GV: LƯU HUỲNH VẠN LONG( Trường THPT Thanh Hòa-Bù Đốp- Bình Phước)
Phone:0986.616.225
Email:
or
PHƯƠNG PHÁP TÍNH NHANH HIỆU SUẤT CỦA
PHẢN ỨNG CRACKINH

LƯU HUỲNH VẠN LONG
Trường THPT Thanh Hòa – Huyện Bù Đốp
Tỉnh Bình Phước

I- CƠ SỞ LÝ THUYẾT
Bài toán tính hiệu suất của phản ứng crackinh ankan là một dạng bài tập khó đối với
học sinh. Học sinh thường rất lúng túng khi gặp bài toán này và thường giải rất dài dòng
không cần thiết. Vậy để làm tốt vấn đề này, chúng ta cần phải tìm hiểu rõ bản chất của phản
ứng crackinh ankan và đề ra phương pháp giải nhanh phù hợp với hình thức thi trắc nghiệm
hiện nay:
Dưới tác dụng c
ủa nhiệt độ cao và xúc tác thích hợp thì ankan có thể xảy ra nhiều loại
phản ứng crackinh sau:
Ankan
o
tC
⎯⎯→

Ankan + anken [1]
VD: C
n
H
2n+2


H
2n
+ H
2

Ankan
o
tC
⎯⎯→

Ankin + 2H
2
[3]
VD: C
n
H
2n+2

o
tC
⎯⎯→
C
n
H
2n-2
+ 2H
2

Đặc biệt: 2CH
4

XY
>

Từ đó: d
X/Y
=
X
XXYY
Y
XY X
Y
m
nmnnM
.
m
nm n
M
n
X
Y
=== =

(do đó: d
X/Y

> 1)

Viết gọn lại: d
X/Y
=

thu được hỗn hợp X gồm C
2
H
2
, CH
4
và H
2
. Tỷ khối hơi so với H
2

bằng 5. Hiệu suất quá trình nhiệt phân là:
A. 50% B. 60% C. 70% D. 80%
Hướng dẫn giải
Giả sử ban đầu có 1 mol CH
4

2CH
4

⎯⎯→
C
2
H
2
+ 3H
2
Trước pư: 1mol
Pư: x(mol) 0,5x 1,5x
Sau pư: 1 – x 0,5x 1,5x

1
−
=

Bài 2: Nhiệt phân 8,8 gam C
3
H
8
, giả sử xảy ra hai phản ứng sau:
C
3
H
8

o
tC
⎯⎯→
CH
4
+ C
2
H
4

C
3
H
8

o

=
Chọn D
Bài 3
: Crackinh C
4
H
10
được hỗn hợp chỉ gồm 5 hiđrocacbon có
M
=36,25vC.
Hiệu suất phản ứng crackinh là :
A.60% B.20% C.40% D.80%
Hướng dẫn giải
Xét 1 mol C
4
H
10

Dựa vào [5] →
Y
Y
n58
n1,6()
36,25 1
mol=⇒=

Dựa vào [6] → H =
1, 6 1
*100% 60%
1

thể tích còn lại 20 lit. Tính hiệu suất của phản ứng crackinh:
A. 25% B. 60% C. 75% D. 85%
Hướng dẫn giải
Đặt x, y, z, t lần lượt là thể tích C
3
H
6
, C
2
H
4
, C
4
H
8
, C
4
H
10
dư:

GV: LƯU HUỲNH VẠN LONG( Trường THPT Thanh Hòa-Bù Đốp- Bình Phước)
Phone:0986.616.225
Email:
or

C
4
H
10

C
4
H
10
o
tC
⎯⎯→
C
4
H
8
+ H
2

z z z
Khi dẫn hỗn hợp đi qua dung dịch brom thì anken bị giữ lại còn H
2
, CH
4
, C
2
H
6
và C
4
H
10
dư
thoát ra:
Ta có: x + y + z = 35 – 20 = 15 (1)

Chọn C
Bài 6
: Hỗn hợp khí A gồm etan và propan có tỷ khối so với H
2
là 20,25 được nung trong
bình với chất xúc tác để thực hiện phản ứng đề hiđro hóa. Sau một thời gian thu được hỗn
hợp khí B có tỷ khối so với H
2
là 16,2 gồm các ankan, anken và hiđro. Tính hiệu suất phản
ứng đề hiđro hóa biết rằng tốc độ phản ứng của etan và propan là như nhau ?
A. 30% B. 250% C. 50% D. 40%
Hướng dẫn giải
M 20,25.2 40,5 ; M 16,2.2 32,4
AB
== ==

Xét số mol hỗn hợp A là 1 mol:
Dựa vào [5] →
B
B
n40,5
n1,25()
32,4 1
mol=⇒=

Dựa vào [6] → H =
1, 25 1
*100% 25%
1
−

Do đó: n
X
= 0,6 – 0,5 = 0,1 (mol) → M
X
=
7,2
72
0,1
=
= 14n + 2 → n = 5 (C
5
H
12
)
GV: LƯU HUỲNH VẠN LONG( Trường THPT Thanh Hòa-Bù Đốp- Bình Phước)
Phone:0986.616.225
Email:
or
H =
512
512
CH pö
CH
ban ñaàu
n
0,5 0,1
*100% *100% 80%
n 0,5
−
==