BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐỀ TÀI: Đánh giá hiệu quả đầu tư, kinh tế
- xã hội của dự án xây dựng bãi rác thải
Nam Sơn – Sóc Sơn (Đông Anh - Hà Nội)

B.CÁC VẤN ĐỀ CHÍNH

*Các khái niệm liên quan:

Khái niệm:
Hiệu quả đầu tư là phạm trù kinh tế biểu hiện quan hệ so sánh
giữa các kết quả đầu tư với các chi phí phải bỏ ra để có các kết quả
đó trong một thời kỳ nhất định.
Chi phí lợi ích là kỹ thuật để quyết định phân bổ nguồn lực,
thường trong lĩnh vực công cộng.các công ty tư nhân quan tâm đến
lợi nhuận thu được từ cấc hoạt động của họ (tổng thu trừ chi phí,
khấu trừ lợi nhuận và chi phí trong tương lai), để ra quyết định.Chi
phí - lợi ích là một phương pháp tương tự đối với lĩnh vực công
cộng, nhưng thay cho việc sử dụng chi phí lợi ích cá nhân là khái
niệm chi phí lợi ích công cộng. Kỹ thuật này có tác dụng rất tốt
trong các lĩnh vực chính sách công về xã hội và môi trường, ở đó
chi phí và lợi ích cá nhân và lợi ích công khác nhau xa.
Theo quan điểm kinh tế chất thải thì rác không phải là những gì
vất đi hoàn toàn mà chúng ta có th ể tận dụng giá trị của chúng dưới
nhiều hình thức (vật chất hay năng lượng) nhằm tăng hiệu quả sử
dụng tài nguyên, giảm thiểu tác hại với môi trường. Lựa chọn
phương án xử lý rác trước hết cần căn cứ trênthành phần của chúng
3
và sau đó dựa trên nhu cầu sử dụng dản phẩm có thể tạo ra từ chất
thải

I.Thực trạng hệ thống quản lý rác thải ở Hà Nội

Hệ thống quản lý rác thải tại thủ đô Hà Nội có 11 đơn vị thành
viên đảm nhận công tác duy trì vệ sinh của 7 quận nội thành trên

Quản lý chất thải rắn bao gồm các công đoạn sau đây:
*Thu gom chất thải:
*Tái sử dụng và tái chế chất thải:
*Xử lý chất thải:
Tác hại của chất thải rắn:
Chất thải ảnh hưởng tới sức khoẻ cộng đồng trên nhiều khía cạnh,
quy mô rộng lớn và nhiều cấp độ khác nhau.Những khía cạnh của
Chất thải ảnh hưởng tới sức khoẻ cộng đồng như:
-Chất thải gây ra ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt
-Chất thải gây ra ô nhiễm không khí
-Chất thải ảnh hưởng tới tầng khí quyển, phá vỡ tầng ôzôn
-Chất thải mang theo mần bệnh(đặc biệt là chất thải sinh lý và chất
thải bệnh viện…)
-Chất thải gây các tổn thương như hoá chất, vật sắc nhọn…
5
-Chất thải làm xấu cảnh quan môi trường.
nguy cơ ảnh hưởng của chất thải đến sức khoẻ của con người có thể
xảy ra trong mọi công đoạn của quá trình quản lý chất thải: gây ô
nhiễm ở điểm tập kết rác thải, gây tai nạn giao thông trong quá trình
vận chuyển rác thải, gây ô nhiễm ở bãi chôn lấp, gây tai nạnở bãi
chôn lấp, gây tai nạn ở nhiều nơi thiêu chất thải do thiếu kiểm soát
và giám sát chặt chẽ…
Hậu quả của chất thải gây nên nhiều loại bệnh khác nhau:
-Ô nhiễm không khí gây ra các bệnh đường hô hấp, dị ứng, tim
mạch, giảm trí thông minh ở trẻ em…
-Ô nhiễm nước gây ra các bệnh tiêu hoá, bệnh ngoài da, bệnh gắn
liền với kí sinh trùng…
-Sự suy giảm tầng ôzôn dẫn tới tác hại đối với da(rối loạn phát triển
của các tế bào da, ung thư sắc tố…) tác hại đối với mắt, ức chế
miễm dịch, các bệnh truyền nhiễm…

