SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ

TRƯỜNG THPT THẠCH THÀNH II

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

" KINH NGHIỆM XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG HỆ
THỐNG CÂU HỎI, BÀI TẬP VỚI ATLAT GIÚP HỌC
SINH GIẢI NHANH CÁC CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM ĐỊA
LÍ TỰ NHIÊN VIỆT NAM ".

Người thực hiện: Nguyễn Thanh Trường
Chức vụ: Giáo viên
SKKN thuộc môn: Địa lí

THANH HOÁ, NĂM 2018


MỤC LỤC
I. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3.Đối tượng nghiên cứu
1.4. Phương pháp nghiên cứu
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.3. Kinh nghiệm xây dựng và sử dụng hệ thống câu hỏi, bài tập
với Atlat giúp học sinh giải nhanh các câu hỏi trắc nghiệm địa lí 12
2.3.1.Xây dựng hệ thống câu hỏi và bài tập với Atlat đ ịa lí Vi ệt Nam
trong dạy học địa lí 12.

3.2. Kiến nghị
TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC SÁNG KIÊN ĐÃ ĐƯỢC XẾP LOẠI

10
14
14
18
19
19
20
21
22


I. MỞ ĐẦU
1.1 Lí do chọn đề tài.
Atlat Địa lí Việt Nam có thể coi là “cuốn sách giáo khoa Địa lí đặc biệt”
mà nội dung của nó được thể hiện chủ yếu bằng bản đồ. Trong dạy học Địa
lí ở trường phổ thông các loại Atlat nói chung và Atlat Địa lí Việt Nam nói
riêng có vai trò rất quan trọng. Đối với học sinh (HS) lớp 12 thì Atlat Địa lí
Việt Nam có vai trò quan trọng gấp bội vì nó là tài liệu duy nhất được sử
dụng trong các bài kiểm tra thường xuyên, định kì và đặc biệt là trong kỳ thi
THPT quốc gia. Do đó nếu HS biết sử dụng Atlat với chức năng nguồn tri
thức và minh họa thì chắc chắn bài thi sẽ được điểm cao, hạn chế được việc
học thuộc, học vẹt.
Tuy nhiên hiện nay kĩ năng sử dụng Atlat để trả l ời các câu h ỏi, bài
tập và đặc biệt là trả lời các câu hỏi trắc nghiệm của nhiều HS còn y ếu.
Nguyên nhân là do các em không nhận thức được tầm quan trọng của Atlat
Địa lí Việt Nam trong việc học môn Địa lí lớp 12 và ch ưa đ ược th ực hành

