MỤC LỤC
NỘI DUNG

Trang

1. MỞ ĐẦU

01

1.1 Lí do chọn đề tài.

01

1.2. Mục đích nghiên cứu.

01

1.3. Đối tượng nghiên cứu

01

1.4. Phương pháp nghiên cứu

02

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

02

2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm


14

3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

15

3.1. Kết luận

15

3.2. Kiến nghị

15
1. MỞ ĐẦU.

1.1. Lý do chọn đề tài.
Kĩ năng sống là một trong những khái niệm được nhắc đến nhiều trong thời
đại ngày nay. Có nhiều quan niệm về kĩ năng sống. Theo tôi, kĩ năng sống đơn
0


giản là tất cả những điều cần thiết chúng ta phải biết để có thể thích ứng với
những thay đổi diễn ra hằng ngày trong cuộc sống. Kĩ năng sống được hình thành
theo một quá trình, hình thành một cách tự nhiên qua những va chạm, những trải
nghiệm trong cuộc sống và qua giáo dục mà có. Có nhiều nhóm kĩ năng sống
như: nhóm kĩ năng nhận thức, nhóm kĩ năng xã hội và nhóm kĩ năng quản lí bản
thân...Dù là kĩ năng nào cũng đều rất quan trọng và cần thiết với mỗi con người.
Cho nên, giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có một vai trò hết sức quan trọng.
Từ nhiều năm nay Bộ Giáo dục - Đào tạo chủ trương dạy kĩ năng sống là
một trong những tiêu chí đánh giá "Trường học thân thiện - học sinh tích cực".

- Đọc các tài liệu về tâm sinh lý lứa tuổi Tiểu học và tài liệu liên quan tới
giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
- Phương pháp khảo sát - quan sát thực tế giáo viên và học sinh.
- Thực hiện phỏng vấn, hỏi đáp, điều tra.
- Phương pháp phân tích, tổng hợp.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.
Ngày nay vẫn còn một bộ phận học sinh rất ít có hoài bão, ước mơ. Phụ
huynh vì bận nhiều công việc nên ít quan tâm giúp đỡ con em trong các hoạt
động cần thiết, các em không có điều kiện để tham gia các hoạt động xã hội và
vui chơi khác, khiến các em rụt rè, nhút nhát, giao tiếp hạn chế và thiếu tự tin
trong cuộc sống. Vì thế, kĩ năng xã hội của học sinh ngày càng kém. Từ đấy dẫn
đến tình trạng học sinh trở nên ích kỉ, không quan tâm đến cộng đồng, Hạn chế
trong các ứng xử trong xã hội ngày càng phát triển như hiện nay.
a. Kỹ năng sống là gì?
Có nhiều định nghĩa và quan niệm khác nhau về kỹ năng sống. Mỗi định
nghĩa được thể hiện dưới những cách thức tiếp cận khác nhau. Thông thường, kỹ
năng sống được hiểu là những kỹ năng thực hành mà con người cần để có được
sự an toàn, cuộc sống khỏe mạnh với chất lượng cao.
Kỹ năng sống là năng lực cá nhân để họ thực hiện đầy đủ các chức năng
và tham gia vào cuộc sống hàng ngày, những kỹ năng đó gắn vói 4 trụ cột của
giáo dục:
- Học để biết: gồm các kỹ năng tư duy phê phán, tư duy sáng tạo, ra
quyết định vấn đề, nhận thức được hậu quả của việc làm…;
- Học để làm: gồm kỹ năng thực hiện công việc và nhiệm vụ như kỹ
năng đặt mục tiêu, đảm nhận trách nhiệm..;
- Học để chung sống: gồm các kỹ năng như giao tiếp, thương lượng,
khẳng định hợp tác, làm việc theo nhóm, thể hiện sự cảm thông;

