Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Phần mở đầu
Sự nghiệp đổi mới, chuyển đổi nền kinh tế từ cơ chế kế hoạch hóa tập trung sang
cơ chế thị trờng của Việt Nam đã và đang đợc xúc tiến rất mạnh mẽ. Quá trình tái cấu
trúc nền kinh tế đơc tiến hành đồng thời với quá trình Công nghiệp hoá - Hiện đại hóa.
áp lực đòi hỏi phải có sự tăng trởng kinh tế với tốc độ cao phát sinh từ nhiều phía:
nguy cơ tụt hậu, tỷ lệ gia tăng dân số cao, nạn thất nghiệp trầm trọngĐể tránh khỏi
nguy cơ tụt hậu phải tạo ra những bớc chuyển mạnh mẽ về năng suất chất lợng, hiệu
quả trong sản xuất để trong khoảng thời gian từ 15 đến 20 năm biến nền kinh tế nớc ta
thành một nền kinh tế có trình độ công nghiệp có trình độ hiện đại trung bình so với
thế giới. Đồng thời nâng cao mức sống của nhân dân, tạo đà cho những bớc phát triển
bền vững tiếp theo.
Xuất phát từ chiến lợc phát triển kinh tế xã hội đến năm 2020 và những năm kế
tiếp, với trọng tâm thực hiện chơng trình Công nghiệp hoá - Hiện đại hóa nền kinh tế
nhu cầu vốn đầu t cho toàn bộ xã hội vào khoảng trên 50 tỷ USD. Riêng nhu cầu vốn
phục vụ cho mục tiêu Công nghiệp hoá - Hiện đại hóa cũng là một thách thức to lớn
đối với Việt Nam chúng ta. Hơn nữa trong tiến trình đó yêu cầu phải làm nhiều việc
trong nhiều lĩnh vực. Mỗi hoạt động Công nghiệp hoá - Hiện đại hóa có những đặc
điểm tính chất khác nhau đòi hỏi phải tìm những nguồn vốn thích ứng với từnh hoạt
động này. Điều đó đòi hỏi dù trên phạm vi kinh tế vĩ mô hay trên trên phạm vi vi mô
của từng doanh nghiệp, những tế bào của nền kinh tế, đều phải đợc nghiên cứu khả thi
tỷ mỷ, dới hình thức một dự án đầu t đợc tuyền chọn nghiêm túc. Nh vậy các giải pháp
tạo vốn đầu t phải nằm ngay trong các dự án đầu t có hớng đích Công nghiệp hoá -
Hiện đại hóa.
Trong số các dự án đầu t này có những dự án đổi mới kỹ thuật công nghệ. Tuy
nhiên đầu t đổi mới kỹ thuật công nghệ bằng máy móc thiết bị hiện đại là một bài toán
mà không phải doanh nghiệp nào cũng giải đợc, số doanh ngiệp có đáp án thành công
càng hiếm hoi. Loại dự án này thờng đòi hỏi vốn lớn thuộc loại đầu t trung dài hạn có
nhiều rủi ro. Do đó muốn tìm vốn tài trợ cho loại dự án đầu t này phải chứng minh tính
khả thi cao, tỷ lệ sinh lời hấp dẫn và đợc thẩm định là khả thi. Nếu hội đủ những điều
thức bán và tái thuê. Theo đó doanh nghiệp có thể bán một phần tài sản của mình cho
công ty cho thuê tài chính, đồng thời ký hợp đồng thuê lại tài sản đó. Nhờ vậy mà
doanh nghiệp có thể thu hồi một số vốn tiền tệ để đầu t vào việc khác mà vẫn tiếp tục
đơc sử dụng tài sản, không bị gián đoạn các hoạt động sản xuất kinh doanh.
Xét từ góc độ ở cấp vĩ mô của toàn nền kinh tế, phơng thức tín dụng thuê mua
cũng là một phơng thức huy động vốn nớc ngoài tài trợ trung dài hạn cho các doanh
nghiệp trong nớc. Nhu cầu trang bị Công nghiệp hoá - Hiện đại hóa các nghành kinh tế
không nhất thiết chỉ có con đờng mời gọi vốn FDI, đầu t hợp tác liên doanh. Ngoài ra
theo qui định của IMF ( Quỹ tiền tệ quốc tế) thì các khoản nợ do thuê mua máy móc
thiết bị ở nớc ngoài không tính vào tổng số nợ nớc ngoài của nớc đó. Do đó Leasing
cũng sẽ có ý nghĩa đối với Việt Nam chúng ta đang trong giai đoạn vận động và tiếp
nhận nguồn vốn ODA dới những điều kiên khống chế hạn mức nợ nớc ngoài từ các
định chế tài chính quốc tế đa ra. Hiện nay số nợ nớc ngoài của Việt Nam cha phải lên
tới con số quá lớn nhng có thể nói cũng không phải là nhỏ.
