Đề tài“Một số biện pháp rèn kỹ năng đọc cho học sinh học lớp 1- Công nghệ giáo dục”
Năm 2017- 2018

PHẦN I: THỰC TRẠNG ĐỀ TÀI
Năm 2017 – 2018 tôi được phân giảng lớp Một/1 với sĩ số lớp 31 gồm 17
nam và 14 nữ (trong đó có 5 em tiếp thu chậm). Từ khi nhận lớp tôi đã nghiên cứu,
tìm hiểu và thấy được một số thực trạng như sau:
- Nội dung kiến thức chương trình Công nghệ dài và khó, học sinh đọc chưa
chuẩn.
- Chưa có nhiều thời gian cho học sinh rèn kỹ năng đọc.
- Tuy có được sự quan tâm của phụ huynh về việc học tập của các em như:
chuẩn bị đầy đủ sách vở, đồ dùng học tập, thường xuyên nhắc nhở và tạo điều kiện
tốt cho các em đến lớp học tập, nhưng vẫn còn một số tồn tại sau:
+ Do bản thân các em đọc chậm, đọc sai mà lại chưa kiên trì, tự giác tập
luyện để sửa. Nhìn vào nội dung sách Tiếng Việt 1- Công nghệ giáo dục thì số
lượng kiến thức trong mỗi tiết học rất nhiều, mà yêu cầu học sinh phải đọc trơn các
chữ sau khi học xong. Thời gian dành đọc trong mỗi tiết còn ít.
+ Phụ huynh chưa nắm rõ cách đọc mới của chương trình Công nghệ giáo
dục nên còn lúng túng khi hướng dẫn các em học ở nhà.
Chính vì những lý do trên mà tôi chọn đề tài “ Một số biện pháp rèn kỹ năng
đọc cho học sinh lớp 1 – Công nghệ giáo dục”.

PHẦN II: NỘI DUNG CẦN GIẢI QUYẾT
Để giúp học sinh rèn luyện và phát triển kỹ năng đọc tốt tôi đã áp dụng
những biện pháp sau:
1/. Giáo viên đọc mẫu phải chuẩn.
2/. Hướng dẫn học sinh phát âm, học phần âm, vần.
3/. Giúp học sinh nhận xét, điều chỉnh lẫn nhau.
Người Thực hiện: Nguyễn Thị Phương Mai

1

mẫu, không đơn giản chỉ là phát ra âm tiết mà cần biết phối hợp
với thuật “hình môi” nhằm hướng dẫn các em phát âm chuẩn xác
Người Thực hiện: Nguyễn Thị Phương Mai

2


Đề tài“Một số biện pháp rèn kỹ năng đọc cho học sinh học lớp 1- Công nghệ giáo dục”
Năm 2017- 2018

hơn. Học sinh nếu chỉ nghe mà không nhìn miệng cô đọc thì việc
phát âm sẽ không đạt hiệu quả cao, vì trong môn Tiếng Việt 1 –
Công nghệ giáo dục việc quan sát môi cô khi phát âm âm mới là
rất quan trọng.
Ngoài việc đọc chuẩn tôi còn phải quy ước các kí hiệu giữa
giáo viên và học sinh. Rèn luyện các kí hiệu giữa giáo viên và học
sinh một cách thành thạo, nhịp nhàng là góp phần giúp tiết học
nhẹ nhàng đạt hiệu quả cao.
Ví dụ: Kí hiệu: B (bảng con)
S (sách giáo khoa)
V (vở em tập viết)
v (vở chính tả)
....
Giáo viên chỉ cần chỉ vào các kí hiệu thì học sinh sẽ làm theo, làm đúng và
giờ học nhẹ nhàng không mất thời gian.
2/ Hướng dẫn học sinh phát âm, học phần âm, vần.
Hướng dẫn cách phát âm là phương pháp quan trọng hàng đầu, đòi hỏi người
giáo viên phải có những hiểu biết, kinh nghiệm và cả kỹ năng hướng dẫn tốt. Khi
hướng dẫn học sinh phát âm, cần dùng lời nói mạch lạc, đơn giản để học sinh dễ
hiểu và có thể tự mình phát âm đúng. Đối với những âm, vần, tiếng dễ nhầm lẫn,

theo động tác ngửa cổ hướng mắt lên trên.
+ Tiếng có thanh nặng: phát âm thấp giọng và nặng, dứt
khoát (không kéo dài). Khi phát âm có thể làm động tác gật đầu.
- Những tiếng có thanh sắc – thanh ngã (những – chá, mỡ má, ghế gỗ - ngô ngố…)
+ Những tiếng có thanh ngã đọc nhấn mạnh, hơi kéo dài,
luyến giọng, lên cao giọng.
+ Những tiếng có thanh sắc: đọc nhẹ nhàng hơn tiếng có
thanh ngã, hơi ngắn, đọc nhanh, không kéo dài. Bằng cách hướng