2

sinh hoạt chung. Một số em chưa biết cách diễn đạt, trình bày, ứng xử có phần
còn mang tính “tuỳ tiện”. Có một số tình huống, thử thách rất đơn giản nhưng
với lứa tuổi các em có lúc giải quyết rất tiêu cực. Ví dụ: Bị mất một quyển sách
em Đinh văn Ba đâm ra lo sợ và nói dối với cô giáo. Một số em nam gây gổ với
bạn chỉ vì một va chạm nhỏ (em Hà Văn Hiệu); có em sống tự kỉ không muốn
3


giao tiếp với mọi người (em Ngân Thị Lạc)...; Trong thảo luận nhóm, nhiều em
chưa biết hợp tác, chưa có kĩ năng giải quyết vấn đề, đa số chỉ làm việc cá nhân
trong sinh hoạt nhóm...
Ngoài ra, câu hỏi mà chúng ta thường đặt ra cho học sinh tiểu học là ngoài
những kiến thức phổ thông về toán, khoa học và nhân văn, học sinh cần học điều gì
để giúp các em hội nhập với xã hội, trở thành công dân có ích cho cộng đồng. Vì
thế đây cũng là nỗi lo lắng, đặt ra cho giáo viên lớp một những suy nghĩ, trăn trở.
Khi bắt đầu tìm hiểu về rèn luyện kĩ năng sống hiệu quả cho học sinh
trong lớp tôi gặp phải một số thách thức sau:
Đó là mọi sinh hoạt nề nếp chưa vào một kỉ luật nhất định, các em khá
rụt rè chưa quen với cách học cũng như mạnh dạn bày tỏ ý kiến. Khi phát biểu
các em nói không rõ ràng, trả lời trống không, không tròn câu và không nói lời
cảm ơn, xin lỗi với cô, ban bè.
Một trở ngại nữa là một số phụ huynh trong lớp vì bận nhiều công việc, vì
trình độ dân trí còn thấp nên ít quan tâm giúp đỡ con em trong các hoạt động cần
thiết. Nhiều em đến trường rất lúng túng trong giao tiếp vì ở nhà các em không
có người trò chuyện, chia sẻ ...
Từ thực tế trên, tôi nhận thấy việc rèn luyện kĩ năng sống là rất cần thiết
nhằm hình thành nhân cách, kĩ năng sống để giáo dục toàn diện cho các em về
đức, trí, thể, mĩ.
1. Về giáo viên:
- Một bộ phận giáo viên chưa thực sự quan tâm đến việc giáo dục kỹ năng

viết, KN quan sát, KN đưa
ra ý kiến chia sẻ trong
nhóm.
KN giữ gìn vệ sinh cá nhân,
vệ sinh chung.
KN kiểm soát tình cảm KN
kìm chế thói hư tật xấu sở
thích cá nhân có hại cho
bản thân và người khác.
KN hoạt động nhóm trong
học tập vui chơi và lao
động.
Các em biết giới thiệu về
bản thân, về gia đình, về
trường lớp học và bạn bè
thầy cô giáo.
Biết chào hỏi lễ phép trong

Rất
tốt

tốt

Trung
bình

Yếu

Kém


(21,4%) (35,8%) (28,4%) (14,4%)

0%

3/14
3/14
4/14
4/14
(21,4%) (21,6%) (28,4%) (28,4%)

0%

4/14

2/14

4/14

4/14
5


nhà trường, ở nhà và ở nơi
công cộng.

(28,4%) (14,4%) (28,4%) (28,4%)

Biết nói lời cảm ơn, xin lỗi.