Chính từ những lợi ích to lớn của tín dụng thuê mua, một kênh dẫn vốn quan trọng
tới các doanh nghiêp, một trong những nhân tố đẩy nhanh trình độ phát triển công
nghệ đã khiến nó trở thành một đề tài đợc tìm hiểu và nghiên cứu nhằm ứng dụng vào
nớc ta trong những năm gần đây. Với Việt Nam trong công cuộc đầu t Công nghiệp
hoá - Hiện đại hóa nền kinh tế thì nhu cầu vốn đầu t là rất lớn. Tuy nhiên trong thời
gian qua vốn đầu t để đổi mới máy móc thiết bị còn bị hạn chế bởi cơ chế đầu t còn
nhiều bất cập. Nhằm khắc phục thực trạng này việc đa ra một cơ chế đầu t hợp lý là
điều cấp thiết. Chính vì vậy sự ra đời của một số công ty cho thuê tài chính ở Việt nam
là một giải pháp hữu hiệu. Một trong số các công ty đó là Công ty cho thuê tài
chính Ngân Hàng Công Th ơng Việt Nam
Tiện ích của nghiệp vụ cho thuê tài chính mang lại không phải là nhỏ. Nó là một
lối thoát cho cơn khát vốn gay gắt đang trói tay các doanh nghiệp. Nhu cầu đầu t máy
móc thiết bị mới không ngừng tăng qua các năm không chỉ vì hiện trạng của các doanh
nghiệp hiện tại mà còn vì con số ngày càng tăng các doanh nghiệp mới đợc thành lập.
Với một thị trờng đầu ra nh vậy, đáng ra trong thời gian qua cho thuê tài chính có thể
tìm đợc những cơ hội phát triển nhẩy vọt. Song những gì đang diễn ra không mang lại
Dẫn Nhập: Hình thức tài trợ thông qua cho thuê tài sản (hay còn gọi là Leasing) đã có
lịch sử lâu đời và diễn ra trong hầu hết mọi hoạt động kinh doanh, thuộc nhiều khu vực trên
thế giới. Tuy nhiên từ khi xuất hiện phơng thức cho thuê tài chính thì loại hình tài trợ này đã
có những bớc phát triển vợt bậc về qui mô và phạm vi địa lý. Ngày nay nó đã trở thành một
hình thức tài trợ vốn cho kinh doanh khá phổ biến trên thế giới. Sự phát triển về qui mô tài trợ
cũng diễn ra rất nhanh chóng và ngành cho thuê đã chiếm một phần rất quan trọng trong thụ
trờng máy móc thiết bị và thị trờng vốn của nền kinh tế thế giới. Song song với sự phát triển
về chiều rộng, sự phát triển về chiều sâu cũng diễn ra rất sôi động ngành cho thuê thế giới đã
tạo ra nhiều phơng thức tài trợ khác nhau. Những kiểu tài trợ này đan xen tạo ra những biến
thể rất phong phú và đa dạng. Với mục đích nhận diện các phơng thức của cho thuê tài sản ch-
ơng I sẽ phân tích vào 2 loại hình thông dụng là thuê vận hành và thuê tài chính. Thuê vận
hành là hình thức cho thuê có từ lâu đời và không phức tạp nhiều nên phần phân tích sẽ chủ
yếu tập trung vào cho thuê tài chính, một hình thức mới với Việt Nam, đang có những bớc
phát triển nhảy vọt.
1.Sơ lợc lịch sử tổ chức hoạt động cho thuê tài sản trên thế giới
Cho thuê tài sản là một công cụ tài chính đã đợc sáng tạo từ rất sớm trong lịch sử
văn minh nhân loại. Theo các th tịch cổ, các giao dịch cho thuê tài sản đa xuất hiện từ
năm 2800 trớc CN tại thành phố của ngời Sumerian của ngời UR. Các thầy tu giữ vai
trò ngời cho thuê, ngời thuê là những nông dân tự do. Tài sản đợc đem ra giao dịch th-
ờng là công cụ sản xuất nông nghiệp. Vào khoảng năm 1700 trớc CN, vau Babilon là
Hamnurabi đã ban hành nhiều văn bản quan trọng tạo thành một bộ luật lớn, trong đó
có đa những qui định về hoạt động cho thuê tài sản. trong các nền văn minh cổ đại
khác nh Hy Lạp, Lã Mã hay Ai Cập cũng xuất hiện các hình thức cho thuê để tài trợ
cho việc sử dụng đất đai, gia súc, công cụ sản xuất. Có thể nói rằng, rất nhiều vấn đề
giao dịch thuê mua ngày nay gặp phải đã đợc giải quyết từ nhiều thế kỷ trớc. Tuy
nhiên các giao dịch thuê mua thời cổ đại thuộc hình thức thuê mua kiểu truyền thống
(Traditional Lease). Phơng thức giao dịch của hình thức này tơng tự nh hình thức thuê
vận hành ngầy nay và trong lịch sử hàng ngàn năm tồn tại của nó đã không có sự thay
đổi lớn nào về tính chất giao dịch.