tra mức độ nắm vững cách trả lời các câu hỏi có sử dụng átlat qua các đ ề
kiểm tra, đề thi minh hoạ, đề thi chính thức THPT quốc gia năm h ọc 20162017 của bộ, các đề thi thử THPT quốc gia của s ở GD&ĐT Thanh Hoá và các
đề thi thử THPT ở trường.
- Phương pháp thống kê, xử lý số liệu: Từ những số liệu thu th ập
được từ phương pháp điều tra, tác giả đã xử lí số liệu, đ ồng th ời rút ra
những đánh giá cần thiết.
- Phương pháp nghiên cứu, thu thập thông tin qua các đ ề minh ho ạ
THPT quốc gia năm học 2016- 2017 và 2017- 2018; các đ ề thi th ử THPT
quốc gia của Sở GD&ĐT Thanh Hoá, qua sách tham khảo; qua trao đổi v ới
đồng nghiệp.
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến
- Căn cứ công văn 4612/BGDĐT- GDTrH( V/v hướng dẫn thực hiện
chương trình giáo dục phổ thông hiện hành theo định hướng phát tri ển
năng lực và phẩm chất học sinh từ năm học 2017-2018)
- Căn cứ vào kế hoạch ôn tập và tổ chức kì thi THPT quốc gia năm
2018 của Sở GD&ĐT Thanh Hoá.
- Căn cứ vào cấu trúc đề thi môn địa lý THPT quốc gia năm 2018, đề
thi bao gồm nội dung kiến thức ở 2 khối lớp( lớp 11 và 12).Trong đó:
+ Địa lí lớp 12 gồm 28 câu hỏi( tương ứng với 7 đi ểm), trong đó có 6
câu trực tiếp sử dụng át lát địa lí Việt Nam( tương ứng với 1,5 đi ểm)
+ Địa lí lớp 11 gồm 12 câu hỏi( tương ứng với 3,0 điểm).
- Với cơ cấu đề thi và biểu điểm trên, thí sinh (TS) cần nắm v ững các
kiến thức cơ bản của toàn bộ chương trình . Bên cạnh đó biết v ận d ụng
atlat để trả lời nhanh các câu hỏi trực tiếp sử dụng atlat và cả các câu h ỏi
không trực tiếp yêu cầu sử dụng atlat nhưng có thể sử dụng atlat để trả lời
là điều hết sức quan trọng và cần thiết.Tuy nhiên, đây là điều không ph ải
học sinh nào cũng làm được nhất là học sinh khu vực miền núi nh ư tr ường
THPT Thạch Thành 2.
Vì vậy ngay từ khi dạy, ôn tập, kiểm tra giáo viên nên h ướng dẫn đ ể

dụng atlat. Kết quả như sau:
Bảng thống kê điểm số hai bài kiểm tra của 2 lớp 12A4 và 12A5
Tổng
Lần
Điểm số
Lớp số HS kiểm
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
tra
12A
4

35

2 lần

0

0

0

2

17 18 15 14

3

1

0

2.3. Kinh nghiệm xây dựng và sử dụng hệ thống câu hỏi, bài tập
với Atlat giúp học sinh giải nhanh các câu hỏi trắc nghiệm đ ịa lí 12.
2.3.1.Xây dựng hệ thống câu hỏi và bài tập với Atlat địa lí Vi ệt
Nam trong dạy học địa lí 12.
a. Nguyên tắc xây dựng
* Hệ thống câu hỏi và bài tập phải góp phần th ực hiện m ục tiêu c ủa
bài học
3


HTCH-BT chứa đựng nội dung của các đơn vị kiến thức trong bài học,
thông qua việc rèn luyện hệ thống kỹ năng củng cố những kiến thức đó. Vì
thế, HTCH-BT được xây dựng phải bám sát mục tiêu, góp phần hoàn thiện
mục tiêu môn học.
* Hệ thống bài tập phải gắn với nội dung của Atlat
Khi ra câu hỏi và bài tập với Atlat cho mỗi bài học phải đảm bảo HS có
thể trả lời được câu hỏi từ việc khai thác nội dung trong Atlat. Mỗi bài tập
có thể chỉ gắn với một trang Atlat (HS chỉ cần sử dụng 1 trang Atlat là có thể
trả lời được câu hỏi) hoặc nhiều trang Atlat (HS phải kết hợp nhiều trang
Atlat mới có thể trả lời được câu hỏi).
* Hệ thống câu hỏi và bài tập phải gắn với nội dung từng bài học của
sách giáo khoa và bám sát chuẩn kiến thức, kĩ năng
Từ nội dung từng bài học cụ thể ở SGK, giáo viên xác định nh ững n ội
dung kiến thức có trong Atlat sau đó ra các câu h ỏi và bài t ập cho t ừng bài
học dựa trên chuẩn kiến thức, kĩ năng.
* Hệ thống câu hỏi, bài tập phải đảm bảo tính đa dạng
Sự đa dạng của HTCH-BT sẽ giúp cho hệ thống kiến thức của HS
được hoàn thiện hơn, làm cho việc hình thành và phát tri ển h ệ th ống kỹ
năng cũng hiệu quả hơn. HTCH-BT với Atlat Địa lí Việt Nam ph ải có 3 m ức
độ:


Bài 3: Thực
hành
Bài 6&7: Đất
nước nhiều đồi
núi
Bài 8: Thiên
nhiên chịu ảnh
hưởng sâu của
biển

dụng Atlat
(mục, tên mục)
1. Vị trí địa lí
2. Phạm vi lãnh thổ

2. Yêu cầu
1. Đặc điểm chung của
địa hình
2. Các khu vực địa hình
1. Khái quát về biển
Đông

Bài 11: Thiên
1.Thiên nhiên phân hoá
nhiên phân hoá bắc- nam
đa dạng
2.Thiên nhiên phân hoá
theo Đông -Tây
Bài 13: Thực

- Bản đồ Động vật và Thực
vật (trang 12)

Bài 14: Sử
1. Sử dụng và bảo vệ tài
dụng và bảo vệ nguyên sinh vật
tài nguyên
thiên nhiên
Bài 15: Bảo vệ 1. Một số thiên tai chủ
- Bản đồ Khí hậu (trang 9)
môi trường và yếu và giải pháp phòng
phòng chống
tránh
thiên tai
Như vậy có thể thấy tất cả các bài học trong Địa lí t ự nhiên l ớp 12
đều có thể ra bài tập với Atlat địa lí Việt Nam.
Bước 2: Lập dàn ý khai thác kiến thức cho từng trang Atlat có
thể xây dựng hệ thống câu hỏi và bài tập
Dựa vào Chuẩn kiến thức và kĩ năng và SGK Địa lí 12, kết h ợp v ới
trang bản đồ Atlat t ương ứng, lập dàn bài kiến thức cần khai thác đối v ới

5


mỗi trang bản đồ. Sau đây là dàn bài kiến thức địa lí c ần khai thác qua từng
trang Atlat Địa lí Việt Nam.
a. Trang Hành chính và Hinh thê
- Các điểm cực Bắc, Nam, Đông, Tây của phần đất liền; ph ạm vi vùng
đất, vùng biển, vùng trời.
- Vùng đất: Đường biên giới trên đất liền (với nước nào, chiều dài),

và sự phân bố.
- Động vật: Sự đa d ạng (loài); một số loài chính và s ự phân b ố; các
phân khu địa lí động vật.
- Các khu dự trữ sinh quyển, các vườn quốc gia (tên, vị trí).
f. Trang Các miên tự nhiên
- Vị trí địa lí.
6


- Địa hình: độ cao, h ướng, hướng nghiêng, hình thái (độ d ốc, thung
lũng, độ chia cắt, sự mở rộng hay thu hẹp...), một số dạng đ ịa hình n ổi b ật,
sự phân hoá.
- Bờ bi ển (tính đa dạng, các vịnh, đảo, quần đảo...) và vùng bi ển
(thềm lục địa, độ sâu, rộng, dòng biển).
- Sông ngòi: hướng, các hệ thống sông.
Bước 3: Ra bài tập cho mỗi bài học
Có 2 loại bài tập:
- Bài tập chỉ cần sử dụng Atlat để trả lời.
- Bài tập phải kết hợp Atlat với nội dung SGK và hiểu biết của HS
mới trả lời đầy đủ.
Để tạo thuận lợi cho HS trong việc giải quyết các bài tập thì ph ần
câu hỏi nên nói ro HS cần dựa vào cái gì để trả l ời câu h ỏi, đ ồng th ời c ần
phải nói ro là dựa vào trang Atlat nào.
Ví dụ:
- Bài tập chỉ cần sử dụng Atlat để trả lời:
Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 4-5, hãy kê tên các thành ph ố tr ực
thuộc trung ương của nước ta.
- Bài tập phải kết hợp Atlat với nội dung SGK và hiểu biết của HS
mới trả lời đầy đủ nội dung:
Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 6-7, 13, 14 và ki ến th ức ở SGK,