Người Thực hiện: Nguyễn Thị Phương Mai

4


Đề tài“Một số biện pháp rèn kỹ năng đọc cho học sinh học lớp 1- Công nghệ giáo dục”
Năm 2017- 2018

dẫn (như một vài ví dụ nêu trên) học sinh có thể dễ dàng phát âm
và đạt hiệu quả cao.
Giai đoạn này vô cùng quan trọng. Học sinh có nắm chắc từng chữ cái thì
mới có thể ghép được các chữ cái với nhau để tạo thành vần, thành tiếng, ghép các
tiếng đơn lại với nhau tạo thành từ, thành câu.
Do vậy ở giai đoạn học sinh học phần âm, tôi giúp học sinh nắm chắc 23 phụ
âm và 14 nguyên âm của Tiếng Việt 1 – Công nghệ giáo dục. Biết phân biệt nguyên
âm, phụ âm qua phát âm dựa vào luồng hơi bị cản (phụ âm) hay luồng hơi đi ra tự
do (nguyên âm). Biết ghép phụ âm đầu với nguyên âm tạo thành tiếng có thanh
ngang, ghép tiếng có thanh ngang với các dấu thanh tạo thành tiếng khác nhau và
đọc luôn được các tiếng đó. Ngoài ra tôi cũng hướng dẫn cho các em nắm vững các
nguyên âm đôi như: /iê/, /yê/, /ia/, /ya/, /uô/, /ua/, /ươ/, /ưa/. Biết phân tích tiếng
thanh ngang thành 2 phần: phần đầu và phần vần, phân tích tiếng có dấu thanh

hình tiếng tách thành hai phần.
Việc 2: Tôi khắc sâu cho học sinh âm /h/ bằng cách: Tôi đưa chữ /h/ in
thường ra gắn lên bảng và nói: Đây là chữ /h/ in thường. Gồm một nét thẳng và một
nét móc xuôi. Chỉ vào chữ /h/, học sinh đọc (cá nhân, nhóm, tổ, lớp…). Sau đó đưa
chữ /h/ viết thường cũng phân tích nét (gồm một nét khuyết trên và một nét móc hai
đầu), cho học sinh đọc (cá nhân, nhóm, tổ, lớp…). Tôi còn cho học sinh so sánh âm
mới học với âm đã học để học sinh phân biệt, từ đó nhớ lâu hơn.
Đến phần tìm tiếng mới tôi nêu: “Thay âm đầu bằng các phụ âm đã học để có
tiếng mới.” Học sinh nối tiếp đọc các tiếng các em thay, tôi viết lên bảng ở việc 1.
Học sinh nối tiếp nêu, tôi ghi lên bảng (ba, ca, cha, da, đa,…). Chỉ cho học sinh đọc
các tiếng vừa ghi lên bảng (cá nhân, nhóm, lớp).
- Trước khi thêm thanh để có tiếng mới, trên bảng con học sinh có các tiếng
không giống nhau. Em thì tiếng /ba/, em thì /ca/, em thì /da/,…Mục đích của tôi
muốn học sinh cùng đưa chung một tiếng thanh ngang, tôi phải nêu thêm: “Đưa trở
lại tiếng /ha/ vào mô hình”. Nêu tiếp: “Thêm thanh để có tiếng mới”. Các em đọc
nối tiếp tiếng các em có, tôi viết lên bảng ở việc 1 (ha, hà, há, hả, hã, hạ). Chỉ vào
các tiếng vừa viết cho học sinh đọc trơn, đọc kết hợp vỗ tay (cá nhân, nhóm, lớp).
Người Thực hiện: Nguyễn Thị Phương Mai

6


Đề tài“Một số biện pháp rèn kỹ năng đọc cho học sinh học lớp 1- Công nghệ giáo dục”
Năm 2017- 2018

Tôi có thể nêu: “Thay nguyên âm /a/ bằng các nguyên âm đã học để có tiếng mới.”
Học sinh nối tiếp đọc các tiếng các em thay, tôi viết lên bảng ở việc 1.
Việc 3: Tôi yêu cầu học sinh đọc trơn bài ở việc 1 theo thứ tự và không theo
thứ tự. Đọc sách Tiếng việt 1- Công nghệ giáo dục tôi thực hiện các thao tác sau:
Thao tác 1: Trò tự đọc: đọc nhỏ, đọc bằng mắt.