nâng dần lên, dẫn đến giảm khả năng tiêu thoát nước trên địa
bàn thành phố. Vì vậy, thành phố Hà Nội thường bị ngập úng
cục bộ hoặc lâu dài mỗi khi trời mưa to, đặc biệt tình trạng này
càng nặng nề mỗi khi triều lên.
- Những thành phần rác hữu cơ dễ bị phân huỷ trong môi trường
nước sẽ tác động mạnh làm cạn kiệt lượng oxi có trong nước
7
gây hại đến các loại thuỷ sinh, cũng như các loại động vật
trong nước; còn các chất thải xây dựng làm cản trở sự chuyển
ánh sáng vào nước gây khó khăn cho sự quang hợp dần dần
làm cho các động thực vật không giúp ích cho việc tự xử lý
nước của ao hồ. Các kim loại nặng nếu tồn tại trong nước sẽ
tiêu diệt các loại thuỷ sinh, hoặc tác động tích luỹ vào cơ thể
chúng theo chuỗi thức ăn.
- Những vi trùng có trong rác thải khi xâm nhập vào môi trường
nước cũng gây ra các dịch bệnh lan tràn như: đau mắt hột, sốt
xuất huyết, giun sán, bệnh ngoài da…
Trên đây chúng ta chỉ mới quan tâm đến nước mặt con nước
ngầm thì sao? Chất lượng nước ngầm cũng bị ảnh hưởng nghiêm
trọng bởi rác thải, chẳng hạn như: hàm lượng các chất hữu cơ sau
khi bị phân huỷ sẽ ngấm vào nước ngầm làm hạn chế nguồn nước
ngầm được sử dụng vào truyền nhiễm những bệnh nguy hiểm,
nếu chúng ta sử dụng chúng để sản xuất và sinh hoạt. Chính vì
vậy, cần phải thu gom kịp thời và xử lý một cách hợp lý thì mới
có thể ngăn chặn sự lây lan bệnh tật cho con người
2.2) Ảnh hưởng của rác tới môi trường không khí.
Cùng với quá trình đô thị hoá trong cả nước thì thủ đô Hà
Nội đang chịu sức ép nặng nề về môi trường từ nguồn rác thải
sinh hoạt, từ các hoạt động sản xuất. Rác thải thành phố ra môi
trường đã không qua xử lý, đồng thời người dân không có ý thức

Tình hình bệnh tật có liên quan tới nhiều yếu tó khác nhau.
Môi trường mà trong đó con người đang sống có tác động rất lớn
tới sức khoẻ con người, tốt hay xấu tuỳ thuộc vào sự biến đổi đó
có lợi hay có hại.
Kinh nghiệm ở một số nước cho thấy: nếu chỉ quan tâm tới
phát triển nền kinh tế mà không chú trọng bảo vệ môi trường thì
sẽ dẫn đến hậu quả không lường trứơc được gây thiệt hại to lớn
về vật chất và con người,
Hà Nội trong 10 năm trở lại đây đang trong giai đoạn đầu tư
và phát triển, nền kinh tế cùng với cả nước chuyển sang nền kinh
tế thị trường, mở cửa. Hà Nội tăng trưỏng nhanh với quá trình đô
thị hoá, công nghiệp hoá cùng du nhập với lối sống mới đã tác
động mạnh tới đời sống và đặc biệt là vấn đề sức khoẻ cộng
đồng. Sự đô thị hoá, công nghiệp hoá không những ảnh hưởng
tới sức khoẻ cộng đồng sống trong thành phố mà còn ảnh hưỏng
rất nhiều tới sức khoẻ cộng đồng sống ven đô thị. Vấn đề sức
khoẻ cộng đồng biến đổi theo hưóng xấu chính là kết quả của sự
tăng trưỏng kinh tế nhưng không chú trọng bảo vệ môi trường,
đặc biệt là môi trường không khí và môi trường nư
ớc.
Như đã nói ở trên, sự ô nhiễm rác thải đã dẫn đến ô nhiễm môi
trường nước, đó là sự xuất hiện của các chất lạ trong môi trường
nước. Những chất này đến một giới hạn nhất định sẽ là tác nhân
gây ra bệnh tật cho con người. Mọi người phải sinh sống trong
khu vực bị ô nhiễm, khi đó nguồn nước sinh hoạt của người đó bi

