
sát nhân dân có quyết định truy tố bị can với bản cáo trạng và hồ sơ vụ án chuyển
sang tòa án có thẩm quyền...” [54, tr.732]. Như vậy, thụ lý VAHC và thụ lý vụ án dân
sự, thụ lý vụ án hình sự đều là hoạt động tố tụng của tòa án nhằm chấp nhận và chính
thức giải quyết vụ án, hình thức thụ lý đều được thực hiện bằng việc vào sổ thụ lý vụ
án. Chủ thể có thẩm quyền thụ lý là các tòa án và các phân tòa chuyên trách hành
chính theo quy định của pháp luật TTHC và các (Tòa hành chính Tòa án nhân dân cấp
tỉnh, Tòa án nhân dân cấp huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh có quyền thụ lý xét
xử sơ thẩm vụ án hành chính). Tuy nhiên thụ lý VAHC có những điểm khác với các vụ
án khác (Dân sự, hình sự) ở điều kiện và thủ tục thụ lý VAHC phải được thực hiện dựa
trên các quy định của pháp luật TTHC. Việc thụ lý VAHC phát sinh khi có đơn khởi
kiện VAHC của cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền, lợi ích bị trực tiếp xâm hại bởi
QĐHC, HVHC, QĐKLBTV, danh sách cử tri bầu cử đại biểu Quốc hội, danh sách cử