Đầu thế kỷ 19, hoạt động thuê mau đã có sự gia tăng đáng kể về số lợng và chủng
7
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
2. cho thuê tài sản và các phơng thức của cho thuê
tài sản
Thoả thuận thuê tài sản ( Leasing Agreement ) là một hợp đồng giữa hai hay
nhiều bên liên quan đến một hay nhiều tài sản. Ngời cho thuê (chủ tài sản - The
Lessor) chuyển giao tài sản cho ngời thuê ( ngời sử dụng tài sản - The Lessee) độc
quyền sử dụng trong một khoảng thời gian nhất định. đổi lại ngời thuê phải trả một số
tiền cho chủ tài sản tơng ứng với quyền sử dụng.
Ngày nay cho thuê tài có những phơng thức rất đa dạng. Nhiều phơng thức cho
thuê có những mối liên hệ rất phức tạp đòi hỏi phải tốn nhiều thời gian công sức và
trình độ chuyên môn cao để nghiên cứu phân tích chúng. Những hình thức nh vậy rất
hiếm khi xảy ra, do đó trong những phần sau chỉ tập trung phân tích vào 2 loại hình
thông dụng, mang tính phổ biến trong sản xuất kinh doanh.
Các phơng thức này bao gồm:
- Thuê vận hành hay thuê truyền thống hoặc thuê dịch vụ ( Operating Lease or
Traditional Lease or Service Lease ).
- Thuê tài chính hay thuê mua thuần hoặc thuê t bản ( Finance Lease or Net
Lease or Capital Lease ).
3. Thuê vận hành ( Operating Lease )
3.a Định nghĩa về cho thuê vận hành
Cho thuê vận hành không phải là phơng thức tài trợ mua sắm máy móc thiết bị.
Ngời đi thuê ký hợp đồng sử dụng các thiết bị có sẵn của Công ty cho thuê nh máy
bay, phơng tiện vận tải, máy móc trong thi công cơ giới và cũng có thể là máy móc
thiết bị dùng trong công nghiệp... chi phí mua thiết bị đợc thu hồi qua các lần thuê và
thanh lý thiết bị.
Thuê vận hành đã có lịch sử rất lâu đời nên còn đợc gọi là cho thuê truyền thống
(Traditional Lease). Trong nền sản xuất nông nghiệp, các loại tài thờng đợc sử dụng
trong cho thuê vận hành bao gồm: ruộng đất, công cụ lao động, nhà cửa, gia súc kéo...
cho thuê tính trớc những chi phí này vào khoản tiền thuê. Do đó tài sản có mức rủi ro
càng cao thì giá cho thuê càng cao.
- Trong thoả thuận thuê vận hành, ngời thuê có quyền huỷ ngang hợp đồng, trả
lại tài sản thiết bị trớc khi hết hạn. Đây là một lợi thế đối với ngời thuê, bởi trong thời
đại bùng nổ công nghệ ngày nay, các loại máy móc thiết bị có tốc độ lạc hậu rất nhanh
chóng. Song các công ty chuyên doanh cho thuê (Leasing Company) thờng có một
mạng lới chi nhánh rất rộng rãi và có khả năng cải tiến, sửa chữa các loại máy móc. Do
đó họ có thể điều chuyển các loại máy móc thiết bị đến những nơi khách hàng có nhu
9
Ngời cho thuê
Quyền sở hữu tài sản và dịch vụ
Trả tiền thuê
Ngời thuê
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
cầu phù hợp hoặc cải tiến gia tăng thêm chức năng cho tài sản để phù hợp với trình độ
công nghệ đơng thời. Bởi vậy họ có thể khắc phục đợc yếu tố lạc hậu công nghệ của
thiết bị.
- Ngời cho thuê còn phải đảm nhiệm các nghĩa vụ nh bảo hiểm, đóng thuế tài
sản, cung cấp tài sản thay thế cho các tài sản thur bị hỏng.
4. Thuê tài chính ( Finance Lease)
4.a Định nghĩa về Finance Lease
Điều đầu tiên cần đợc xem xét là thuật ngữ Finance Lease. Thực chất nên gọi ph-
ơng thức finance lease là tài trợ thuê mua, tín dụng thuê mua, thuê mua thuần hay cho
thuê tài chính.