10
nhiễm các chất bẩn. Thông qua quá trình sinh hoạt, sử dụng
nguồn nước bị ô nhiễm con người sẽ bị lan truyền các chất bẩn
vào cơ thể. Cơ thể con người cũng có thể bị nhiễm các chất độc

động như thế nào tới sức khoẻ cộng đồng, chính vì vậy, muốn
quan tâm đến sức khoẻ cộng đồng, trước hết cần phải giải quyết
vấn đề rác thải một cách có hiệu quả cả tầm vĩ mô và vi mô.
2.4) Ảnh hưởng của rác thải tới cảnh quan xung quanh
Hà Nội là một trung tâm chính trị văn hoá của cả nước. Tuy
nhiên, trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển không
ngừng của nền kinh tế thì lượng rác thải không đựoc thu gom
cũng tăng lên một cách đáng kể làm ảnh hưởng đến cảnh quan và
kiến truc đô thị, làm mai một cách nhìn của khách nước ngoài về
hình ảnh một Hà Nội “ nghìn năm văn hiến”. Đôi khi sự xuống
cấp của xe gom rác làm cho rác lộ ra ngoài tạo sự bừa bãi, bẩn
thỉu cho điểm tập kết. Hiện tượng vứt rác bừa bãi vừa làm cho
cảnh quan luôn có cảm giác mất vệ sinh, không sạch sẽ, làm
khách du lịch không hứng thú với cảnh đẹp mà chỉ chăm chú
tránh các bãi rác “ bất đắc dĩ” trên đường phố. Bên cạnh đó,
những thùng rác nằm lộ thiên trên lối đi gây khó chịu khi đi ra đi
vào khu tập thể, đôi khi làm hỏng những công trình kiến trúc xây
dựng quanh đó.

12
Chính vì vậy, chúng ta cần tìm những giải pháp có thể giảm
bớt sự mất cảnh quan do rác thải gây ra ở Hà Nội bằng những
biện pháp quản lý chặt chẽ rác thải tạo nên sự yên tâm thoải mái
đối với khách hàng đi đường và có thể trả lại cái tên yêu quý “Hà
Nội nghìn năm văn hiến”.
Thực ra mà nói môi trường rác thải tác động đối với môi
trường không khí,môi trường nước, môi trường cảnh quan đô thị
cũng chính là sự tác động đến sức khoẻ của con người làm nảy
sinh nhiều vấn đề trong cuộc sống của cộng đồng người, họ phải
bỏ ra nhiều loại chi phí: như chi phí chữa bệnh, chi phí nghỉ việc,

nhận ở khu Nam Sơn đến năm 2020là 15.305.045 tấn và lượng rác
tích luỹ đến năm 2018 là 34.011.211 m3 (tính với khối lượng riêng
của rác là 0,45tấn/m3). Quá trình chôn lấp do các phương tiện đầm
nén kỹ nên thể tích rác giảm đi 3,5 lần là 9.717.489m3.
Lượng đất phủ chiếm 20% và bằng 1.943.500m3.
Tổng thể tích chôn lấp là : 11.660.986m3.
Diện tích bãi chôn lấp yêu cầu là : 11.660.986/18= 61,4 ha.
Diện tích phụ trợ là 11.1 ha.
Tổng diện tích của khu chôn lấp là 72,5ha, được bố trí ơ khu
vực thấp.
Giai đoạn 1 có diện tích khoảng 13,067ha sẽ chôn lấp trong 3 ô (A-