0%

Đầu tiên, sau khi tôi nhận lớp, để tạo sự gần gũi và gắn kết giữa học sinh
và giáo viên chủ nhiệm, tôi sắp xếp nhiều thời gian cho học sinh được giới thiệu
về bản thân, động viên khuyến khích các em chia sẻ với nhau về những sở thích,
ước mơ tương lai cũng như mong muốn của tôi với các em. Đây là hoạt động
giúp cô trò chúng tôi hiểu nhau, đồng thời tôi muốn tạo một môi trường học tập
thân thiện - Nơi " Trường học thật sự trở thành ngôi nhà thứ hai của các em,
các thầy cô giáo là những người thân trong gia đình". Đây cũng là một điều
kiện theo tôi là rất quan trọng để phát triển khả năng giao tiếp của học sinh. Bởi
học sinh không thể mạnh dạn, tự tin trong một môi trường mà giáo viên luôn gò
bó và áp đặt.
Tiếp theo trong tuần đầu tôi cho học sinh tự do lựa chọn vị trí ngồi của
mình để qua đó phần nào nắm được đặc điểm tính cách của các em: mạnh dạn
hay nhút nhát, thụ động, thích thể hiện hay lãng mạn...Và tiếp tục qua những
6


tuần học sau, tôi chú ý quan sát những biểu hiện về thái độ học tập, những cử
chỉ, hành vi tại vị trí ngồi mà các em chọn để bắt đầu có điều chỉnh phù hợp.
Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có thể thực hiện trong bất cứ lúc
nào, giờ học nào. Để việc rèn luyện diễn ra một cách thường xuyên và đạt hiệu
quả cao tôi tiếp tục:
Giải pháp 2: Rèn kỹ năng sống hiệu quả qua việc tích hợp vào các môn học.
Để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có hiệu quả tôi vận dụng vào các
môn học, tiết học, nhất là các môn như: Tiếng Việt, Đạo đức; khoa học và một số
nội dung khác như hoạt động ngoài giờ lên lớp....
Trong chương trình lớp 5, ở môn Khoa học, bài: “Môi trường ”. Tôi tổ
chức cho các em thảo luận nhóm:

(Các em tự giác quét dọn vệ sinh trường lớp )
- Môi trường là gì? Thế nào là môi trường tự nhiên?

phương pháp tạo điều kiện cho các em mạnh dạn, tự lập, tự khẳng định và phát
huy mình hơn.

8


Hay thông qua môn Đạo đức tôi cho học sinh thảo luận nhóm, đóng vai
xử lý các tình huống và cho học sinh liên hệ thực tế. Sau đó cho các em nêu
những công việc mà bản thân đã tự làm được. Ngoài ra tôi cũng đưa ra những
liên hệ thực tế gần gũi với các em, để các em dễ hiểu, dễ vận dụng mẫu hành vi
đạo dức vào cuộc sống.

(Học sinh tự bọc sách vở)
Rèn kĩ năng sống có hiệu quả còn được tôi vận dụng khá nhiều trong
trong các môn học thông qua xử lí tình huống hay các trò chơi học tập có nội
dung gần gũi với cuộc sống hằng ngày của các em.

9


Ở các bài học thể dục hay các hoạt động ngoài giờ lên lớp tôi giáo dục
cho các em các trò chơi dân gian bổ ích và lành mạnh, không chơi các trò chơi
nguy hiểm ở bất cứ nơi nào...

(Học sinh chơi các trò chơi dân gian)
Nhấn mạnh và giáo dục cho các em khi về nhà không nên tham gia các trò
chơi nguy hiểm như: Leo trèo cây, nghịch điện, đuổi bắt nhau, các trò chơi trên
mạng…
Hiệu quả đào tạo kĩ năng sống không đo đếm được bằng những con số
chính xác nhưng được thể hiện bằng những biểu hiện cụ thể: các em có ý thức,