Về cơ bản, vấn đề đang đề cập ở đây đợc du nhập từ nớc ngoài, từ tiếng Anh
là finance lease (một số tài liệu gọi là Net lease, Capital lease) hay tiếng Pháp là crédit-
bail. Chính từ những chữ tiếng Anh:fiance là tài chính hay tài trợ còn lease là thuê nên
các nhà dịch thuật đã đa ra nhiều tên gọi nh: Cho thuê tài chính, leasing, tài trợ thuê
mua, cho thuê vốn...Trong tiếng Pháp crédit là tín dụng còn bail có nghĩa là thuê nên có
tín dụng trung dài hạn thông qua việc cho thuê máy móc thiết bị và các động sản khắc.
Bên cho thuê cam kết mua máy móc thiết bị và động sản theo yêu cầu của bên thuê còn
bên thuê thanh toán tiền thuê trong suốt thời hạn thuê đợc hai bên thoả thuận và không
đợc huỷ bỏ hợp đồng trớc hạn. Khi kết thúc thời hạn thuê, bên thuê đợc chuyển quyền
sở hữu, mua lại hoặc tiếp tục thuê tài sản đó theo các điều kiện đã thoả thuận trong hợp
đồng thuê .
Từ những qui định chung trên đã tạo ra nhiều phơng thức cho thuê tài chính khác
nhau nhng tất cả đều có một qui trình cơ bản nh sau ( các loại khác cũng có thể coi là
phái sinh của phơng thức này ).
Công ty
cho thuê tài chính
Hợp đồng mua bán Hợp đồng cho thuê
Thanh toán
Thanh toán
tiền thuê
Thoả thuận về lựa chọn máy móc, thiết bị
Nhà cung cấp Bên thuê
Máy móc thiết bị Giao hàng, lắp đặt và bảo dỡng
Nh vậy cho thuê tài chính là một biện pháp tài chính thay thế việc vay vốn ngân
hàng để tài trợ việc mua sắm thiết bị. Tuy nhiên giữa đi thuê tài chính và vay vốn ngân
hàng có những điểm giống và khác nhau. Thông qua bảng dới đây sẽ giúp chúng ta
phân biệt đợc 2 loại hình này.
11
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Tiêu thức Thuê tài chính
Vay vốn trung dài hạn của
Ngân Hàng
kỹ năng và ý kiến của ngời cho thuê.
+ Thiết bị đợc đề cập trong thoả thuận thuê mua do ngời cho thuê mua theo thoả
thuận giữa ngời cho thuê và ngời thuê, trong tình trạng mà ngời thuê biết rõ nhà
cung cấp.
12
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
+ Những khoản tiền thuê phải trả theo thoả thuận của thuê mua đợc tính theo ph-
ơng thức trả dần hay trả ngay một phần đáng kể chi phí mua thiết bị.
Thứ ba: theo tiêu chuẩn của Uỷ ban kế toán Hoa Kỳ thì giao dịch thuê mua là
giao dịch thoả mãn những điều kiện:
+ Quyền sở hữu tài sản đợc chuyển giao cho ngời đi thuê khi chấm dứt hợp đồng
thuê.
+ Hợp đồng thuê cho phép ngời đi thuê đợc quyền chọn mua tài sản thuê với giá
thấp hơn ở một thời điểm nào đó hay đến khi chấm dứt thời hạn thuê.
+ Thời hạn thuê phải bằng 75% hoặc cao hơn đời sống hoạt động ớc tính của tài
sản thuê
+ Giá trị hiện tại của các khoản thanh toán tiền thuê tối thiểu là 90% so với giá trị tài sản
thuê.
Nhìn chung trong luật của nhiều quốc gia thì tuỳ vào tình hình cụ thể mà những
nhà làm chính sách có một số thay đổi liên quan đến đặc điểm của tín dụng thuê mua.
Trên cơ sở các tiêu chuẩn phân loại của ISAC, mỗi quôc gia đều có những qui định cụ
thể trong luật thuê mua của họ dựa trên những điều kiện cụ thể của mỗi nớc. Những qui
định này có những khác biệt nhất định, song về cơ bản chúng không mâu thuẫn và tuỳ
theo mức độ những qui định này có thể chi tiết, cụ thể hơn. Chẳng hạn nh quyền chon
mua tài sản thuê khi kết thúc hợp đồng ở Anh, Nhật, Hàn quốc, Thái Lan, Pakistan là
không bắt buộc trong khi đó ở các quốc gia khác nh Mỹ, anh Nhật và Việt nam là bắt
buộc, nhng một số quốc gia khác thì bị cấm nh Malaysia, Singapore, ấn Độ. Thời hạn
thuê tính theo đời sống hữu dụng của tài sản thuê thì ở Anh là phần lớn, ở Mỹ là 75 %
tối đa không quá 30 năm, ở Nhật đối với loại tài sản < 10 năm thì tối đa là 70%, còn với
tài sản >10 năm là 60% và không quá 120%, với Hàn Quốc tài sản nhỏ hơn 5 năm là
+ Thời hạn cho thuê một loại tài sản ít nhất phảI bằng 60% thời gian cần thiết để
khấu hao tài sản thuê.
