Một số vấn đề về di truyền học Kiến thức bổ sung và cập nhật kiến
thức mới về Di truyền học. Hữu ích
cho giáo viên và học sinh, xin giới
thiệu cùng các bạn đồng nghiệp và
các bạn học sinh.
I. GEN

I. 1. Về khái niệm

Các thông tin di truyền sinh vật cần
cho quá trình sinh trưởng, phát triển
và sinh sản nằm trong phân tử ADN
của nó. Những thông tin này nằm
trong trình tự nucleotit của ADN và
được tổ chức thành các gen. Mỗi gen
thường chứa thông tin để tổng hợp
một chuỗi polypeptit hoặc một phân
tử ARN có chức năng riêng biệt. Xét
về cấu trúc, mỗi gen là một đoạn
ADN riêng biệt mang trình tự bazơ
thường mã hoá cho trình tự axit amin
của một chuỗi polypeptit. Các gen rất
khác nhau về kích thước, có thể từ
dưới 100 cặp đến vài triệu cặp bazơ. ở
sinh vật bậc cao, các gen hợp thành
các phân tử ADN rất dài nằm trong
các cấu trúc được gọi là nhiễm sắc


Khả năng lưu giữ thông tin di truyền
của ADN là rất lớn. Với một phân tử
ADN có n bazơ sẽ có 4n khả năng tổ
hợp trình tự bazơ khác nhau. Trong
thực tế, chỉ một số lượng hạn chế các
trình tự mang thông tin có ích (thông
tin mã hóa các phân tử ARN hoặc
protein có chức năng sinh học).

I. 2. Về tổ chức của gen

Hầu hết các gen phân bố ngẫu nhiên
trên nhiễm sắc thể, tuy nhiên có một
số gen được tổ chức thành nhóm,
hoặc cụm. Có hai kiểu cụm gen, đó là
các operon và các họ gen.

Operon là các cụm gen ở vi khuẩn.
Chúng chứa các gen được điều hoà
hoạt động đồng thời và mã hoá cho
các protein thường có chức năng liên
quan với nhau. Ví dụ như operon lac
ở E. coli chứa ba gen mã hoá cho các
enzym mà vi khuẩn cần để thủy phân
lactose. Khi có lactose làm nguồn
năng lượng (và vắng mặt glucose) thì
vi khuẩn cần ba enzym do operon lac
mã hoá. Sự dùng chung một trình tự
khởi đầu phiên mã (promoter) của các