- Các em đã nhìn thấy xảy ra cháy bao giờ chưa? Theo các em vì sao lại
xảy ra cháy?...
- Giáo dục cho các em biết cách phòng tránh do cháy gây ra khi ở nhà,
cũng như mở rộng thêm cho các em biết phòng cháy rừng nơi các em đang sinh
sống: như không để những vật dễ cháy gần bếp, không nghich lửa, tắt bếp khi đã
sử dụng xong…
- Giáo dục cho các em tránh các tai nạn trên đường: không được chạy lao
ra đường, không được bám bên ngoài ô tô, không được thò tay, chân, đầu ra
ngoài khi đi trên tàu, xe, ....Như vậy, các em có thể tự lập, xử lí được những vấn
đề đơn giản khi gặp phải.
Một điều nữa theo tôi cũng khá quan trọng là kĩ năng ứng xử có văn hoá
cũng là lối sống lành mạnh mà các em cần phải được đào tạo, vì thế tôi tiếp tục :
Tôi cho các em được đóng vai xử lí tình huống: Nếu bạn làm việc sai trái
em sẽ chọn ứng xử nào? Các nhóm sẽ thảo luận nhóm sau đó lên thể hiện, những

11


em còn lại quan sát và có nhận xét đối với những tình huống mà các bạn mình
vừa xử lí.

(HS thực hành trò chơi học tập)
Giải pháp 3 : Rèn kĩ năng sống hiệu quả qua các tiết sinh hoạt lớp,
hoạt động giáo dục, vui chơi :
Ngay những ngày đầu tiên khi các em vào lớp học, tôi đã phát động các
phong trào: "Nói lời hay làm việc tốt" qua cách ứng xử lễ phép như biết đi thưa
về trình, chào hỏi những người lớn tuổi, biết xin lỗi khi có khuyết điểm, cám ơn
khi được tặng quà, vui vẻ hoà nhã với bạn bè ... và tổng kết vào các tiết sinh hoạt
lớp. Tôi học cách lắng nghe, tìm hiểu nguyên nhân, và dùng lời lẽ mềm mỏng
bằng những tình cảm, cử chỉ yêu thương của mình khi yêu cầu điều gì đó với

kết tốt, kỹ năng lắng nghe, kỹ năng hợp tác, kỹ năng quyết định, biết kiềm chế
bản thân trong khi xử lí các tình huống với bạn bè.
2. Tổ chức hoạt động ngoại khoá chuyên đề “Giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh”, tạo cho học sinh một sân chơi để học sinh được thực hành kỹ năng
sống, được giao lưu, được tư vấn về kỹ năng sống để hiệu quả rèn kỹ năng sống
cho học sinh được nâng lên gắn liền với thực tế cuộc sống.
13


3. Tổ chức các hoạt động lao động vừa sức với học sinh: vệ sinh sân
trường, lớp học, trồng chăm sóc cây trên sân trường, bồn hoa, vườn trường, ;
học sinh được rèn một số kỹ năng như: cầm chổi quét, hót rác, tưới cây, tỉa lá,...;
thông qua đó HS biết sử dụng có hiệu quả đồ dùng lao động.
Không những thế, tôi còn khuyến khích các em cùng chia sẻ những cảm
nhận, những suy nghĩ, những quan sát của mình với cô với bạn một cách thoải
mái, tự nhiên không gò bó, áp đặt. Hoặc ở những giờ sinh hoạt lớp, giờ ra chơi,
hay cùng chia sẻ với nhau những cuốn sách hay.
Như vậy bằng nhiều hình thức khác nhau, tôi luôn cố gắng rèn cho học
sinh những kĩ năng cơ bản có hiệu quả, thể hiện rõ nét ở sự tiến bộ của học sinh
trong nhận thức, trong cư xử, đối xử tốt với bạn bè, người lớn và linh hoạt xử lí
trong mọi trường hợp.
Một điều không thể thiếu để tạo sự hưng phấn, vui vẻ, phấn khởi , giúp
các em có ý thức cao trong việc rèn luyện các kĩ năng tôi luôn chú ý :
Giải pháp 4: Động viên khen thưởng.
Để động viên, khuyến khích học sinh thực hiện tốt việc rèn luyện các kĩ
năng, ngay từ buổi họp phụ huynh đầu năm học tôi đưa ra kế hoạch rèn luyện
cho các em lớp tôi phụ trách. Trao đổi với Ban phân hội phụ huynh cùng phối
hợp và dành một khoảng riêng để khen thưởng kịp thời động viên các em để tạo
cho các em có một động cơ tốt trong việc duy trì thực hiện. Tôi theo dõi hằng
ngày các em có biểu hiện tốt tôi ghi vào sổ, trong tiết sinh hoạt cuối tuần cho các