+ Tổng số tiền thuê một loại tài sản quy đinh tại hợp đồng thuê, ít nhất phải tơng
đơng với giá tài sản đó trên thị trờng vào thời điểm ký hợp đồng.
Qua các đặc điểm trên, nhìn chung tuy có một số điểm khác nhau nhng đặc điểm
chung về cho thuê tài chính đều quan tâm đến những điểm chính sau:
Đối tợng cho thuê là những động sản phục vụ cho sản xuất kinh doanh. Nh vậy
hàng hoá sử dụng cho tiêu dùng cá nhân không đợc áp dụng ở đây.
Ngời thuê có quyền lựa chọn tài sản thuê.
Ngời thuê sử dụng hầu hết thời gian hữu dụng của tài sản ( thờng chiếm 60%-
70% )
Ngời thuê sở hữu tài sản thuê trong suốt thời hạn thuê. Phần lớn các chi phí bảo
trì, bảo hiểm, rủi ro thuế và các lợi ích phát sinh trong quá trình sử dụng tài sản đợc
chuyển từ ngời cho thuê sang ngời thuê.
Hợp đồng cho thuê tài chính là một loại hợp đồng không đợc huỷ ngang.
14
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Kết thúc hợp đồng thuê bên thuê có quyền mua lại tài sản thuê với giá tợng trng
đã đợc dự liệu trớc trong hợp đồng hoặc bên cho thuê chuyển giao quyền sở hữu hay ng-
Tài sản Quyền sở hữu đợc chuyển giao Có
15
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
khi thời hạn cho thuê chấm dứt.
KHÔNG
Hợp đồng thuê có qui định quyền Có
chọn mua theo giá tợng trng
KHÔNG
Thời hạn thuê chiếm phần lớn Có
thời gian hữu dụng của tài sản
KHÔNG
Giá trị hiện tại của các khoản tiền Có
thuê tối thiểu lớn hơn hay tơng
đơng với giá trị tài sản.
Thuê vận hành Thuê tài chính
Cũng có thể so sánh giữa thuê tài chính và thuê vận hành nh sau
Stt Tiêu thức Thuê vận hành Thuê tài chính
1 Quyền sở hữu Tách biệt quyền sở hữu và quyền sử dụng
2 Thời hạn thuê Rất ngắn so với đời sống
hữu ích của tài sản
Thờng dài hơn một nửa cho tới
bằng đời sống hữu ích của tài sản
3 Quyền huỷ
Hợp đồng
Đợc quyền huỷ ngang
hợp đồng
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Thờng sử dụng
Trong giao dịch
văn phòng, công sở, xe ô tô,
đồ đạc trong văn phòng
móc sản xuất
II. Công ty Leasing trong nền kinh tế thị trờng
Dẫn nhập:Mục đích của phần này từ chức năng của công ty cho thuê tài chính sẽ làm rõ
mục đích của đề tài là xem xét những vấn đề gì để phát triển hoạt động cho thuê của công ty.
Mà ở đây đó là vấn đề đầu ra và đầu vào của công ty. Đối với công ty cho thuê tài chính thì đó
là vấn đề huy động vốn và sử dụng vốn. Vấn đề sử dụng của công ty có thể tìm hiểu dói rất
nhiều góc độ khác nhau. Trong phần này sẽ tìm hiểu ở những lĩnh vực hoạt động của công ty.
Công ty cho thuê tài chính không chỉ hoạt động trong lĩnh vực cho thuê tài chính nh mọi ngòi
thờng hiểu mà nó còn hoạt động trong nhiều lĩnh vực khác. Từ những lý luận chung này sẽ đợc
xem xét đánh giá hoạt động cho thuê của công ty cho thuê tài chính.
1. Các loại công ty Leasing .
Tuỳ theo pháp luật của từng nớc qui định, nên mỗi nớc có những định nghĩa khác
nhau về công ty Cho thuê tài chính. Nhng nhìn chung có thể đa ra một định nghĩa tổng
quát nh sau: Công ty Leasing thờng là một định chế tào chính, và các Ngân hàng, các
tập đoàn công nghiệp có thể tham gia kinh doanh nh một chức năng hoạt động của các
tổ chức này. Một cách tổng quát Công ty Leasing hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực cho
thuê
Tại các nớc phát triển nhìn chung công ty Leasing có thể chia làm 3 loại:
Công ty cho thuê tài chính độc lập ( Independent Leasing Company ): Loại hình
công ty này thờng đợc hình thành từ các chuyên gia tài chính có đầy đủ kiến thức kinh
nghiệm chuyên môn trong lĩnh vực nghiên cứu dự án, đánh giá giá trị tài sản... Các
công ty này thờng có một mạng lới kinh doanh rất rộng rãi và có khả năng sửa chữa, cải
tiến các loại thiết bị máy móc. Do đó họ có thể điều chuyển các loại máy móc thiết bị
đến những nơi khách hàng có nhu cầu hoặc cải tiến gia tăng thêm chức năng cho tài sản
xét đến vấn đề đầu ra và đầu vào mà ở đây là vấn đề huy động vốn và sử dụng vốn. Đối
với công ty cho thuê tài chính thì sử dụng vốn có tính chất phức tạp hơn, để làm rõ đợc
vấn đề này việc phân tích thị trờng của công ty đóng một vai trò quan trọng bởi thị tr-
ờng hoạt động của nó khá đa dạng. Những vấn đề này sẽ đợc làm rõ ở những phần dới
đây.