lớp Một nắm chắc về nguyên âm, phụ âm, biết chắc chắn một vần, một tiếng cụ thể
có thể ghép với bao nhiêu thanh.
Khi dạy âm, xong phần giới thiệu chữ in thường tôi dùng chữ in thường đó
gắn ngay một góc bảng. Mỗi ngày, trên tấm bìa được gắn thêm một chữ ghi âm mới.
Cứ như vậy, vào 15 phút đầu giờ, bạn lớp trưởng sẽ cho cả lớp ôn luyện đọc các âm
đã gắn lên bảng. Với cách đó giúp học sinh ghi nhớ mặt chữ và đọc tốt hơn. Ở phần
học âm, bài nào cũng vậy tôi đều luyện tập rất kỹ bước tìm tiếng mới (thay
âm và thêm thanh để tìm tiếng mới). Mục đích của bước tìm tiếng mới là học sinh
có thêm vốn tiếng có chứa âm vừa học. Qua đó giúp học sinh đọc tốt hơn ở việc 3.
Đối với bài dạy là phụ âm, bước tìm tiếng mới là thay âm chính bằng các nguyên
âm đã học để có tiếng mới. Đối với bài dạy là nguyên âm, bước tìm tiếng mới là
thay âm đầu bằng các phụ âm đã học để có tiếng mới.
Việc 4: Tôi đọc chữ nào học sinh phân tích rồi mới viết, viết xong chữ nào
đọc trơn chữ đó, đọc chữ mình viết ra sẽ giúp học sinh một lần nữa khắc sâu và đọc
rất tốt.
Học sinh nào chậm hay còn quên, tôi hướng dẫn đọc các tiếng theo cơ chế
tách đôi:
* Tạm thời “bỏ” thanh ra (che đi) đọc trơn tiếng thanh ngang.
* Trả lại thanh – đọc tiếng có thanh (nhìn chữ thanh ngang rồi “lắp” thanh vào)
Đọc cả 4 mức độ: To – nhỏ - nhẩm - thầm (đọc thầm, đọc bằng mắt) vì đọc cả 4
mức độ là giúp học sinh dễ dàng ghi nhớ nên tôi cần huấn luyện ngay từ đầu và làm
quyết liệt. Mỗi khi học sinh đọc phân tích tôi quan sát việc học của học sinh, giúp
học sinh nhận biết từng phần của tiếng có thanh ngang và tiếng có thêm thanh. Sang
giai đoạn học vần học sinh đã nắm vững các âm, các em còn được làm quen với các
kiểu chữ hoa như chữ viết hoa, chữ in hoa nên tôi tập cho học sinh nhận biết các
kiểu chữ hoa một cách chính xác để các em đọc đúng. Để giúp học sinh học tốt
phần vần, tôi tập cho học sinh thói quen: nhận diện, phân tích cấu tạo của vần, nhận
biết vị trí các âm trong vần để các em đọc vững.
Người Thực hiện: Nguyễn Thị Phương Mai


+ Giáo viên đọc mẫu cả trang một lượt (phát âm thật chuẩn, to, rõ ràng) từ
trên xuống dưới, từ trái sang phải.
Người Thực hiện: Nguyễn Thị Phương Mai

9


Đề tài“Một số biện pháp rèn kỹ năng đọc cho học sinh học lớp 1- Công nghệ giáo dục”
Năm 2017- 2018

+ Gọi học sinh đọc cá nhân, nhóm, đồng thanh (khi đọc cá nhân các học sinh
khác chỉ tay theo dõi bài bạn đọc. Giáo viên có thể gọi bất kì học sinh khác đọc nối
tiếp để kiểm soát sự chú ý của học sinh.)
+ Giáo viên nghe, uốn nắn, sửa chữa học sinh kịp thời.
Trong các bài dạy vần, sách giáo khoa Tiếng Việt 1- Công nghệ giáo dục có
kèm theo các từ khóa, từ ứng dụng và các câu thơ, câu văn ngắn để học sinh luyện
đọc. Muốn cho học sinh đọc được các từ và câu ứng dụng trong bài giáo viên cho
học sinh nắm chắc các vần, sau đó cho các em ghép chữ cái đầu với vần vừa học để
đọc tiếng, đọc từ của bài. Và áp dụng xuyên suốt quy trình đọc và cách hướng dẫn
học sinh đọc tôi nghĩ học sinh sẽ đọc rất tốt.
Việc 4: Tôi áp dụng như ở phần dạy âm.
3/ Giúp học sinh nhận xét, điều chỉnh lẫn nhau.
Trong môn Tiếng Việt 1 – Công nghệ giáo dục trọng tâm là
“thầy thiết kế - trò thi công”. Trong quá trình rèn kỹ năng đọc cho
học sinh, giáo viên luôn đặc biệt quan tâm đến mối quan hệ tương
tác giữa học sinh với học sinh. Giáo viên cần chú trọng việc rèn
cho các em có kỹ năng nghe – nhận xét – sửa sai giúp bạn và tự
sửa sai cho mình. Các em sử dụng các kỹ năng ấy thường xuyên
trong các tiết học trở thành một thói quen, tạo nề nếp học tập tốt.
Qua quá trình nghe để nhận xét, sửa sai giúp bạn, sẽ giúp học sinh