14
B-
C).
giai đoạn 2 chôn lấp trong 8 ô, diện tích khoảng 59,44ha (kể cả diện
tích cho đắp đường bao và đê bao). Các ô chôn lấp có độ cao tự
nhiên từ +7.00 đến +26.00m. Đáy bãi chôn lấp dự kiến can lấp từ
cốt +6.20 đến +9.00m.
 Khu chôn lấp hợp vệ sinh giai đoạn 1.
+ San nền :
Ô số 1 có diện tích 25.670m2, cao độ mặt đê bao +15m, cao
độ đáy bãi trung bình +6,2m. Dung tích ô 1 băng 225.896m3.
Ô số 2 có diện tích 30.704m2, cao độ mặt đê bao +15m,cao độ
đáy bãi trung bình +6,2m. Dung tích ô 2 bằng 270.195m3.
Ô số 3 có diện tích 24.360m2, cao độ mặt đê bao +15m, cao
độ đáy bãi trung bình +9,2m, Dung tích ô 3 bằng 141.288m3.
San nền khu xử lý nước rác ( cạnh ô số 2 ) : 7464m3
Để bao quanh các ô chôn lấp rác được đắp từ độ cao thiên
nhiên hiện nay đến độ cao nhiệt kế trong giai đoạn 1 là +15m.


sản lượng

đơn giá

số tiền

đền bù đất đai:
đất thổ cư ha 18

340

6120

đất nông nghiệp ha 45

310

13950

đất rừng ha 20

160

3200

đất khác ha 17

250



Tổng 38362

Đơn vị tính:triệu đồng
*1.2.Chi phí đầu tư xây dựng.
- Chi phí đầu tư cho khu chôn lấp. Chi phí này theo dự tính
được đầu tư cùng thời điểm với chi phí chuẩn bị cho giai đoạn đầu
tư (năm 0),chi phí này gồm các khoản đầu tư cho thiết bị và xây
dưng khu chôn lấp hợp vệ sinh giai đoạn 1 để đi vào hoạt động ngay
từ năm thứ nhất. Chi phí này được khái toán cụ thể trong bảng sau:
Khái toán chi phí đầu tư cho khu chôn lấp giai đoạn I
Trong đó
Tên công việc
Xây dựng

Thiết bị

Số tiền
Tổng số đất phải đào 23.437

23.437

Tổng số đất đắp 7.865

7.865

lớp vải nhựa lót đáy 8450

8450



Phí dự phòng(5%) 2144,75 503,1 2647,85
Tổng 45039,75 10565,1

55604,85
đơn vị tính :triệu đồng

-Chi phí xây dựng cho khu chế biến phân compost và xử lý chất
thải công nghệp, đồng thời hoàn tất khu chôn lấp giai đoạn 2. Chi
phí này theo dự tính được đầu tư vào năm thứ 4 kể từ khi thực hiện
dự án .
Bảng khái toán chi phí đầu tư xây dựng cho khu chế biến phân
Compost và xử lý chất thải công nghiệp
Trong đó
Tên công việc
Xây dựng

Thiết bị
Số tiền
Xây dựng trạm cấp nước 654

2085

2739

Hệ thống thu hồi khí ga 600

4375

4975


200.043

252.138

Khu xử lý rác thải công nghiệp

38566

124.537

163.103

Tổng 94725

349590

444315

Phí dự phòng(5%) 4736,25 17479,5 22215,75
Tổng 99461,25 367069,5 466530,75
Đơn vị tính:triệu đồng