Tốt

Trung
bình

Yếu

Kém

15


Các KN nghe, đọc, nói,
viết, KN quan sát, KN đưa
ra ý kiến chia sẻ trong
nhóm.
KN giữ gìn vệ sinh cá nhân,
vệ sinh chung.
KN kiểm soát tình cảm –
KN kìm chế thói hư tật xấu
sở thích cá nhân có hại cho
bản thân và người khác.
KN hoạt động nhóm trong
học tập vui chơi và lao
động.
Các em biết giới thiệu về
bản thân, về gia đình, về
trường lớp học và bạn bè
thầy cô giáo.
Biết chào hỏi lễ phép trong

1/14
(7,1%)

(0%)

1/14
(7,1%)

3/14
(21,4%)

3/14
(21,4%)

(0%)

3/14
(21,4%)

3/14
4/14
2/14
(21,4%) (28,4%) (14,4%)

(0%)

3/14
(21,4%)

3/14

3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.
3.1.Kết luận.
Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh là một việc làm hết sức cần thiết của
xã hội, các em không chỉ biết học giỏi về kiến thức mà còn phải được tôi luyện
những kĩ năng sống qua đó tạo cho các em một môi trường lành mạnh, an toàn,
16


tích cực, vui vẻ .Việc giáo dục kĩ năng sống ngay từ lớp nhỏ sẽ rút ngắn thời
gian để trang bị cho các em vốn kiến thức, kĩ năng, giá trị sống để làm hành
trang bước vào đời. Chính vì vậy, các thầy cô giáo tiểu học luôn giữ vai trò vô
cùng quan trọng. Vì thế theo tôi để làm tốt việc rèn kĩ năng sống cho học sinh,
mỗi thầy cô giáo cần phải:
- Xác định rõ tầm quan trọng của việc rèn luyện kĩ năng sống cho học
sinh.
- Nắm vững những đặc trưng về phương pháp và hình thức tổ chức dạy
các kĩ năng giao tiếp, ứng xử vào các môn học và các hoạt động khác.
-Tập trung vào việc đầu tư sọan giảng, lồng ghép kĩ năng sống vào các
môn học.
- Luôn tạo mọi điều kiện để các em có thể bày tỏ, thể hiện mình, tham gia
tốt các buổi hoạt động ngoại khóa của trường, lớp.
- Điều quan trọng là mỗi thầy cô giáo phải rèn cho mình tác phong sinh
hoạt chuẩn mực, phải hết lòng thương yêu, gần gũi với học sinh.
Sống, học tập, lao động là những vấn đề thiết yếu mà tôi luôn cố gắng để
ươm mầm cho thế hệ trẻ. Bởi trẻ em là hạnh phúc của gia đình, tương lai của đất
nước, là lớp người kế tục sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc, là nhân tố để
cây đời mãi mãi xanh tươi. Việc chăm sóc và giáo dục trẻ em, bồi dưỡng trẻ em
trở thành công dân tốt của đất nước là một công việc vô cùng quan trọng mà mỗi
giáo viên chúng tôi phải cùng có trách nhiệm.
3.2. Kiến nghị.

những con đường giáo dục có hiệu quả trong việc giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh. Tổ chức cho các em chơi các trò chơi dân gian, tham gia các hoạt động
dọn vệ sinh môi trường, rèn luyện cho các em tính đoàn kết tập thể , đồng thời
xây dựng tinh thần chia sẻ, trách nhiệm cho các em.
XÁC NHẬN CỦA
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh Hóa,ngày 15 tháng 03 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.
(Ký và ghi rõ họ tên)

Hoàng Thị Huệ18

18