3. Huy động vốn và sử dụng vốn của công ty Leasing.
3.a. Huy động vốn
Lựa chọn và huy động vốn phù hợp với từng điều kiện cu thể với chi phí thấp nhất
là một trong những yếu tố quan trọng quyết định sự thành bại của một doanh nghiệp.
Một doanh nghiệp có thể chia toàn bộ nguồn vốn thành dài hạn, trung hạn và ngắn hạn.
Do đặc điểm của nghiệp vụ cho thuê tài chính là việc tài trợ tín dụng trung, dài hạn nên
18
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
nguồn vốn của công ty chủ yếu cũng là nguồn trung, dài hạn. Chúng có thể gồm các
nguồn sau:
- Vốn tự có:
Khi công ty cho thuê tài chính thành lập bao giờ chủ sở hữu cũng phải đầu t một
số vốn nhất định. Số vốn này có tổng giá trị tối thiểu phải bằng với vốn pháp định.Tuỳ
thuộc loại hình sở hữu mà vốn tự có của công ty có các hình thức khác nhau. Một bộ
phận khác cũng rất quan trọng thuộc vốn tự có là lợi nhuận để lại sau khi công ty đã
hoạt động đợc một thời gian. Nhiều quan điểm cho rằng sử dụng vốn tự có không phải
tốn chi phí. Tuy nhiên, nếu xét về mặt lý thuyết thì chi phí vốn của vốn tự có chính là
chi phí cơ hội (khái niệm chi phí vốn sẽ đợc làm rõ trong các phần sau.). ở đây, tỷ suất
lợi nhuận mà chủ sở hữu mong muốn trên phần lợi nhuận để lại mình bỏ ra là chi phí
của nó hoặc là tỷ suất lợi nhuận mà ngời chủ sở hữu mong đợi kiếm đợc từ khoản đầu t
có mức rủi ro tơng đơng.
- Phát hành trái phiếu (trong nớc hoặc nớc ngoài):
Trái phiếu là tên chung của các giấy vay nợ trung và dài hạn. Tuỳ theo luật pháp
và tập quán từng nớc các công tycó thể phát hành trai phiếu với các kỳ hạn khác nhau.
Ví dụ, các công ty Hoa Kỳ thờng phát hành trái phiếu với kỳ hạn phổ biến là 5 năm và
theo hớng công ty cho thuê tài chính thuộc các nớc đang phát triển thuê tài sản từ các
công ty thuộc các nớc phát triển vì lãi suất nói chung và phí cho thuê nói riêng ở các n-
ớc phát triển thờng rẻ hơn các nớc đang phát triển.
- Nhận tiền gửi từ công chúng:
Một số nớc cấm các công ty cho thuê tài chính huy động tiền gửi từ công chúng
nhng một số khác thì lại cho phép nhận tiền gửi có kỳ hạn (Ân Độ). Việc cho phép
nhân tiền gửi có kỳ hạn xuất phát từ nhiều lý do nhng một trong những lý do cơ bản là:
nếu kỳ hạn tiền tiết kiệm tơng đối dài đồng thời không cho phép rút tiền trớc hạn thì sẽ
có rất ít rủi ro xảy ra và đây đợc coi nh biện pháp đa dạng hoá các hình thức huy động
vốn của công ty cho thuê tài chính khi thị trờng chứng khoán cha phát triển.
Nh vậy, về cơ bản một công ty cho thuê tài chính có thể huy động từ khá nhiều
nguồn vốn khác nhau. Nói chung, công ty bắt đầu phải sử dụng những nguồn tài trợ có
chi phí thấp nhất, nhng khi đã hết các nguồn tài trợ có chi phí thấp, công ty sẽ phải
trông chờ vào các nguồn nguồn vốn có chi phí cao hơn. Vậy chi phí vốn là gì ?