thấy rằng mình có khả năng học tập rất tốt, mình cần phải thể
hiện hết khả năng của mình.
5/ Rèn luyện đọc cho học sinh ở mọi nơi, mọi lúc
Để giúp học sinh đọc tốt, tôi không chỉ hướng dẫn, sửa sai
cho các em trong giờ học môn Tiếng Việt mà còn luôn theo dõi,
uốn nắn cho các em cả trong các tiết học khác, trong giờ chơi,
trong hoạt động tập thể… Bởi vì những lúc vui chơi là lúc các em
sử dụng lời nói một cách tự nhiên nhất. Người giáo viên cần chú ý
quan sát để phát hiện những lỗi khi nói của các em và kịp thời sửa
chữa, đồng thời tạo cho học sinh thói quen đọc tốt dù ở bất cứ nơi
đâu.
6/ Tác động giáo dục.

Người Thực hiện: Nguyễn Thị Phương Mai

11


Đề tài“Một số biện pháp rèn kỹ năng đọc cho học sinh học lớp 1- Công nghệ giáo dục”
Năm 2017- 2018

Để đáp ứng mục tiêu và phù hợp với yêu cầu học Tiếng Việt 1 – Công nghệ
giáo dục. Từ đầu năm, trong cuộc họp phụ huynh học sinh, tôi đã đề nghị và yêu
cầu thống nhất trang bị đầy đủ sách vở, đồ dùng cần thiết phục vụ cho môn học.
Hướng dẫn với phụ huynh thống nhất đọc một số âm mới như /c/, /k/, /q/ đọc là
“cờ”, cách đọc nguyên âm đôi /ia/, /ua/, /ưa/, cách đánh vần mới để tạo điều kiện
cho phụ huynh rèn luyện đọc cho các em khi ở nhà.
7/ Tuyên dương, khuyến khích học sinh.
Khi các em có tiến bộ, dù nhỏ nhất tôi cũng dùng những lời động viện để
khuyến khích các em (Ví dụ: “Em đã đọc tốt hơn hôm qua rồi, cố lên em nhé!”,

TL%

GHKI

31

10

32,3%

15

48,4%

6

19,3%

HKI

31

15

48,4%

13

41,9%



Từ kết quả đạt được, tôi thấy khả năng đọc của các em được nâng lên, học
sinh hứng thú học tập, tạo không khí thoải mái khi học, học mà chơi, chơi mà học.
Bằng sự nhiệt tình trong công tác nghiên cứu giảng dạy, tôi đã vận dụng sáng
tạo những phương pháp đã học để hướng dẫn kèm cặp đối tượng học sinh lớp Một
để giúp các em đọc tốt, đọc chuẩn, đọc không sai lỗi.
Tuy rằng các em đọc còn sai lỗi nhưng những biện pháp mà tôi đưa ra đã
giúp em đọc tốt hơn phần nào, nhìn nhận ra lỗi đọc của mình để có biện pháp sửa
chữa hợp lý.

PHẦN V. KẾT LUẬN
1/ Tóm lược giải pháp:
- Để giúp học sinh đọc bài một cách chắc chắn, giáo viên cần dành thời gian
để luyện đọc củng cố và nâng cao.
- Trong phần học sinh luyện đọc cá nhân – giáo viên cần chú ý tới các em đọc
chậm để giúp đỡ các em đó đọc – giáo viên cần động viên khích lệ kịp thời.
- Trong quá trình học sinh đọc giáo viên quan tâm theo dõi, uốn nắn, sửa sai
kịp thời cho các em.
- Giáo viên cần có sự chuẩn bị chu đáo, phải đưa ra các tình huống có thể xảy
ra khi hướng dẫn học sinh đọc cho đúng, cho hay. Muốn vậy giáo viên phải nắm
thật chắc thiết kế, phải thật sự quan tâm đến tất cả học sinh trong mỗi giờ lên lớp và
dạy rất kĩ ở việc 1. Vì đó là cơ sở cho việc rèn đọc cho học sinh tốt hơn ở việc 3.
Trong giờ học, giáo viên chỉ là người hướng dẫn, tổ chức để học sinh nắm thật chắc
kiến thức ngữ âm.
- Giáo viên chú trọng rèn kỹ năng phát âm đúng, đọc đúng, viết đúng ngay từ
đầu. Đó chính là điều cốt lõi làm nên sự thành công của việc dạy và học Tiếng Việt
1 – Công nghệ giáo dục.
Người Thực hiện: Nguyễn Thị Phương Mai

13