Cực Đông (kinh độ)
Câu 3: Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 23, hãy kể tên m ột s ố c ửa kh ẩu
quốc tế quan trọng trên đường biên giới của nước ta với các n ước Trung
Quốc, Lào, Campuchia.
Câu 4: Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 4-5, hãy k ể tên các thành ph ố
trực thuộc trung ương của nước ta và sắp xếp chúng vào các vùng kinh t ế
tương ứng.
Câu 5: Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 4-5, hãy:
a. Kể tên một số đảo, quần đảo của nước ta. Cho biết các đảo và quần đảo
đó thuộc các tỉnh và các vùng kinh tế nào?
b. Kể các tỉnh giáp biển của nước ta theo thứ tự từ Bắc vào Nam.
Câu 6: Căn cứ Atlat Địa lí Việt Nam các trang 4-5, 23, 26, 27, 28 và 29 hãy
hoàn thành bảng sau:
Số tỉnh, tên
các
Các tỉnh
Các của
Các vùng kinh tế
tỉnh giáp biển
biên giới khẩu quốc tế
Trung du và miền núi Bắc
Bộ
Đồng bằng sông Hồng
Bắc Trung Bộ
Duyên hải Nam Trung Bộ
Tây Nguyên
Đông Nam Bộ
Đồng bằng sông Cửu Long
Bài 6, 7: Đất nước nhiều đồi núi và bài 13: Thực hành
Trang Atlat sử dụng chủ yếu: trang Hình thể (trang 6 + 7); trang Các

Tây Bắc
Trường Sơn Bắc
Trường Sơn Nam
Bài 8. Thiên nhiên chịu ảnh hưởng sâu sắc của biển
Trang Atlat sử dụng chủ yếu: trang Hành chính (trang 4+5), trang Hình
thể (trang 6+7), trang Địa chất khoáng sản (trang 8), trang Thực vật và động
vật (trang 12).
Câu 1: Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 4-5 và kiến th ức SGK, nêu đ ặc
điểm khái quát về Biển Đông.
Câu 2: Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 4-5, 6-7, hãy cho bi ết các v ịnh
biển: Hạ Long, Đà Nẵng, Xuân Đài, Vân Phong, Cam Ranh thuộc tỉnh (thành
phố trực thuộc trung ương) nào?
Câu 3: Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 8, 12, hãy trình bày các nguồn tài
nguyên thiên nhiên ở vùng biển nước ta.
Bài 9+10. Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa
Trang Atlat sử dụng chủ yếu: trang Khí hậu (trang 9), trang Các hệ
thống sông (trang 10), trang Các nhóm và các loại đất chính (trang 11),
trang Thực vật và động vật (trang 12), trang Các miền tự nhiên (trang
13+14).
Câu 1: Dựa và Atlat Địa lí Việt Nam trang 9 và SGK, hoàn thành bảng sau:
Gió
Thời Nguồn Hướn Tính
Phạm vi Kiểu thời tiết
mùa gian
gốc
g gió
chất
hoạt động
đặc trưng
Khối khí

mùa (quá trình phong
hóa, xâm thực, vận
chuyển mạnh).
Sông ngòi
- Phong hóa mạnh, lượng
mưa lớn.
- Lượng mưa lớn, vật liệu
của xâm thực nhiều.
- Gió mùa, mưa theo mùa.
Đất
- Nhiệt ẩm cao nên
phong hóa mạnh.
- Mưa nhiều, rửa trôi
mạnh trên đá mẹ axit ở
vùng đồi núi thấp.
Sinh vật
Khí hậu nhiệt đới ẩm gió
mùa, có đường biển dài,
địa hình và đất đa dạng.
Bài 11 + 12. Thiên nhiên phân hóa đa dạng
Trang Atlat sử dụng chủ yếu: trang Khí hậu (trang 9), trang Các nhóm
và các loại đất chính (trang 11), trang Thực vật và động v ật (trang 12),
trang Các miền tự nhiên (trang 13+14).
Câu 1: Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 9, 13, 14 và kiến th ức đã h ọc,
hãy chứng minh tính phân hóa theo chiều Bắc – Nam c ủa ch ế độ nhiệt và
chế độ mưa ở nước ta.
Câu 2: Quan sát Atlat Địa lí Việt Nam trang 6-7 và SGK, hãy nh ận xét s ự thay
đổi thiên nhiên từ Đông sang Tây của nước ta.
Câu 3: Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 9, quan sát biểu đồ nhi ệt đ ộ và
lượng mưa của Hà Nội, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh kết h ợp v ới kiến th ức đã