Có thể hiểu khái quát rằng chi phí của một loại vốn cụ thể nào đó là chi phí trả cho
nguồn vốn huy động, nó đợc tính bằng số lợi nhuận cần phải đạt đợc trên nguồn vốn
huy động để giữ không làm thay đổi số lợi nhuận dành cho chủ sở hữu của công ty. Tuy
nhiên, vấn đề ở đây không phải là tìm một các riêng rẽ các nguồn vốn có chi phí rẻ mà
phải xây dựng đợc một cơ cấu vốn sao cho chi phí trung bình của vốn làm tối đa hoá
giá trị doanh nghiệp.( Chi phí trung bình của vốn chính là chi phí bình quân gia quyền hay
chi phí trung bình trọng số của vốn đầu t)
3.b Sử dụng vốn của công ty cho thuê tài chính
Công ty cho thuê tài chính tuy kinh doanh trong một nghành hẹp, thờng chỉ đợc
huy động vốn chủ yếu để cho thuê tài sản nhng dới những hình thức khác nhau. Mỗi
hình thức này lại tạo ra các lĩnh vực hoạt động phong phú.
Nghiệp vụ chủ yếu là cho thuê tài chính. Nói cách khác, công ty cam kết mua máy
móc thiết bị và động sản theo yêu cầu của bên thuê và nắm giữ quyền sở hữu đối với tài
20
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
sản thuê. Công ty chuyển quyền sử dụng cho bên thuê và thu tiền thuê trong suốt thời
( nh vận chuyển, hoàn thành thủ tục hải quan, cấp giấy phép), thơng lợng về thời
21
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
gian lắp đặt và đào tạo, thơng thảo giá mua, cung cấp bảo hiểm toàn diện cho thời gian
vân chuyển.
- Thực hiện thoả thuận mua với nhà cung ứng và ngòi cho thuê.
- Thực hiện hợp đồng thuê với ngời cho thuê.
- Có trách nhiệm sửa chữa, bảo dỡng tài sản thuê trong suốt quá trình thuê
- Đợc quyền sử dụng tài sản.
- Nhà cung ứng
- Đàm phán với ngời thuê về loại thiết bị, các thông số kỹ thuật, giá cả
- Cung cấp bảo hành và dịch vụ cho ngời thuê
- Giao thiết bị trực tiếp cho ngời thuê trong tình trạng hoạt động tốt
- Thực hiện hợp đồng mua với ngời cho thuê
Hợp đồng bán và tái thuê
Bán và tái thuê là một thoả thuận tài trợ chính mà ngời thuê bán lại tài sản của
chính họ cho ngời cho thuê và đồng thời một hợp đồng cho thuê tài chính đợc soạn
thảo với nội dung Công ty cho thuê tài chính ( ngời cho thuê ) đồng ý cho bên thuê
thuê lại tài sản mà chính họ vừa bán.
Thoả thuận mua bán
Công ty cho thuê tài sản Chủ sở hữu
Tài chính ban đầu
Quyền sở hữu pháp lý
Ngời mua Trả tiền mua tài sản Ngời bán Ngời cho thuê Hợp đồng thuê tài sản Ngời thuê
Trả tiền thuê tài sản
Đặc trng của hợp đồng cho thuê này là: Ngời thuê giữ lại quyền sử dụng thiết bị
- Chỉ có 2 bên tham gia trực tiếp vào giao dịch: Ngời thuê và Ngời cho thuê
- Vốn tài trợ hoàn toàn do ngời cho thuê đảm nhiệm
- Ngời cho thuê có thể mua lại thiết bị khi chúng bị lạc hậu.
Đây là một hình thức tài trợ mà các nhà sản xuất thờng sử dụng để đẩy mạnh việc
tiêu thụ sản phẩm do họ sản xuất ra. Mặt khác nhờ luôn cập nhật những công nghệ mới
23
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
để chế tạo máy móc, thiết bị nên các nhà sản xuất có thể sẵn sàng mua lại những cũ đã
lạc hậuvề mặt công nghệ để tiếp tục cung cấp những máy móc mới, hiện đại do họ chế
tảo ra.
*5 Hợp đồng cho thuê liên kết
Là loại hợp dồng gồm nhiều bên tài trợ cho một ngời thuê. Sự liên kết này có thể
xảy ra theo chièu ngang hoặc chiều dọc tuỳ theo tính chất của loại tài sản hay khả
năng tài chính của nhà tài trợ. Trong trờng hợp tài sản có giá trị lớn, nhiều định chế tài
chính hay các nhà chế tạo cùng nhau hợp tác để tài trợ cho ngời thuê tạo thành sự liên
kết theo chiều ngang. Còn đối với trờng hợp các định chế tài chính hay các nhà chế tạo
lớn giao tài sản cho chi nhánh của họ (dealers) thực hiện giao dịch tài trợ cho khách
hàng thì hình thành sự liên kết theo chiều dọc
Các định chế tài chính Quyền sở hữu tài sản
Các nhà chế tạo Tiền thuê Ngời thuê
Chi nhánh Các mối quan hệ nh
thoả thuận 3 bên
*6 Hợp đồng cho thuê bắc cầu
Đây là một hình thức đặc biệt của thuê mua thuần chỉ mới đợc phổ biến trong
thời gian gần đây, xuất phát từ thực tế là các công ty cho thuê tài chính có những hạn
chế về nguồn vốn không đủ khả năng tự tài trợ cho khách hàng.