1.3. Chi phí vận hành hàng năm.
Chi phí vận hành hàng năm đối với khu chôn lấp là khoản chi
phí theo dự tính sẽ đầu tư vào thời điểm năm thứ nhất khi dự án bắt
đầu thực hiện.Chi phí này được khái toán trong bảng sau:
Chi phí hàng năm đối với khu chôn lấp:
Đơn vị tính:triệu đồng
Tên công việc

BHXH,BHYT,Bảo hộ LĐ,Độc
hại(5%phí tài sản) 154.9

chi phí sửa chữa(5% phí khấu hao tài
sản năm) 154.9

Tổng 1650.1338
19
Chi phí vận hành hàng năm đối với khu chế biến phân compost (
theo dự tính được đầu tư vào năm thứ 6 kể từ khi dự án bắt đầu hoạt
động ).Chi phí này được khái toán ở bảng sau:
Bảng chi phí hàng năm cho khu chế biến phân Compost
Tên công việc Đơn vị
Sản
lượng

Đơn giá

Thành
tiền
Lương công nhân Người 34

0.85*12

346.8

Lương cán bộ quản lý Người 4

Lương công nhân Người 40

0.85*12

40820
Lương cán bộ quản lý Người 5

1.5*12 90

chi phí điện năng Số 310*365

550đ 62.2325

chi phí nhiên liệu Lít 195*365

154đ 10.96

BHXH,BHYT,Độc
hai…
5%khấu hao tài
sản/năm 596.8

Chi phí sửa chữa
5%khấu hao tài
sản/năm 596.8

Chi phí khác 413.2

Loại chất thải xử lý
Số lượng chất thải
xử lý (Tấn/năm)
Doanh thu
/năm(tr.đồng)
1

chất thải lỏng 5670

20966,4
2

Chất thải axit và kiềm 840

3057,6
3

Chất thải có dầu và cặn

1710

6224,4
4

Bùn 3570

12994,8
cộng 43243,2

2.2. Lợi ích xã hội và môi trường.

bệnh phát sinh do ô nhiễm nguồn nước . Để xác định được một cách
chính xác tổng chi phí cho các loại bệnh này chúng ta phải xác định
được các loại chi phí sau :
+Chi phí trọn gói cho những người mắc bệnh điều trị : Bao
gồm chi phí cho việc chữa thị bệnh, đồng thời cả người thân chăm

23
sóc. Qua điều tra chi phí điều trị ở bệnh viện cũng như thống kê cụ
thể số lượng người mắc bệnh.
+ Chi phí cho những người bắt buộc phải đi khám bệnh do
nguồn nước bị ô nhiễm
+ Chi phí của những người bị mắc bệnh mà họ có thể không đi
điều trị trực tiếp tại bệnh viện mà họ có thể tự điều trị bằng cách
mua thuốc để uống. Chi phí này không thể thống kê được chi tiết
mà qua phỏng vấn chỉ co thể ước lượng được vào khoảng 2,8 triệu đ
+ Còn một khoản chi phí sức khỏe đó là chi phí phòng bệnh
nhưng hiện nay chi phí này do các chương trình bảo vệ sức khoẻ
cộng đồng của nhà nước tiến hành nên ta không tính vào chi phí.
vậy lợi ích làm giảm bệnh do ô nhiễm nguồn nước chính là chi phí
sức khoẻ của người dân nơi đây đối với việc chữa bệnh. lợi ích này
chính bằng
65,2976 + 14,972 + 2,8 = 83,0696 (triệu đồng)
Ngoài ra còn một số lợi ích khác mà chưa có cơ sở để lượng
hoá được.
*3) Các thông số khác:
Để tính được dòng tiền, các chỉ tiêu phân tích tài chính dự án
cần thiết phải đưa vào các thông số sau:
trong thời gian gần đây đồng tiền rất ổn định, do vậy ta không cần
tính tỷ lệ lạm phát.
Hệ số chiết khấu 10%/năm.