2.3.3. Một số định hướng sử dụng
a. Sử dụng hệ thống câu hỏi, bài tập với Atlat trong giờ lên l ớp
Qua việc sử dụng HTCH-BT với Allat Địa lí Việt Nam trong quá trình
dạy học Địa lí lớp 12 THPT tôi nhận thấy HTCH-BT với Atlat Địa lí Việt
Nam có thể sử dụng được trong các loại tiết học sau :
- Tiết học lí thuyết.
- Tiết học ôn tập, tổng kết.
- Tiết học kiểm tra, đánh giá.
Sau đây tôi xin đưa ra một số gợi ý cụ thể về hướng s ử d ụng HTCHBT với Atlat Địa lí Việt Nam trong các tiết học nói trên.
* Sử dụng khi dạy tiết học lí thuyết
HTCH-BT với Atlat Địa lí Việt Nam có thể sử dụng trong tất cả các
bước của quá trình dạy học một tiết học lí thuyết.
- Kiểm tra kiến thức cũ
11


Hình thức kiểm tra kiến thức cũ có thể là kiểm tra miệng hoặc kiểm
tra 15 phút. GV nên chọn bài tập liên quan đến ki ến th ức c ơ b ản c ủa bài
học kế trước (khoảng từ 1 đến 2 câu) để giúp HS tái hiện kiến th ức cũ
trước khi học bài mới. GV có thể viết các câu hỏi trắc nghiệm t ừ các câu
hỏi và bài tập đã cho rồi sau đó kiểm tra học sinh.
- Vận dụng khi giảng bài mới
Đây là bước quan trọng nhất và chiếm nhiều thời gian nhất trong
quá trình dạy học. Tuy nhiên, thời lượng một tiết h ọc là có h ạn vì v ậy GV
cần phải dựa vào mục tiêu bài học mà lựa chọn những bài tập bám sát n ội
dung bài học để đặt ra các câu hỏi cho HS.
- Củng cố, hệ thống hóa kiến thức
Câu hỏi và bài tập với Atlat Địa lí Việt Nam cũng có th ể dùng đ ể củng
cố, hệ thống hóa kiến thức vào cuối tiết học. GV cần lựa chọn nh ững bài
tập có tính khái quát hóa cao nội dung kiến th ức bài h ọc đ ể d ạy ph ần c ủng

25% tự luận, tác giả xây dựng 30 câu hỏi trắc nghiệm tương ứng với 7,5
điêm)
VÍ DỤ VỚI BÀI 2. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ
Câu 1. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 4 – 5, hãy cho biết đi ểm c ực
Bắc của nước ta thuộc tỉnh nào?
A. Điện Biên.
B. Hà Giang.C. Cao Bằng.
D. Lào Cai.
Câu 2. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 4 – 5, hãy cho bi ết n ước ta
tiếp giáp với những quốc gia nào trên đất liền?
A. Trung Quốc, Lào, Campuchia.
B. Trung Quốc, Lào, Mianma.
C. Trung Quốc, Campuchia, Mianma.
D. Lào, Campuchia, Thái Lan.
Câu 3. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 4 – 5, hãy cho biết đường biên
giới trên đất liền giữa nước ta với nước nào dài nhất?
A. Trung Quốc.
B. Lào.
C. Campuchia.
D. Philippin.
Câu 4. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 4 – 5, hãy cho biết bi ển Đông
tiếp giáp với bao nhiêu quốc gia?
A. Sáu.
B. Bảy.
C. Tám.
D. Chín.
Câu 5. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 4 – 5, hãy cho biết tỉnh thành
nào có diện tích nhỏ nhất nước ta?
A. Ninh Bình.
B. Bắc Ninh.