Theo thể thức thuê mua này, ngời cho thuê đi vay để mua tài sản cho thuê từ một
hay nhiều ngời cho vay nào đó. Theo luật pháp của một số quốc gia khoản tiền vay này
Hình thức thoả thuận thuê mua này thờng đợc thực hiện dới dạng hợp đồng hoàn
trả toàn bộ đợc ký kết giữa ngời cho thuê với ngời thuê thứ nhất. Nhng khi thực hiện đ-
ợc một phần hợp đồng, ngời thuê thứ nhất không còn nhu cầu với tài sản đã thuê hay vì
một lý do nào đó (mà hợp đồng này là loại thoả thuận không thể huỷ ngang) nên họ
phải tìm ngời thuê thứ hai để chuyển giao hợp đồng. Bởi nến không cho thuê tiếp đợc
thì dù không sử dụng tài sản thì họ vẫn tiếp tục phải trả tiền thuê.
25
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Ngời Quyền sử dụng Ngời Quyền sử dụng Ngời
tài sản thuê tài sản thuê
cho thứ thứ
nhất hai
thuê Tiền thuê Tiền thuê
4.b Cho thuê vận hành (Operating Lease)
Cho thuê vận hành không phải là phơng thức tài trợ mua sắm máy móc thiết bị.
Ngời đi thuê ký hợp đồng sử dụng các thiết bị có sẵn của Công ty cho thuê nh máy
bay, phơng tiện vận tải, máy móc trong thi công cơ giới và cũng có thể là máy móc
thiết bị dùng trong công nghiệp chi phí mua thiết bị đợc thu hồi qua các lần cho thuê
và thanh lý thiết bị.
Thuê vận hành thờng với thời gian ngắn hơn nhiều so với tuổi thọ của thiết bị và
hai bên có thể thoả thuận để huỷ bỏ. Cho thuê vận hành thờng hạn chế trong các loại
thiết bị có thời gian sử dụng lâu dài hoặc có thi trờng thiết bị cũ năng động. Ngời cho
thuê vận hành thờng hiểu biết thiết bị cho thuê. Do vậy áp dụng cho thuê vận hành th-
ờng là các nhà sản xuất, họ là những ngời bảo dỡng và chịu mọi rủi ro về hao mòn
thiết bị. Vân hành thiết bị trong thời gian cho thuê có thể là nhà cho thuê.
Các công ty cho thuê tài chính nớc ngoài đã áp dụng cho thuê vận hành ở Việt
Nam từ lâu, các thiết bị lớn, có giá trị nh máy bay, tàu thuỷ ở Việt Nam hầu nh phải
đi thuê vận hành từ nớc ngoài, trong mấy năm trở lại đây hình thức này phát triển
mạnh mẽ. Một số công ty chuyên cung cấp máy móc thiết bị đặc biệt là thiết bị thi
Nh vậy hoạt động trả góp có những đặc trng sau:
- Quyền tự chọn mua tài sản của ngời thuê.
- Ngời mua tài sản phải trả trớc một phần ( thông thờng đến 40% ) giá trị tài
sản.
- Đồng sở hữu tài sản (bên cho thuê và bên thuê), có nghĩa là bên tài trợ (bên
cho thuê) không đơc sở hữu toàn bộ, bên thuê tuy đứng quyền sở hữu nhng không đợc
đủ quyền sở hữu: không đợc quyền định đoạt tài sản ( không mua bán, chuyển nhợng,
cho tặng) chỉ đến khi bên thuê thanh toán phần cuối cùng thì bên thuê mới chọn quyền
sở hữu.
Hoạt động trả góp của các công ty cho thuê tài chính ở các nớc trên thế giới phát
triển tơng đối mạnh mẽ vì hầu hết các đồ dùng trong gia đình kể cả nhà ở đều sử dụng
hình thức thuê hoắc trả góp. ở Việt nam vào mấy năm gần đây hoạt động này phát
triển tơng đối mạnh mẽ, một số các Ngân hàng thơng mại tài trợ cho các nhà sản xuất
bán hàng trả góp. Công ty thuê mua Linco (trực thuộc Ngân hàng ngoại thơng Việt
nam) đang chủ yếu áp dụng loại hình hoạt động này trong kinh doanh. Năm 1997 tổng
giá trị kinh doanh của công ty trên 33 tỷ đồng thì hoạt động thuê mua trả góp chiếm
gần 20 tỷ.
27
Copyright: Tài liệu đại học ©