Câu 11. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 4 – 5, hãy cho bi ết thành ph ố
trực thuộc Trung ương nào sau đây không giáp biển Đông?
A. Hải Phòng.
B. Đà Nẵng.
C. TP. Hồ Chí Minh.
D. Cần Thơ.
13


Câu 12. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 4 – 5, hãy cho bi ết đi ểm cực
Tây nước ta thuộc tỉnh nào?
A. Sơn La.
B. Điện Biên.
C. Lai Châu.
D. Lào Cai.
Câu 13. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 4 – 5, hãy cho bi ết n ước ta có
bao nhiêu tỉnh, thành phố có đường biên giới chung với Lào?
A. 10.
B. 11.
C. 12.
D. 13.
Câu 14. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 4 – 5, hãy cho bi ết tỉnh,
thành phố nào sau đây không có đường biên giới chung với Lào?
A. Điện Biên.
B. Sơn La.
C. Kon Tum.D. Gia Lai.
Câu 15. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 4 – 5, hãy cho biết tỉnh,
thành phố nào của nước ta là “Ngã ba Đông Dương”?
A. Đà Nẵng.
B. Kon Tum.

Câu 21. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 4 – 5, hãy cho bi ết đ ảo nào
sau đây thuộc tỉnh Kiên Giang?
A. Lý Sơn.
B. Phú Quý.
C. Phú Quốc.
D. Cồn Cỏ.
Câu 22. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 4 – 5, hãy cho bi ết t ỉnh nào
có chung biên giới với Trung Quốc và Lào?
A. Lai Châu. B. Điện Biên.
C. Sơn La.
D. Lào Cai.
Câu 23. Căn cứ Atlat Địa lí Việt Nam trang 4-5, hãy cho biết điểm cực Đông
trên đất liền của nước ta nằm ở tỉnh?
A. Hà Giang.B. Cà Mau.
C. Khánh Hoà.
D. Điện Biên.
Câu 24. Trên biển Đông, các đảo và quần đảo nước ta còn kéo dài t ới t ận
khoảng
A. 6050’B và 1010 Đ đến 117020’Đ.
B. 8034’B và 1010 Đ đến
117020’Đ.
14


C. 6050’B và 1010 Đ đến 109020’Đ.
D. 8034’B và 1010 Đ đến
109020’Đ.
Câu 25. Căn cứ Atlat Địa lí Việt Nam trang 4-5, hãy cho biết tỉnh nào có
chung đường biên giới với Campuchia?
A. Quảng Ninh. B. Nghệ An.

nhà.
Do thời gian mỗi giờ lên lớp là có hạn, nên GV cần hướng dẫn cho HS
cách sử dụng HTCH-BT để HS tự rèn luyện thêm ở nhà. Ở cấp học THPT
hiện nay đang đề cao tinh thần tự học, tự học phải chiếm vị trí quan trọng
trong quá trình học tập của HS. Vì vậy, có thể nói phần lớn các bài t ập
trong HTCH-BT mà GV xây dựng phải được HS giải quyết ở nhà.
Cụ thể sau mỗi bài học GV sử dụng HTCH-BT với Atlat Địa lí Việt
Nam đã được xây dựng để ra bài tập về nhà cho HS. Tùy theo đối t ượng HS
mà GV lựa chọn bài tập nào, số lượng bao nhiêu.
2.3.4. Thiết kế bài dạy học có sử dụng hệ thống câu hỏi, bài tập
đã xây dựng
Bài 2: VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ
I. Mục tiêu
1. Kiến thức
- Biết được, xác định được vị trí địa lí, giới hạn, phạm vi lãnh thổ Việt
Nam .
- Phân tích được ảnh hưởng của vị trí địa lí, phạm vi lãnh th ổ đối v ới
tự nhiên, kinh tế - xã hội và quốc phòng.
2. Kĩ năng
15


giới.

- Xác định được vị trí địa lí Việt Nam trên bản đồ Đông Nam Á và th ế

- Kỹ năng sử dụng Atlat Địa lí Việt Nam.
3. Thái độ
- Yêu thương quê hương đất nước đẹp tươi và nêu cao tinh thần bảo
vệ chủ quyền của đất nước.

1. Vị trí địa lí
Tư duy
VTĐL của nước ta.
- Nằm ở rìa phía đông bán đảo tổng
(Cá nhân)
Đông Dương, gần trung tâm khu hợp
Bước 1: Học sinh dựa vào vực ĐNA.
theo
nội dung Sgk, bản đồ Việt - Hệ tọa độ địa lí trên đất liền
lãnh
Nam trong khu vực Đông
+ Cực Bắc: thổ, sử
0
Nam Á (Atlat ĐLVN trang 4- 23 23’B, Lũng Cú-Đồng Văn-Hà dụng
5), vốn hiểu biết trình bày Giang.
bản đồ,
đặc điểm VTĐL nước ta
Cực
Nam: sử dụng
16


theo dàn ý:
+ Các điêm cực Bắc, Nam,
Tây, Đông trên đât liên.

+ Tọa độ địa lí các điêm cực.
+ Các nước láng giêng trên
đât liên và trên biên.


lời:
+ Phạm vi lãnh thổ của một
nước bao gồm những bộ
phận nào?
+ Đặc điêm vùng đât, xác
định đường biên giới trên
đât liên giáp với những
nước nào, nước nào có
đường biên giới với nước ta
dài nhât? Kê tên một số cửa
khẩu giữa nước ta với các
nước láng giêng?
+ Xác định đường bờ biên
kéo dài từ đâu đến đâu? Hai a. Vùng đất
quần đảo Hoàng Sa và S: 331212 km2 (đât liên và các hải
Trường Sa thuộc các các đảo)
tỉnh (thành phố tương Có > 4600 km đường biên giới với
đương câp tỉnh) nào?.
Trung Quốc, Lào và Campuchia và
+ Nước ta có bao nhiêu tỉnh phần lớn nằm ở khu vực miền
(thành phố tương đương núi.
câp tỉnh) giáp biên? Hãy kê Đường bờ biển hình chữ S, dài
tên một số tỉnh (thành phố 3260 km, đi qua 28 tỉnh, thành.

số liệu
thống
kê,
Atlat.

Tư duy

Bước 1: Gv treo bản đồ
khung trên bảng, yêu cầu Hs
đọc nội dung Sgk sau đó xác
định phạm vi vùng biển
nước ta bao gồm: Vùng nội
thủy, vùng lãnh hải, vùng
tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc
quyên kinh tế và vùng thêm
lục địa.
Bước 2: Hs trình bày, Hs
khác nhận xét, bổ sung.
Bước 3: Gv chuẩn kiến thức.
Hoạt động 4: Ý nghĩa của
VTĐL.
(Nhóm)
Bước 1: Gv chia lớp thành 6
nhóm và giao nhiệmvụ
+ Nhóm 1, 2, 3 đọc nội dung
Sgk, Atlat ĐLVN trang 4- 5và
6-7, hiêu biết của bản thân
hãy nêu những thuận lợi và
khó khăn của VTĐL tới tự
nhiên nước ta.
. Khí hậu:
. Cảnh quan:
. Sinh vật:
. Khoáng sản:
+ Nhóm 4, 5, 6 đọc nội dung
Sgk, bản đồ Việt Nam trong
khu vực Đông Nam Á (Atlat

trên thế giới tạo điều kiện thực

Tư duy
tổng
hợp
theo
lãnh
thổ, sử
dụng
bản đồ,
sử dụng
số liệu
thống
kê,
Atlat.

18


VTĐL tới phát triển kinh tế,
văn hóa-xã hội và an ninh
quốc phòng.
Bước 2: Các nhóm tiến hành
thảo luận theo nhiệm vụ
được phân công.
Bước 3: Các nhóm trình bày
kết quả, các nhóm khác bổ
sung.
Bước 4: GV chuẩn kiến
thức.

- Sau khi dạy xong cả hai l ớp TN và ĐC đ ược đánh giá b ằng hai bài
kiểm tra 1 tiết nhằm đánh giá mức độ tiến bộ của HS. Kết quả nh ư sau:
Bảng thống kê điểm số hai bài kiểm tra của 2 l ớp TN( 12A4) và
ĐC( 12A5)
Tổng
Điểm số
Lần
Lớp
số HS kiểm tra 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
TN

35

2 lần

0

0

0

0

8

19 17 16

6

3


19

18

17

16

15

14
Số lượng

17

16
14

12

12
10

ĐC
TN

8

8


7

8

1

9

10

Điểm

BIỂU ĐỒ SO SÁNH TỈ LỆ ĐIỂM LƠP TN VÀ ĐC
30

27.1
24.3

25

24.3
21.4

T ỉ lệ %

20

22.9
20

4

5

6

7

8

9

1.4
10

Điểm

* Đối với các lớp ĐC
- Ở lớp đối chứng giáo viên dạy bình thường, không s ử dụng HTCHBT với Atlat. Vì vậy việc ghi nhớ kiến th ức của HS g ặp nhiều khó khăn.
Khả năng tự học ở nhà của HS chưa được bồi dưỡng nên còn yếu. Học sinh
gặp nhiều khó khăn khi trả lời các câu hỏi với Atlat, m ất nhi ều th ời gian
cho mỗi câu trả lời dẫn đến không đảm bảo th ời gian cho bài thi tr ắc
nghiệm.
- Điểm bài kiểm tra ở các lớp đối chứng thấp hơn các lớp th ực
nghiệm, đặc biệt là tỉ lệ điểm dưới 5 cao( chiếm tới 25,7%), trong khi tỉ lệ
điểm 9 thấp( 1,4%), và không có học sinh đạt điểm tuy ệt đối( điểm 10)
* Đối với các lớp TN
20



thức trắc nghiệm) của Bộ giáo dục và đào tạo.
- Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, đề tài vẫn còn m ột số
hạn chế:
+ Đề tài chỉ tiến hành điều tra thực trạng xây dựng HTCH-BT v ới
Atlat Địa lí Việt Nam và tiến hành thực nghiệm ở trường THPT Thạch
Thành 2 nên phạm vi ứng dụng hẹp.
+ Vì giới hạn về thời gian nên số lượng và chất lượng bài tập cho
mỗi bài học còn hạn chế.
3.2. Kiến nghị.
- GV nên sử dụng Atlat thường xuyên trong các giờ dạy h ọc Địa lí l ớp
12, chú trọng trong việc rèn luyện kĩ năng sử dụng Atlat của HS.
21


- GV nên dành thời gian xây dựng cho mình HTCH-BT v ới Atlat Đ ịa lí
Việt Nam và đưa vào sử dụng trong quá trình dạy h ọc Địa lí l ớp 12 nh ằm
đáp ứng yêu cầu của việc đổi mới kiểm tra, đánh giá bằng hình th ức tr ắc
nghiệm.
XÁC NHẬN CỦA THỦ
TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 16 tháng 05 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, không sao chép nội dung của người
khác.

Nguyễn Thanh Trường

22